Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2021/806 Esas
KARAR NO 2022/568

DAVA:Alacak (Komisyonculuk Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:09/12/2021
KARAR TARİHİ:09/06/2022

Yukarıda tarafları ve konusu yazılı davanın mahkememizce yapılan açık yargılaması sonrasında;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilleri … … A.Ş. ve … A.Ş. ile davalı şirket arasında 01/09/2016 tarihli komisyon sözleşmesi imzalandığını, sözleşmede davalı şirkete hangi şartlar altında ve hangi miktarda komisyon ödemesi yapılacağının ayrıntılı olarak düzenlendiğini; müvekkilleri … … A.Ş ve … A.Ş. ile dava dışı … Akaryakıt Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. arasında, müvekkillerine ait marka ve logosu altında istasyonda bayilik faaliyeti sürdürmesi konulu 01/01/2017 tarihli bayilik sözleşmesi ve eklerinin imzalandığını, akabinde bu sözleşmelerin devir mutabakatı ile müvekkili …’e devredildiğini; bayi …’un taahhüt ettiği miktarda ürünü müvekkillerinden almayarak bayilik sözleşmelerini ihlal ettiğini, 01/09/2016 tarihli sözleşmenin 4.maddesi gereği bayilik sözleşmelerinin ihlal edilmiş olması nedeniyle müvekkilleri tarafından davalıya fazladan ödenmiş olan komisyon bedellerinin iadesi gerektiğini ileri sürerek dilekçesinde bildirdiği diğer nedenlerle müvekkilleri … … Petrol A.Ş.tarafından fazla ödenen 379.193,85 TL + KDV, … Akaryakıt Dağıtım A.Ş.tarafından fazla ödenen 3.956,045,78 TL + KDV, müvekkili … A.Ş.tarafından fazla ödenen 333.607,11 TL + KDV’nin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ile davacılar … … Petrol A.Ş. ve … A.Ş.arasında imzalanan 01/09/2016 tarihli komisyon sözleşmesi gereğince, müvekkili şirketin, … … ile … akaryakıt ve LPG satımı için bayi bulmayı üstlenmekte iken bu davacıların da bulunan bayiler karşılığında müvekkili şirkete komisyon ücreti ödemeyi üstlendiklerini, komisyon yükümlülüklerinin ve ücretlerinin sözleşmede belirlendiğini; sözleşme kapsamında müvekkili şirket tarafından davacı … …’ya bayi olarak … Akaryakıt … Ltd. Şti.’nin bulunduğunu, müvekkili şirketin, dava dışı … Akaryakıt’ın fiilen akaryakıt satışına başlamasından bayilik ilişkisinin sonlanmasına kadar aylık sabit komisyona hak kazandığını, satışlardan hak kazanılan komisyon bedellerinin de sözleşmede hüküm altına alındığını, dava dışı bayi … Akaryakıt’ın bayilik sözleşmesine uygun davrandığını ileri sürerek dilekçesinde bildirdiği diğer nedenlerle davanın reddini savunmuştur.
Dava; taraflar arasında yapılmış 01/09/2016 tarihli Komisyon Sözleşmesi gereği davalıya fazla ödendiği ileri sürülen komisyonun iadesi istemine ilişkindir.
Davacı taraf, taraflar arasındaki komisyon sözlemesi gereğince davalı şirket tarafından bulunan dava dışı bayinin asgari alım taahhüdüne uymayarak sözleşmeye aykırı davrandığını ileri sürerek davalıya fazla yapıldığı ileri sürülen komisyonun iadesini istemiş; davalı taraf vekili ise, müvekkili şirketin ve dava dışı bayinin sözleşmelere uygun davrandığını savunmuştur.
Taraflar arasındaki çözümlenmesi gereken uyuşmazlık, davacı tarafça ileri sürülen nedenlere bağlı olarak davalı tarafa fazla bir komisyon ödemesi yapılıp yapılmadığı, iadesinin istenip istenemeyeceği noktalarında toplanmaktadır.
Taraflar arasında yapılmış 01/09/2016 tarihli sözleşmenin konu başlıklı 2.maddesi;
“Bu sözleşme mülkiyeti …’a ait olan “… Mahallesi, … 3 Kısım Bulvarı No:47 … …” adresinde ve “… ili, … ilçesi, Alanlı mahallesi. 289 ada 10 parselde kayıtlı taşınmaz üzerinde kurulu bulunan akaryakıt ve log/otogaz satış istasyonunda (kısaca, “istasyon” olarak anılacaktır). … vo … bayii olarak işleticilik faaliyeti yürütecek bayi adayının … aracılığı ile … ve …’la bayilik sözleşmesi akdetmesi; bayi adayının lisansını alarak faaliyete başlaması ve bayilik ilişkisinin kesintisiz 01/09/2021 tarihine kadar devam etmesi kayıt ve şartıyla, 01.01.2017 tarihinden itibaren başlamak üzere, … ve … tarafından …’a ödenecek komisyon bedeli ile ilgili olarak tarafların hak ve yükümlülüklerini düzenlemektedir.” hükmünü;
Komisyon ödemesine ilişkin … ve …’ın Yükümlülükleri başlıklı 4.maddesi;
“…, …’un bulacağı bayi adayı ile “Standart Bayilik Sözleşmesi” İmzalaması halinde,
(i)Bayinin istasyonda … markası altında 01.09.2021 tarihine kadar akaryakıt satış faaliyetinde bulunması,
(ii)Bayinin akaryakıt satış istasyonunda fiilen akaryakıt satışına başlaması,
(iii)Bayinin, bayilik anlaşması ve ekleri ile mevzuat hükümlerini ihlal etmemesi,
(iv)Bayilik süresince münhasıran … ürünlerini satışa arz etmesi,
Kayıl ve şartıyla, bayinin fiilen akaryakıt satışına başlamasını müteakip; aylık olarak 21.750-USD (yirmibirbinyediyüzelliAmerikanDoları)+KDV bedeli …’a ödeyecektir. Buna ilaveten … ile bayilik sözleşmesi akdedecek bayinin münhasıran her bir sözleşme ayında 233 (ikiyüzotuzüç) metreküp miktarı üzerindeki akaryakıt alımı gerçekleştirmesi kaydıyla bu miktar üzerindeki alımlarına şamil olmak üzere, bayi ile … arasındaki kar paylaşımı olan “%50-%50” paylaşım oranı ile … ile anlaşılmış kar paylaşımı olan “%98 (bayi)-%2(…)” paylaşım oranı arasındaki farka tekabül eden tutarı “komisyon bedeli” olarak …’a ödeyecektir. …, işbu ödemenin söz konusu akaryakıt istasyonunda bayinin … markası altında 01.09.2021 tarihine kadar ticari faaliyette bulunacağı esasıyla ödendiğini, …’in bu bedeli …’un … nezdinde doğmuş ve/veya doğacak her türlü borçlarından resen mahsup etme hakkını haciz olduğunu kabul ve taahhüt etmiştir.
4.2…., bayinin yapacağı toplam satışlardan (istasyon dışına yapacağı), …’a 50 (elli) TL / m3+KDV tutarı komisyon bedeli olarak ödeyecektir.
4.3…., Bayi ve …’un %50-%50 kar paylaşımı koşullarındaki 233 m3/ ay’ık Beyaz ürün (Kurşunsuz Benzin 98 Oktan, Katkılı Kurşunsuz Benzin 96 Oktan, Kurşunsuz Benizin 88 Oktan, Motorin ) taahhütünün dışında kalması koşulu ile; Bayinin toptan koşullarında alıp, istasyonda pompadan şatmış olduğu Beyaz ürünlerde …’a 100 (Yüz) TL / m3 + KDV tutarı komisyon bedeli olarak ödeyecektir.( Bayi Bu koşullarda vermiş olduğu araç plakalarını …’e bildirecektir)
4.4. …, …’un bulacağı bayi adayı ile “Standart Bayilik Sözleşmesi” imzalaması halinde,
(i)Bayinin istasyonda … markası altında 01.09.2021 tarihine kadar lpg/otogaz satış faaliyetinde bulunması,
(ii)Bayinin lpg/otogaz satış istasyonunda fiilen lpg/otogaz satışına başlaması,
(iii)Bayinin, bayilik anlaşması ve ekleri ile mevzuat hükümlerini ihlal etmemesi,
(iv)Bayilik süresince münhasıran … ürünlerini satışa arz etmesi,
Kayıl ve şartıyla, bayinin filen lpg/otogaz satışına başlamasını müteakip; bayinin münhasıran her bir sözleşme ayında 60 (altmış) ton miktarında lpg/otogaz alımı gerçekleştirmesi kaydıyla bu miktar için bayi ile … arasındaki kar paylaşımı olan %70(bayi)-%30(…)” paylaşım oranı ile … ile anlaşılmış kar paylaşımı olan “%85,5(bayi)-%14,5(…)” paylaşım oranı arasındaki farka tekabül eden tutar … tarafından “komisyon bedeli” olarak …’a ödeneceklir. Bayinin münhasıran her bir sözleşme ayında 60 ( altmış) ton mikları üzerindeki lpg/otogaz alımlarına şamil olmak üzere ise, bayi ile … arasındaki kar paylaşımı olan %70(bayi)-%30(…) paylaşım oranı ile aylık 60 (altmış) ton ve üzeri için … ile anlaşılmış kar paylaşımı olan %97(bayi)-%3(…) paylaşım oranı arasındaki farka tekabül eden tutar … tarafından “komisyon bedeli” olarak …’a ödenecektir. …, işbu ödemenin söz konusu akaryakıt istasyonunda bayinin … markası altında 01/09/2021 tarihine kadar ticari faaliyette bulunacağı esasıyla ödendiğini, …’ın bu bedeli …’un … nezdinde doğmuş ve/veya doğacak her türlü borçlarından resen mahsup etme hakkını haiz olduğunu kabul ve taahhüt etmiştir.
4.5.Yukarıda belirtilen ödemelere esas hesaplamalar, istasyonda faaliyet gösterecek bayi adayının ilk akaryakıt ve lpg/otogaz alım tarihinden itibaren 1 (bir) aylık dönemlerde yapılacaktır. Söz konusu hesaplama münhasıran … ve … tarafından hesaplanarak …’a yazılı olarak veya elektronik ortamda bildirilecek ve … tarafından bir sonraki takvim ayının ilk günü … ve … için ayrı olmak üzere tanzim edilecek komisyon bedeli faturasının … ve …’a tebliğinden itibaren 30 (otuz) gün içerisinde …’un banka hesabına ödenecektir.” hükmünü içermektedir.
Sözleşmenin kararlaştırılan bu hükümlerine göre;
Davalıya ait taşınmaz üzerindeki istasyonda belirli bir dönem için davacı ile akaryakıt bayilik sözleşmesi yapacak ve davacının akaryakıt ve LPG ürünlerini satacak bayii adayının bulunması karşılığında, davacı tarafça davalıya komisyon ödemesinin, şeklinin ve miktarının kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır.
Buna göre aylık sabit bir ödeme yanında her ay yapılacak satış ve sözleşmede kararlaştırılan oran üzerinden, davacı tarafça hesaplanarak davalıya bildirilecek komisyon bedeline ilişkin davalı tarafça kesilecek faturanın davacıya tebliği sonrası, 30 gün içinde davacı tarafça komisyon ödemesi yapılacaktır.
Görüldüğü üzere satışı yapılacak akaryakıt ve LPG ürünleri üzerinden ödenecek komisyon bedelinin hesaplanması davacı tarafça yapılıp davalıya bildirilecek, davalı tarafça da hesaplanarak kendisinin bildirilen komisyon bedeline ilişkin fatura kesilip davacıya tebliğ edilecek, sonrasında da davacı tarafça ödeme gerçekleştirilecektir.
Somut olayda; taraflar arasında yapılmış 01/09/2016 tarihli sözleşme gereğince, davalı tarafça kendisine ait taşınmaz üzerinde akaryakıt bayilik işinin yapılması amacıyla dava dışı bayi … Akaryakıt Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.’nin bulunarak davacı ile dava dışı bu şirket arasında akaryakıt bayilik ilişkisinin kurulduğu; bayilik ilişkisinin sözleşmede öngörüldüğü gibi 01/01/2017 tarihinde başladığı ve 01/09/2021 tarihinde sonlandığı her iki tarafın kabulündedir.
Yine davacı taraf ile dava dışı bayii arasındaki bayilik ilişkisi döneminde, satılan ürünler üzerinden davalıya ödenecek komisyon bedelinin, davacı tarafça hesaplanarak yukarıda değinildiği şekilde ve ihtirazi kayıtsız olarak davalıya ödendiği her iki tarafın kabulünde olup; bu konularda taraflar arasında herhangi bir çekişme bulunmamaktadır.
Eldeki davanın tarafları arasında yapılmış 01/09/2016 tarihli sözleşme ile bu sözleşmeye istinaden davacı ile dava dışı bayii … Akaryakıt … Ltd. Şti. arasında yapılmış Standart Bayilik Sözleşmeleri’nin ayakta kaldıkları dönemde ve eldeki davanın açıldığı tarihe kadar bayiinin eksik ürün alımına ilişkin davacı tarafın herhangi bir girişimi, ihtarı veya ihtirazi kaydı bulunmadığı gibi; bu konuda davacı tarafça herhangi bir iddia da ileri sürülmemiştir. Davacı tarafın bayiiye yönelik eksik ürün alımı nedeniyle … ATM’nin … E sayılı dosyasında açtığı davanın tarihi ise 26/05/2022 günü olup, mahkememizde görülmekte olan iş bu davanın açıldığı tarihten sonradır.
Tüm bu açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde;
Davalı tarafın, davacı ile dava dışı bayii arasında akaryakıt bayilik ilişkisinin kurulmasını ve bu ilişkinin sözleşmede öngörülen süre boyunca devamını sağlamak suretiyle 01/09/2016 tarihli sözleşme ile yüklendiği yükümlülükleri eksiksiz olarak yerine getirdiği, iadesi talep edilen komisyon ödemelerinin sözleşmede kararlaştırıldığı biçimde davacı tarafça hesaplandığı ve bu hesaplamalara göre yapıldığı anlaşılmakta olup;
Gerek davalı ile gerekse dava dışı bayii ile kurduğu ticari ve sözleşmesel ilişki döneminde adı geçenlerin sözleşmelerle yüklendikleri yükümlülükleri yerine getirmedikleri yönünde herhangi bir girişimi bulunmayan, hesabını kendisi yaparak ihtirazi kayıt koymaksızın davalıya komisyon ödemesi yapan davacı tarafın, bu ilişkiler sona erdikten sonra fazla komisyon ödemesi yaptığı yönündeki iddiası, 6102 sayılı TTK’nın 18/2.maddesinde öngörülen tacirin ticari işletmesine ait bütün ticari faaliyetlerinde basiretli ve özenli davranma yükümlülüğüne aykırı düşmektedir. Hiç kimse kendi kusurundan dolayı başkası aleyhine hukuki bir çıkar elde edemeyeceğinden; toplanılması istenilen delillerin toplanmasının da yukarıda özetlendiği biçimde olayın aydınlatılması ve davanın sonuçlandırılması için mahkememizin özetlenen biçimdeki değerlendirmelerine bir etkisinin olmayacağı sonuç ve kanaatine varıldığından, mevcut dosya kapsamına göre yerinde görülmeyen davanın reddine ilişkin aşağıdaki kararı vermek gerekmiştir.

H Ü K Ü M : Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince alınması gerekli olan 80,70 TL maktu karar ve ilam harcının, başlangıçta yatırılan 94.084,04 TL peşin harçdan mahsubu ile bakiye 94.003,34 TL’nin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacılara iadesine,
3-6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği gereğince Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.360,00 TL arabulucu ücretinin davacılardan müştereken ve müteselsilen alınıp maliyeye gelir kaydına,
4-Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesap ve takdir olunan 143.717,39 TL vekalet ücretinin davacılardan alınıp davalıya verilmesine,
5-Davacı tarafça yatırılan gider avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzünde, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere oy birliğiyle verilen karar açıkca okunup, usulen anlatıldı.09/06/2022

Başkan …
e-imzalı
Üye …
e-imzalı
Üye …
e-imzalı
Katip …
e-imzalı