Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2018/1097 Esas
KARAR NO :2022/296

DAVA:Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:22/11/2018
KARAR TARİHİ:23/03/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; keşidecisi … Yapı San. ve Tic. A.Ş. olan, … … Şubesi’ne ait, … seri nolu, 28/02/2018 keşide tarihli, 26.500,00-TL. bedelli çekin keşideci şirket tarafından müvekkillerinden …’e verildiğini, …’in de aralarındaki ticari ilişki nedeniyle düzenlenen 06/09/2017 tarihli fatura borcuna karşılık ciro ederek diğer müvekkili …’a teslim ettiğini, müvekkili …’ın ise çeki dava dışı … A.Ş.’ye ciro edip bedelini aldığını, çek bedelinin … A.Ş. tarafından çekin arkası yazdırılmaksızın 28/02/2018 tarihinde çekin keşidecisi olan … Yapı San. ve Tic. A.Ş.’den tahsil edildiğini, ancak müvekkillerinden davacı …’ın çekteki cirosunun iptal edilmediğini, daha sonra çekin tarihinde tahrifat yapılarak davalı … tarafından …. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyasında takibe konu edildiğini, müvekkillerinin keşide tarihinde tahrifat yapılarak yeniden (tekrardan) tedavüle sokulan dava konusu çekten dolayı davalıya herhangi bir borcunun bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde açıkladığı diğer nedenlerle; öncelikle icra veznesine yatan paranın takip alacaklısı davalıya ödenmemesi yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesini, yapılacak yargılama sonucunda müvekkilleri … ve …’in …. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı icra dosyasından ve bu takibe dayanak yapılan dava konusu çekten dolayı davalıya borçlu olmadıklarının tespitine, haksız ve kötü niyetli olarak takip başlatan davalı aleyhine %20’den aşağı olmamak üzere tazminata hükmedilmesine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı karşı yana yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı tarafın uydurma beyanlarla takibin iptalini talep ettiğini ve iddialarının hiçbir yasal dayanağı bulunmadığını, takip dayanağı çekin keşide tarihinde yapılan değişikliğin çek keşidecisi … Yapı San. ve Tic. A.Ş. yetkilisi tarafından paraf atılarak yapıldığını, çekin yasal süresi içerisinde bankaya ibraz edildiğini, davacılar tarafından çekin keşidecisi adına imza itirazında bulunamayacağını, dolayısıyla davacıların imzaya yönelik itirazlarının mahkemece kabulünün mümkün olmadığını, yasal süresinde muhatap bankaya ibraz edilen çekin kambiyo vasfını yitirmemiş olduğunu, müvekkilinin takip dayanağı çekin yetkili hamili olduğunu, takip konusu çekten dolayı müvekkilinin takip borçlularından alacaklı olduğunu belirterek ve dilekçesinde açıkladığı diğer nedenlerle; borçtan kurtulmak adına ikame edilen ve hiçbir yasal dayanağı bulunmayan haksız davanın reddine, kötüniyetli davacılar aleyhine %20’den aşağı olmamak üzere tazminata hükmedilmesine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacılar üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Dava; …. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyasında takibe konu yapılan … … … Şubesi’ne ait, keşidecisi dava dışı … Yapı San. ve Tic. A.Ş olan 28/10/2018 keşide tarihli 26.500,00-TL. meblağlı çek ile ilgili olarak davacıların davalı tarafa borçlu olmadığının tespitine yönelik olarak İİK.’nun 72/3 maddesine göre icra takibinden sonra açılmış menfi tespit davasıdır.
…. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı takip dosyası, … … Şubesi’ne ait dava konusu çek aslı, 06/09/2017 tarihli fatura, ödeme araçları tevdi bordrosu, …’a ait … numaralı dekont, tarafların ticari defter ve kayıtlaır, banka kayıtları, … A.Ş.’ye ait defter ve kayıtlar, dava dışı keşideciye ait defter ve kayıtlar, …. İcra Hukuk Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası, … CBS.’nin… Soruşturma sayılı dosyası, tanık beyanı, bilirkişi incelemesi ve yemin dosyadaki delilleri oluşturmaktadır.
Mahkememizce …. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı icra takip dosyasının UYAP örneği, …. İcra Hukuk Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasının UYAP örneği, … CBS Hazırlık Bürosu’nun… Soruşturma sayılı dosyasının UYAP örneği dosyaya kazandırılmıştır.
… İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı icra takip dosyasının incelenmesinde; davalı … tarafından 08/11/2018 tarihinde dava dışı …, … Yapı San. ve Tic. A.Ş., ile davacılar … ve … aleyhine 26.500,00-TL. asıl alacak, 155,73-TL. işlemiş faiz, 2.650,00-TL. tazminat, 79,50-TL. komisyon olmak üzere toplam 29.385,23-TL. üzerinden icra takibi başlatıldığı görülmüştür.
Mahkememizce yargılama sırasında … A.Ş.’ye müzekkere yazılarak; dava konusu çek aslına ait “Teslim ve Tesellüm Belgesi”’nin gönderilmesi istenmiştir. Dava konusu çek aslı temin edilerek kasaya alınmıştır. … A.Ş tarafından müzekkereye cevap verilmiş, Faktoring Sözleşmesi aslı gönderilmiş ve mahkememiz kasasına alınmıştır.
Deliller toplandıktan sonra dosyanın teknik bilgi ve bilirkişi incelemesi gerektirmesi nedeniyle mahkememizce iddia, savunma, icra dosyası kapsamı, takip konusu çek aslı, toplanan deliller üzerinde bilirkişi kurulu incelemesi yapılmasına karar verilmiş, dosya bilirkişi kuruluna tevdi edilmiştir.
Bilirkişi kurulu tarafından dosyaya sunulan 23/06/2021 tarihli bilirkişi raporunda özetle; dosyanın incelenmesinde öncelikle keşide tarihindeki tahrifatın keşideci tarafından yapılıp yapılmadığının tespit edilmesi gerektiğini, değişikliğin keşideci tarafından yapılmadığı tespit edilirse tahrifattan önceki tarihin esas alınması gerektiği, buna göre ibraz süresi geçtiği için davacıların sorumluluğunun bulunmadığını, keşide tarihindeki tahrifatın keşideci tarafından yapıldığı tespit edilirse bu durumda senedin kambiyo senedi niteliğinin ortadan kalkmadığı, senedin süresinde ibraz edildiği dikkate alındığında davacıların davalının kötü niyetli hamil olduğunun ispat etmedikçe sorumluluğunun bulunduğu kanaat ve sonucuna varıldığı şeklinde görüş ve kanaat bildirilmiştir.
Bilirkişi raporunun usulüne uygun olarak taraflara tebliğ edildiği, davalı vekili tarafından 12/07/2021 tarihinde rapora karşı beyan dilekçesi sunulduğu, davacılar vekili tarafından rapora karşı beyan ve itiraz dilekçesi sunulmuştur.
Dosyaya celbedilen …. İcra Hukuk Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasında ilgili mahkemece aldırılan bilirkişi raporunda ise özetle; inceleme konusu … …/İstanbul Şubesi’ne ait … seri numaralı 28/10/2018 okunur yer ve keşide tarihli 26.500,00-TL. tutarlı çek aslındaki keşideci imzası ile …’e ait imzalar arasında tersim biçimi, işleklik derecesi, istif, eğitim, doğrultu, alışkanlıklar, seyir, hız ve baskı derecesi bakımından uygunluk ve benzerlikler saptandığından söz konusu imzanın …’ün eli ürünü olduğu, inceleme konusu … …/İstanbul Şubesi’ne ait … seri numaralı 28/10/2018 okunur yer ve keşide tarihli 26.500,00-TL. tutarlı çek aslında keşide tarihinde değişikliği onaylayan üç adet imza ile … ve …’e ait imzalar arasında tanı unsurları bakımından uygunluk ve benzerlikler saptanmadığı, söz konusu imzaların mevcut mukayese imzalarına kıyasla … ve …’ün eli ürünü olmadığı şeklinde görüş ve kanaat bildirilmiştir.
Eldeki dava; İİK.’nun 72/3. maddesi gereğince icra takibinden sonra açılmış menfi tespit davasıdır.
Uyuşmazlığın çözümü, dava konusu çekin lehtar davacı …’den, ondan da çeki ciro ile alan diğer davacı (ciranta) … tarafından (görünürde) düzenleyene yani keşideci şirkete yapılan (yapıldığı görülen) cirodan sonra düzenleyen (keşideci) tarafından düzenleme tarihi değiştirilmek suretiyle tekrar tedavüle sokulması ve hesapta karşılığının bulunmaması halinde, çekin meşru hamilinin, ikinci tedavülden önceki ciro eden lehtara ve cirantaya karşı çeke dayalı başvuru hakkını kullanıp kullanamayacağının belirlenmesine bağlıdır.
Dava konusu … … Şubesi’ne ait çek incelendiğinde; keşidecisinin … Yapı San. ve Tic. A.Ş. lehtarının ise davacılardan … olduğu, …’in çeki ciro ederek diğer davalı …’a verdiği, “çekin mevcut görüntüsüne göre” … tarafından da ciro edilerek tekrar çekin keşidecisi şirkete yani … Yapı San. ve Tic. A.Ş.’ye teslim edildiğinin görüldüğü, … … A.Ş. tarafından ciro edilerek tekrar tedavüle sokulduğu, devam eden ciro silsilesi ile de davalı …’e geçtiği anlaşılmaktadır. Bir başka ifade ile dava dışı keşideci şirket çeki ikinci defa tedavüle çıkararak dava dışı üçüncü kişiye ciro etmiş ve davalı bu cirolar sonrasında çekin son cirantası olarak hamil olmuştur.
6102 sayılı TTK’nun 788/1. maddesi uyarınca, emre yazılı veya belirli bir kimse lehine düzenlenen çek, ciro ve teslim yolu ile devredilebilir. Çekin emre yazılı veya belirli bir kişi lehine düzenlenmesi halinde ilk cironun lehtara ait olması gerekir. Lehdarın cirosundan sonra senedi devralan hamiller yetkili hamil olurlar.
Borçluya karşı müracaat borçlusu durumunda olan keşideci tarafından çekin ciro yoluyla eline geçmesi, TTK.’nun 788/3. maddesi gereğince yeniden tedavüle koyarak ve başkasına ciro etmesi mümkün ise de, bu şekilde ciro yoluyla çeki devraldıktan sonra keşidecinin sorumlu olduğu kişiye (somut olayda kişilere) karşı başvurması mümkün değildir. Zira geriye dönüş cirosuyla çeki devralan keşidecinin durumu, çeki devretmeden önceki durumda olup, çeki keşideciden ciro ile alan alacaklının keşideciden önceki cirantalara başvurma imkanı yoktur. Bu durumda davalının keşidecinin cirosundan önce çekte cirosu bulunan davacı lehtara ve diğer davalı cirantaya karşı icra takibine girişmesi mümkün değildir. (Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 12/03/2015 tarihli, 2014/30537 E. ve 2015/5718 K. sayılı kararı bu yöndedir.)
Somut olayda; dava dışı keşideci şirket, dava konusu çeki yeniden tedavüle sokmakla artık davacılardan lehtar … ve diğer davacı ciranta … yönünden çeki keşide etmeden önceki durumuna dönmüştür. Yani dava konusu çek, ilk kez tedavüle çıktığı sırada lehtar ve ciranta olarak çek arkasında unvan ve imzaları yer alan kişiler (davacılar) yönünden sorumluluk doğurmaz. Sonuç olarak davacıların dava konusu çekten dolayı sorumluluğu ortadan kalkmış olduğundan, mahkememizce davanın kabule karar vermek gerekmiştir. (Nitekim Yargıtay 19. Hukuk Dairesi’nin 23/10/2008 tarihli, 2008/1953 E. ve 2008/9974 K. sayılı, Yargıtay 19. Hukuk Dairesi’nin 23/06/2021 tarihli, 2020/6296 E. ve 2021/5337 K. sayılı, Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 23/03/2016 tarihli, 2015/32623 E. ve 2016/8520 K. sayılı ilamları benzer doğrultudadır.)
Öte yandan; her ne kadar davacılar hakkında da takip başlatan davalı …, takip başlatmada haksız ise de dosya kapsamında mevcut delil durumuna göre davalının kötü niyetli olduğu hususu davacılarca ispatlanamadığından, İİK.’nun 72/5. maddesinde düzenlenen yasal şartların somut olayda oluşmadığı kanaatine varılarak, davacıların kötü niyet tazminatına yönelik talebinin reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
KARAR: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın kabulü ile; davacıların dava konusu … … Şubesi’ne ait, keşidecisi … Yapı Sanayi ve Ticaret A.Ş., lehtarı … olan, 28/02/2018 keşide tarihli (sonradan 28/10/2018 olarak değiştirilen keşide tarihli), … çek seri numaralı, 26.500,00-TL meblağlı çekten dolayı davalı …’e borçlu olmadıklarının tespitine,
2-Şartları oluşmadığından davacının kötü niyet tazminatı isteminin reddine,
3-Alınması gerekli 1.810,21-TL. karar ve ilam harcından 452,56-TL peşin yatırılan harcın mahsubu ile 1.357,65-TL harcın davalıdan alınıp maliyeye gelir kaydına,
4-Davacılar kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden, yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 5.100,00-TL. vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
5-Davacı tarafça yapılan 2.582,36-TL (35,90-TL. başvuru harcı, 452,56-TL. peşin harç, 5,20-TL. vekalet harcı, 2.000,00-TL. bilirkişi ücreti, 88,70-TL. tebligat, posta) yargılama giderinin davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
6-Davacılar tarafından yatırılan gider avansından geriye kalanın karar kesinleştiğinde davacılara iadesine,
Dair; HMK.’nun 6723 sayılı Kanunla değişik Geçici 3. ve 341/1 vd. maddeleri uyarınca gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere bir başka yer mahkemesine istinaf dilekçesi sunulmak suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar taraf vekillerinin yüzüne karşı açıkça okunup, usulen anlatıldı. 23/03/2022

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır