Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2014/660 Esas
KARAR NO : 2018/375
DAVA : Tazminat (Haksız Fiilden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 17/05/2013
KARAR TARİHİ : 30/04/2018
Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Haksız Fiilden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili davası ile müvekkili şirket ile mülkiyeti dava dışı …’a ait davalı … Petrol’ün kiracı sıfatıyla faaliyet gösterdiği …deki akaryakıt istasyonunu 18.09.2010 tarihinden itibaren 5 yıl süre ile …A.Ş Bayii olarak faaliyet göstermek üzere 21.07.2010 tarihinde istasyonlu bayilik sözleşmesi ve 30.07.2010 tarihinde de protokolün imzalandığını, bu sözleşme ile 5 yıl süreli ek olarak istasyon-otomasyon sistemi, servis, bakım, otomatik lojistik kart satış sözleşmesi düzenlendiğini, davalı … Petrol’ün … Bayii olarak faaliyetine devam etmekteyken müvekkil şirkete gönderdiği 08.02.2013 tarih … yevmiye no’lu ihtarname ile ekonomik sıkıntıları nedeniyle satış yapamaz hale geldiğini, sözleşmenin fesih başlıklı 38-b maddesinde bu hükmü yer alması nedeniyle istasyonlu bayilik sözleşmesini tek taraflı olarak fesh ettiğini bildirdiği, davalının süresinden önce sözleşmeyi haksız olarak fesih ettiği, feshin sonuçlarının sözleşme ile belirlendiği, bu durumda cezai şart olarak 100.000 USD ödemeyi kabul ve taahhüt ettiği 12. madde hükmünün yer aldığı taraflar arasında imzalanan bu sözleşmeden dolayı kar mahrumiyeti ve feshin sonuçları başlıklı maddesi gereğince tüm menfi ve müspet zararların ve ileriye dönük kar mahrumiyetini ödemekle yükümlü hale geldiğini, emsal kararların bu yönde olduğunu, süresinden önce fesih ile müvekkilinin son derece önemli miktarda bir kardan mahrum kaldığını, yapılan hesaplama ile 651.952,00 TL tutarlı kar mahrumiyetinin hesaplandığını, bu nedenle fazlaya ilişkin hakları saklı kalarak şimdilik 10.000,00 TL tutarlı miktar yönünden kar mahrumiyeti ve sözleşme hükmü gereği 100.000 USD tutarlı cezai şartın dava tarihinden itibaren avans faizi ile %18 KDVsi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, davalı …’ın sorumluluğunun taahhütnamede yazılı 100.000 USD ile sınırlı tutulmasına, masraf ve ücreti vekalete karar verilmesi talep ve dava edilmiştir.
Davalı vekili cevabı ile, müvekkilinin adresinin… olup yetki itirazında bulunduklarını, …’ın şirketin yetkili müdürü olup bu nedenle sorunlu tutulamayacağını, adı geçen yönünden husumet nedeniyle davanın reddine karar verilmesi, mahkemenin aksi kanaatte olması halinde sorumluluğunun 100.000 USD olduğunu, esasa yönelik ise istasyonun kira kontratı ile 07.10.2004 tarihinde dava dışı … tarafından … Petrol Ürünler …. Ltd. Şti’ne 15 yıl süre ile kiraya verildiğini, bu şirket ile … A.Ş arasında bayilik sözleşmesi imzalanarak akaryakıt satışına başlandığı, 15 yıl sürenin 65.000,00 TL bedel ile intifa hakkı şerhi ile taşınmasın tapu siciline işlendiğini, zaman içerisinde … A.Ş hisselerinin …A.Ş ye devrolunduğu, 21.07.2010 tarihinde …A.Ş ile … Petrol arasında bayilik sözleşmesinin imzalandığı, intifaya yönelik herhangi bir işlemin yenilenmediği, rekabet kurulunun 12.03.2009 tarihli açıklaması ile akaryakıt sektöründe bayilik sözleşmeleriyle bağlantılı olarak 18.09.2005 tarihinden önce yapılmış ve süresi 5 yılı aşan sözleşmelerin 18.09.2010 tarihine kadar, 18.05.2005 tarihinden sonra yapılmış sözleşmelerin ise süreleri ne olursa olsun yapıldıkları tarihten itibaren ilk 5 yıllık süre boyunca muafiyetten yararlanabileceği, müvekkili şirketin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntılar nedeniyle davacı şirkete verdiği bazı çekleri ödeyemez duruma geldiğini, mal varlığında azalma olduğunu, bu yönde takibe maruz kaldığını, borçlarını ödeyemediğinden akaryakıt satışının uzunca bir süre istasyonda durduğunu, zira akaryakıt teminini sağlayamadığı bu nedenle fesih hükümlerine istinaden fesih yönünde karar aldığını, yapılan tespit dosyasıyla da istasyonun uzunca bir süredir işletilmediği ve akaryakıt satışının yapılamadığına ilişkin ra…runun bulunduğu… Noterliğinin 08.02.2013 tarih… no ‘lu ihtarnamesi ile haklı olarak tek taraflı bayilik sözleşmesini fesh ettiği, bunun 25.02.2013 tarihinde tebliğ edilerek kesinleştiğini, basiretli bir tacirin karı olmayan zarar getiren bir sözleşmeyi sonlandırmasından daha uygun bir durumun olmayacağını, kar kaybına yönelik istemlerin müvekkili şirketin kayıtlarının da incelenmesi gerektiğini, talep edilen cezai şartın çok fahiş miktarda olduğunu taraflar arasındaki bayilik sözleşmesinin son bulduğunu ancak intifa sözleşmesinin yürürlükte olup intifa şerhinin kaldırılmamasının da haksız olduğunu, bu nedenle hukuka aykırı olarak açılan davanın reddine yetkili Eskişehir Ticaret Mahkemesine davanın gönderilmesi talep edilmiştir.
İncelenen dosyada davanın taraflar arasındaki sözleşme gereği erken feshe dayalı açılan tazminat davasıdır.
Sözleşmenin 15. maddesinde yetkili mahkemenin İst. Mahkeme ve İcra Daireleri olduğu yine dosyada yer alan davalı … imzasını taşıyan taahhütnamede de taraflar arasında doğmuş ve doğacak her türlü borçların 100.000 USD’sinden sorumlu olarak müşterek borçlu ve müteselsil kefil olarak bu limitle sorumlu olarak belgenin bulunduğu tespit edilmiştir.
Yapılan yargılamada iddia ve itirazlar tekrarlanmış, sözleşme, ihtar, tapu kayıtları, ödemeler, tespit dosyası, ticari defter ve kayıtlar, yapılacak bilirkişi incelemesine delil olarak dayanılmıştır.
Mahkememizce tarafların ticari defter ve kayıtlarında iddia ve itirazlar sözleşme hükümleri, temerrüt, ödemeler, sözleşmenin fesih koşulları, talep edilen alacak kalemleri dikkate alınarak davacının tazmine konu var ise alacağının belirlenmesi yönünde bilirkişi inceleme kararı oluşturulmuştur.
Davacının usulüne uygun ticari defter ve kayıtlarını tuttuğu, taraflar arasında sözleşme süresi boyunca yapılan akaryakıt ve malzeme alımlarına ilişkin belgeler değerlendirilmiş, yapılan ödemeler denetlenmiş, fesih tarihi ve sözleşme süresinin sonu olan 2015 Eylül dönemine yönelik yapılan değerlendirmede kar mahrumiyetinin, 651.902,00 TL olarak belirlendiği, davalının geçmiş yıllardaki satış performansına ve davalıya satışın kesildiği tarihteki karlılığına kıyasen davacı şirketin mahrumiyeti değerlendirilmiş, sözleşme hükümleri de değerlendirildiğinde, davalı …’ın sunulan taahhütname ile 100.000 USD tutarında sorumluluğunun bulunduğunu, belirlenen süre dolmadan haksız olarak sözleşmenin feshedilmesi nedeniyle kar kaybının 651.902,00 TL olarak belirlendiği, davalıların bu borçtan müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları ra…r olunmuştur.
Davalının ticari defter ve kayıtlarının incelenmesi için de Eskişehir ATM’ye talimat yazılmış, yapılan değerlendirmesinde davalı şirketin kayıtlarına göre 01.01.2008’den en son alım faturası tarihi olan 04.10.2012 tarihine kadar davacı şirketten toplam 13.650.832,00 TL akaryakıt ve ürünlerinin aldırıldığının hesap edildiği, bu dönem içerisinde davalının yapmış olduğu satıştan dolayı toplam 2.302.092,67 TL brüt satış kar elde ettiği, dönem içerisindeki ortalama satış kar oranının %10.79 ve ortalama net kar oranının %1.35 oranında gerçekleştiğinin hesaplandığı, yine bu tarihlerde sözleşmenin sonlanması tarihi olan 18.09.2015 tarihine kadar ki süreye ilişkin satış kar kaybının 807.081,21 TL ve net kar kaybının 108.955,96 TL olduğu davalı şirketin 100.000 USD cezai şarta mahkum edilmesi halinde şirketin pasif değerlerinin artmasına neden olacağı ve ekonomik mahfına neden olacağına cezai şartın tenkisi hususlarının değerlendirilebileceği ra…r olunmuştur.
Davalı şirkete ait mal müdürlüğünden 2014 ve 2015 yıllarına ait beyannameleri vermediği, 2013 yılına ait belgeleri gönderildiği görülmüş, ayrıca davalı …’ın gerçek usullü gelir vergisi mükellefi olduğu ancak işini 2005 yılında terk ettiği, davalı şirketin 2015 yılı ve öncesi yıl sonu bilançoları mahkememize temin edilmiş, değerlendirilmiştir.
Davacı vekili ra…rdaki belirtilen rakamlar dikkate alınarak kar mahrumiyetine ilişkin 10.000,00 TL’yi 641.902,00 TL daha artırmak suretiyle 651.902,00 TL’ye yükselterek davasını ıslah etmiş, davanın hesaplamalar ve talep doğrultusunda kabulüne karar verilmesini istemiştir.
Mahkememizce yapılan inceleme ve denetlemede davalı vekilinin son celse de sunmuş olduğu mazereti, daha önceki celselerde de sunmuş olduğu mazeret gerekçeleri dikkate alınarak davacı beyanları da dikkate alınarak kabulüne yer olmadığına karar verilmiştir.
Tüm dosya kapsamı sunulan deliller, izleme olanağı sağlayan bilirkişi ra…rları, davalı şirkete ait gelen yılsonu bilançoları denetlenmiş, taraflar arasındaki sözleşme hükümleri değerlendirilmiş, sözleşme süresi içerisinde bir süre ticari ilişkinin devam ettiği, tarafların tacir oldukları, basiretli bir tacir konumunda karşılıklı edimlerin yerine getirilmesi gerektiği, sözleşmeye göre davalının davacıya gönderdiği ihtar, sözleşmenin sona erdirildiği, bu şekilde sona erdirmenin haklı nedene dayanmadığı, zira sözleşme yürürlükteyken EPDK dikey sözleşmelerine yönelik düzenleme nedeniyle fesih hususları ve savunmalar tazminat ve cezai şart istemi değerlendirilmiş, davalının fesih ile sözleşmenin geçersiz olduğunu ifade ederken diğer taraftan sözleşmenin bazı hükümlerine dayanarak fesih halinde tarafların hak ve yükümlülüklerinin neler olduğunun ifade edilmesi, davalının da fesih tarihine kadar sözleşme ile bunu kabul etmesi nedeniyle işlerindeki kötüleşmenin doğrudan haksız nedenle feshe gerekçe olarak değerlendirilemeyeceği, bu hususta davacı ile alternatiflerini tartışması gerekeceği, bunun yanı sıra incelenen davalı şirketin yıl sonu bilançosunda öz varlığının miktarına göre azalmanın bulunduğu ve ekonomik mahfına neden olabileceği bu durumda cezai şarta yönelik istemde mahkememizce resen tenkisata gidilerek ¾ oranında talep edilen miktarın tenkisinin yapıldığı ve davalı …’ın sorumluluğunun sunulan taahhütname ile 100.000 USD’lik limit dahilinde bulunduğu değerlendirilmiş, davalının feshinin heyetimizce haklı fesih olarak değerlendirilemeyeceği benimsenerek istasyonda satış yapmamasının tamamen davalı şirketin kusurundan kaynaklanacağı ve basiretli bir tacir yükümlülüklerini üstlenmediği hususu tartışılmış, davanın ıslah edilen kar mahrumiyetine ilişkin istem de dikkate alınarak kısmen iptali ile cezai şarttan tenkis uygulanmak suretiyle ve davalı şahsın sorumluluk limitleri dahilinde hüküm kurularak aşağıdaki karar oluşturulmuştur.
HÜKÜM / Gerekçede açıklandığı üzere,
1-Davanın kısmen kabulü ile kar mahrumiyeti talebi olarak toplam 651.902,00TL nin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, bu bedelden 10.000,00 TL’sine dava tarihinden itirabren artırılan 641.902,00 TL’sine ise 22.10.2015 tarihinden itibaren avans faizi uygulanmasına,
2-100.000 USD cezai şart istemini ise mahkememizce takdiren 3/4 oranında tenkisi ile takdiren 25.000 USD’nin dava tarihinden itibaren 3095 sayılı yasa 4-A hükümleri uygulanarak davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline,
3-Davalı …’ın hükmedilen bu bedellerin 100.000 USD’lik sorumluluk limiti ile sorumlu tutulmasına
4-TBK 99 maddesinin infazda değerlendirilmesine,
5-Fazla talebin reddine
6-Harçlar yasası uyarınca alınması gereken 47.654,39 TL karar harcından peşin alınan 3.293,75 TL ve yatırılan 10.962,00 TL ıslah harcının mahsubu ile geri kalan 33.398,64 TL bakiye harcın davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydedilmesine,
7-Davacının yaptığı 15.572,30 TL yargılama giderinden red ve kabul oranına göre hesaplanan 13.013,78 TL’nin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
8-Davacı kendini vekille temsil ettirdiğinden lehine Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereği 41.854,78 TL vekalet ücreti takdirine, bunun davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
9-Davalılar kendini vekille temsil ettirdiğinden lehine Asgari Ücret Tarifesi gereği 13.722,20 TL ücret takdirine, bunun davacıdan tahsili ile davalılara verilmesine,
Dair,davacı vekilinin yüzüne karşı, davalı vekilinin yokluğunda kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 haftalık kesin süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi.
Başkan … Üye … Üye … Katip …
HARÇ BEYANI / YARGILAMA GİDERİ /
47.654,39 TL İ.H 3.321,80 TL İlk masraf
14.255,75 TL P.H / 10.962,00 TL Islah harcı
33.398,64 TL Bakiye harç 1.000,00 TL Bilirkişi ücreti
288,50 TL Tebligat gideri /
15.572,30 TL