Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/572 Esas
KARAR NO : 2022/325

DAVA : İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 01/11/2019
KARAR TARİHİ : 30/03/2022

Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili bankanın Genel Müdürlüğü’nden şubelere dağıtılmak üzere kuryeye teslim edilen ve içinde davaya konu … Sitesi Şubesi’ne ait, keşidecisi … olan, … seri numaralı, 28/02/2019 keşide tarihli, 10.500,00-TL. bedelli çekin de bulunduğu gönderilerin, … A.Ş. kuryesi …’nun uhdesindeyken 28/11/2018 tarihinde çalındığını, konu ile ilgili olarak … Cumhuriyet Başsavcılığı’nın … Soruşturma sayılı dosyasında suç duyurusunda bulunulduğunu ve soruşturmanın devam ettiğini, İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyasında zayi nedeniyle çek iptali davası (hasımsız) açtıklarını, yargılama sırasında dava konusu çekin üçüncü kişiler tarafından bankaya ibraz edildiği bilgisi üzerine anılan mahkemece kendilerine istirdat davası açmak üzere süre verildiğini, davalı şirketin Ticaret Sicil Gazetesi’nde yapılan ilanlara ve çek keşidecisinin… nezdindeki çek raporunda mahkemece verilen tedbir kararı görülmesine rağmen çeki kabul ettiğini, ilk ilandan sonra çeki kabul etmiş olmasının davalının kötü niyetli/ağır kusurlu olduğunun açık ispatı olduğunu belirterek ve dilekçesinde açıkladığı diğer nedenlerle; dava konusu çekin davalıdan istirdadına ve müvekkili bankaya iadesine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı karşı yana yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin basiretli bir tacir olarak yıllardan beri faaliyetlerini sürdürmekte olduğunu, dava konusu çekin dava dışı… ile aralarındaki ticari ilişki kapsamında ve …’nın müvekkili şirkete olan borcuna karşılık olarak alınmış olduğunu, çekle ilgili olarak ortaya atılan hırsızlık iddiasının gerçeği yansıtmadığını, davaya konu çekin müvekkil şirkete ticari ilişki sebebiyle verildiğini, sonrasında müvekkili şirket tarafından söz konusu çekin… unvanlı firmaya olan borca karşılık olmak üzere ciro edilerek verdiğini, müvekkili şirketin çekin çalındığından hiçbir şekilde haberinin olmadığını, söz konusu çekin tahsilini sağlamak üzere bankaya ibraz edilmesi sırasında çek üzerindeki ödeme yasağından haberdar olunduğunu, dava konusu çek hakkında müvekkili şirket aleyhine suç duyurusunda bulunulduğunu, ancak asıl mağduriyet yaşayanın müvekkili şirket olduğunu ileri sürerek ve dilekçesinde açıkladığı diğer nedenlerle; davanın reddine ve yargılama giderleri ile avukatlık ücretlerinin davacı tarafa yüklenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Dava; davacı bankaya müşterisi tarafından tevdi edilen …Sitesi Şubesi’ne ait 28/02/2019 keşide tarihli, …seri no’lu, 10.500,00-TL. meblağlı çekin kurye nezdindeyken hırsızlık sonucu çalındığı iddiasıyla çekin kötü niyetli ve/veya ağır kusurlu olduğu iddia edilen davalıdan istirdadına ilişkin olarak açılmış çek istirdadı davasıdır.
Davacı taraf delil olarak; … Kargo kurye personeli .’nun yaşanan hırsızlık olayı sonrasında… Polis Merkezi Amirliği’nde vermiş olduğu 28/11/2018 tarihli ifadesine ait tutanak, …Cumhuriyet Başsavcılığı’nın … Soruşturma sayılı dosyası, İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin …E. sayılı dava dosyası, arabuluculuk dosyası, çekin keşidecisi …’in Kredi Kayıt Bürosu (KKB) Çek Raporu, çek üzerinde davalıdan önceki ciroların sahibi olan… ve …’ın imza beyanname örnekleri, davaya konu çekle ilgili tüm sözleşme ve fatura örnekleri, davalı defter ve kayıtları, çek aslı, bilirkişi incelemesi, tanık beyanı, yemin, davacı banka defter ve kayıtları, çek üzerindeki tüm cirantaların defter ve kayıtları, çekin görüntüleri, çekin bankaya ibraz edildiğini gösterir tevdi bordroları örnekleri ve sair tüm delillere dayanmıştır.
Davalı vekili ise delil olarak;… İcra Müdürlüğü’nün …Esas sayılı icra dosyası, …Cumhuriyet Başsavcılığı’nın…Soruşturma sayılı dosyası ve her türlü yasal delile dayanmıştır.
Mahkememizce…Cumhuriyet Başsavcılığı’nın …Soruşturma sayılı dosyasının UYAP örneği, İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dava dosyasının UYAP örneği ve … İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı icra takip dosyasının UYAP örneği celbedilerek dosyaya kazandırılmıştır.
Deliller toplandıktan sonra mahkememizce 18/11/2021 tarihli ara kararla;… Asliye Ticaret Mahkemesi’ne talimat yazılarak dosyamız davalısı şirketin ticari defter ve kayıtları üzerinde dava konusu çekin ticari defterlerinde kayıtlı olup olmadığı hususu ile ihbar olunan … ile herhangi bir ticari ilişkisinin bulunup bulunmadığının tespiti hususlarında bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiştir.
Gaziantep … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin… Talimat sayılı dosyasında SMMM bilirkişi tarafından düzenlenerek 07/01/2022 tarihinde dosyaya sunulan raporda özetle; davalı şirketin 2019 yılı yasal yevmiye defterinin 6102 sayılı yasanın 64. ve 65. maddelerine göre açılış ve kapanış tasdiklerinin yapıldığı, defterin usulüne uygun olarak tutulduğu, davalı firmanın 2019 yılı yevmiye defteri kayıtlarında 320.35 no’lu “…” Satıcılar hesabında takip edildiği, davalı firmanın 2019 yılı yasal yevmiye defterinin 6102 sayılı yasanın 64. ve 65. maddelerine göre açılış ve kapanış tasdiklerinin yapıldığı defterin bu yönü itibariyle usulüne uygun olarak tutulduğu, yapılan inceleme ve tespitlerde davalı firma tarafından dava dışı firmadan 01/03/2019 tarihli A-01 seri ve sıra no’lu Hammadde 38.067,39-TL., 01/03/2019 tarih A-02 seri ve sıra no’lu Hammadde 68.819,37 TL., 26/04/2019 tarihli A-04 seri ve sıra no’lu Hammadde 39.500,00-TL. tutarında faturalar alındığı, karşılığında bir kısım çekler verilerek (çek virman işlemi yapılarak) cari hesabın kapatıldığı, ticari defterlere göre davalı firma ile ihbar olunan… arasında herhangi bir ticari ilişkinin olmadığı, ancak davalı firmanın …isimli kişi ile aralarında 2019 yılında ticari ilişki olduğunun tespit edildiği, davalı firmaya ait 2019 yılı yevmiye defteri kayıtlarında 10.500,00-TL.. bedelli (dava konusu) çekin kaydedildiği, anılan çekin davalı firma tarafından dava dışı …’nın cari hesabında 31/03/2019 tarihli ve 24 no’lu yevmiye maddesiyle çek çıkış kaydı olarak yer aldığı şeklinde görüş ve kanaat bildirilmiştir.
Bilirkişi raporu dosya taraflarına usulüne uygun olarak tebliğ edilmiş, davacı vekili tarafından 23/02/2022 tarihli duruşmada; davalı şirketin çeki aldığı ciranta ile arasında herhangi bir ticari ilişki olmadığının bilirkişi raporuyla tespit edilmiş olduğu, davalı şirket ve cirantaların dava konusu çeki kötü niyetli olarak veya ağır kusurlu olarak temin ettikleri ve rapor ile davalarında haklı olduklarının sabit olduğu beyan edilerek davanın kabulüne karar verilmesi talep edilmiştir.
Eldeki dava; 6102 sayılı TTK.’nun 792. maddesine dayalı olarak açılmış çekin istirdadı istemine ilişkindir.
TTK.’nun 792. maddesinde; “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790’ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” hükmü düzenlenmiştir.
Çek istirdadı davalarında davacı çekin yetkili hamili olduğunu, çekin rızası hilafına elinden çıktığını ve davalının çeki kötü niyetle iktisap etmiş veya çeki iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu kanıtlaması gerekmektedir. Çeki elinde bulunduran davalının çeki edinme nedenini açıklama mecburiyeti bulunmamaktadır, aksi düşüncenin kabulü çekin “mücerretlik” vasfını ortadan kaldırır.
Özetle, zayi olan dava konusu çekin istirdadı talebiyle açılan huzurdaki davada ispat yükü davacı bankada olup, davacının öncelikle çekin yedinde iken rızası hilafına elinden çıktığını, ardından ise çeki elinde bulunduran hamilin (davalının) kötü niyetli olduğunu veya çeki iktisabında ağır kusuru bulunduğunu ispat etmesi gerekir.
Somut olayda; dava konusu … Şubesi’ne ait, …seri numaralı, 28/02/2019 keşide tarihli, 10.500,00-TL. meblağlı çekin incelenmesinde; keşidecisinin …, lehtarının … Ltd. Şti. olduğu, çekin arkasında sırasıyla lehtar şirketin (… Ltd. Şti.’nin), …Ltd. Şti.’nin, … Ltd. Şti.’nin, …’ın, …’nın ve davalı … Ltd. Şti.’nin cirolarının olduğu, davalı şirketin çeki ciro ederek teslim ettiği …adlı firmanın cirosunun üzeri karalanmak suretiyle iptal edilmiş olduğu görülmüştür. Çekteki ciro zincirinin düzgün ve şeklen hak sahipliğinin tespitine elverişli olduğu anlaşılmaktadır. Davacı bankanın çekler bakımından yetkili hamil olduğu ve her iki çekin de hırsızlık sonucunda davacının elinden çıktığı dosya kapsamına celbedilen dosyalarla sabittir.
Bu durumda ispat yükü üzerinde bulunan davacı banka, yukarıda da açıklandığı üzere öncelikle dava konusu çekin yetkili hamili olduğunu ve çekin rızası dışında elinden çıktığını, sonrasında ise davalı şirketin çeki iktisapta kötü niyetli veya ağır kusurlu olduğunu kanıtlamak zorundadır.
Somut dosyada; her ne kadar talimatla davalı şirketin ticari defterleri üzerinde yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucunda aldırılan raporda; davalı şirket ile kendisinden önceki ciranta olan … arasında herhangi bir ticarinin bulunmadığı ifade edilmiş ise de; davalı şirketin… isimli kişi ile 2019 yılında ticari ilişki içerisine girdiği, dava konusu çekin da aralarında bulunduğu bir çekleri alacak-borç ilişkisi çerçevesinde …’dan teslim aldığı ve defterlerine işlediği, mahkememizce bu kişinin (…’nın) soyadının… ile aynı olması hususu dikkate alınarak UYAP’tan re’sen yapılan nüfus kaydı sorgulamasında… ile ihbar olunan …’ın 28/04/2000 tarihinden bu yana evli oldukları anlaşılmıştır.
Davalı şirketin 2019 yılı yevmiye defteri kayıtlarında dava konusu çekin kaydedildiği açıktır. Dosya içerisine alınmış nüfus kayıt örneğinin incelenmesinde; talimat bilirkişi raporunda davalı şirket ile ticari ilişkisinin bulunduğu tespit edilen ve borcuna karşılık dava konusu çeki davalıya teslim eden …’nın davalıdan önceki ciranta …’nın eşi olduğu, davalı şirketin alacağına karşılık olarak aldığı dava konusu çeki bu şekilde teslim alınmasının ticari hayatın olağan işleyişine uygun bir davranış olduğu, bir başka ifade ile ticari ilişki içinde olduğu kişinin eşinin ciro ettiği dava konusu çeki cirantanın eşinden olan alacağına mahsup etmesinin ve teslim almasının ticari teamüllere aykırı bir durum olmadığı kanaatine varılmıştır.
İddia, savunma, celbedilen ve toplanan deliller ile talimat dosyasında aldırılan bilirkişi raporu hep birlikte değerlendirilmiştir. Sonuç olarak; dava konusu çekteki ciro silsilesinin görünüşte düzgün olduğu, ciro silsilesinde herhangi bir kopukluğun bulunmadığı, davalı şirketin dava konusu çeki kendisinden önceki cirantanın eşi ile olan ticari ilişkisi kapsamında iyi niyetli olarak iktisap ettiği, bu hareketiyle davacı aleyhine bile bile zarar verici bir eylem içerisinde bulunmadığı, davalı şirketin bu şekilde edindiği dava konusu çeki iktisabında kötü niyetli ve ağır kusurlu olduğu hususunun davacı tarafça ispat edilememiş olduğu anlaşılmakla; davanın reddine karar verilmesi gerektiği kanaatine varılarak; aşağıdaki gibi karar vermek gerekmiştir.
KARAR: Gerekçede açıklandığı üzere;
1-Davanın reddine,
2-Alınması gerekli 80,70-TL. karar ve ilam harcının, dava açılırken yatırılan 179,32-TL. peşin harçtan mahsubu ile geriye kalan 98,62-TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafın yapmış olduğu yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı vekille temsil olunduğundan, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 5.100,00-TL. vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalıya verilmesine,
5-6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği gereğince Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320,00 TL arabulucu ücretinin davalıdan alınarak Maliyeye gelir kaydına,
6-Taraflarca yatırılan gider avansından geriye kalan kısmın karar kesinleştiğinde ilgilisine iadesine,
Dair; HMK.’nun 6723 sayılı Kanunla değişik Geçici 3. ve 341/1 vd. maddeleri uyarınca gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere bir başka yer mahkemesine istinaf dilekçesi sunulmak suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar davacı vekili ile ihbar olunan MNG Kargo vekilinin yüzüne karşı, davalı tarafın ve diğer ihbar olunanların yokluğunda açıkça okunup, usulen anlatıldı. 30/03/2022

Katip
e-imzalıdır

Hakim
e-imzalıdır

Bu belge 5070 sayılı Yasa uyarınca güvenli E-İMZA ile imzalanmıştır.