Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2014/1113 Esas
KARAR NO : 2018/1087
DAVA : Alacak (Bayilik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ: 14/05/2014
KARAR TARİHİ: 20/11/2018
Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan), Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; 02/03/2009 tarihli Tüplü Bayilik Anlaşmasının 1. maddesi ile davalının … adresinde münhasıran müvekkili şirketin tescilli marka işaret ve rengini taşıyan kaplarda LPG veya müştaklarının gerek tüketicilere gerekse tali bayilere satımını yüklendiğini, davalının söz konusu yükümlülüğü paralelinde 02/03/2009 tarihli ek anlaşmayı imza ettiğini ve beraberinde taahhütname düzenleyerek belirlenen miktarlarda Tüplü LPG satın almayı taahhüt ettiğini, davalı sözleşmenin feshi halinde iade etmesi gereken tüp ve dedantörler ile diğer demirbaşları müvekkili firmaya iade etmediğini, davalı ihtara rağmen yükümlülüklerini ihlal etmeye devam ettiğini belirterek davanın kabulüne, yargılama masraf ve giderleri ile vekalet ücretinin davalı yana tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı yanın taleplerine dayanak yaptığı 5 yıl süreli bayilik sözleşmesi süresi sonu olan 02/03/2014 tarihinde hitam olduğunda bir uyuşmazlığın bulunmadığını, davacı yanın iddia ve taleplerinin Medeni Kanun md. 2 çerçevesinde iyi niyetten uzak olduğunu, davacının 5 yıl süreyle eksik alımlarla ilgili bir talepte bulunmaması ek sözleşmedeki uygulamadan zımnen feragat ettiği anlamı taşımadığını, davacının 2009-2013 senelerinde EPDK kayıtları baz alındığında %30 pazar kaybettiğini, davacının tacir olmasına rağmen pazar kaybını önleyememişken basit bir esnaf olan müvekkilinden sürekli aynı miktarda LPG alımı yapmasını beklemesi MK 2. maddesine aykırı olduğunu, davacının esasen kar mahrumiyetinin söz konusu olmadığını, kar mahrumiyeti hesabının davacı tarafça afaki olarak istendiğini, talep edilen cezai şart tazminatının haksız ve fahiş olduğunu belirterek davanın reddine, yargılama harç ve masraf ile vekalet ücretinin davacı yana tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava dilekçesi, cevap dilekçesi ve sair tüm evraklar hep birlikte incelenmiştir.
İddia, savunma, toplanan deliller ve tarafların ilişki dönemlerine ait davacı taraf ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş ve bilirkişi heyeti sunmuş olduğu raporunda özetle; davacıya ait ticari defterlerin usulüne uygun tutulduğunu, taraflar arasındaki ek anlaşmanın 2.A.4 maddesinde yer alan açık hüküm nedeniyle davalının TBK. m. 179/2 (EBK. m. 158/2) hükmüne dayanma olanağının bulunmadığını, davacının eksik alım nedeniyle yıllara göre talep edebileceği kar mahrumiyetinin 2009 yılında 349,50 USD (1.398 kg x 250 USD), 2010 yılında 2.402,00 USD (9.608 kg x 250 USD), 2011 yılında 3.294,75 USD (13.179 kg x 250 USD) 2012 yılında 3.294,75 USD (24.514 kg x 250 USD), 2013 yılında 6.637,00 USD (26.548 kg x 250 USD), 2014 yılında 368,50 USD (1.474 kg x 250 USD) olmak üzere toplam 19.180,25 USD olduğunu, davacı tarafından dosyada mübrez 14 adet depozito makbuzu içeriğinde izah edilen ariyet malzemelerinin de bedelinin 789.00 TL olduğu yönünde görüş ve kanaat sunmuştur.
Dava, taraflar arasında imzalanan Tüplü Bayilik Anlaşması uyarınca iade edilmeyen tüpler ve eksik alım nedeniyle cezai şart ve kar mahrumiyeti bedellerinin tahsili istemine ilişkindir.
Taraflar arasında imzalanan 02/03/2009 tarihli …GAZ Standart Tüplü Bayilik Anlaşması, aynı tarihli Bayilik Anlaşmasına Ek Anlaşma ve Taahhütname incelenmiştir. Sözleşmenin 21. Maddesinde “Fesih Hakkı” başlığı ile fesih halinde uygulanacak hükümlere yer verilmiş ve 21/III.maddesinde; “Bayi işbu anlaşmanın her ne sebeple olursa olsun feshi veya sona ermesi üzerine 5 gün içinde elinde mevcut yahut müşterilerinde veya tali bayilerde bulunan dolu ve boş, mülkiyetleri …Gaz’a ait olan ve …Gaz’a ait markaları haiz tüpler ile bedelsiz verilmiş olan detantörleri …Gaz’a iade ve teslim etmekle yükümlüdür. Aksi takdirde bayi, tüplerin bedelleri olan, beher 2 kg’lık tüpler için 7 USD, 12 kg’lık tüpler için 22 USD, 24 kg’lık tüpler için 45 USD, 45 kg’lık tüpler için 85 USD’nin fiili ödeme tarihinde uygulanmakta olan Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden hesaplanacak Türk Lirası karşılığı tutarından az olmamak üzere …Gaz tarafından talep olunacak bedellerini ve işbu anlaşmadan kaynaklanan cezai şart ve tazminat taleplerine halel gelmemek üzere bu değerlerin beş katı tutarında cezai şart ödemeyi kabul ve taahhüt etmiştir…” Sözleşmenin “Kar Mahrumiyeti ve Cezai Şart” başlıklı 22. Maddesinde ise A başlığında “Bayi işbu anlaşmanın herhangi bir hükmünü kısmen veya tamamen ihlal ettiği takdirde, …Gaz’ın işbu anlaşmayı fesih hakkı bulunduğunu ve …Gaz’ın bu ahvalde yazılı talebi üzerine derhal nakden ve defaten cezai şart olarak USD 150.000 (yüz elli bin Amerikan Doları) tutarını fiili ödeme tarihinde uygulanmakta olan Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden hesaplanacak Türk Lirası karşılığı olarak ödemeyi kabul ve taahhüt etmiştir…”, B başlığında “Bayi işbu anlaşmanın herhangi bir hükmünü kısmen veya tamamen ihlal ettiği takdirde, bayinin akde muhalefet nedeniyle …Gaz’ın maruz kaldığı zarar, ziyan ve anlaşma süresinin sonuna kadar hesap edilmek üzere mahrum kaldığı kar karşılığı tazminatının …Gaz tarafından talep edileceğini, anılan tutarları ödemeyi kabul ve taahhüt etmiştir.. Bayi …Gaz’ın bir aylık kar mahrumiyetinin bir önceki yıl aylık LPG satış ortalaması esas alınarak, beher ton için asgari 500 (beşyüz) Amerikan Doları’nın Merkez Bankası döviz satış kuru karşılığı Türk Lirası tutarında hesaplanacağını kabul ve beyan etmiştir.” Sözleşmenin “Süre” başlıklı 23.maddesinin “İşbu anlaşmanın süresi anlaşmanın imza tarihinden itibaren 5 yıldır. Taraflar yenileme talebi olması halinde işbu anlaşma süresi sonunda yeniden anlaşma akdedebilirler. …Gaz, sürenin sona ermesini beklemeden ve fakat anlaşma hükümlerinin ihlali halinde ve özellikle bayinin yetersizliğine kanaat getirdiği takdirde, hiçbir ihtar ve ihbara gerek kalmaksızın anlaşmayı derhal feshe ve anlaşmanın 21.B maddesinde kararlaştırılmış cezai şartı talep etmeye yetkilidir. Bayi, …Gaz’ın fesih yetkisini kullanması durumunda herhangi bir hak talebinde bulunmayacağını kabul etmiştir.” şeklinde düzenlenmiştir.Bayilik Anlaşmasına Ek Anlaşmanın “Karşılıklı Taahhüt ve Şartlar” başlıklı II maddesinin B “Bayi” başlıklı alt maddesinin; “…Yılda en az 90 ton tüplü LPG’yi münhasıran …Gaz’dan ikmal etmeyi, bu tonaja ulaşılamaması halinde eksik kalan ton başına 250 USD (ikiyüzelli Amerikan Doları) kar mahrumiyeti ödemeyi…kabul ve taahhüt etmiştir.” şeklinde düzenlendiği, yine taraflar arasında imzalanan Taahhütname ile bayinin, 1.yıl ayda 7,5 (yedi buçuk) tondan az olmamak üzere 90 (doksan) ton tüplü LPG, 2.yıl ayda 7,5 (yedi buçuk) tondan az olmamak üzere 90 (doksan) ton tüplü LPG, 3.yıl ayda 7,5 (yedi buçuk) tondan az olmamak üzere 90 (doksan) ton tüplü LPG, 4.yıl ayda 8 (sekiz) tondan az olmamak üzere 96 (doksan altı) ton tüplü LPG, 5.yıl ayda 8 (sekiz) tondan az olmamak üzere 96 (doksan altı) ton tüplü LPG ürün alımı taahhüdünde bulunduğu, yıllık alım miktarının gerçekleşmemesi halinde …Gaz’a her yıl sonunda eksik kalan satış miktarları üzerinden 230 USD/Ton kar mahrumiyeti ödemeyi kabul ve taahhüt ettiği belirlenmiştir.
Sözleşme, ek anlaşma ile taahhütnamenin 02/03/2009 tarihinde imzalanması ile taraflar arasındaki ticari ilişkinin başladığı, sözleşmenin 5 yıl süre ile geçerli olduğu ve 02/03/2014 tarihinde sona erdiği belirlenmiştir. Davalı tarafından gönderilen … Noterliğinin 03/03/2014 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile sözleşme koşullarının ve çalışma prensiplerinin değerlendirilmesinin talep edildiği ancak bu beyanın bayilik sözleşmesinin yenilendiği anlamına gelmediğinin ve eski sözleşmenin de kendisi tarafından kabul edilmediğinin belirtildiği, bu ihtara karşılık olarak davacı tarafından …Noterliğinin 24/03/2014 tarih ve… yevmiye numaralı ihtarnamesi ile 02/03/2009 tarihli sözleşmenin 5 yıl süre ile geçerli olması sebebiyle 02/03/2014 tarihinde kendiliğinden sona erdiğinin bildirildiği, ayrıca davalı uhdesinde bulunan dolu/boş tüpler ile dedantörlerin 5 gün içerisinde iadesinin, eksik alım nedeniyle 77 ton karşılığı 19.250,00 USD’nin 7 gün içerisinde ödenmesinin talep edildiği, ihtarın davalıya 26/03/2014 tarihinde tebliğ edildiği ve temerrüdün 03/04/2014 tarihinde oluştuğu belirlenmiştir.
Davalının sözleşme süresi boyunca 2009 yılında 1.398 kg, 2010 yılında 9.608 kg, 2011 yılında 13.179 kg, 2012 yılında 24.514 kg, 2013 yılında 26.548 kg, 2014 yılında ise 1.474 kg eksik alım yaptığı tespit edilmiştir. Yani davalının sözleşme süresi boyunca her yıl eksik alım yaptığı, davacı tarafından ise eksik alım nedeniyle herhangi bir ihtar gönderilmediği, çekince belirtilmeksizin ürün teslimine devam edildiği belirlenmiştir. Bu nedenle davacının ihtarname gönderilen son yıl hariç olmak üzere önceki yıllara ilişkin eksik alım nedeniyle cezai şart isteminden zımnen vazgeçtiği, davalının sözleşme süresince davacı ürünlerinin satışını yapması, davacının da hiçbir zaman sözleşmede öngörülen asgari miktarda ürün alınmamasına rağmen davalı şirkete ürün sağlamaya devam etmesi ve ürün bedellerini çekincesiz kabul etmesi karşısında; sözleşme, ek anlaşma ve taahhütnamede belirtilen asgari alım taahhüdünün uygulanmayacağı ve davacı tarafından bu konuda cezai şart istenmeyeceği konusunda davalı tarafta haklı bir güven oluşturduğu ve taraflar arasındaki bu uygulama nedeniyle davacının artık davalıdan eksik ürün alımı nedeni ile önceki dört yıl için cezai şart isteyemeyeceği kanaatine varılmıştır. Son yıl olan 2014 yılında ise davalı tarafından eksik alınan ürün miktarının 1.474 kg olup bu miktar için cezai şart alacağının ise (1.474/1000X250 USD) 368,50 USD olduğu hesap edilmiştir. Davacı tarafından ayrıca teslim edilmeyen tüpler nedeniyle alacak isteminde bulunulmuş olup, bu kapsamda dosyada yer alan depozito makbuzlarının incelenmesi neticesinde 2 kg olan tüplerden 10 adet, 12 kg olan tüplerden 65 adet olmak üzere toplam 75 adet tüpün iade edilmediği belirlenmiştir. Sözleşme gereğince 2 kg olan tüpler için 7 USD, 12 kg olan tüpler için 22 USD ödeneceği kararlaştırılmış olup, bu kapsamda davacının 2 kg olan tüpler için (7X10) 70,00 USD, 12 kg olan tüpler için (65X22) 1.430,00 USD olmak üzere toplam 1.500,00 USD alacağının olduğu belirlenmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
H Ü K Ü M :
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile davalı tarafa teslim edilmeyen tüpler yönünden 1.500,00-USD, kar mahrumiyeti yönünden 368,50-USD olmak üzere toplam 1.868,50-USD’nin ödeme günündeki TCMB efektik satış kuru karşılığının davalıdan 03/04/2014 tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4-A maddesi uyarınca işleyecek faizi ile birlikte tahsiline, fazlaya ilişkin istemin REDDİNE,
2-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 682,20 TL karar ve ilam harcının, peşin harç 707,05 TL ile ıslah harcı 118,06 TL’nin toplamı olan 825,11 TL harçtan düşümü ile geriye kalan 560,91 TL’nin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından başlangıçta yapılan 25,20 TL gider ile yargılama aşamasında yapılan 2.575,00 TL olmak üzere toplam 2.600,20 TL yargılama giderinden davanın kabul ve ret oranına göre hesaplanan 223,61 TL yargılama gideri ile harç gideri 682,20 TL ki toplam 905,81 TL yargılama giderinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine, geriye kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
4-Davalının yaptığı 68,00 TL yargılama giderinden red ve kabul oranına göre hesaplanan 62,22 TL’nin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
5-Davacı taraf vekille temsil olunduğundan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 2.180,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
6-Davalı taraf vekille temsil olunduğundan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 11.159,92 TL vekalet ücretinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
7-Kalan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilgili tarafa iadesine,
Dair, tarafların yüzlerine karşı, kararın tebliğinden itibaren iki haftalık kesin süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.
Katip …
e-imza
Hakim …
e-imza
BU EVRAK 5070 SAYILI KANUN GEREĞİ ELEKTRONİK İMZA İLE İMZALANMIŞTIR