Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2019/396 Esas
KARAR NO:2021/818

DAVA:Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ:01/07/2019
KARAR TARİHİ:03/11/2021

Mahkememizde görülmekte olan “Zayi Belgesi Verilmesi” davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ile ana ortağı … A.Ş. arasında 31/12/2015 tarihinde “Muhasebe – Operasyon – Risk Yönetim Hizmetleri Sözleşmesi” imzalandığını, anılan sözleşmenin 3. maddesi gereğince müvekkili şirketin her türlü muhasebe ve operasyon işlemlerinin ana ortak … A.Ş. tarafından gerçekleştirildiğini, müvekkili şirketin yasal defterlerinin de yine … A.Ş. tarafından tutulduğunu, yasal defterler ile muhasebe kayıtlarının dayanağını teşkil eden diğer bütün bilgi ve belgelerin de … A.Ş. tarafından saklandığını, … A.Ş. tarafından müvekkili şirkete yapılan bildirime göre … A.Ş. ile … … A.Ş. arasında 15/08/2017 tarihinde “Müşteri Hizmetleri Sözleşmesi” imzalandığını, bu sözleşme uyarınca … A.Ş.’nin kendi defter ve belgelerinin yanında müvekkili şirketin defter ve belgelerinin de … … A.Ş.’ye ait depolarda arşivlenerek saklandığını, dilekçe ekinde sunulan 19/06/2019 tarihli Yangın Raporu’ndan anlaşıldığı üzere 11/06/2019 tarihinde … … A.Ş.’ye ait …’de bulunan depolarda yangın çıktığını, müvekkili şirkete ait yasal defter ve belgelerin bu yangında yanarak zayi olduğunu, ticari defter ve belgelerin zayi olmasının TTK.’nun 82/7 maddesinde düzenlendiğini, henüz müvekkili şirketin hangi yasal defterlerinin zayi olduğunun tam olarak tespit edilemediğini, bu nedenle yasada öngörülen 15 günlük hak düşürücü süreye kaçırmamak için işbu davayı açtıklarını belirterek; müvekkili şirkete ait … 23. Noterliği’nce tasdik edilmiş 2013 yılına ait Kebir Defteri ile yine … 23. Noterliği’nce tasdik edilmiş 2013 yılına ait Yevmiye Defteri’nin TTK.’nun 82/7. maddesi gereğince zayi olduğunun tespiti ile dava konusu belgelerle ilgili olarak müvekkili şirkete zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Dava; 6102 sayılı TTK.’nun 82/7. maddesi gereğince, ticari defter ve belgelerin zayi olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
Davacı vekili delil olarak; Muhasebe – Operasyon – Risk Yönetim Hizmetleri Sözleşmesi, Müşteri Hizmetleri Sözleşmesi, yangın tespit tutanağı, zayi olan belgelerin listesi, bilirkişi incelemesi, tanık beyanı, yemin ve diğer her türlü yasal delile dayanmıştır.
Davacı şirket vekili tarafından 12/07/2019 tarihinde dosyaya sunulan dilekçe ile; … … A.Ş. … depolarında meydana gelen yangında zayi olan ticari defterlerin listesi sunulmuştur.
Mahkememizce … Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne müzekkere yazılarak; davacı şirketin sicil dosyasının bir örneğinin gönderilmesi istenmiş, müzekkereye 17/07/2019 tarihinde cevap verilmiş, yazı ekinde davacı şirketin bilgisayar ortamında bulunan tüm sicil kayıtları CD’ye aktarılarak gönderilmiştir. Ayrıca … 23. Noterliği’ne müzekkere yazılarak; davacı şirketçe dava konusu yapılan ve yangında zayi olan yasal defterlere ilişkin noter onay bilgi ve belgelerinin gönderilmesi istenmiştir.
Mahkememizce tüm deliller toplandıktan ve başkaca bir eksik husus kalmadığı anlaşıldıktan sonra 09/09/2021 tarihli ara karar ile iddia, dosyada toplanan ve celbedilen deliller ve belgeler incelenmek suretiyle dava konusu yapılan ticari defter ve belgelerle ilgili olarak zayi belgesi verilmesi şartlarının bulunup bulunmadığının tespiti bakımından bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilerek dosya rapor tanzimi için alanında uzman SMMM bilirkişisine tevdi edilmiştir.
SMMM bilirkişi … tarafından tanzim olunarak dosyaya sunulan bilirkişi raporunda özetle; … 23. Noterliği’nin 09/08/2021 tarihli dosyaya gönderilen müzekkere cevabının incelenmesinde davacı şirkete ait 2013 yılı ticari defterlerinden olan Yevmiye Defteri’ne 2013 yılında kullanılmak üzere ara (yenileme) tasdiki yaptırıldığı, davacı yanın 2013 yılına ait açılış tasdiklerinin yasal süresinde ve TTK. hükümlerine göre usulüne uygun olarak tasdik edildiği, … … A.Ş. ile … A.Ş. arasında 31/12/2015 tarihinde imzalanan Muhasebe – Operasyon – Risk Yönetim Hizmetleri Sözleşmesi’nin dava dosyasına ibraz edildiği, … A.Ş. ile … … A.Ş. arasında 15/08/2017 tarihinde imzalanan Müşteri Hizmetleri Sözleşmesi’nin de aynı şekilde dosyaya ibraz edildiği, … Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığı Müdahale Şube Müdürlüğü … Bölgesi İtfaiye Gruplar Amirliği – … İtfaiye Grubu tarafından düzenlenen 19/06/2019 Yangın Raporu’nun dosyaya celbedildiği, ilgili yangın raporunda olayın gelişimi hakkında detaylı bilgilerin yer aldığı, dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler üzerinde yapılan incelemeler neticesinde Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 10/10/2017 tarihli, 2016/2678 Esas ve 2017/5253 Karar sayılı içtihadında da belirtildiği gibi ticari defterlerin ziyaı halinde zayi belgesi verilmesi hususunun 6102 sayılı TTK.’nun 82/7. maddesinde düzenlendiği, maddeye göre “bir tacirin saklanmakla yükümlü olduğu defterler ve belgelerin yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğraması halinde tacirin zıyaı öğrendiği tarihten itibaren 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebileceğinin düzenlendiği, dosyada mevcut belge ve kayıtların muhasebesel yönden tetkiki sonucunda TTK.’nun 82/7 maddesine göre tacirlerin tutmakla yükümlü oldukları ticari defter ve belgeler için zayi belgesi verilebileceği, davacının yangın olayı sonucu 2013 yılına ait Defter-i Kebir ve Yevmiye Defteri’nin yanması sebebiyle TTK.’nun 82/7. maddesi kapsamında zayi belgesi talep edebileceği şeklinde sonuç ve kanaat bildirilmiştir.
Bilirkişi raporu davacı şirket vekiline usulüne uygun olarak tebliğ edilmiş, davacı vekili tarafından rapora karşı 04/10/2021 tarihli beyan dilekçesi sunulmuştur.
Huzurdaki davada davacı şirket vekili; müvekkili şirketin ticari defter ve belgelerini muhafaza ettiği …/…’de bulunan dava dışı … … A.Ş. adlı dava dışı şirkete ait arşiv depolarında 11/06/2019 tarihinde çıkan yangın nedeniyle müvekkili şirkete ait 2013 yılı Kebir Defteri ve 2013 yılı Yevmiye Defteri’nin tamamen yanmak suretiyle zayi olduğunu iddia ederek, kendilerine TTK.’nun 82/7. maddesi uyarınca zayi belgesi verilmesini talep etmektedir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 82/7. maddesine göre; “bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içerisinde kayba uğrarsa, tacir kaybı öğrendiği tarihten itibaren on beş gün içerisinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir”. Anılan madde metninde “yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi” denilmek suretiyle bu gibi olayların benzerlerinin de bu kapsamda yorumlanması gerektiği ifade edilmiştir. Burada önemli olan, defter ve belgelerin zayi olmasında tacirin herhangi bir kusurunun bulunmamasıdır. Bir başka ifade ile davacı tacirin iddiasının hem inandırıcı hem de samimi olması, ayrıca hayatın olağan akışı içerisinde makul bir nitelik taşıması gerekmektedir. Öte yandan zayi belgesi verilmesi talebine ilişkin davanın, tacirin zıyaı öğrendiği tarihten itibaren 15 gün içinde açılması gerekmektedir. Anılan 15 günlük dava açma süresi “hak düşürücü” nitelikte olup, mahkemece re’sen dikkate alınması gerekir. Bu süre içinde davanın açılmaması halinde tacirin dava açma hakkı ortadan kalkar.
Somut olayda; davaya konu yangın olayının dava dışı arşivleme şirketinin (… … A.Ş.’nin) …’de bulunan depolarında 11/06/2019 tarihinde gerçekleşmiş olduğu, ilgili Belediye’nin İtfaiye birimi tarafından yangına ilişkin olarak düzenlenen raporun 19/07/2019 tarihli olduğu, davacı şirketin merkez adresinin Levent-…/İSTANBUL’da bulunduğu, dava dışı arşivleme şirketinden ücretini ödemek suretiyle profesyonel arşiv ve depo hizmeti aldığı, bu husus gözetildiğinde olayı (yangını) hemen öğrenmemiş olmasının hayatın olağan akışına uygun olduğu, sonrasında olayı öğrenir öğrenmez ve 01/07/2019 tarihinde eldeki davanın açıldığı anlaşılmakla; yasada öngörülen hak düşücü sürenin dolmadığı kanaatine varılmıştır.
Saklamakla yükümlü olduğu ticari defter ve belgeleri zayi olan bir tacirin, TTK’nun 82/7. maddesindeki düzenlemeden yararlanabilmesi için; bir taraftan defter ve belgelerinin korunması bakımından gerekli dikkati ve özeni göstermiş bulunması, diğer taraftan ise ziyaa uğramanın kendi iradesi dışında ve elinde olmayan bir nedenden kaynaklanmış olması gerekmektedir. İleri sürülen mücbir sebebin de defter ve belgelerin yok olması veya elden çıkması sonucunu doğuracak nitelik ve yoğunlukta olması gerekir.
İddia, toplanan deliller, dosyada alınan bilirkişi raporu ile tüm dosya kapsamının birlikte değerlendirilmesi neticesinde ticari defterlerin saklanması ve zayi talebinde bulunulurken yerine getirilmesi gereken şartları düzenleyen TTK.’nun 82. maddesi kapsamında somut olay değerlendirildiğinde; huzurdaki davanın 15 günlük hak düşürücü süre içerisinde açılmış olduğu, kanunda sayılan hallerden olan “yangın” mücbir sebebine dayanıldığı, davacı şirketin dava konusu belgelerin korunması amacı ile gereken dikkat ve ihtimamı göstermiş olduğu, yangının çıkmasında ve bu durumun meydana gelmesinde davacı şirketin herhangi bir kusurunun veya ihmalinin bulunmadığı, dava konusu belgelerin ziyaa uğraması olayının tamamen davacı şirketin iradesi dışında gelişen yangından kaynaklandığı, özetle davacı şirketin yargılama sırasında yasada mücbir sebep olarak sayılan hallerin varlığını ispat ettiği kanaati ile aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
KARAR : Gerekçede açıklandığı üzere;
1- Davanın kabulü ile; zayi olduğu tespit edilen davacı şirkete ait;
“-… 23. Noterliği’nce tasdik edilmiş 2013 yılına ait Defter-i Kebir defteri ve
-… 23. Noterliği’nce tasdik edilmiş 2013 yılına ait Yevmiye defteri” ‘nin TTK’nın 82/7 maddesi gereğince zayi olduğunun tespiti ile davacı şirkete zayi belgesi verilmesine,
2-Alınması gerekli 59,30-TL karar ve ilam harcından, peşin yatırılan 44,40-TL harcın düşümü ile kalan 14,90-TL’nin davacıdan alınarak maliyeye gelir kaydına,
3-Davacı tarafça yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Gider avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair; HMK.’nun 6723 sayılı Kanunla değişik Geçici 3. ve 341/1 vd. maddeleri uyarınca gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere bir başka yer mahkemesine istinaf dilekçesi sunulmak suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar davacı vekilinin yüzüne karşı açıkça okunup, usulen anlatıldı. 03/11/2021

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır

Bu belge 5070 sayılı Yasa uyarınca güvenli E-İMZA ile imzalanmıştır.