Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2020/566 Esas
KARAR NO:2022/197

DAVA:Menfi Tespit (Ticari İlişkiden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:26/10/2020
KARAR TARİHİ:01/03/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Ticari İlişkiden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA DİLEKÇESİ:
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili ile davalı taraf arasında süre gelen ticari ilişki olduğunu, müvekkilinin karşı taraftan klor üretiminde kullanılan ürünleri satın almakta, ödemelerinin bir kısmını müşteri çekiyle bir kısmını ise banka aracılığıyla nakit olarak yapmakta olduğunu, ticari güven ilişkisi kapsamında cari olarak müvekkilinin davalıdan alacaklı olmasına rağmen davalı şirkete mal alımı için icra dosyasına konu 31/12/2019 tarihli 150.000,00-TL meblağlı müşteri çeki verdiğini ancak kendisine davalı tarafından mallar gönderilmeyince çeki ödememiş ayrıca müşterisi tarafından ödenmesine de engel olduğunu, çekin ödenmesi halinde davalıdan tekrardan tahsil kabiliyeti olmadığı için çeki ödetmediğini, yoksa icra dosyasında borçlulara ait çıkan malvarlıklarından da anlaşılacağı üzere çek keşidecisinin de cirantaların da çek bedelini ödemeye maddi gücünün bulunduğunu, davalı taraf müvekkiline caride borçlu olmasına ve vermesi gereken malları vermediği gibi haksız ve kötüniyetli olarak çekle alakalı olarak…. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı icra dosyası ile takip başlattığını, icra takibi yaptıktan sonra araya pandemi dönemi girmiş ayrıca davacı icra dosyasından hacizleri koyup dosyayı beklemeye aldığını, müvekkilinin ve çekteki diğer şirket ve şahıs hakkında haciz işlemleri yapmış çekte adı geçen şahıs ve şirketleri mağdur ettiğini, icra dosyası ile alakalı ….İcra Hukuk Mahkemesinin … Esas dosyasından itirazda bulunulduğunu ve davanın derdest olduğunu, ancak icra mahkemesinin yargılama yetkisi sınırlı olduğundan taraflar arasındaki temel ilişki icra mahkemesinde incelenememekte olduğunu, müvekkilinin ödemelere ilişkin tüm yükümlülüklerini eksiksiz fazlasıyla yerine getirmiş ancak davalı vermesi gerekli mal ve malzemeyi müvekkiline vermediğini, taraflar arasındaki cari alacak/borç ilişkisine ilişkin ticari hususlar yargılamayı gerektirir konular olduğunu, taraflar şirket olduğundan aralarındaki tüm alışverişi gösterir bilgi ve belgeler her iki taraf şirket kayıtlarında bulunduğunu, bilirkişi incelemesinde icra dosyasına konu çekten dolayı borçlu olmadıkları aksine temel ilişkide davalıdan alacaklı oldukları hususları açıkça ortaya çıkacağını, ticari uyuşmazlığın çözümü için arabulucuya müracaat edildiğini ancak taraflar arasında anlaşma sağlanamadığını ve dosyaya bu tutanağı sunduklarını, açıklanan tüm bu nedenlerle ve fazlaya dair dava ve talep haklarım saklı kalmak kayıt ve şartıyla…. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı icra dosyasından ve icra dosyasına konu alacağa ilişkin asıl alacak ve faiz tüm ferileri yönünden borçlu olmadıklarının tespiti, icra takibinin iptali, kötü niyetli davalının %20 den aşağı olmamak üzere tazminata mahkum edilmesi, mahkemece taktir edilecek teminat karşılığında icra dosyasına yatan/yatacak paranın menfi tespit davası sonuçlanıncaya kadar alacaklı tarafa ödenmemesi yönünde tedbir kararı verilmesi, yargılama sonunda davalarının kabul edilerek takibin iptaline, cebri icra baskısı altında ödeme yapmak zorunda kalmaları durumunda ödenen paranın ödeme tarihinden itibaren işleyecek faiz ve tüm ferileriyle birlikte istirdadını, yargılama giderleri ve avukatlık ücretinin davalıya yükletilmesine dair karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP DİLEKÇESİ:
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacı tarafın müvekkili şirketten makine alımı yaptığı ve makine alımına ilişkin taahhütte bulunduğu dilekçe ekinde sunmuş oldukları 09.01.2019 tarihli sözleşme ile ispatlanmakta olduğunu, davacı tarafından müvekkili şirkete verilmiş bulunan 31.12.2019 tarihli çek herhangi bir mal alımı için verilmemiş olduğunu, müvekkili şirkete o tarihte bulunan mevcut borçların mahsubu için verildğiini, hatta müvekkili şirket tarafından davacı tarafa 27.12.2019 tarihinde ” -719.878,52-TL tutarındaki borcunuzu 7 gün içerisinde müvekkil şirkete ödemenizi, aksi taktirde cari hesaptan kaynaklanan borcunuz için yasal yollara başvurulacağını vekaleten ihtar ederiz” demek sureti ile mevcut cari borçları ihtar edildiğini, davacı tarafın ve müvekkili şirketin muavin defterleri incelendiğinde görüleceği üzere, müvekkili şirketle aralarında bulunanan cari hesap ilişkisinde temerrüde düştüğü ve dava konusu 150.000,00- TL’lik çeki de mevcut borca ilişkin verdiği huzurdaki davada açık olup davanın reddi gerekmekte olduğunu, huzurdaki dava dayanağı icra takibi, kambiyo senedi olan çeke ilişkin olup, borçlu davacının borçlu olmadığına ilişkin iddiası, HMK m. 201 uyarınca “senede karşı” ileri sürülmüş bir iddia mahiyetinde olduğunu ve davacı tarafından kesin delil ile ispatlanması gerekmekte olduğunu, açıklanan tüm bu nedenlerle haksız ve hukuka aykırı olarak ikame edilen huzurdaki davanın reddine, davacının haksız ve kötü niyetli ikame etmiş olduğu huzurdaki dava nedeni ile %20’den az olmamak kaydı ile kötüniyet tazminatına hükmedilmesine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER:
Mahkememizce davaya konu olarak …. İcra Müdürlüğünün … Es. Sayılı takip dosyası, …. İcra Hukuk Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası, … 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasının UYAP suretleri celp edilip incelenmiştir.
Mahkememizin 23/02/2021 tarihli celse altı nolu ara karar gereğince davacı taraf ticari defter ve kayıtlarının incelenmesi yönünden dosyanın … Asliye Hukuk ( Ticaret ) Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiş, dosyamız bir bütün halinde … Asliye Asliye Ticaret Mahkemesine gönderilmiş, talimat mahkemesince alınan bilirkişi raporunun dosya içerisinde olduğu görülmüştür.
Talimat bilirkişi raporunun tetkikinde, davacının iddiası, davalı tarafın savunması, inceleme konusu edilen ticari defter ve kayıtlarındaki değerler bir bülün olarak mahkemenin verdiği görev kapsamında incelendiğinde, davacı tarafa ait 2018 ve 2019 yılı ticari delterlerin usulüne uygun noter açılış ve kapanış kayıllarının yapıldığı, …. İcra Müdürlüğünün … E. Sayılı takip dosyasına dayanak Keşidecisi…l olan, …Ltd Şti lehine 31/12/2019 vade/tanzim tarihli… Kırıkhan Şb. Müdürlüğüne ait …seri numaralı 150.000,00 TL meblağlı çekin davacıya ait yevmiye defterinin 07/09/2019 tarihli kaydına göre davacının ticari defterlerinde 159 ( Verilen Sipariş Avansları ) hesabına kayıt edildiği, söz konusu çekin ticari defter kayıtlarına kayıt tarihi itibarı ile davacının davalı tarafa herhangi bir ticari borcunun bulunmadığı, 31/12/2019 tarih itibarı ile davacı …’in 268.046,71 TL.’lik davalıdan sipariş avansı alacağının bulunduğu ticari defter ve kayıtlarından anlaşıldığı kanaatiyle rapor alınmıştır.
Yine mahkememizce verilen ara karar gereğince davalı taraf ticari defter ve kayıtlarının incelenmesi yönünden dosyanın … Asliye Ticaret Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiş, dosyamız bir bütün halinde … Asliye Asliye Ticaret Mahkemesine gönderilmiş, talimat mahkemesince alınan bilirkişi raporunun dosya içerisinde olduğu görülmüştür.
Talimat bilirkişi raporunun tetkikinde, davacı, davalı kayıtlarında, davacı 340 Alınan Sipariş Avansları hesabında 750.000,00 TL alacaklı olup, 120 Alıcılar Hesabında 620.953,48 TL borçlu olup, 129.046,52 TL alacaklı olduğu, davalı davacı tarafından 31/12/2019 vadeli …çekini ciro edilip, davalıya verildiğini, davalı kayıtlarında bu senet davacının her ihi C/H kayıtlarında mevcut olmadığı, karşılıksız çıkan ve …. İcra Dairesinde davalı tarafından takibe alınan 150.000,00 TL çek bedeli davacının C/H de ilave (+) edilmesinin gerektiği, yine davalı tarafından 29/03/2019 tarihinde havale edilen 11.000,00 TL davalının alacağından ( -) düşülmesinin gerektiği, genel olarak 129.046,52 TL (+) 150.000,00- TL (-) 11.000.-TL = 268.045,52 TL davacının alacaklı olduğu, bu alacak bakiyesine göre 150.000,00- TL çek ödenmediği, yok hükmmünde sayılması halinde 268.046,52 TL (-) 150.000,00- TL = 118,046,52 TL davacının davalıdan alacaklı olduğu, dava dosyasırıda konusu geçen Ticari Mal, Hizmet Bedeli ve Demirbaş satışları veya tesilmleri ise, fatura tanzim edildikten sonra herhangi bir itiraz olmadarı her iki taraf bu fatura ve bedellerini kayıtlarına intikal ettirmiş, gelir gider tablosu ve Bilancolarını tanızlm etmiş ise teslim edilip edilmediğirden bahsedilemez görüşünde olduğu, davalının defterlerini TTK nu ve Tek düzeri Hesap planına uygun olarak işlenmiş, defterlerin açılış ve kapanış tasdiklerinin yapıldığı görüşüyle rapor alınmıştır.
HUKUKİ NİTELENDİRME DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava, davacının …. İcra Müdürlüğü’nün … takip sayılı dosyası ile takibe konu edilen 150.000 TL bedelli çek nedeni ile davalı yana borçlu olmadığının 2004 sayılı İİK’nun 72. maddesi gereği tespiti istemine ilişkindir.
Somut olayda, davalı tarafından, davacı ve dava dışı borçlular aleyhine …. İcra Müdürlüğü’nün … takip sayılı dosyası ile 150.000 TL bedelli çek nedeni ile kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile icra takibine başlandığı, dava konusu çeki ciro yolu ile devir alan davacının davalıya ciroladığı, çekin 31.12.2019 tarihinde ibraz edildiği bankaca karşılıksız işleminin yapıldığı anlaşılmıştır.
Menfi tespit davası, 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu’nun (İİK) 72. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında ya da icra takibinden sonra borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir.
Davacı tarafından taraflar arasında süre gelen ticari ilişki kapsamında, davalıdan mal alımı için dava konusu çekin davalıya verildiği malların teslim edilmemesi nedeni ile çekin bedelsiz kaldığı bu nedenle ödenmediği iddia edilmiş, davalı ise dava konusu çekin mal alımı için verilmediğini mevcut borçların ödenmesi için verildiğini, taraflar arasında 09.01.2019 tarihli sözleşme gereği 150.000 TL bedelli 5 adet çek verileceği savunmasında bulunmuştur.
Çek, bir ödeme aracı olup, çekin mevcut bir borcun ödenmesi amacıyla verildiği yolunda yasal karine mevcuttur. Bu durumda, davacının söz konusu çeki mevcut bir borcun ödenmesi amacıyla verdiğinin kabulü gerekir. Yasal karinenin aksini yani çekin borç ödenmesinden başka bir amaçla verildiğini, bedelsiz bir avans çeki olduğunu iddia eden davacı tarafın bunu kesin delillerle ispatlaması gerekir.
Somut olaya gelince taraflar arasında cari hesap kapsamında işleyen ticari ilişki olduğu sabittir. Davacı çekin mal alımı için verildiğini savunurken, davalı davacının cari hesap ilişkisinde temerrüde düşmesi nedeni ile verildiğini ileri sürmüş, bu kapsamda taraf ticari defterleri üzerinde yapılan bilirkişi incelemesinde, dava konusu çekin davalı defterinde kayıtlı olmadığı davalı defterine göre dava konusu çek hariç davacının davalıdan 118.046,52 TL çek ile birlikte 268.046,52 TL alacaklı olduğu, davacının kendi defterlerine göre de davalıdan 268.046,52 TL alacaklı olduğu rapor edilmiştir.
Yukarıda açıklandığı üzere dava konusu çekin avans olarak verildiği davacı tarafından ispat edilmesi gerekse de, yapılan defter incelemesinde davacının davalı yana borçlu olmadığı alacaklı olduğu anlaşılmakla çekin mevcut bir borcun ödenmesi için verilmediği anlaşılmıştır. Davalı her ne kadar 150.000 TL bedelli toplam 5 adet çekin aralarında yapılan makine alım sözleşmesi gereği davacı tarafından verilmesinin kararlaştırıldığını savunmuş ise de davacı tarafından davalıya başkaca 5 adet 150.000 TL bedelli çek verildiği ticari defterlerden anlaşılmaktadır.
Yukarıda yapılan açıklamalar dikkate alınarak davacının davalı yana dava konusu çek nedeni ile borçlu olmadığı, yargılama sırasında çek bedelinin icra dosyasına ödenmiş olduğu davanın 2004 sayılı İİK’nun 72/6 maddesi gereği istirdat davasına dönüştüğü anlaşılmıştır.
Tüm dosya kapsamı dikkate alınarak davacının davalı yana borçlu olmadığı anlaşılmakla icra dairesine ödenen bedelin tarafına istirdadına karar verilmiş, dava yargılama sırasında istirdat davasına dönüşmüş olmakla ve kanun maddesinde istirdat davaları için taraflar lehine veya aleyhine tazminata hükmedileceğine dair düzenleme bulunmadığı anlaşıldığından davacının tazminat talebi hakkında olumlu veya olumsuz karar verilmemiş, ayrıca menfi tespit davalarının niteliği itibari ile zorunlu arabuluculuğa tabi davalardan olmadığı ancak davacı tarafından arabuluculuk yolunu başvurulmuş olması nedeni ile Bakanlık bütçesinden ödenen bedelin davacıdan alınmasına karar verilerek uyuşmazlığın bütünü hakkında aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
KARAR : Gerekçede açıklandığı üzere;
1-Davanın KABULÜ İLE, davacı yanın …. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyasına konu 150.000,00 TL bedelli çek nedeniyle davalı yana BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİ İLE icra dosyasına 07/12/2020 tarihinde ödenen 140.621,24 TL ‘ nin 07/12/2020 tarihinden itibaren, 16/12/2020 tarihinde ödenen 72.560,77 TL ‘ nin 16/12/2020 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ÖDENMESİNE,
2-Alınması gerekli 10.246,50-TL karar ve ilam harcından 2.561,63-TL peşin harcın mahsubu ile geriye kalan 7.684,87.-TL eksik harcın davalıdan alınarak maliyeye gelir kaydına,
3-Davacı tarafça başlangıçta yapılan 2.623,83-TL yargılama gideri ile yargılama aşamasında yapılan 2.285,25-TL olmak üzere toplam 4.909,08-TL yargılama giderinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
4-Davacı taraf vekille temsil olunduğundan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 18.200,00-TL vekalet ücretinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
5-Gider avansının harcanmayan kısmının karar kesinleştiğinde ilgili tarafa iadesine,
6-6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği gereğince Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320,00 TL arabulucu ücretinin davacıdan alınarak maliyeye gelir kaydına,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren iki haftalık yasal süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 01/03/2022

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır