Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2021/284 Esas
KARAR NO :2022/249

DAVA:Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ:15/04/2021
KARAR TARİHİ:15/03/2022

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA DİLEKÇESİ:
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin … vergi sicil, … esnaf ve sanatkarlar sicil no kapsamında … Mahallesi … Caddesi No: … …/… adresinde faaliyette bulunmakta olup, ürünlerin toptan, perakende satışını gerçekleştirmekte olduğunu, müvekkiline ait … Mahallesi … Caddesi No: … …/…anbul adresindeki … isimli işletmesinde 31/03/2021 tarihinde yaşanan yangın felaketi nedeniyle işyeri tamamen yandığını, işyerindeki demirbaş ve ticari ürünlerle birlikte işyerinde bulunan resmi evrak, defter ve belgeler de bu yangın neticesinde tamamen zayi olduğunu, dava konusu ticari defterler ve belgeler de dahil olmak üzere tüm dükkanın yanması hasebiyle müvekkilinin büyük bir zarara uğradığını, 31/03/2021 tarihinde müvekkilinin işyerinde iradesi dışında meydana gelen bu yangın sebebiyle ticari işletmesi büyük bir yıkıma uğradığını, bunun yanında ticari evrak ve defterleri de kullanılamaz hale geldiğini, kullanılamaz hale gelen belgelerin listesi ekte mahkemeye sunulduğunu, kullanılamaz hale gelen demirbaş, ürün ve resmi evrak ile defterlerin tespiti için … İtfaiye Daire Başkanlığından söndürme işlemi sonunda hasar durumunu gösteren yangın raporu talep edildiğini, ancak dünyada ve ülkemizde koronovirüs pandemisi (covit-19) nedeniyle işlemlerin sekteye uğradığından bahisle tutanağın hala hazır hale getirilmediğinin beyan edildiğini, hazır edildiğinde müvekkiline teslim edileceğinin söylendiğini, itfaiye ile gerçekleştirilen görüşme neticesinde, 31/03/2021 tarih ve … no’lu olay kapsamında … no ile raporun tanzim edileceği taraflarına bildirildiğini, meydana gelen iş bu yangın neticesinde işletme bünyesindeki tüm malzemelerin tamamen yanarak kullanılamaz hale geldiğini gösterir fotoğraflar da iş bu dilekçe mahkemeye sunulduğunu, nitekim, yine iş bu olay kapsamında olaya tanıklık eden ve ticari defterlerin orada olup olmadığını bilen kişiler de mevcut olup, mahkemece talep edilmesi halinde tanıklar ayrıca bildirileceğini, müvekkilinin ticari işletmesinde bulunan 01.01.2018 tarihi öncesi tüm ticari defterleri, faturaları, vergiye esas belgeleri ve sair her türlü belge ve evrakları yangın felaketi nedeniyle zayi olduğundan Türk Ticaret Kanunu’nun 82/d-7 maddesi uyarınca mahkemeden 2017 yılı ve geçmiş yıllara ait tüm defter, fatura ve sair belgelerine ilişkin olarak zayi olduğuna dair zayi belgesi verilmesini talep etme zarureti hasıl olduğunu, açıklanan tüm bu nedenlerle dilekçede belirtilen zayi olmuş resmi evrak ve ticari defterlerin zayi olduğuna ilişkin zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
HUKUKİ NİTELENDİRME DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava; 6102 sayılı TTK.’nun 82/7. maddesi gereğince, ticari defter ve belgelerin zayi olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
Mahkememizce davaya konu olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığından celp olunan bilgi ve belgeler, İstanbul Ticaret Sicil Müdürlüğü yazı cevabı ve ekleri, … Vergi Dairesi yazı cevabı, … Vergi Dairesi yazı cevabı, … ve Ortağı ( … … ) ya yazılan müzekkere cevabı ve ekleri, … 37. Noterliğine yazılan müzekkere cevabı ve ekleri celp edilip incelenmiştir.
Mahkememizce tüm deliller toplandıktan ve başkaca bir eksik husus kalmadığı anlaşıldıktan sonra 23/11/2021 tarihli ara karar ile iddia, dosyada toplanan ve celbedilen deliller ve belgeler incelenmek suretiyle dava konusu yapılan ticari defter ve belgelerle ilgili olarak zayi belgesi verilmesi şartlarının bulunup bulunmadığının tespiti bakımından bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilerek dosya rapor tanzimi için alanında uzman SMMM bilirkişisine tevdi edilmiştir.
Mahkememizce seçilen SMMM … tarafından sunulan 08/01/2022 tarihli rapor ile 16/02/2022 tarihli ek raporunun dosya içerisinde olduğu görülmüştür.
Bilirkişi raporu ve ek raporunun tetkikinde, dava konusunun; davacı şirketlerin 31.03.2021 tarihinde meydana gelen yangın sonucu şirketin … Mahallesi … Caddesi No: … …/… adresinde bulunan 2016 ve 2017 yılına ait olan tüm ticari defterlerinin ve belgelerinin zayi olması neticesinde zayi olduğunun tespiti ve zayi belgesinin verilmesinden ibaret olduğu, yangının 31.03.20121 tarihinde gerçekleşmiş olduğu ve davanın 15.04.2021 tarihinde açılmış olması, yangın raporunun covid-19 nedeni ile gecikmiş olup 04.04.2021 tarihinde hazırlanmış olmasından dolayı hak düşürücü sürenin içinde olduğu, tacirin, basiretli bir işadamı olduğu veya olması gerektiği (TTK, m.20/2) vasfından hareket ederek, defter ve belgelerini muhafazada bir kusurunun olmaması gerektiği ve defter ve belgelerin elden çıkmasında, tacirin bir kusurunun olup olmadığı hususunda taktirin mahkemede olduğu, davacı vekilinin zayi belgesi talep etmiş olduğu ticari defterlerle ilgili olarak 2016 ve 2017 yılı için defteri kebir ve envanter defteri için açılış tasdik bilgileri görüldüğünden zayi belgesi verilmesinin uygun olduğu, 2016 ve 2017 yılı için yevmiye defteri kapanış tasdiklerinin de mahkemeye sunulduğu anlaşılmış olup zayi belgesi verilmesinin uygun olduğu, davacı vekilinin talep etmiş olduğu diğer zayi olan belgeler ile ilgili olarak dava dosyası kapsamında davacının fatura ve benzeri belgelerinin basım ile ilgili matbaa bilgileri ve basım tarih ve Seri- Sıra numaraları görüldüğünden ,davacı vekili tarafından zayi belgesi verilmesi talep edilen 2016 ve 2017 yılları fatura ve benzeri belgeler için zayi belgesi verilmesinin uygun olduğu kanaatiyle raporlar alınmıştır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 82/7. maddesine göre; “bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içerisinde kayba uğrarsa, tacir kaybı öğrendiği tarihten itibaren on beş gün içerisinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir”. Anılan madde metninde “yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi” denilmek suretiyle bu gibi olayların benzerlerinin de bu kapsamda yorumlanması gerektiği ifade edilmiştir. Burada önemli olan, defter ve belgelerin zayi olmasında tacirin herhangi bir kusurunun bulunmamasıdır. Bir başka ifade ile davacı tacirin iddiasının hem inandırıcı hem de samimi olması, ayrıca hayatın olağan akışı içerisinde makul bir nitelik taşıması gerekmektedir. Öte yandan zayi belgesi verilmesi talebine ilişkin davanın, tacirin zıyaı öğrendiği tarihten itibaren 15 gün içinde açılması gerekmektedir. Anılan 15 günlük dava açma süresi “hak düşürücü” nitelikte olup, mahkemece re’sen dikkate alınması gerekir. Bu süre içinde davanın açılmaması halinde tacirin dava açma hakkı ortadan kalkar.
Somut olayda; davaya konu yangın olayının … Mahallesi … Caddesi No: 2/1B …/… adresinde gerçekleşmiş olduğu, ilgili Belediye’nin İtfaiye birimi tarafından yangına ilişkin olarak düzenlenen raporun 04/04/2021 tarihli olduğu, davacı tarafından 15/04/2021 tarihinde eldeki davanın açıldığı anlaşılmakla; yasada öngörülen hak düşücü sürenin dolmadığı kanaatine varılmıştır.
Saklamakla yükümlü olduğu ticari defter ve belgeleri zayi olan bir tacirin, TTK’nun 82/7. maddesindeki düzenlemeden yararlanabilmesi için; bir taraftan defter ve belgelerinin korunması bakımından gerekli dikkati ve özeni göstermiş bulunması, diğer taraftan ise ziyaa uğramanın kendi iradesi dışında ve elinde olmayan bir nedenden kaynaklanmış olması gerekmektedir. İleri sürülen mücbir sebebin de defter ve belgelerin yok olması veya elden çıkması sonucunu doğuracak nitelik ve yoğunlukta olması gerekir.
İddia, toplanan deliller, dosyada alınan bilirkişi raporu ile tüm dosya kapsamının birlikte değerlendirilmesi neticesinde ticari defterlerin saklanması ve zayi talebinde bulunulurken yerine getirilmesi gereken şartları düzenleyen TTK.’nun 82. maddesi kapsamında somut olay değerlendirildiğinde; huzurdaki davanın 15 günlük hak düşürücü süre içerisinde açılmış olduğu, kanunda sayılan hallerden olan “yangın” mücbir sebebine dayanıldığı, davacı şirketin dava konusu belgelerin korunması amacı ile gereken dikkat ve ihtimamı göstermiş olduğu, yangının çıkmasında ve bu durumun meydana gelmesinde davacı şirketin herhangi bir kusurunun veya ihmalinin bulunmadığı, dava konusu belgelerin ziyaa uğraması olayının tamamen davacı şirketin iradesi dışında gelişen yangından kaynaklandığı, özetle davacı şirketin yargılama sırasında yasada mücbir sebep olarak sayılan hallerin varlığını ispat ettiği kanaati ile aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
KARAR : Gerekçede açıklandığı üzere;
1- Davanın KABULÜ İLE; zayi olduğu tespit edilen davacıya ait;
2016 yılı yevmiye defteri, kebir defteri ve envanter defteri, 2017 yılı yevmiye defteri, kebir defteri ve envanter defteri ile davacıya ait 2016 ve 2017 yılına ait faturaların zayii olduğunun tespitine, davacıya bu belgeler için TTK’nın 82/7 maddesi gereğince zayi olduğunun tespiti ile davacı şirkete ZAYİ BELGESİ VERİLMESİNE,
2-Alınması gerekli 80,70-TL karar ve ilam harcından, peşin yatırılan 59,30-TL harcın düşümü ile kalan 21,40-TL’nin davacıdan alınarak maliyeye gelir kaydına,
3-Davacı tarafça yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Gider avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair; HMK.’nun 6723 sayılı Kanunla değişik Geçici 3. ve 341/1 vd. maddeleri uyarınca gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere bir başka yer mahkemesine istinaf dilekçesi sunulmak suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar davacı vekilinin yüzüne karşı açıkça okunup, usulen anlatıldı. 15/03/2022

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır