Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2021/297 Esas
KARAR NO:2023/594

DAVA:Alacak
DAVA TARİHİ:22/04/2021
KARAR TARİHİ:17/07/2023

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket ile davalı şirket arasında ticari iş ilişkisi olduğunu, taraflar arasında Bayilik Sözleşmesi ve Protokol imzalandığını, davalının uhdesindeki mektup bedellerini alacağı olan 200.000-TL dışındaki bedel haricinde haksız yere ve fazla tahsil etmiş olduğunu, müvekkilinin kendisini zarara uğrattığı iddiasına dayanarak, müvekkili şirketten talepte bulunan davalının haksız ve mesnetsiz talepleri nedeni ile müvekkilden tahsil etmiş olduğu 500.000-TL mektup bedelinin kayıtlar incelendiğinde ortaya çıkacak fazla yapılan tahsilat bedeli kadar kısmının kısmen davalıdan tahsiline karar verilmesini talep edildiğini, kurumsal kimlik ve ekipmanların bakım veya söküm masrafının müvekkiline yükletilemeyeceği, davalı dağıtıcı lisansı ile EPDK mevzuatı ve Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği ve 1240 sayılı kurul kararı gereği sona eren bayilik sözleşmesi sonrasında müvekkildeki kendisine ait ekipmanları almak zorunda olduğunu, Kanunen dağıtım şirketine yükletilen bu sorumluluğun masraflarının müvekkile (bayiye) yükletilmesi mümkün olmadığı gibi, kendi keyfiyeti ile istasyona gelerek söküm yapan dağıtım şirketinin yapmış olduğu masrafı müvekkiline yüklemesinin herhangi bir dayanağı olmadığını, toplam 500.000-TL bedelli teminat mektubunun yaklaşık 300.000-TL kadar kısmı ( ekonomik mahva sebebiyet verecek cezai-TL bedelli teminat mektubunun yaklaşık 300.000-TL kadar kısmı ( ekonomik mahva sebebiyet verecek cezai şart veya kanuna aykırı sözleşme nedeniyle cezai şart olmaması halinde cari hesapta mal alımından kaynaklı alacak bedeli dışında kalan kısım ) karşı tarafça haksız yere tazmin edildiğini, davalı … petrolün bayilere açık erişimi olan partalından alınan görüntü kayıtlarından herhangi bir şekilde mal siparişi verilemediği ve teminatların da sistemde yer aldığını, davalı tarafın, zarara uğradığı iddiası ile haksız yere müvekkiline ait uhdesinde bulunan teminat mektubunu tanzim etmesi müvekkiline maddi ve manevi zarara uğrattığını, dosyaya sunulan deliller ve tüm kayıtlar incelendiğinde ve sektör bilirkişi marifetiyle ticari defter ve kayıtlar incelendiğinde müvekkilinin davalı taraftan haksız yere tazmin edilen mektup bedellerinden kaynaklı alacaklı olduğu anlaşılacak olup, bu aşamada miktar belirlenemediğinden fazlaya dair haklar sakı kalmak üzere şimdilik 10.000-TL alacağın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili mahkememize sunmuş olduğu 22/5/2023 tarihli dilekçesi ile davasını ıslah dilekçesi ile; dava değerinin 284,744,83-TL’ye arttırdıklarını, davalarının kabulü ile müvekkilinin sözleşmeyi haklı nedenle feshettiğinin kabulüne karar verilmesini talep etmiş ve ıslah harcını da yatırmıştır.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacı ile müvekkili şirket arasında, 17.05.2018 tarihinde Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi ve Akaryakıt Bayilik Protokolü ile 25.10.2018 tarihli Otogaz LPG Bayilik Sözleşmesi ve Otogaz Bayilik Protokolü imzaladığı, Protokol’de yer alan yükümlülükleri ve Müvekkil Şirket’e karşı doğmuş ve doğacak borçlarının teminatını teşkil etmek üzere de; davacı şirket tarafından müvekkil şirket lehine 500.000,00-TL tutarında Banka Teminat Mektubu düzenlendiği, Akaryakıt Bayilik Sözleşmesinin “Sözleşmenin Feshi” başlıklı 21. Maddesinde açıkça; “Mücbir sebepler dışında Akaryakıt İstasyonunda …’nin stok bulundurma ve satış tarzı hususundaki öneri ve talimatlarına uymaması, haftanın her günü ve 24 saat kesintisiz bir şekilde Akaryakıt ve Türevleri ile ürün satışını sürdürmemesi, yeterli stok bulundurmaması, Akaryakıt İstasyonunu müşterilere hizmet verebilir şekilde sürekli açık tutmaması, 30 günden fazla süreyle …’den Akaryakıt ve türevleri tedarik etmemesi” durumlarında müvekkili şirket tarafından sözleşmenin tek taraflı feshedilebileceği belirtildiği, davacı, son olarak 16.12.2020 tarihinde Beyaz Ürün ikmali yaparak 16.12.2020 – 9.2.2021 tarihleri arasında gerek 30 gün içerisinde ikmal gerek stok bulundurma yükümlülüğünü ihlal ettiği, bu kapsamda 17.05.2018 tarihli Akaryakıt Bayilik Sözleşmesinin yukarıda bahsi geçen 6. ve 21. Maddelerine aykırı hareket edilmesi sebebiyle bayilik sözleşmesi ve işbu sözleşmenin ayrılmaz parçası olarak bayilik sözleşmesine atıf yapan veya taraflar arasında imzalanmış tüm protokol, ek protokol, ariyet sözleşmesi, cari hesap sözleşmesi, otomasyon sözleşmesi ve diğer sözleşmeler haklı olarak feshedildiği, feshin, Davacı’ya …. Noterliği’nin 10.02.2021 tarih 06421 ve 06422 yevmiye numaralı ihtarnameleri ile bildirildiği, taraflar arasında akdedilen bayilik sözleşmesi ve eki niteliğindeki protokol gereği davacı Bayi, Protokol süresince taahhütlerini yerine getiremediğinden sözleşmenin sona ermesi sebebiyle bu kez ürün alım taahhütlerinden kaynaklanan eksik ürün alımına ilişkin tüm borçları muaccel hale geldiği, bu durum Müvekkil Şirket tarafından …. Noterliği’nin 17.02.2021 tarihli … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile davacı şirket’e bildirildiğini, davacının sözleşmenin sona erdiği tarih itibariyle muaccel hale gelen asgari alım taahhüdünden kaynaklı cezai şart borcu ve erken fesihten kaynaklı cezai şart borcunun ödenmesi ihtar edildiğini, davacının müvekkili şirket’e 214.126,86-TL cari hesap borcu muaccel hale geldiği, müvekkil Şirket’in ihtarlarına rağmen, davacı tarafından herhangi ödeme yapılmadığı, bu sebeple, davacının 500.000,00-TL tutarındaki BTM nakde tahvil edildiğini ve davacı şirket’in müvekkili şirket’e olan cezai şart borcu banka teminat mektubu bedelinden mahsup edildiği belirtilerek davanın reddini talep etmiştir.

DELİLLER:
Davacı taraf delil olarak; bayilik sözleşmesi, noter ihtarnamesi, teminat mektubu, bayilik portal görüntüleri, ticari defter ve kayıtlar, EPDK kayıtları, cari hesap ekstresi, banka kayıtları, yazışmalar, tanık, bilirkişi incelemesi, keşif, yemin ve sair yasal delillere dayanmıştır.
Davalı taraf delil olarak; taraflara ait ticari defterler, tanık, bilirkişi incelemesi, sözleşmeler, yemin ve her türlü yasal delillere dayanmıştır.
Bilirkişi raporu:
Dosyanın teknik bilgi ve bilirkişi incelemesi gerektirmesi nedeniyle davacı tarafın ticari defter ve belgeleri incelenmek üzere … 2 Asliye Ticaret Mahkemesinden … Talimat numarasıyla SMMM bilirkişisi Dr.Öğr.Üyesi … mahkememize sunmuş olduğu 17.01.2022 tarihli raporunda; Taraflar arasında 17.05.2018 tarihinde imzalanan akaryakıt bayilik sözleşmesinin 10.02.2021tarihinde davalı tarafından feshedildiğini, davacı … Ticari defterlerinin acılaş ve kapanış tasdiklerinin usulüne uygun yapılmış olduğunu, davacı defter kayıtlarına göre 15.02.2021 fesih tarihi itibariyle davalı … petrol A.Ş. nin 969.147,31 TL alacaklı olduğunu, davalı beyanlarına göre ise cari hesap alacağının 214.126,86 TL olduğunu, tarafların defter kayıtlarının birbirini teyit etmediği, önemli fark bulunduğunu, farkın davacını defter kayıtlarındaki ödemelerin eksik olmasından kaynaklandığını, davalı tarafından düzenlenen cezai şart faturalarının davacı tarafından iade edildiğine dair rapor sunmuştur.
SMMM bilirkişi …, kimya mühendisi … ve nitelikle hesaplamalar uzmanı Prof. Dr. … mahkememize sunmuş oldukları 29.07.2023 tarihli raporunda; Davacı yana ait ticari defterlerin … 2.Asliye Ticaret Mahkemesine talimat azılarak bilirkişi vasıtası ile incelenmiş olduğu, 17/01/2022 tarihinde dosyaya sunulmuş işbu bilirkişi raporuna göre, davacı ticari defterlerinin açılış ve kapanış tasdiklerinin usulüne uygun yapılmış olduğunun belirtilmiş olduğunu, davalı yanın Ticari defterlerinin 6102 sayılı TTK. İlgili hükümleri yönünden usulüne uygun tutulmuş olduğunu, davalı yan cari hesap hareketleri incelendiğinde davacı yanın 08.02.2021 tarihinde davalı yandan 215.255,17 TL Alacağı var olduğu, sözleşmenin 10.02.2021 tarihli fesih ihtarnamesinden önceki tarih olan 08.02.2021 tarihinde teminat mektubunun 350.000,-TL ve 150.000,-TL olarak 500.000,-TL toplam nakde çevrilmiş olduğu, bu nedenle 08.02.2021 tarihi itibariyle davalı yanın davacı yana (500.000,-TL-215.255,17 TL) 284.744,83 TL borcunun kalmış olduğunu, 284.744,83 TL borcunun kalmış olduğunu, sözleşmenin 10.02.2021 tarihinde feshinden sonra detayı aşağıdaki tabloda açıklanan toplam tutarı 284.744,83 TL olan 3 Adet faturanın düzenlenmiş olduğu ve bakiyenin sıfırlanmış olduğu görülmekte olduğunu,
TARİH FATURA NO AÇIKLAMA TUTAR
15.02.2021 … Şubat Ayı Servis Ve Bakım Bedeli 885,00
16.02.2021 … PSDP İade Bedeli 39.919,57
15.02.2021 … Kısmi Cezai Şart Bedeli 243.940,26
TOPLAM 84.744,83
Davalı tarafından yapılan sözleşme feshinin Sayın Mahkeme tarafından haklı görülmesi halinde, Asgari Mal Alım Taahhütnamesine göre, alım taahhüdünün yerine getirilmemesi nedeniyle hesaplanmış 843.239,70 USD cezai şart bedelinin fesih tarihi olan 10.02.2021 tarihindeki TCMB döviz satış kuru olan 7,0949 TL üzerinden TL karşılığı (843.239,70 USD*7,0949 TL) 5.982.701,35 TL olarak, 22.04.2021 dava tarihi itibari ile TL karşılığı (843.239,70 USD*8,1580 TL) 6.879.149,47 TL olarak hesaplanmış olduğunu, davalı yan tarafından sözleşme feshinin haklı görülmesi halinde, 60.000,-USD cezai şart bedelinin fesih tarihi olan 10.02.2021 tarihindeki TCMB döviz satış kuru olan 7,0949 TL üzerinden TL karşılığı (60.000,- USD*7,0949 TL) 425.694,- TL olarak, 22.04.2021 dava tarihi itibari ile TL karşılığının (60.000,- USD*8,1580 TL) 489.480,- TL olarak hesaplanmış olduğu, bu tutarın 243.940,26 TL’sinin, sözleşmenin fesih tarihi olan 10.02.2021 tarihinden önce, 08.02.2021 tarihinde teminat mektubunun nakde çevrilmesi yolu ile tahsil edilmiş olduğu, sözleşmenin fesih tarihi olan 10.02.2021 tarihi itibariyle cezai şart bedeli alacağının (425.694,-TL-243.940,26 TL) 181.753,74 TL kalmış olduğunun hesaplanmış olduğu, dava tarihi olan 22.04.2021 tarihi itibariyle cezai şart bedeli alacağının (489.480-TL-243.940,26 TL) 245.539,74 TL kalmış olduğunun hesaplanmış olduğunu, davalı yan tarafından sözleşme feshinin haklı görülmesi halinde, Davacı yanın son ürün alım tarihi olan 16.12.2020 tarihinden sözleşme bitiş tarihi olan 17.05.2023 tarihine kadar 882 gün için hesaplanmış davalı satış destek primi alacağının (70.000,-TL/1.825 GÜN*882 GÜN) KDV Dahil 33.830,14 TL olarak hesaplanmış olduğu, ancak davalı tarafından teminat mektubunun nakde çevrilmesi ile 33.830,14 TL’ye 6.089,43 TL KDV eklenerek fatura edilmiş olduğu, KDV tutarı olan 6.089,43 TL kadar fazla tahsilat yapılmış olduğunu, belirtilen rakamların davalı tarafından teminat mektubu bakiye bedeli ile mahsuba konu edilen 15.02.2021 ve 16.02.2021 tarihli fatura bedellerinin üzerinde olup, davacının talep edebileceği bir alacağının bulunmadığına dair rapor sunmuşlardır.
Mahkememiz 10.10.2022 tarihli celsesinde bilirkişi heyetinden ek rapor alınmasına karar verilmiş olmakla bilirkişiler mahkememize sunmuş oldukları 30.03.2023 tarihli raporlarında: Kök Raporumuzdaki tespitlerimizde ve görüşlerimizde bir değişiklik olmadığına dair ek rapor sunmuşlardır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE:
Dava; bayilik sözleşmesi kapsamında davalıya verilen teminat mektuplarının haksız bir şekilde paraya çevrildiği iddiasına dayalı alacak istemine ilişkindir.
Çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; bayilik sözleşmesi nedeniyle tanzim edilen teminat mektuplarının davalı tarafından paraya çevrilmesinin haksız olup olmadığı, bu nedenle de davacını davalıdan alacağının bulunup bulunmadığı noktalarında toplanmaktadır.
Tarafların ticari defter ve kayıtlarının incelenmesi ve yakıt alım taahhüdünün ihlal edilip edilmediğinin tespitinin teknik inceleme gerektirmesi nedeniyle SMMM bilirkişi …, kimya mühendisi … ve nitelikle hesaplamalar uzmanı Prof. Dr. …’dan alınan kök ve ek raporda özetle; davacının lpg alım taahhüdünü ihlal ettiği, davalının sözleşmeyi feshinin haklı nedene dayandığı, teminat mektubunun paraya çevrilmesi sonrasında da davacının davalıya bakiye borcunun kaldığı, bu nedenle teminat mektupları nedeniyle davacının davalıdan alacağının bulunmadığı yönünde kanaat bildirilmiştir.
Tarafların iddia ve savunmaları, bilirkişi raporları, taraflar arasında akdedilen bayilik sözleşmesi ile dosyamızda bulunan tüm bilgi ve belgeler bir arada değerlendirildiğinde; taraflar arasında 10/09/2015 tarihli akaryakıt bayilik sözleşmesi akdedildiği, sözleşme kapsamında davacının davalıya verdiği teminat mektuplarının haksız bir şekilde paraya çevrildiği iddiasına dayalı olarak teminat mektubu bedelinin davalıdan tahsili istemi ile eldeki davanın açıldığı,
Tarafların kayıtları ile sözleşme metni incelendiğinde, davacının lpg alım taahhüdüne aykırı davrandığı ve teminat mektuplarının davalı tarafından paraya çevrildiği tarihte davacının davalıya borcunun bulunduğu, teminat mektuplarının paraya çevrilmesi sonrasında da davacının davalıya bakiye borcunun kaldığı, bu nedenle teminat mektuplarının davalı tarafından paraya çevrilmesinin haksız olmadığı kanaatine varıldığından, dosyamız kapsamı ile uyumlu ve denetime elverişli bir şekilde hazırlanmış olan bilirkişi heyet raporuna da itibar edilerek davanın reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçelere binaen;
1-Davanın reddine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince alınması gerekli olan 269,85-TL maktu karar ve ilam harcının, başlangıçta yatırılan 170,78-TL peşin+5.000,00-TL sılah harcı toplamı 5.170,78-TL harçtan mahsubu ile bakiye 4.900,93-TL’nin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesap ve takdir olunan 42.864,28-TL vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı tarafından yapılan 26,00-TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği gereğince Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320,00-TL arabulucu ücretinin davacıdan alınarak maliyeye gelir kaydına,
7-Taraflarca yatırılan gider avansından arta kalan kısmının karar kesinleştiğinde taraflara iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup ana hatları ile anlatıldı.17/07/2023

Katip …
e-imzalı

Hakim …
e-imzalı