Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2021/657 Esas
KARAR NO :2022/342

DAVA:Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ:08/10/2021
KARAR TARİHİ:05/04/2022

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA DİLEKÇESİ:
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili şirket … Mah. … Cad. No:61/2, …/İSTANBUL adresinde faaliyet göstermekte ve tüm belgelerini anılan adreste tutmakta olduğunu, müvekkiline ait anılan adres ve işyerinde 24.09.2021 tarihinde, saat 02:00 sularında yangın çıktığını, yangının öğrenilmesi ile itfaiye ekiplerine haber verildiğini, yangın saat 03:00 gibi söndürülebildiğini, ancak yangın sebebiyle müvekkili şirkete ait iş yeri kullanılamaz hale geldiğini, dava konusu ticari defterler, aşağıda belirtilecek ticari defter yıllarına ilişkin tüm alış ve satış faturaları, makbuzlar ile diğer resmi evraklar dahil tüm iş yeri yandığını ve ıslandığını, müvekkilinin telafisi çok güç zararlara uğradığını, müvekkili şirkete ait 2016-2017-2018-2019-2020 yıllarına ait ticari defterler (Yevmiye, Kebir ve Envanter Defterleri), aynı yıllara ait tüm alış ve satış faturaları ile makbuzlar, şirket adresinde tutulmakta olduğunu, ilgili defter ve evrakın şirketlerine teslim edildiğine dair teslim tutanaklarını dilekçe ekinde sunulduğunu, açıklanan tüm bu nedenlerle fazlaya dair talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla, davalarının kabulüne, müvekkili şirkete ait … Mah. … Cad. No:61/2, …/İSTANBUL adresli iş yerinde meydana gelen 24.09.2021 tarihli yangında zayi olan, 2016-2017-2018-2019-2020 yıllarına ait T.C. … 25. Noteri tarafından tasdikli ticari defterler (Yevmiye, Kebir ve Envanter Defterleri) ile aynı yıllara ait tüm alış ve satış faturaları ile makbuzların, ilgili resmi belgelerin zayi olduğunda dair zayi belgesinin taraflarına verilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
HUKUKİ NİTELENDİRME DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava; 6102 sayılı TTK.’nun 82/7. maddesi gereğince, ticari defter ve belgelerin zayi olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
Mahkememizce tüm deliller toplandıktan ve başkaca bir eksik husus kalmadığı anlaşıldıktan sonra 14/12/2021 tarihli ara kararı mahkememiz dosyasından rapor alınmasına karar verilmiş, bilirkişi olarak konusunda uzman SMMM İpek Kalay seçilmiş, adı geçen bilirkişice sunulan 24/02/2022 tarihli bilirkişi raporunun dosya içerisinde olduğu görülmüştür.
Bilirkişi raporu ile “…dava konusunun, davacı şirketin 24.09.2021 tarihinde meydana gelen yangın sonucu şirketin, … Mah. … Cad. No:61/2, … İSTANBUL adresinde bulunan 2016-2017-2018-2019-2020 yıllarına ait olan tüm ticari defterlerinin ve belgelerinin zayi olması neticesinde zayi olduğunun tespiti ve zayi belgesinin verilmesinden ibaret olduğu, yangının 24.09.2021 tarihinde gerçekleşmiş olduğu ve davanın 08.10.2021 tarihinde açılmış olmasından dolayı hak düşücü sürenin içinde olduğu, tacirin, basiretli bir işadamı olduğu veya olması gerektiği (TTK, m.20/2) vasfından hareket ederek, defter ve belgelerini muhafazada bir kusurunun olmaması gerektiği ve defter ve belgelerin elden çıkmasında, tacirin bir kusurunun olup olmadığı, davacı vekilin zayi belgesi talep etmiş olduğu ticari defterler ile ilgili olarak, 2016,2017,2018,2019,2020 yıllarına ait tüm ticari defterler için zayi belgesinin verilmesinin uygun olduğu, davacı vekilin talep etmiş olduğu diğer zayi olan belgeler ile ilgili olarak, dava dosyası kapsamında davacının fatura ve benzeri belgelerinin basım ile ilgili matbaa bilgileri ve basım tarih ve Seri- Sıra numaraları ve ilgili yılların Kurumlar Beyannameleri görüldüğünden ,davacı vekili tarafından zayi belgesi verilmesi talep edilen 2016,2017,2018,2019 ve 2020 yılları fatura ve benzeri belgeler için zayi belgesi verilmesinin uygun olduğu …” bildirilmiştir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 82/7. maddesine göre; “bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içerisinde kayba uğrarsa, tacir kaybı öğrendiği tarihten itibaren on beş gün içerisinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir”. Anılan madde metninde “yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi” denilmek suretiyle bu gibi olayların benzerlerinin de bu kapsamda yorumlanması gerektiği ifade edilmiştir. Burada önemli olan, defter ve belgelerin zayi olmasında tacirin herhangi bir kusurunun bulunmamasıdır. Bir başka ifade ile davacı tacirin iddiasının hem inandırıcı hem de samimi olması, ayrıca hayatın olağan akışı içerisinde makul bir nitelik taşıması gerekmektedir. Öte yandan zayi belgesi verilmesi talebine ilişkin davanın, tacirin zıyaı öğrendiği tarihten itibaren 15 gün içinde açılması gerekmektedir. Anılan 15 günlük dava açma süresi “hak düşürücü” nitelikte olup, mahkemece re’sen dikkate alınması gerekir. Bu süre içinde davanın açılmaması halinde tacirin dava açma hakkı ortadan kalkar.
Somut olayda; davaya konu yangın olayının … Mah. … Cad. No:61/2, …/İstanbul adresinde gerçekleşmiş olduğu, ilgili Belediye’nin İtfaiye birimi tarafından yangına ilişkin olarak düzenlenen raporun 29/09/2021 tarihli olduğu, davacı tarafından 08/10/2021 tarihinde eldeki davanın açıldığı anlaşılmakla; yasada öngörülen hak düşücü sürenin dolmadığı anlaşılmıştır.
Saklamakla yükümlü olduğu ticari defter ve belgeleri zayi olan bir tacirin, TTK’nun 82/7. maddesindeki düzenlemeden yararlanabilmesi için; bir taraftan defter ve belgelerinin korunması bakımından gerekli dikkati ve özeni göstermiş bulunması, diğer taraftan ise ziyaa uğramanın kendi iradesi dışında ve elinde olmayan bir nedenden kaynaklanmış olması gerekmektedir. İleri sürülen mücbir sebebin de defter ve belgelerin yok olması veya elden çıkması sonucunu doğuracak nitelik ve yoğunlukta olması gerekir.
İddia, toplanan deliller, dosyada alınan bilirkişi raporu ile tüm dosya kapsamının birlikte değerlendirilmesi neticesinde ticari defterlerin saklanması ve zayi talebinde bulunulurken yerine getirilmesi gereken şartları düzenleyen TTK.’nun 82. maddesi kapsamında somut olay değerlendirildiğinde; huzurdaki davanın 15 günlük hak düşürücü süre içerisinde açılmış olduğu, kanunda sayılan hallerden olan “yangın” mücbir sebebine dayanıldığı, davacı şirketin dava konusu belgelerin korunması amacı ile gereken dikkat ve ihtimamı göstermiş olduğu, yangının çıkmasında ve bu durumun meydana gelmesinde davacı şirketin herhangi bir kusurunun veya ihmalinin bulunmadığı, dava konusu belgelerin ziyaa uğraması olayının tamamen davacı şirketin iradesi dışında gelişen yangından kaynaklandığı, özetle davacı şirketin yargılama sırasında yasada mücbir sebep olarak sayılan hallerin varlığını ispat ettiği kanaati ile aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
KARAR : Gerekçede açıklandığı üzere;
1- Davanın KABULÜ İLE; zayi olduğu tespit edilen davacıya ait;
2016 -2017-2018-2019 ve 2020 yıllarına ait yevmiye defteri, kebir defteri ve envanter defteri ile davacıya ait 2016- 2017-2018-2019 ve 2020 yıllarına ait faturaların/evrakların zayii olduğunun tespitine, davacıya bu belgeler ve defterler için TTK’nın 82/7 maddesi gereğince ZAYİ BELGESİ VERİLMESİNE,
2-Alınması gerekli 80,70-TL karar ve ilam harcından, peşin yatırılan 59,30-TL harcın düşümü ile kalan 21,40-TL’nin davacıdan alınarak maliyeye gelir kaydına,
3-Davacı tarafça yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Gider avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair; HMK.’nun 6723 sayılı Kanunla değişik Geçici 3. ve 341/1 vd. maddeleri uyarınca gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere bir başka yer mahkemesine istinaf dilekçesi sunulmak suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar davacı vekilinin yüzüne karşı açıkça okunup, usulen anlatıldı. 05/04/2022

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır