Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2019/491 Esas
KARAR NO:2023/499

DAVA:Menfi Tespit – Alacak – Maddi ve Manevi Tazminat(Bayilik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:05/08/2019
KARAR TARİHİ:15/06/2023

Yukarıda tarafları ve konusu yazılı davanın mahkememizce yapılan açık yargılaması sonrasında;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; taraflar arasında Ocak 2006 tarihinde teknik servis ve satıcılık sözleşmesi imzaladığını, İstanbul’un birçok bölgesinde ve Hatay’da tek bayi olarak, Mersin’in birçok bölgesinde davalı şirketin gerek bireysel gerekse ticari üyelerine ya da potansiyel üyelerine teknik hizmet verdiğini ve yayın platformu satışını yaptığını, bunun sonucunda davalı şirketin Türkiye’deki en büyük bayisi olduğunu, davalının markasını geniş ölçüde genişlediğini, davalı tarafından gönderilen 03.07.2018 tarihli ihtarnameyle sözleşmenin haklı sebep olmadan feshedildiğini, müvekkilinin ödenmeyen cari hesap alacağının bulunduğunu, ayrıca müvekkiline denkleştirme tazminatı ödenmesi gerektiğini, yine müvekkilinin müspet zararının bulunduğunu, müvekkiline manevi tazminat da ödenmesi gerektiğini ileri sürerek dilekçesinde bildirdiği diğer nedenlerle sözleşmenin haksız feshi nedeniyle müspet zararların tespitine; müvekkilinden haksız olarak alınan 397.376,94 TL’den şimdilik 2.000 TL’nin iadesine; 5.000 TL denkleştirme/portföy tazminatı, 1.000 TL kar kaybı alacağı, 10.000 TL cari hesap alacağı ve 50.000 TL manevi tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş; menfi tespit talep ettiği 397.376,94 TL yönünden mahkememizce harç yatırttırılmış; 24/10/2022 tarihli ıslah dilekçesi ile talebini, portföy tazminatı yönünden 183.458,00 TL, kar kaybı tazminatı yönünden 91.461,00 TL, cari hesap alacağı yönünden 441.616,28 TL olmak üzere toplam 716.536,28 TL’ye yükseltmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle, taraflar arasında yapılan teknik servis ve satıcılık sözleşmesi uyarınca davacının müvekkilin yetkili servisi ve bayisi olarak yetkilendirildiğini, davacının müvekkili şirketin üyelerine verdiği teknik servis ve şirkete kazandırdığı yeni üyeler karşılığında müvekkilinden prim elde ettiğini, davacının herhangi bir cari hesap alacağının bulunmadığını, dava dışı … Araştırma Danışma Limited Şirketi’ne yaptırılan denetim sonucunda, davacının, müvekkilinin ticari hesap ve kayıtlarda yanılgıya düşmesine sebebiyet vererek haksız kazanç elde ettiğinin tespit edildiğini, taraflar arasındaki sözleşmenin 16. maddesinde müvekkilinin 30 gün önceden bildirimde bulunmak kaydıyla gerekçe göstermeksizin sözleşmeyi feshedebileceğinin düzenlendiğini, Ticari Yetkili Satıcı Sözleşmesi’nin 7. maddesinde de 15 günlük fesih ihbar süresine uymak koşulu ile sözleşmenin feshedebileceğinin yer aldığını, portföy tazminatı şartlarının gerçekleşmediğini, manevi tazminat şartlarının gerçekleşmediğini ileri sürerek dilekçesinde bildirdiği diğer nedenlerle davanın reddini savunmuştur.
Dava; taraflar arasında yapılmış … Yetkili Teknik Servislik ve Satıcılık Sözleşmesi’nin davalı tarafça haksız feshi iddiasına dayalı davalıya borçlu olunmadığının tespiti ile denkleştirme (portföy) tazminatı, cari hesap alacağı, kar kaybı alacağı ile manevi tazminatın davlıdan tahsili istemine ilişkindir.
Davanın dayanağını oluşturan ve taraflar arasında yapılmış … Yetkili Teknik Servislik ve Satıcılık Sözleşmesi her iki tarafın kabulünde olup; davacı taraf, sözleşmenin davalı tarafından haksız feshi nedeniyle maddi ve manevi zarara uğradıklarını ve davalıya borçlu olunmadığını ileri sürmüş; davalı taraf ise, davacının, haksız kazanç elde ettiğinin tespiti üzerine sözleşmelerde öngörülen fesih süresi sonrasında feshedildiğini, sözleşmede öngörülen fesih hakkının kullanıldığını savunmuştur.
Taraflar arasındaki çözümlenmesi gereken uyuşmazlık, sözleşmenin davalı tarafından feshinin haklı nedenlere dayanıp dayanmadığı, buna bağlı olarak sözleşmelerin feshinden kaynaklı olarak davacının taleplerinin yerinde olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
Konusu sözleşmenin 3.maddesinde “İşbu sözleşmenin konusu;
a)… ve/veya ÜYELİK PAKET’lerinin YTS tarafından …’ten satın alınarak … tarafından belirlenecek bölge içerisinde potansiyel nihai kullanıcılara/ÜYE’lere pazarlanması, satışı,
b)KURULUM’un yapılması ve/veya ÜYE ŞİKAYETİ/ARIZA hallerinde uygulanması gereken kurallar ile; tarafların karşılıklı hak ve yükümlülüklerinin belirlenmesi ile sözleşmenin tatbik ve tefsirinden doğacak uyuşmazlıkların hal yollarının gösterilmesinden ibarettir” olarak kararlaştırılan, taraflar arasında akdedilen … Yetkili Teknik Servislik ve Satıcılık Sözleşmesi’nin “Sözleşmenin Süresi, Sona Ermesi ve Fesih Sebepleri” başlıklı 16.maddesinde; “16.2.Taraflardan herhangi biri, diğer tarafça sözleşmede yazılı herhangi bir taahhüdü yerine getirmemesi; taraflardan biri hakkında iftas kararı alınması veya taraflardan birinin konkordato ilan etmesi hallerinde, maddi ve manevi tazminat talep haklarına halel gelmeksizin herzaman 15(onbeş) gün öncesinden noter vasıtasıyla yapacağı ihbarla tek taraflı olarak fesih edebilir.
16.2.2 Ayrıca YTS …’un yazılı onayı olmaksızın sözleşmeyi temliki ve borçlarını ödemekte acze düşmesi; sözleşmeden doğan hak ve alacaklarını üçüncü kişilere devir etmesi; … adına üçüncü şahıslara, işbu sözleşme konusu dışında taahhhütlerde bulunması halinde, … tarafından 15 (onbeş) gün önel vermek sureti ile ; … sözleşmeyi, noter vasıtasıyla yapacağı ihbarla tek taraflı olarak fesih edebilir.
16.2.3 …, 30 gün önceden bildirimde bulunmak kaydı ile gerekçe göstermek zorunda kalmaksızın işbu sözleşmeyi feshedebilecektir. ….” düzenlemesine yer vermiştir.
Davalı şirket, davacı tarafa çektiği …. Noterliğince tanzim, 03/07/2018 tarih ve … yevmiye no.lu ihtarname ile “…Sözleşmenin ilgili fesih maddeleri uyarınca, işbu ihtarnamenin tarafınıza tebliğini izleyen 15 (onbeş)’inci gün sonunda hüküm ifade etmek üzere bahsi geçen Sözleşme’nin feshedildiğini…” bildirmiştir.
Davalı taraf, fesih iradesini kullanırken sözleşmenin herhangi bir hükmüne atıfta bulunmamış; davalı vekili cevap dilekçesi ile sözleşmenin feshinin 16.2.maddesine göre yapıldığını bildirmiştir.
Yanlar arasındaki uyuşmazlığın niteliği itibari ile çözümü uzmanlık gerektirdiğinden; taraflar arasındaki sözleşmenin feshinin haklı nedenlere dayanıp dayanmadığı, sözleşmenin feshinden kaynaklı davacının taleplerinin yerinde olup olmadığı, yerinde ise miktarının tespiti için bilirkişi kurulu raporu alınmasına karar verilmiş, dosya, ekleri ve getirtilen-sunulan belgelerle birlikte bilirkişiler SMMM … ve Ticaret ve Borçlar Mevzuatından kaynaklı nitelikli hesaplamalar konusunda uzman Doç. Dr. …’e tevdi edilmiş, adı geçen bilirkişi kurulu tarafından düzenlenen 06/05/2021 tarihli bilirkişi kurulu raporunun dosya arasında olduğu görülmüş; davacı vekilinin itirazı ile yeni heyetten rapor alınması talebi üzerine bu kez SMMM …, Ticaret ve Borçlar Mevzuatından kaynaklı nitelikli hesaplamalar konusunda uzman Prof. Dr. …’ndan alınan 14/02/2022 tarihli raporun ve taraf vekillerinin itirazı üzerine aynı heyetten alınan 05/07/2022 tarihli ek raporun dosya arasında olduğu görülmüştür.
Alınan 06/05/2021 tarihli bilirkişi kurulu raporunda özetle; taraflar arasındaki sözleşmenin feshine ilişkin davalının fesih bildiriminin haklı nedene dayandığı, bu nedenle davacı taraf taleplerinin yerinde olmadığını; davacı taraf kar kaybının 55.184 TL olabileceği; faaliyet karında oluşacak muhtemel artış ile birlikte 317.475 TL portföy tazminatı talep edilebileceği, menfi tespit isteminin ispata muhtaç olduğu yönünde görüş bildirilmiştir.
Alınan 14/02/2022 tarihli kök 05/07/2022 tarihli ek bilirkişi kurulu raporlarında özetle; taraflar arasında 06/01/2006 tarihli bayilik sözleşmesinin imzalandığı, sözleşme süresinin bir yıl olduğu ancak, tarafların aksi bir beyanda bulunmadığı sürece birer yıl uzayacağı, taraflar arasındaki yetkili bayilik ilişkisinin, davalının 03/07/2018 tarihli ihtarnamesi ile, tebliğden itibaren öngördüğü, ihtarnamenin davacı şirkete tebliğ tarihinden 15 günlük sürenin sonunda davalı tarafından feshedildiği;
Davalı, davacıya keşide ettiği fesih ihtarnamesinde, sözleşmenin feshine ilişkin maddeye atıfta bulunmamış ise de, cevap dilekçesinde sözleşme feshinin madde 16.2.maddesine göre yapıldığını beyan ettiği, fesih maddesi incelendiğinde, davalının cevap beyanından sözleşme feshinin 16.2.1. nolu maddeye göre yapıldığının anlaşıldığı; bu durumda,
Davalı tarafından sözleşmenin feshine dayanak olarak gösterilen dava dışı … Tic. Ltd. Şti.’nin düzenlemiş olduğu raporun 24.06.2019 tarihli olduğu, raporun sözleşmenin feshinden yaklaşık bir yıl sonra düzenlendiği, davalı vekili söz konusu rapora göre “Müvekkil Şirket ile arasında imzalı bulunan sözleşmelerin çeşitli hükümlerine, ticari teamüllere, Müvekkil Şirketin gerekli gördüğü ticari ve idari prosedürlere ve çalışma koşullarına uymayarak ve birtakım hukuka aykırı işlemler yaparak ve Müvekkil Şirketin davacı ile alacak verecek ilişkisini düzenleyen cari hesap kayıtlarında yanılgıya düşmesine sebebiyet vererek haksız kazanç elde etmiş olduğunu “ beyan ettiği, ancak, söz konusu rapor sözleşmenin feshinden yaklaşık bir yıl sonra düzenlenmiş olduğundan, işbu rapora dayanarak sözleşmenin haklı olarak feshedilmiş olacağından bahsedilemeyeceği; bu durumda, davalı tarafından Satıcılık Sözleşmesinin haksız olarak feshedildiğinin mahkemece kabul görmesi halinde; kural olarak acenteler için öngörülen “portföy tazminatı” hakkının kıyasen tek satıcılık sözleşmesine de uygulanabileceği, portföy tazminatının, hakim tarafından, karşılaştırmalı hukuktaki düzenlemeler dikkate alınarak en son beş yılda elde edilen kazancın yıllık ortalaması esas alınarak hesaplanması gerektiği, bayinin Portföy tazminatı ile birlikte maddi tazminat/kar payı tazminatı talep edebileceği; bu bilgiler ışığında,
Davacının son 5 yıllık ortalama net faaliyet karı esas alındığında portföy tazminatı tutarının 183.458-TL olacağı;
Sözleşmenin bitimine 169 günlük sürenin olması nedeniyle, davacının 169 günlük süre için mahrum kaldığı maddi tazminat/kar mahrumiyetinin 91.461-TL olacağı,
Davacının, dava tarihi itibariyle davalıdan cari hesap bakiye alacağının 441.616,28 TL olduğu;
Davacı, davalı tarafından düzenlenmiş olan 397.376,94 TL’lik faturayı yasal defterine 26.02.2018 tarihinde davalı alacağı olarak ihtirazı kayıtla kabul ve kayıt ettiğini, davalıya gönderdiği 09.03.2018 tarihli e posta ile açıklamış/belirtmiş ise de; sözleşmenin feshine kadar davacı tarafından ihtirazı kaydın gündeme getirilmemiş olması dikkate alındığında, davacının iade talebinin yerinde olmadığı kanaatine varıldığı; davacının, davada talep ettiği alacakları için davalıyı temerrüde düşürmediğinden dava öncesi faiz talep edemeyeceği; manevi tazminat mahkemenin takdirinde olduğu yönünde görüş bildirilmiştir.
Alınan bilirkişi kurulu 14/02/2022 tarihli kök ve 05/07/2022 tarihli ek raporu gerekçeli, denetlenebilir, dosya içeriğine uygun, itirazları cevaplar nitelikte ve uyuşmazlığı çözmeye yeterli görüldüğünden, raporlara yönelik itirazlar yerinde görülmemiş; mahkememizce de benimsenmiş ve hükme esas alınmıştır.
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmaları ile alınan ve benimsenen bilirkişi kurulu 14/02/2022 tarihli kök ve 05/07/2022 tarihli ek raporu ve toplanan tüm deliller birlikte değerlendirildiğinde;
Taraflar arasında yapılmış … Yetkili Teknik Servislik ve Satıcılık Sözleşmesi’nin davalı tarafından davacıya çekilen …. Noterliğinin 03/07/2018 tarih, … ve … sayılı ihtarnameleri ile sözleşmenin feshedildiği bildirilmiş ve cevaplarda fesih sebebi olarak … Araştırma Danışma Limited Şirketi tarafından düzenlenen 24/06/2019 tarihli rapora dayanılmış ise de; bilirkişi raporlarında da açıklandığı üzere dayanılan rapor tarihi sözleşmenin feshinden yaklaşık 1 yıl sonrası olduğundan, sözkonusu 24/06/2019 tarihli rapordaki sebepler fesih için gerekçe olamaz. Bu durumda davalı tarafın sözleşmeyi feshetmesi haklı nedenlere dayanmamaktadır. Diğer yandan davalı taraf, sözleşmenin 16.2.3.maddesi gereğince gerekçe göstermeksizin sözleşmeyi fesih hakkının olduğunu ileri sürmüş ise de; bir an için, işbu sözleşme hükmüne dayalı olarak davalı tarafça sözleşmenin fesih edildiği düşünülse dahi, bu kez işbu sözleşme hükmüne göre gerekli 30 günlük fesih süresine uyulmadığından, sözleşmenin feshinin haklı nedenlere dayandığından söz edilemez.
Benimsenen bilirkişi kurulunun 14/02/2022 tarihli kök ve 05/07/2022 tarihli ek raporunda dayanak ve gerekçeleriyle ayrıntılı olarak açıklandığı üzere, sözleşmenin davalı tarafça haksız feshi nedeniyle 6102 sayılı TTK’nın 122.md gereğince davacının portföy tazminatı ile kar kaybı tazminatı talep edebileceği; bu yönden davacının 183.458 TL portföy tazminatı ve 91.461 TL kar kaybı alacağının bulunduğu; taraflar arasındaki ticari ilişkiden kaynaklı davacının davalıdan 441.616,28 TL cari hesap bakiye alacağının bulunduğu; sözleşmenin feshine kadar davacı tarafından menfi tespit/istirdat davasına konu fatura yönünden herhangi bir itirazının bulunmadığı, bu nedenle davacının bu yöndeki menfi tespit/istirdat talebinin yerinde olmadığı; davadan önce davalının temerrüde düşünülmediği anlaşıldığından bilirkişi kurulu raporu ile tespit edilen 183.458,00 TL portföy tazminatı, 91.461,00 TL kar kaybı, 441.616,28 TL cari hesap alacağı olmak üzere toplam 716.535,28 TL’nin davalıdan tahsiline; benimsenen bilirkişi kurulu raporu ile tespit edilen bu miktarları aşan davacı taraf isteminin açıklanan nedenlerle yerinde olmadığından reddine karar vermek gerekmiştir.
Bunun yanında davacı taraf manevi tazminat isteminde de bulunmuş ise de, davacı tarafın bu yöndeki iddialarının soyut olduğu gibi davacı tarafça uğranıldığı ileri sürülen manevi zararın ispatlanamadığı, davacı tarafın ticari itibarı ve saygınlığını zedeleyici nitelik ve boyutta bulunmadığı, dolayısı ile manevi tazminat koşullarının gerçekleşmediği anlaşıldığından davacı tarafın manevi tazminat isteminin reddine karar vermek gerekmiştir.
Açıklanan nedenlerle aşağıdaki kararı vermek gerekmiştir.
H Ü K Ü M : Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere;
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile,
a-183.458,00 TL portföy tazminatı,
b-91.461,00 TL kar kaybı,
c-441.616,28 TL cari hesap alacağı olmak üzere toplam 716.535,28 TL’nin 05/08/2019 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
2-a)Manevi tazminat isteminin reddine,
b)Menfi tespit / istirdat isteminin reddine,
3-Alınması gerekli 48.946,52-TL karar ve ilam harcından, peşin, tamamlama ve ıslah harcı toplamı 20.284,27 TL’nin mahsubu ile geriye kalan 28.662,25-TL harcın davalıdan alınıp maliyeye gelir kaydına,
4-Manevi tazminat davası yönünden alınması gerekli 179,90 TL karar ve ilam harcının davacıdan alınıp maliyeye gelir kaydına,
5-6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği gereğince Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320,00 TL arabulucu ücretinin 914,80 TL’sinin davalıdan, 405,20 TL’sinin davacıdan alınıp maliyeye gelir kaydına,
6-Davacı tarafça başlangıçta yatırılan peşin, tamamlama ve ıslah harcı toplamı 20.284,27 TL’nin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
7-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesap ve takdir olunan 96.818,88 TL vekalet ücretinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
8-Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince menfi tespit/istirdat, alacak ve tazminat talepleri yönünden reddedilen miktar üzerinden hesap ve takdir olunan 58.632,91 TL; reddedilen manevi tazminat davası yönünden 9.200 TL olmak üzere toplam 67.832,91‬ TL vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalıya verilmesine,
9-Davacı tarafından yatırılan 44,40 TL başvuru harcı, 6,40 TL vekalet harcı, 4.200 TL bilirkişi ücreti ve 291,80 TL tebligat gideri olmak üzere toplam 4.542,60 TL’nin kabul ve red oranına göre 3.148,17 TL’sinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
10-Davacı tarafça yatırılan gider avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzünde, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere oy birliğiyle verilen karar açıkca okunup, usulen anlatıldı. 15/06/2023

Başkan …
e-imzalı
Üye …
e-imzalı
Üye …
e-imzalı
Katip …
e-imzalı