Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2022/432 Esas
KARAR NO :2022/650

DAVA:Alacak (Sözleşmeden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:08/09/2020
KARAR TARİHİ:30/06/2022

Yukarıda tarafları ve konusu yazılı davanın mahkememizce dosya üzerinde yapılan incelemesi sonrasında;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı taraf dava dilekçesinde özetle; davalı … (“…”) ile … İşletmeciliği A.Ş. arasında (yeni unvanı “… … A.Ş.) 16.06.2005 tarihinde “… … Terminal Binası, Katlı Otopark ile Genel Havacılık Terminalinin İşletme Haklarının Kiralanmak Suretiyle Verilmesine İlişkin Kira Sözleşmesi”nin imzalandığını ve bu sözleşme ile … … Havalimanı’nın işletmesinin 03.07.2005 tarihinden itibaren 15 yıl 6 ay süreyle (02.01.2021 tarihine kadar) …’a verildiğini,
Davalı … ile … arasında yapılan 16.06.2005 tarihli sözleşmeye dayanılarak … ile … … A.Ş. arasında 03.07.2005 tarihli “… … Binası Dahilindeki Tüm Gümrük Hattı Dışı Eşya Satış Mağazalarının İşletilmesine İlişkin İşletme Sözleşmesi”nin imzalandığını ve bu sözleşmede, işletme süresinin, … ile … arasındaki sözleşme süresine paralel olarak yine 15 yıl 6 ay olarak (02.01.2021 tarihine kadar sözleşme yürürlükte kalacak şekilde) belirlendiğini,
…’nin 07.04.2019 tarihi itibariyle … … …’nı uçuşa kapatmak suretiyle … ile arasındaki sözleşmeyi süresinden (02.01.2021 tarihinden) önce feshettiğini ve …’nı kullanıma açtığını,
Bu sebeple davacı … ile … arasındaki 03.07.2005 tarihli “… Havalimanı Dış Hatlar Terminal Binası Dahilindeki Tüm Gümrük Hattı Dışı Eşya Satış Mağazalarının İşletilmesine İlişkin İşletme Sözleşmesi”nin de süresinden önce sona erdiğini ve davacı …’nün bu nedenle zarara/kar kaybına uğradığını,
Davalı …’nin …’a, kendi aralarındaki sözleşmenin süresinden önce sona ermiş olması nedeniyle 389 milyon Avro ödemesine karşın, …’nün zararını gidermeyi kabul etmediğini,
… ile … arasındaki sözleşmenin “İşbu Sözleşmenin …’a Karşı Kendiliğinden Hükümsüz Kalması” başlıklı 11.3 hükmü uyarınca, sözleşmenin … tarafından …’ye devredildikten sonra … tarafından süresinden önce sona erdirildiğinin kabul edilmesi gerektiğini, …’nin …’dan devraldığı … ile arasındaki sözleşmeyi erken feshetmesi nedeniyle …’nün kar kaybını gidermek üzere tazminat ödemekle yükümlü bulunduğunu,
… ile … arasındaki sözleşmenin m. 11.3 hükmü uyarınca … tarafından …’ye devredilmiş olduğu kabul edilmese bile, …’nin İstanbul … Havalimanı’nı 02.01.2021 tarihinden önce uçuşa kapatarak haksız fiil işlediğini ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (“TBK”) 49. maddesi uyarınca …’nün bu nedenle uğradığı zararı tazmin etmekle mükellef olduğunu,
Davalı …’nin İstanbul … Havalimanı’nı 02.01.2021 tarihinden önce uçuşa kapatması nedeniyle haksız fiil hükümleri çerçevesinde sorumluluğu bulunduğu iddiası kabul edilmeyecek olsa dahi, …’nin …’nün bu nedenle uğradığı zararı “fedakarlığın denkleştirilmesi” hükümleri çerçevesinde tazmin etmekle yükümlü bulunduğunu ileri sürerek dilekçesinde bildirdiği diğer nedenlerle şimdilik 5 milyon USD tutarındaki kar kaybının … Havalimanı’nın kapatıldığı tarih olan 07/04/2019 tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4/a maddesi gereği hesaplanacak faizi ile birlikte davalıdan tazmin ve tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davaya bakmada görevin İdari Yargı mercilerine ait olduğunu; davanın, davayı açanlar bakımından taraf ve dava ehliyeti bulunmadığından dava dilekçesinin reddi gerektiğini; müvekkili şirket ile davacı şirket arasında yapılmış herhangi bir sözleşme bulunmadığını, davacının dilekçesinde bahsi geçen sözleşmenin dava dışı … …A.Ş. ile yapıldığını ve sözleşmenin dava dışı bu şirket tarafından feshedildiğini, dolayısıyla iddia edilen zarardan tek sorumlunun dava dışı … olabileceğini, müvekkiline karşı dava açılmasında hukuki yarar bulunmadığını; genel yetki kuralı gereği yetkili mahkemelerin … Mahkemeleri olduğunu; esas yönünden, davacı taraf ile dava dışı … arasında yapılmış sözleşme gereği müvekkili idare tarafından davacıya karşı herhangi bir taahhütte bulunulmadığını, ayrıca dava konusuna yönelik taleple ilgili olarak müvekkili idarenin muhatap olamayacağını, … ile … arasında yapılmış sözleşmenin feshedilmediğini, kararlaştırılan edimlerin ifasının imkansız hale gelmesi nedeniyle sona erdiğini; kabul anlamına gelmemek kaydıyla davacının tazminat talep ettiği mahalle ilişkin herhangi bir zarar iddiasının müvekkili idareye yöneltilemeyeceğini, davacının müspet yada menfi bir zararı bulunmadığını ileri sürerek dilekçesinde ayrıntılı olarak bildirdiği diğer nedenlerle davanın reddini savunmuştur.
Davacı yanında feri müdahil … … A.Ş.vekili dilekçesi ile müvekkilinin davacının sermayesinin %50’sine sahip olduğunu, bu nedenle davacı yanında feri müdahil olarak davaya katılma isteminde bulunmuştur.
Davalı yanında feri müdahil … vekili dilekçesinde; uyuşmazlığın idari yargı yoluyla görülmesi gerektiğini; yetki ve görev itirazında bulunduklarını, davacının davada taraf sıfatının bulunmadığını, davacı ile davalı arasında imzalanan sözleşme bulunmadığını, bu nedenle davacının davalıdan herhangi bir talepte bulunamayacağını ileri sürerek dilekçesinde bildirdiği diğer nedenlerle davanın reddini savunmuştur.
Mahkememizce yapılan yargılama sonrasında 17/06/2021 tarih ve … Esas, 2021/473 Karar sayılı kararla davanın reddine karar verilmiş, verilen karar davacı tarafça istinaf edilmiştir.
İstanbul BAM 45. Hukuk Dairesi’nin 23/03/2022 tarih ve 2022/40 Esas, 2022/364 K sayılı kararıyla; “Dava, … Havalimanının erken kapatılması nedeniyle uğranıldığı iddia olunan maddi zararın tazmini istemine ilişkindir.
… Havalimanı dış ve iç hatlar terminal binası, katlı otopark ile genel havacılık terminalinin işletme haklarının kiralanmak suretiyle verilmesine ilişkin 16.06.2005 tarihli … … A.Ş. (kiracı) ile İdare (… Genel Müdürlüğü) arasında düzenlenen kira sözleşmesi’nde :
Davalı … ile dava dışı … … Anonim Şirketi arasında 16.06.2005 tarihinde … Havalimanı dış ve iç hatlar terminal binası katlı otopark ile genel havacılık terminalinin işletme hakkının kiralanmak suretiyle verilmesine ilişkin kira sözleşmesi düzenlenmiştir.
İşbu kira sözleşmesinin incelenmesinde sözleşme konusu ve amacının 1. maddede belirtildiği ve “… 03.07.2005 tarihi saat 00.01 den itibaren 15,5 yıl süreyle kiralanması, kiralama – işletme dönemi içerisinde tesislerin uluslararası norm ve standartlarda İşletilmesi, bakım, periyodik bakım ve onarımları yapılması ve kiralama dönemi sonunda sözleşme konusu tesisin ve tesisin tüm sistem ve cihazları ile demirbaş malzemelerinin bakımını ve kullanılabilir durumda mal sahibi idareye devri değişiklik sözleşmede yer alan tüm hükümleri eksiksiz olarak ve sözleşmede belirlenmiş sürelere bağlı kalarak yürütülmesi,
b)mal sahibi idarenin Dış ve İç Hatlar Terminali için öngörüldüğü … Güvenlik Sistemlerinin temin ve tesisi, 23 adet dış hatlar yolcu köprülerine 9 adedi ise iç hatlar yolcu köprülerine olmak üzere 32 adet PCA sistemini temin ve tesisi, iç hatlar terminaline CUTE sisteminin temin ve tesisi, dış hatlar terminali CCTV sistemine 23 adet sabit, 8 adet hareketli, iç hatlar terminali CCTV sistemine 48 adet sabit, 4 adet hareketli olmak üzere toplam 83 adet ilave güvenlik kamerasının temin ve tesisi, iç hatlar terminali uçak Park ettirme sistemini (guiding) Yenilenmesi, ayrıca projeleri idare tarafından onaylanmak kaydıyla iç hatlar terminal ile dış hatlar terminalinin mevcut bağlantısının yolcu konfor ve kolaylığının sağlayacak şekilde yeniden düzenlenmesi, iç hatlar terminalinin kara ve hava tarafının mevcut dış cephesinin dış hatlar terminali ile uyumlu hale getirilmesi, iç hatlar terminalinin kara tarafının giriş kapısının yeniden düzenlenmesi işleminin ilk kira (işletme) yılında yapılması iş bu iş sözleşmesinin konusunu teşkil eder,
madde: 2 Tanımlar
İdare – Mal sahibi :…
Kiracı: iş bu sözleşmenin 3. maddesinde derç edilen kira sözleşmesinin tarafı olan işletmeci şirketi,
Taraflar: kiracı – işletmecilik ve idareyi
madde:13 Terminaldeki Mahallerin Kiralanmasında Uygulanacak Esaslar:
Kiracı, ticari mahalleye ilişkin olarak üçüncü şahıslarla akdedeceği kira sözleşmesinde tesisin kira (İşletme) dönemini göz önünde bulunduracak, kira (İşletme) dönemini aşan ve idareyi yükümlülük altında bırakan sözleşme akdetmeyecek ve sözleşmelerde kiralama hakkının kira sözleşmesi süresiyle sınırlı olduğu yönünde hükümlere yer verilecektir. Bu hükme aykırı hareket halinde kiracı idarenin uğrayacağı zararı tazmin etmekle yükümlüdür.
Kiracı, iç hatlar terminalinde görev yapan havayolu şirketleri, yer hizmet kuruluşları ve müstecirleri, idare ile bağıtlanmış bulunan sözleşmelerle birlikte devir alacaktır.
Bu şartname ekinde yer alan ticari mahallerden ayrı olarak, ek ticari mahal yaratılmasına ihtiyaç duyulması halinde kiracı tarafından idarenin yazılı onayı alınacaktır. Bu mahallerin yaratılması için gerekli giderleri kiracı üstlenecektir. Kiracı, bu yerler için idareye elde ettiği tüm gelirin (kira,kar payı,ciro, reklam v.b … gibi) %50’sini ödeyecektir.
Kira (İşletme) döneminin sona ermesinden önce kira sözleşmesinin idare tarafından feshedilmesi ve kira konusu tesise el konulması durumunda, fesih kararı alındığı tarihteki kiracının, üçüncü şahıslarla akdetmiş olduğu mevcut kira sözleşmeleri tüm hak ve yükümlülükler birlikte idareye intikal edecektir. Kiracının belirli dönemini kapsayan kira bedellerinin kiracılardan peşin olarak almış olması halinde, peşin aldığı kira bedellerinden idarenin tesisi devralma tarihinden sonraki döneme isabet eden kısmı, idarenin tebliği müteakip 30 gün içerisinde kiracı tarafından idari ödenecektir. Alınan meblağ bu süre içinde ödenmediğinde idarenin bu meblağı mevcut teminatlardan ve /veya kiracının sair alacaklarından mahsup etme hakkı olacaktır.” hükümleri yer almaktadır.
… İşletmeciliği A.Ş. ile … … A.Ş. arasındaki 03.07.2005 tarihli … … Mağazalarının İşletilmesine İlişkin İşletme Sözleşmesi :
Başlangıç:
… … A.Ş. … Havalimanı dış ve iç hatlar terminali binası, katlı otopark ile Genel Havacılık Terminalinin işletme haklarının kiralamak setiyle girilmesine ilişkin olarak … Müdürlüğü’nün açmış olduğu ihaleyi kazanmıştır.
Anılan ihale şartnamesinde yarınca … … A.Ş ve diğer ilgili hissedarların kurmuş olduğu … İşletmeciliği AŞ (…) … ile … Havalimanı Dış ve İç Hatlar terminal binası, katlı otopark ile genel havacılık terminalinin işletme haklarının kiralanmak suretiyle verilmesine ilişkin kira sözleşmesini akdetmiştir. …, … Havalimanı dış ve iç hatlar terminal binası, katlı otopark ile genel havacılık terminalini … kira sözleşmesi kapsamında işletme hakkını haizdir.
…’ın yukarıda izah edilen işletme hakkın … Havalimanı dış hatlar terminali binasının gelen (arrival) ve giden (departure) yolcu katlarındaki tüm gümrük hattı dışı eşya satış mağazalarının (klasik duty free mağazaları ile özel mağazalarının) kiraya verilmesi veya alt kiraya verilmesi haklarını kapsamaktadır. …, … … dış hat dış hatlar terminal binasının gelen (arrival) ve giden (departure) yolcu katlarındaki yer alan (ve …’a tahsisli mağaza alanı dışında kalan) tüm gümrük hattı dışı eşya satış mağazalarının (klasik duty free mağazaları ile özel mağazalarının) işletilmesi hakkının münhasıran (tek işletmeci) hak, sıfatı ve yetkisiyle … ye devretmek İstemektedir
Binaenaleyh, … iş bu sözleşmenin imzasız suretiyle, yukarıda belirtilen ve … kira sözleşmesinden doğan işletme hakkı kapsamında olmak üzere sözleşmenin taraflar arasında geçerli bağlayıcı kaldığı süre boyunca … Havalimanı dış hatlar terminali binasının gelen yolcu (arrival) ve giden (departure) katlarında yer alan alan (ve …’a tahsisli mağaza alanı dışında kalan) tüm gümrük hattı dışı eşya satış mağazalarının (… free mağazaları ile özel mağazaların) bizzat veya alt işletmeye vermek suretiyle işletilmesi ve bu mağazalara tahsisli depo ve ofis alanlarının kullanılması haklarını münhasıran ve tek işletmeci sıfatıyla … ye iş bu sözleşme şartları çevre çerçevesinde devretmiştir” hükümleri yer almaktadır.
Davaya konu somut olayda; mahkemece yapılan yargılama sonucunda; sözleşmelerin nispiliği ilkesi uyarınca sözleşmenin tarafı olmayan davalıdan bir talepte bulunamayacağı ve talebin sözleşmeyi imzalayan tarafa (…) yöneltilmesi gerekeceği belirtilerek davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine dair karar verilmiş ve iş bu karara yönelik davacı vekilince istinaf yasa yoluna başvurulmuştur.
İş bu dava dosyasından tefrik (… Asliye Ticaret Mahkemesi … E. sayılı) olunan … 11. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … dosyasının incelenmesinde; … ile dava dışı … … Anonim Şirketi arasında 16.06.2005 tarihinde … Havalimanı dış ve iç hatlar terminal binası katlı otopark ile genel havacılık terminalinin işletme hakkının kiralanmak suretiyle verilmesine ilişkin kira sözleşmesi ve … İşletmeciliği A.Ş. ile … … A.Ş. arasındaki 03.07.2005 tarihli … … Mağazalarının İşletilmesine İlişkin İşletme Sözleşmesi dayanak kılınmak suretiyle, davacı (… İşletmeciliği A.Ş.) tarafça dava dışı … … A.Ş. ‘ye yönelik … Havalimanı”nın erken kapatılması nedeniyle şirketin mahrum kalınan kardan şimdilik 5 milyon USD’lik kısmının faiziyle birlikte tazmini talep edilmiş ve iş bu dava dosyasında yargılamanın devam ettiği anlaşılmıştır.
Öncelikle, yukarıda belirtilen sözleşmelerin bir bütün olarak değerlendirilmesinde, taraflar arasındaki ilişkinin belirlenmesinde salt kira ilişkisi hükümlerinin uygulanamayacağı, tarafları tacir olan sözleşmede hizmet yapım ve işletme unsurunun belirleyici nitelikte olduğu iş bu nedenle Asliye Ticaret Mahkemesi’nde görülen davada, istinaf sebeplerinin değerlendirilmesinde dairemizin görevli olduğu görülmektedir.
6100 sayılı HMK nun 166. maddesi’nde “Aynı yargı çevresinde yer alan aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde açılmış davalar, aralarında bağlantı bulunması durumunda, davanın her aşamasında, talep üzerine veya kendiliğinden ilk davanın açıldığı mahkemede birleştirilebilir. Birleştirme kararı, ikinci davanın açıldığı mahkemece verilir ve bu karar diğer mahkemeyi bağlar” yer almaktadır.
Davaların birleştirilmesi bakımından temel şart bağlantı bulunmasıdır. Bağlantı için ya ”aynı veya benzer sebep” bulunması ya da ”hükümlerin birbirini etkileyecek” olması şartı aranmalıdır. İster aynı mahkemede ister farklı mahkemelerde açılmış olsun bu şartlar mevcutsa birleştirme kararı verilebilir. (Arslan/Yılmaz/Taşpınar-Ayvaz, s.502)
Davaya konu somut olayda, istinafa konu edilen … 11. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E. ve … E. (tefrik olunan) sayılı dava dosyalarında konu ve hukuki dayanağının aynı olduğunun ileri sürülmesi nazara alınarak HMK’nın 166. maddesi kapsamında birleştirme kararı verilerek, bu dava dosyası üzerinden yargılamaya devam edilmesi ve tarafların iddia ve taleplerinin sunulan deliller ve mahkemece yapılacak inceleme sonucunda varılacak sonuç çerçevesinde karara bağlanması gerekmektedir.
Açıklanan gerekçelerle; davacı vekilinin istinaf dilekçesinde ileri sürülen sair istinaf sebepleri bu aşamada incelenmeksizin, istinaf talebinin HMK 355. madde uyarınca kabulü ile, kararın açıklanan gerekçeler doğrultusunda kaldırılmasına ve … 11. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E. sayılı dava dosyasında HMK’nun 166. maddesinde verilecek birleştirme kararı sonrasında, yargılamaya devam edilmesi gerektiği anlaşılarak …” neden ve gerekçesiyle mahkememiz kararı 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353-(1)-a.6 maddesi gereğince kaldırılmıştır.
İstanbul BAM kararında vurgulandığı üzere, mahkememiz işbu dosyası ile yine tefrik olunan mahkememizin … E sayılı dava dosyalarında konu ve hukuki dayanağının aynı olduğu, buna bağlı olarak her iki dava arasında bağlantı olduğu anlaşıldığından aşağıdaki kararı vermek gerekmiştir.
H Ü K Ü M: Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere;
1-Mahkememizin işbu dava dosyası ile Mahkememiz … Esas Sayılı dosyası arasında bağlantı bulunduğu anlaşıldığından HMK’nın 166.maddesi gereğince işbu davanın Mahkememizin … Esas Sayılı dosyası ile birleştirilmesine,
2-Yargılamanın birleşen dosya üzerinden yürütülmesine ve esasın bu şekilde kapatılmasına,
Dair, birleşen dosyada esas hakkında verilecek karar ile birlikte istinaf yasa yolu açık olmak üzere dosya üzerinde yapılan inceleme sonrasında oy birliğiyle karar verildi. 30/06/2022

Başkan …
e-imzalı
Üye …
e-imzalı
Üye …
e-imzalı
Katip …
e-imzalı