Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2021/54 Esas
KARAR NO:2021/755

DAVA :Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ:26/01/2021
KARAR TARİHİ:20/10/2021

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin bilgisayarlarında 18/01/2021 tarihinde meydana gelen teknik arıza sonrasında elektronik ortamda bulunan 2016 yılı (Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık), 2017 yılı (Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık ve 2018 yılı (Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz) dönemine ait e-defterlerine ve dosyalarına elektronik ortamda bir daha ulaşılamadığını belirterek; şirket bilgisayarlarındaki teknik arıza nedeniyle tüm uğraşlarına rağmen ulaşılamayan 2016 yılı (Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık), 2017 yılı (Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık ve 2018 yılı (Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz) dönemine ait e-defter kayıtlarının zayi olduğuna dair zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Dava; davacı şirketin bilgisayarlarında 18/01/2021 tarihinde meydana gelen “teknik arıza” sonrasında davacı şirketin elektronik ortamda bulunan 2016 yılının tüm aylarına (12 ay), 2017 yılının tüm aylarına (12 ay) ve 2018 yılının ise Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarına ilişkin elektronik defterlerinin zayi olduğu ve elektronik ortamda bunlara ulaşılamadığı iddiasıyla TTK.’nun 82/7. maddesine dayanılarak hasımsız olarak açılmış zayi belgesi verilmesine ilişkindir.
Davacı vekili delil olarak; davacı şirketin mükellefiyet yazısı, davacı şirketin son gazete çıktısı, davacı şirketin kuruluşuna dair gazete çıktısı, davacı şirketin faaliyet belgesi ve bilirkişi incelemesi delillerine dayanmıştır.
Mahkememizce 26/05/2021 tarihli duruşmada davacı vekiline; dava konusu yaptıkları elektronik ortamdaki ticari defter ve kayıtların teknik olarak kurtarılması için gerekli çalışmanın yapılıp yapılmadığı ve şirket nezdinde gerekli önlemlerin alınıp alınmadığına ilişkin olarak beyanda bulunmak, var ise buna ilişkin bilgi ve belgeleri sunmak üzere süre verilmiştir. Davacı şirket vekili 25/06/2021 tarihinde UYAP üzerinden mahkememize gönderdiği dilekçesinde; müvekkili şirketin elektronik ortamdaki ticari defter ve kayıtlarının teknik olarak kurtarılması için gerekli tüm tedbir ve önlemleri aldığını, ancak … uzmanının tüm çabalarına rağmen elektronik ortamdaki ticari defter ve kayıtların kurtarılamadığını belirterek dosyanın bilirkişiye verilmesini talep etmiştir. Dilekçesinin ekine ise … Ltd. Şti. tarafından düzenlenen 20/01/2021 tarihli belgede “…. Şti.’ ye ait bilgisayarda 18/01/2021 tarihinde meydana gelen mekanik disk arızası sebebiyle taraflarına başvurulduğu, firmaları tarafından gerekli teknik kurtarma işlemleri yapılmasına rağmen bilgisayardaki verilerin kurtulamadığı bildirilmiştir.
Sonrasında dosya mahkememizce biri bilgisayar alanında uzman, diğeri SMMM olan bilirkişilerden oluşan bilirkişi kuruluna tevdi edilerek, davacı şirketçe istenen zayi belgesi verilmesi şartlarının somut olayda oluşup oluşmadığının teknik ve muhasebesel olarak tespiti bakımından rapor düzenlenmesi istenmiştir.
Bilirkişi kurulu tarafından tanzim olunarak dosyaya sunulan 22/09/2021 tarihli raporda özetle; zayi belgesi talebinde bulunan … Şti.’nin tüzel kişi tacir vasfını taşıdığı, 13/12/2011 tarihli ve 28141 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 seri nolu Elektronik Defter Genel Tebliği’nin 7/1. maddesinde düzenlendiği üzere; ilgili tacirin, VUK.’nun 13. maddesinde öngörülen mücbir sebeplerden birinin gerçekleşmesi halinde ve bu kayıtların fiziksel ortamda birebir tutulmaması ve e-defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlarından veya başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde, ilgili durumun öğrenilmesinden itibaren on beş gün içerisinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesine başvurarak zayi belgesi verilmesini talep edebilmekte olduğu, zayi belgesi talebinin olayın vuku bulup öğrenildiği tarihten itibaren 15 günlük süre içinde yapıldığı, davanın hasımsız olduğu, davacı şirketin basiretli tacirin davranması gerektiği gibi davranıp gerekli özeni gösterdiği, davacı şirketin bu veri kaybında maddi ve manevi olarak herhangi bir kusurunun bulunmadığı, KDV bakımından yeni kayıtlarla önceden verilen beyannamedeki verginin matrahı, hesaplanan vergi ve oranı ve oranlar itibariyle vergi indirimlerinin önceden verilen beyanname ile uyumlu olduğu, ayrıca BA ve BS formlarındaki belge, adet ve tutarların yeni kayıtlarda yer aldığı ve KDV beyannamesiyle uyumlu olduğu, yevmiye/kebir dosyalarının, yevmiye/kebir beratlarının ve GİB onaylı yevmiye/kebir beratlarının içinde tutulduğu dizin yapısının ekran alıntıları ve dizin yapısının standart ağaç yapısında olduğu, ilgili ayın paketlerinin bir klasörde, tüm ayların toplamının yıl klasöründe ve yılların hepsinin de aynı klasörde olacak şekilde bilgisayarın yerel depolamasında saklandığı, XML dosyalarının mükellefin/denetim elemanının düzgün görüntüleyebilmesi için … dosyalarının da ilgili ay dizinlerine konulduğu, dizin yapısının …/VKN/YIL/AY/ altında Y-K dosyaları [defterler], YB-KB dosyaları [defter beratları], GIB-YB ile GIB-KB dosyaları [GIB onaylı defter beratları] ve … dosyası şeklinde düzenlendiği, davacı şirketin bilgisayarlarında meydana gelen teknik arıza sonucu e-defter belgelerinin zayi olup olmadığı hususunda teknik inceleme yapılması suretiyle davacı şirket adresinde 14/08/2021 tarihinde yerinde inceleme yapıldığı, davacı şirket tarafından dava dilekçesinde belirtilen 2016 yılı (Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık), 2017 yılı (Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık ve 2018 yılı (Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz) dönemlerinde e-defter dosyalarının tutulduğu belirtilen “…” cihaz adı, “…” cihaz kimliğine sahip bilgisayarın hardiski olan … …-… model harddisk üzerinde yapılan teknik incelemede; bilgisayar üzerindeki tüm veri kayıtlarının incelendiği, ilgili dönemlere ilişkin e-defter kayıtlarına ulaşılamadığı, davacı şirketin bilgisayarlarındaki teknik arıza nedeniyle gerekli tüm teknik yardımın alınmasına rağmen 2016 yılı (Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık), 2017 yılı (Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık ve 2018 yılı (Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz) dönemine ait e-defter kayıtlarına ulaşılamadığından davacı şirketin zayi belgesi verilmesine yönelik talebinin; Elektronik Defter Genel Tebliği’nin 7/1. maddesi ve 6102 sayılı TTK.’nun 82/7. maddesi kapsamında değerlendirildiğinde yasalara uygun olduğu, bu konuadaki nihai takdirin mahkemede olduğu şeklinde görüş ve kanaat bildirilmiştir.
6102 sayılı TTK’nın 82/7. maddesinde; “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir.” şeklinde düzenleme yapılmakla tacirlere ticari defter ve kayıtlarını saklama ve ibraz hususunda zorunluluk getirilmiştir.
19 Ekim 2019 tarihli ve 30923 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Genel Defter Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğin 7.1. maddesi ise; “e-defter tutanlar, Vergi Usul Kanununda belirtilen “mücbir sebep” halleri nedeniyle e-defter veya beratlarına ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve e-defter ve berat dosyalarının muhafaza edildiği e-defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren tevsik edici bilgi ve belgeleri ile birlikte 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yetkili mahkemesine başvurarak kendisine bir zayi belgesi verilmesini istemelidir. Mahkemeden zayi belgesinin temin edilmesini müteakip, zayi belgesi ile birlikte durumun başkanlığa yazılı olarak bildirilmesi ve başkanlık tarafından istenilen bilgi ve belgelerin (talep edilecek bilgi ve belgeler e-defter uygulama kılavuzunda açıklanır) ibraz edilmesi halinde mükelleflerin zayi olan e-defter kayıtlarının yeniden oluşturulması ve bunlara ait yeni oluşturulan e-defter ve berat dosyalarının e-defter uygulaması aracılığıyla başkanlık sistemine yeniden yüklenmesi için başkanlık tarafından yazılı izin verilir.” hükmünü içermektedir.
Aynı Tebliğin “e-Defter Dosyaları, Berat Dosyaları ve Muhasebe Fişlerinin Muhafaza ve İbrazı” başlıklı 4.4. Maddesinin 1-e bendinde ise; “e-defter dosyaları ile bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının, gizliliği ve güvenliği sağlanacak şekilde e-defter saklama hizmeti yönünden teknik yeterliliğe sahip ve Başkanlıktan bu hususta izin alan özel entegratörlerin bilgi işlem sistemlerinde ya da Başkanlığın bilgi işlem sistemlerinde 1/1/2020 tarihinden itibaren asgari 10 yıl süre ile muhafaza edilmesi zorunludur. e-defter ve beratların teknik yeterliğe sahip ve Başkanlıktan bu hususta saklama izni verilen özel entegratörlerin bilgi işlem sistemlerinde muhafaza usulü ile muhafaza edilmesi sürecinde e-defter uygulamasına dâhil olan mükellefler ve özel entegratörler tarafından uyulması gereken genel, gizlilik ve güvenliğe ilişkin usul ve esaslar, Başkanlık tarafından hazırlanarak edefter.gov.tr adresinde yayımlanan “e-defter Saklama Kılavuzu”nda açıklanır. e-defter ve berat dosyalarına ait ikincil kopyalarının bu fıkra uyarınca muhafazası için gerekli yükleme işlemlerinde bu Tebliğin (4.3.4) numaralı fıkrasında belirtilen süreler dikkate alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Yukarıda anılan TTK.’nun 82/7. maddesinde zayi belgesi istenebilmesi için tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerin ziyaa uğraması halleri tahdidi olarak sayılmamış ise de, gerek madde metninden gerekse bu konudaki yerleşik Yüksek Mahkeme kararlarından defterlerin tacirin elinde olmayan sebepler ile ziyaa uğraması gerektiği anlaşılmaktadır. Bir başka anlatımla, tacir saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerin (somut olayda elektronik defterlerin) saklanması ve korunmasına yönelik gerekli özeni göstermekle yükümlü olup, bu özene rağmen defter ve belgelerin ziyaa uğraması halinde zayi belgesi verilmesini talep edebilecektir. Burada önemli olan, defter ve belgelerin (somut olayda elektronik defterlerin) zayi olmasında tacirin herhangi bir kusurunun bulunmamasıdır. Özetle; saklamakla yükümlü olduğu belgeleri zayi olan bir tacirin, TTK.’nun 82/7. maddesindeki düzenlemeden yararlanabilmesi için; bir taraftan belgelerinin korunması bakımından gerekli dikkati ve özeni göstermiş bulunması, diğer taraftan ise ziyaa uğramanın kendi iradesi dışında ve elinde olmayan bir nedenden kaynaklanmış olması gerekmektedir. Ayrıca ileri sürülen mücbir sebebin belgelerin yok olması veya elden çıkması sonucunu doğuracak nitelik ve yoğunlukta olması gerekir.
Öte yandan zayi belgesi verilmesi talebine ilişkin davanın, tacirin zıyaı öğrendiği tarihten itibaren 15 (onbeş) gün içinde açılması gerekir. Anılan 15 günlük dava açma süresi “hak düşürücü” nitelikte olup, mahkemece re’sen dikkate alınmalıdır. Bu süre içinde davanın açılmaması halinde tacirin dava açma hakkı ortadan kalkmış olur.
Somut olayda; davacı şirket tarafından … uzmanı şirket olan… Ltd. Şti.’ne dava konusu yaptığı yıllara ait e-defterlerine 18/01/2021 tarihinde bilgisayar ortamında ulaşılamaması sonucu mevcut sorunun çözümü için aynı tarihte derhal başvurduğu, yapılan incelemede bilgisayarda meydana gelen mekanik disk arızası sebebiyle verilerin zayi olduğu, gerekli tüm teknik kurtarma işlemleri yapılmasına rağmen bilgisayardaki verilerin kurtulamadığının tespiti üzerine ilgili firma tarafından düzenlenen 20/01/2021 tarihli belge ile bu durumun kesin olarak öğrenildiği, huzurdaki davanın ise 15 günlük hak düşürücü süre dolmadan 26/01/2021 tarihinde açıldığı anlaşılmıştır.
İddia, toplanan deliller, dosyada alınan bilirkişi raporu ile tüm dosya kapsamının birlikte değerlendirilmesi neticesinde ticari defterlerin saklanması ve zayi talebinde bulunulurken yerine getirilmesi gereken şartları düzenleyen TTK.’nun 82. maddesi kapsamında somut olay değerlendirildiğinde; huzurdaki davanın 15 günlük hak düşürücü süre içerisinde açılmış olduğu, kanunda açıkça sayılmasa da 19 Ekim 2019 tarihli ve 30923 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Defter Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğin 7.1. maddesinde sayılan hallerden mücbir sebebe dayanıldığı, davacı şirketin dava konusu e-defterlerin korunması amacı ile gereken dikkat ve ihtimamı göstermiş olduğu, davacı şirket bilgisayarda meydana gelen mekanik disk arızasının verilerin zayi olmasına neden olduğu, bu konuda gerekli teknik kurtarma işlemleri yapılmasına rağmen bilgisayardaki verilerin kurtulamadığı, bu durumun meydana gelmesinde davacı şirketin herhangi bir kusurunun veya ihmalinin bulunmadığı, dava konusu e-defterlerin ziyaa uğraması olayının tamamen davacı şirketin iradesi dışında gelişen teknik nedenlerden kaynaklandığı, özetle davacı şirketin yargılama sırasında yasada ve yönetmelikte mücbir sebep olarak sayılan hallerin varlığını ispat ettiği kanaati ile aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
KARAR: Gerekçede açıklandığı üzere;
1- Davanın kabulü ile; zayi olduğu tespit edilen davacı şirkete ait;
“2016 Yılı (OCAK, ŞUBAT, MART, NİSAN, MAYIS, HAZİRAN, TEMMUZ, AĞUSTOS, EYLÜL, EKİM, KASIM, ARALIK), 2017 yılı (OCAK, ŞUBAT, MART, NİSAN, MAYIS, HAZİRAN, TEMMUZ, AĞUSTOS, EYLÜL, EKİM, KASIM, ARALIK) ve 2018 yılı (OCAK, ŞUBAT, MART, NİSAN, MAYIS, HAZİRAN, TEMMUZ) DÖNEMİNE AİT e-defter kayıtları”‘nın TTK’nun 82/7 maddesi gereğince zayi olduğunun tespiti ile davacı şirkete zayi belgesi verilmesine,
2-Harç peşin alınmış olduğundan başkaca harç alınmasına yer olmadığına,
3-Davacı tarafça yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Gider avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair; HMK.’nun 6723 sayılı Kanunla değişik Geçici 3. ve 341/1 vd. maddeleri uyarınca gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere bir başka yer mahkemesine istinaf dilekçesi sunulmak suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar davacı vekilinin yüzüne karşı açıkça okunup, usulen anlatıldı. 20/10/2021

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır