Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2019/15 Esas
KARAR NO:2022/202

DAVA:Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:31/12/2018
KARAR TARİHİ :02/03/2022

Mahkememizde görülmekte olan “Çek Bedelinin İstirdadı” davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirket yetkilisi …’un …’in … ilçesinde 12/09/2018 tarihinde cüzdanda bulunan ve müvekkili şirkete farklı firmalardan verilmiş olan toplam miktarı 315.260,23-TL. olan 6 (altı) adet çeki çaldırdığını, müvekkili şirket yetkilisinin durumu fark eder etmez söz konusu hırsızlık olayı ile ilgili ifade vermeye gittiğini ve olayı gerçekleştiren kişi veya kişilerden şikayetçi olduğunu, çalınan 6 (altı) adet çeke ilişkin olarak çek iptali davası açtıklarını, … 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası kapsamında 6 (altı) adet çek hakkında ödeme yasağı kararı verildiğini, ödeme yasağına konu çeklerden birinin davalı … Faktoring A.Ş. tarafından bankaya ibraz edilmiş olduğunu, ancak ödeme yasağı kararı gereğince ödeme yapılmadığını, akabinde çekin davalı … Faktoring A.Ş. tarafından …. İcra Müdürlüğü’nün… Esas sayılı dosyasında takibe konu edilerek tahsilatının sağlanmış olduğunu, mevcut çek üzerinde yapılan incelemede çekin … firmasının cirosu sonrasında … isimli kişi tarafından ciro edilmek suretiyle davalı … Faktoring A.Ş.’ye verildiğinin ve davalı Faktoring firmasınca bankaya ibraz edildiğinin görüldüğünü, müvekkili şirketin çekin meşru ve son hamili olduğunu, çek üzerinde imzası bulunan …’in ise çeki meşru olmayan yollarla ele geçirdiğini, müvekkili şirketin davaya konu çeki davalı … Faktoring A.Ş.’ye ciro yoluyla veren … isimli kişiyle herhangi bir ticari ilişkisinin, mal veya hizmet alışverişinin bulunmadığını, bu nedenle ortada geçerli bir faktoring işleminin bulunmadığını, davalı şirketin dava koşunu çeki ciro yoluyla da olsa tahsilatı uğrunda yaptığı iş ve işlemlerin hukuka aykırı olduğunu belirterek ve dilekçesinde açıkladığı diğer nedenlerle; davanın kabulü ile keşidecisi … Sanayi ve Ticaret A.Ş. olan, T.C. … Bankası A.Ş. … Kurumsal Şubesi’ne ait 03/10/2018 keşide tarihli … çek seri numaralı, 7.114,00-TL. meblağlı çekin meşru ve son hamilinin müvekkili şirket olduğunun tespitine, çek bedeli olan 7.114,00-TL.’nin dava tarihinden itibaren işleyecek ticari temerrüt faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı karşı yana yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili ise cevap dilekçesinde özetle; davacı şirketin dava konusu çekte yetkili hamil olmadığını, davacı şirketin çekteki ciro zincirinde dahi yer almadığını, mevcut ciro zincirinde ise herhangi bir kopukluğun bulunmadığını, dava konusu çekin rızası dışında elden çıktığına yönelik iddianın ancak çekin meşru hamili tarafından ileri sürebileceğini, davacının ise çekin yasal hamili olmadığını, ciro zincirinde adı açıkça yer almayan davacının çek üzerinde herhangi bir hak sahibi olmadığını ve bu nedenle huzurdaki davayı ikame edemeyeceğini, müvekkili şirketin 6361 sayılı yasanın belirtmiş olduğu tüm yükümlülükleri yerine getirmek suretiyle dava konusu çeki iktisap ettiğini, müvekkiline herhangi bir kusur isnadının mümkün olmadığını, davacı vekilince öne sürülmüş olan kişisel nedenler ve def’ilerin müvekkili şirkete karşı ileri sürülemeyeceğini, müvekkili şirketin faktoring kanunundan doğan yükümlülüklerini yerine getirerek ve ciro zincirini kontrol ederek çeki iktisap ettiğini, imzaların gerçekliğine ilişkin bir araştırma yapma yükümlülüğünün de bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde açıkladığı diğer nedenlerle; davanın reddine ve yargılama masrafları ile vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Dava; …. İcra Müdürlüğü’nün… Esas sayılı icra dosyasında takibe konu edilerek, davalı faktoring şirketi tarafından tahsilâtı sağlanan 03/10/2018 keşide tarihli, … çek seri numaralı ve 7.114,00-TL. meblağlı çekin bedelinin istirdadına ilişkindir.
Davacı taraf delil olarak; …. İcra Müdürlüğü’nün… Esas sayılı icra takip dosyası, … Cumhuriyet Başsavcılığı’nın … Soruşturma sayılı dosyası, … 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı çek iptali dava dosyası ve mahkemece bu dosyada verilen ödeme yasağı kararı, çek aslı, davalı … Faktoring A.Ş. ile … arasındaki faktoring sözleşmesi ve ekleri, özellikle dava konusu çek alışverişine esas faturanın davalıdan celbi, müvekkili şirketin çek aslını … firmasından teslim aldığına dair “Çek Verildi Bordrosu” başlıklı evrak ve cari ekstre, ticari defter ve kayıtlar, bilirkişi incelemesi, yemin ve diğer yasal delillere dayanmıştır.
Davalı taraf ise delil olarak; faktoring sözleşmesi, çekin iktisabına ilişkin fatura ve çek teslim bordrosu, müvekkili şirketin ticari defter, belge ve kayıtları, bilirkişi incelemesi ve diğer her türlü yasal delile dayanmıştır.
Mahkememizce … Cumhuriyet Başsavcılığı’nın … Soruşturma sayılı dosyasının UYAP örneği, … 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasının UYAP örneği ve …. İcra Müdürlüğü’nün… E. sayılı icra takip dosyası celbedilerek dosyaya kazandırılmıştır.
… İnş. Tar. Ürün. Hay. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ye müzekkere yazılarak dava konusu çekin kayıtlarına göre ciro yoluyla kime verildiği, şirketlerinin … ile ticari alış verişinin olup olmadığı, söz konusu fatura ile ilgili olarak davalı Faktoring firmasınca kendilerinden herhangi bir yazılı teyit alınıp alınmadığı hususlarında bilgi verilmesi istenmiştir.
… İnş. Tar. Ürün. Hay. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından mahkememizce müzekkereye verilen 07/05/2021 tarihli cevapta; müvekkili şirket ile (davacı) … Petrol Ltd. Şti. arasında mazot alımına ilişkin ticari ilişki bulunduğu, dava konusu çekin müvekkili şirket kayıtlarında mevcut olduğu, anılan çekin (davacı) … Petrol Ltd. Şti’ye ciro edilerek teslim edildiği, müvekkili şirket ile … isimli şahıs arasında ise herhangi bir ticari ya da sosyal ilişkinin bulunmadığı bildirilmiştir.
Müzekkere cevabı ekinde sunulan belgelere göre ise; dava konusu çekin keşidecisi olan …A.Ş. tarafından ciro edilerek ve “Çek Alındı Bordrosu” ile … İnş. Tar. Ürün. Hay. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ye teslim edildiği, … İnş. Tar. Ürün. Hay. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından ise “Çek Verildi Bordrosu” başlıklı belge ile dosyamız davacısı şirkete teslim edildiği görülmüştür.
Her ne kadar dava konusu çekte davacı şirketin cirosu bulunmuyor ise de; dosyaya sunulan ve celbedilen belgelerden davaya konu çekin, aralarındaki ticari ilişki münasebetiyle çekin lehtarı olan ve ciro silsilesinde yer alan … İnş. Tar. Ürün. Hay. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından Çek Verildi Bordrosu ile ciro edilerek davacı şirkete teslim edildiği, böylece dava konusu çekin zilyetliğinin davacı şirkete geçtiği, akabinde ise çekin çalınarak zayi olduğu, yaşanan bu hırsızlık olayı ile ilgili olarak … Cumhuriyet Başsavcılığı’nın … Hazırlık dosyası ile açılmış bir soruşturmanın bulunduğu görülmüştür.
Netice itibariyle; davacı şirketin ciro silsilesinde yer almadığı, dolayısıyla konusu çekte taraf olmadığı sabit ise de mahkememizce davacının aktif husumet ehliyetinin bulunduğu anlaşılmış ve huzurdaki davayı açmakta hukuki yararının bulunduğu kanaatine varılarak işin esasına girilmiştir.
TTK.’nun kambiyo senetlerine ilişkin genel hükümlerine nazaran faktoring işlemleri bakımından özel bir hüküm niteliğindedir.
Bu nedenle eldeki uyuşmazlığın çözümü bakımından 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ve buna ilişkin Yönetmelik hükümleri ile BDDK Genelgeleri çerçevesinde değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Mahkememizce deliller toplandıktan sonra 15/10/2021 tarihli ara kararla; iddia, savunma, toplanan deliller, davalı faktoring şirketi tarafından dosyaya sunulan faktoring sözleşmesi ve ekleri ile dosyaya celp edilen diğer tüm belgeler incelenmek suretiyle bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş ve dosya faktoring işlemleri konusunda uzman bilirkişi …’na tevdi edilmiştir.
Bilirkişi tarafından düzenlenerek 28/01/2022 tarihinde dosyaya sunulan raporda özetle; dava konusu … Bankası A.Ş. … Kurumsal Şubesi’ne ait 03/10/2018 keşide tarihli … çek seri numaralı, 7.114,00-TL. meblağlı çekin, dava dışı … San. ve Tic. A.Ş. tarafından … Tic. Ltd. Şti. adına keşide edildiği, çekin arka yüzündeki ciro silsilesine göre lehtar konumundaki … Tic. Ltd. Şti. tarafından ciro ile …’e, … tarafından ise ciro yolu ile dosya davalısı … Faktoring A.Ş.’ye verildiği, davalı … Faktoring A.Ş. ile diğer davalı … arasında akdedilen faktoring sözleşmesi kapsamında davalı şirkete temlik edilen 14/09/2018 tarihli … no’lu 7.114,00-TL. tutarındaki faturanın borçlusunun dava dışı … Tic. Ltd. Şti. olduğu, anılan fatura karşılığında davalı şirkete teslim edilen dava konusu çekin arka yüzünde fatura borçlusu şirketin (… İnş. Tar. Ürün. Hay. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin) cirosunun bulunduğu, çekin ciro yolu ile …’e verildiği, … tarafından da faktoring işlemleri kapsamında davalı … Faktoring A.Ş.’ye teslim edildiği, buna göre dava konusu çekin faktoring işlemine konu edildiği ve böylelikle faktoring sözleşmesi çerçevesinde dava konusu çekin düzgün ciro silsilesi ile davalı faktoring şirketine ulaştığı, davalı şirketin ticari defter kayıtlarında dava konusu 03/10/2018 tarihli, 7.114,00-TL. miktarlı çekin 14/09/2018 tarihinde faktoring işlemine istinaden kayıtlara alınmış olduğu, çek üzerinde ödeme yasağı kararı bulunması sebebiyle 31/10/2018 tarihinde şüpheli alacaklar olarak kayıtlara işlenmiş olduğu, icra dosyasından yapılan tahsilatın 15/01/2019 tarihinde kayıtlara işlenmiş olduğu, faktoring sözleşmesi çerçevesinde dava konusu çeke ait faktoring işlemine istinaden davalı faktoring şirketi tarafından …’e 14/09/2018 tarihinde 6.960,46-TL. ödeme yapılmış olduğu, sonuç olarak; davacı şirketin dava konusu çek bedelinin iadesi talebi hususunda davalı faktoring şirketinin kambiyo senedini iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket edip etmediğine ilişkin dosyadaki delillerin nihai takdirinin münhasıran mahkemeye ait olduğu şeklinde görüş ve kanaat bildirilmiştir.
Bilirkişi raporu dosya taraflarına usulüne uygun olarak tebliğ edilmiş, davalı vekili tarafından 18/02/2022 tarihli dilekçe ile bilirkişi raporuna karşı yazılı beyanda bulunulmuştur.
Davacı şirket vekili tarafından ise 21/02/2022 tarihli dilekçe ile bilirkişi raporuna karşı beyan ve itirazda bulunularak talepleri gibi davanın kabulüne karar verilmesi talep edilmiştir.
Eldeki dava; zayi olan çek bedelinin istirdadı istemine ilişkindir.
6102 sayılı TTK’nun 792. maddesinde; “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790’ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” hükmü düzenlenmiştir.
Zayi olan çek bedelinin istirdadı talebiyle açılan işbu davada ispat yükü davacıda olup, davacının öncelikle çekin yedinde iken rızası hilafına elinden çıktığını, ardından ise çeki elinde bulunduran hamilin (davalının) kötü niyetli olduğunu veya çeki iktisabında ağır kusuru bulunduğunu ispat etmesi gerekir.
İddia, savunma, celbedilen ve toplanan deliller ile dosyada alınan bilirkişi raporu hep birlikte değerlendirilmiştir. Dava konusu çekteki ciro silsilesinin görünüşte düzgün olduğu, ciro silsilesinde herhangi bir kopukluğun bulunmadığı, davalı faktoring şirketinin dava konusu çeki iktisap ederken 6361 sayılı yasa ve bağlı mevzuatı uyarınca, üzerine düşen araştırma yükümlülüğünü yerine getirdiği ve çeki iktisap ettiği, davacı aleyhine bile bile zarar verici bir eylem içerisinde olmadığı, çeki iktisap ederken iyi niyetli olduğu, davalı faktoring şirketinin mevzuata ve yönetmeliğe uygun olarak edindiği dava konusu çeki iktisapta kötü niyetli ve ağır kusurlu olduğunun davacı tarafça ispat edilememiş olması karşısında, davanın reddine karar verilmesi gerektiği kanaatine varılarak; aşağıdaki gibi karar vermek gerekmiştir.
KARAR: Gerekçede açıklandığı üzere;
1-Davanın reddine,
2-Alınması gerekli 80,70-TL. karar ve ilam harcının, dava açılırken yatırılan 121,49-TL. peşin harçtan mahsubu ile geriye kalan 40,79-TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacılara iadesine,
3-Davacı tarafın yapmış olduğu yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı vekille temsil olunduğundan, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 5.100,00-TL. vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalıya verilmesine,
5-Taraflarca yatırılan gider avansından geriye kalan kısmın karar kesinleştiğinde ilgilisine iadesine,
Dair; HMK.’nun 6723 sayılı Kanunla değişik Geçici 3. ve 341/1 vd. maddeleri uyarınca gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere bir başka yer mahkemesine istinaf dilekçesi sunulmak suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar taraf vekillerinin yüzüne karşı açıkça okunup, usulen anlatıldı. 02/03/2022

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır