Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
10. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2022/549
KARAR NO :2023/433

DAVA:Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ:11/08/2022
KARAR TARİHİ:12/06/2023

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacı şirket yetkilisi …’in 05/08/2022 tarihinde … plaka sayılı araçta yaşanan hırsızlık nedeniyle çanta içerisinde bulunan dava konusu ticari defterler dahil tüm belgelerin çalındığını, söz konusu şirketin 2017, 2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022 yıllarına ait defterler, faturalar ve ayrıca şirket muhasebe programının bulunduğu casper marka bilgisayarın hırsız/hırsızlar tarafından çalındığını, hırsızlık nedeniyle … Polis Merkezi Amirliğine şikayette bulunulduğunu, bu nedenlerle resmi evrak ve ticari defterlerin zayi olduğuna dair zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Davacı tarafa usulüne uygun davetiye tebliğ edilmiş olup, şirketin ticaret sicil kayıtları, … 11.Noterliğinden davacı şirketin 2017/2018/2019/2020/2021/2022 yıllarına ait evrakların aslı gibidir onaylı suretleri, … Vergi Dairesi Müdürlüğü’nden davacı şirketin tarh dosyası ve bilgisayar kayıtlarında mevcut sicil ve defter, belge basım bilgileri, … Polis Merkezi Amirliği tahkikat evrakları dosya içerisine alınmıştır.
Dosya mali müşavir bilirkişiye tevdi olunmuş, düzenlenen 22/03/2023 tarihli rapor ile, Davacı taraf muhasebe kayıtlarının Logo muhasebe Programında tutulduğu, muhasebe Programında tutulan ticari defter kayıtlarının, davacı tarafından çalındığı bildirilen bilgisayara yedek alındığı, ellerinde başkaca yedek, bilgi veya belge olmadığı, tacirin işletmesiyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belge, fotokopi, karbonlu kopya, mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekildeki bir kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda saklamakla yükümlü olduğu, fiziki orlamda tutuları Yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defteri ile pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri gibi işletmenin muhasebesi ile ilgili olmayan defterlerin açılış onaylarının, kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlanmadan önce noter tarafından yapıldığı, bu defterlerin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onaylarının, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar notere yaptırılacağı, pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterinin yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebileceği, yevmiye defterinin kapanış omayının izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar, yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayının ise izleyen faaliyet döneminirni birinci ayının sonuna kadar notere yaptırılacağı, ticaret şirketlerinin ticaret siciline tescili sırasında defterlerin açılışının ticaret sicili müdürlükleri tarafından da onaylanabileceği, açılış onayının noter tarafından yapıldığı hallerde noterin ticaret sicili tasdiknamesini aramak zorunda olduğu, Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması halinde bu defterlerin açılışlarında ve yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanışında noter onayı aranmayacağı, fiziki ortamda veya elektronik ortamda tutulan ticari defterlerin nasıl tutulacağı, defterlere kayıt Zamanı, onay yenileme ile açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esaslarının Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ve Maliye Bakanlığınca müştereken çıkarılan tebliğle belirleneceği, talep edilen zayi belgesinin mahkemenin takdirinde olduğu belirtilmiştir.
Dava, TTK 82. Maddesi kapsamında zayi belgesi verilmesi talebine ilişkindir.
TTK’nın 82/7. Maddesinde “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir.” hükmü düzenlenmiştir.
TTK’nın 82/7. maddesinde, zayi belgesi verilmesini gerektirecek zayi olma durumları sınırlı olarak sayılmamış ise de tacirin zayi belgesi isteyebilmesi için, defterlerin zayi olmasında kusur ve sorumluluğunun bulunmaması, tedbirli bir tacir gibi davranmasına rağmen zayi olayına engel olamamış durumda olması gerekir.
Tacirin yukarıda bahsedilen kanun maddesinden yararlanabilmesi için ticari defter ve belgelerinin korunabilmesi amacıyla gerekli dikkati ve ihtimamı göstermiş olması gerekmektedir. Ayrıca ziya durumunun tacirin iradesi dışında meydana gelmesi zorunludur. Tacirin belgelerini muhafazada gerekli dikkati ve özeni göstermesi gerekir.(Emsal için bkz İstanbul BAM 43 HD’nin 2020/1552 E 2020/32 K sayılı ilamı)
Zayi belgesi talebinin on beş günlük süre geçtikten sonra yapıldığının; ticari defterleri saklama hususunda gerekli özenin gösterilmediğinin; beyan edilen mücbir sebep ile defterlerin kaybolması arasında makul ve mantıksal bir ilişkinin bulunmadığının tespiti halinde, zayi belgesi talebi reddedilebilecektir. Bu itibarla, tacirlerin, zayi belgesi talep ederken gerek Türk Ticaret Kanunu’nda belirtilen süre ile şartlara gerekse konuya ilişkin yargı kararlarında belirtilen hususlara dikkat etmeleri, sonradan istenmeyen sonuçların ortaya çıkmasına engel olabilir.
Basiretli bir tacir ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgeleri, sınıflandırılmış bir şekilde on yıl saklamakla yükümlü oldukları hükme bağlanmıştır. Saklama süresi, ticari defterlere son kaydın yapıldığı, envanterin çıkarıldığı, ara bilançonun düzenlendiği, yıl sonu finansal tablolarının hazırlandığı ve konsolide finansal tabloların hazırlandığı, ticari yazışmaların yapıldığı veya muhasebe belgelerinin oluştuğu takvim yılının bitişiyle başlar.
Davacı tarafça 2017, 2018, 2019, 2020 yıllarına ait yevmiye, envanter, defteri kebir, muhasebe fişleri, bilgisayar içerisinde kayıtlı yevmiye kayıtları ve 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, 2022 6.aya kadar alım satım faturalarının aracından yaşanan hırsızlık nedeni ile çalındığı bildirilmiş ve Emniyet Müdürlüğü olay yeri inceleme raporunda aracın sol arka kapı camının kırık olduğu, kırık çam parçalarının araç içerisine saçılmış halde olduğu, arka üçlü koltuk en sağ koltuk önünde paspas üzerinde kırık parke kilit taşı olduğu, aracın diğer aksamlarının normal görümlü olduğu belirtildiği, kırık parke kilit taşı üzerinde yapılan incelemede DNA analizlerinden herhangi bir cevap alınamadığı, tahkikatta herhangi bir şüpheli tespit edilmediği, fezlekenin faili meçhul olarak savcılığa gönderildiği anlaşılmış olup nelerin çalındığı ve davacıya ait defterlerin çalındığı konusunda herhangi bir bilgi yoktur. Davacının defterlerinin, muhasebe fiş ve alım-satım faturalarının meydana gelen hırsızlıkta çalındığı hususu mevcut deliller kapsamında ispata muhtaç olup ticari belgelerin uygun şekilde muhafaza edilmek suretiyle gerekli önlemlerin alınması basiretli bir tacirden beklenecek davranıştır. Davacı ticari defter ve belgelerini koruyup gözetme yükümlülüğüne ve basiretli bir tacir gibi davranma yükümlülüğüne uygun davrandığını kanıtlayacak delil göstermemiştir. Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin zayi belgesi istemine ilişkin içtihadı da bu yöndedir (E:2015/13372, K: 2017/1346, T:07.03.2017) Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçeleri yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın REDDİNE,
2-Alınması gerekli 179,90 TL harçtan peşin alınan 80,70 TL harcın mahsubu ile eksik kalan 99,20 TL harcın davacıdan alınarak hazineye irat kaydına,
3-Yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, artan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliği tarihinden itibaren iki hafta içinde, HMK 342.maddesine uygun olarak düzenlenmiş dilekçenin, HMK 343.maddesi gereğince Mahkememize ve Mahkememize gönderilmek üzere başka yer Asliye Ticaret Mahkemesine verilmesi ve HMK 344.maddesinde belirtilen harç ve giderlerin yatırılması sureti ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar tefhim edildi, usulen anlatıldı. 12/06/2023

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır