Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2019/382 Esas
KARAR NO :2022/477

DAVA:Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ:26/06/2019
KARAR TARİHİ:17/05/2022

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA DİLEKÇESİ:
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili şirket Global ve yerel olarak, dünyanın lider üretici, satıcı ve operatörlerin müşterilerine daha iyi hizmet verebilmesini sağlayan uluslararası tanınmış bir şirket olduğunu, müvekkili şirkete ait ticari kayıt ve belgeler …A.Ş. tarafından saklanmakta ve depo edilmekte olduğunu, 11 Haziran 2019 tarihinde ise …A.Ş.’ ne ail … Mah. 1178 Sok. No:16 … … adresinde yer alan … adlı depolama tesisinde yangın çıktığını, … Hizmetleri A.Ş tarafından müvekkili şirkete ilk bildirim 12 Haziran 2019 Çarşamba günü e posta yolu ile yapıldığını, devamla, 18/06/2019 tarihinde müvekkili şirkete ait faturalar ve belgelerin yandığı ve zayi olduğu ile ilgili bilgilendirme yapıldığını, çıkan yangına ilişkin itfaiye yangın Raporu 19.06.2019 tarihinde tanzim edilerek ve işbu yangın neticesinde …A.Ş.’ne ait depo, içerisinde bulunan tüm malzemelerle birlikte yanmış olduğu raporda yer almakta olduğunu, söz konusu itfaiye yangın raporu müvekkili şirkete e-posta yolu ile gönderildiğini, müvekkili şirkete ait ‘Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Hukuku mevzualı gereğince saklanması zorunlu fatura ve ticari belgelerin …A.Ş’ ne ait depolama tesisinde çıkan yangın sonucu zayi olması nedeniyle işbu davayı açma zarureti hasıl olduğunu, açıklanan tüm bu nedenlerle müvekkili şirkete ait 2014, 2015, 2016 ve 2017 yıllarına ait faturalar ve ticari belgelerinin ve sair belgelerin zayi olduğuna dair zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
HUKUKİ NİTELENDİRME DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava; 6102 sayılı TTK.’nun 82/7. maddesi gereğince, ticari defter ve belgelerin zayi olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
Mahkememizce tüm deliller toplandıktan ve başkaca bir eksik husus kalmadığı anlaşıldıktan sonra 09/11/2021 tarihli ara kararı ile mahkememiz dosyasından rapor alınmasına karar verilmiş, bilirkişi olarak konusunda uzman SMMM Alaattin Hamlacı seçilmiş, adı geçen bilirkişice sunulan 07/03/2022 tarihli bilirkişi raporunun dosya içerisinde olduğu görülmüştür.
Bilirkişi raporu ile ” … dava dosyasına ibraz edilen bilgi ve belgeler ile haricen yapılan inceleme araştırma ve tespitler göre davacı şirketin 2016 yılı envanter , 2015 yılı envanter ve 2014 yılı yevmiye, kebir ve envanter ticari defterlerinin yangın sonucu zayi olduğuna karine getirildiği, davacının 2014-2015-2016-2017 yıllarına ait yasal ticari belgelerinin ( fatura ve sevk irsaliyesi ) yangın sonucu zayi olduğuna karine getirildiği …” bildirilmiştir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 82/7. maddesine göre; “bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içerisinde kayba uğrarsa, tacir kaybı öğrendiği tarihten itibaren on beş gün içerisinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir”. Anılan madde metninde “yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi” denilmek suretiyle bu gibi olayların benzerlerinin de bu kapsamda yorumlanması gerektiği ifade edilmiştir. Burada önemli olan, defter ve belgelerin zayi olmasında tacirin herhangi bir kusurunun bulunmamasıdır. Bir başka ifade ile davacı tacirin iddiasının hem inandırıcı hem de samimi olması, ayrıca hayatın olağan akışı içerisinde makul bir nitelik taşıması gerekmektedir. Öte yandan zayi belgesi verilmesi talebine ilişkin davanın, tacirin zıyaı öğrendiği tarihten itibaren 15 gün içinde açılması gerekmektedir. Anılan 15 günlük dava açma süresi “hak düşürücü” nitelikte olup, mahkemece re’sen dikkate alınması gerekir. Bu süre içinde davanın açılmaması halinde tacirin dava açma hakkı ortadan kalkar.
Somut olayda; davaya konu yangın olayının … Mah. 1178 Sok. No:16 … … adresinde gerçekleşmiş olduğu, ilgili Belediye’nin İtfaiye birimi tarafından yangına ilişkin olarak düzenlenen raporun 11/06/2019 tarihli olduğu, davacı tarafından 26/06/2019 tarihinde eldeki davanın açıldığı anlaşılmakla; yasada öngörülen hak düşücü sürenin dolmadığı anlaşılmıştır.
Saklamakla yükümlü olduğu ticari defter ve belgeleri zayi olan bir tacirin, TTK’nun 82/7. maddesindeki düzenlemeden yararlanabilmesi için; bir taraftan defter ve belgelerinin korunması bakımından gerekli dikkati ve özeni göstermiş bulunması, diğer taraftan ise ziyaa uğramanın kendi iradesi dışında ve elinde olmayan bir nedenden kaynaklanmış olması gerekmektedir. İleri sürülen mücbir sebebin de defter ve belgelerin yok olması veya elden çıkması sonucunu doğuracak nitelik ve yoğunlukta olması gerekir.
İddia, toplanan deliller, dosyada alınan bilirkişi raporu ile tüm dosya kapsamının birlikte değerlendirilmesi neticesinde ticari defterlerin saklanması ve zayi talebinde bulunulurken yerine getirilmesi gereken şartları düzenleyen TTK.’nun 82. maddesi kapsamında somut olay değerlendirildiğinde; huzurdaki davanın 15 günlük hak düşürücü süre içerisinde açılmış olduğu, kanunda sayılan hallerden olan “yangın” mücbir sebebine dayanıldığı, davacı şirketin dava konusu belgelerin korunması amacı ile gereken dikkat ve ihtimamı göstermiş olduğu, yangının çıkmasında ve bu durumun meydana gelmesinde davacı şirketin herhangi bir kusurunun veya ihmalinin bulunmadığı, dava konusu belgelerin ziyaa uğraması olayının tamamen davacı şirketin iradesi dışında gelişen yangından kaynaklandığı, özetle davacı şirketin yargılama sırasında yasada mücbir sebep olarak sayılan hallerin varlığını ispat ettiği kanaati ile aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
KARAR : Gerekçede açıklandığı üzere;
1- Davanın KABULÜ İLE; davacıya ait 2016 yılı envanter defteri, 2015 yılı envanter defteri ve 2014 yılı yevmiye, kebir ve envanter defterleri ile 2014-2015-2016-2017 yıllarına ait ticari belgelerin ZAYİİ OLDUĞUNUN TESPİTİNE, DAVACIYA BU BELGELER VE DEFTERLER İÇİN TTK’NIN 82/7 MADDESİ GEREĞİNCE ZAYİ BELGESİ VERİLMESİNE,
2-Alınması gerekli 80,70-TL karar ve ilam harcından, peşin yatırılan 44,40-TL harcın düşümü ile kalan 36,30-TL’nin davacıdan alınarak maliyeye gelir kaydına,
3-Davacı tarafça yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Gider avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair; HMK.’nun 6723 sayılı Kanunla değişik Geçici 3. ve 341/1 vd. maddeleri uyarınca gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere bir başka yer mahkemesine istinaf dilekçesi sunulmak suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar davacı vekilinin yüzüne karşı açıkça okunup, usulen anlatıldı. 17/05/2022

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır