Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
10. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2020/774 Esas
KARAR NO:2023/354

DAVA:Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:30/12/2020
KARAR TARİHİ:23/05/2023

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA: Davacı vekili mahkememize vermiş olduğu dava dilekçesi ile, Davalının 31/12/2016 tarihli 5 yıl süreli Bayilik Sözleşmesi ile LPG dağıtım şirketi olan … A.Ş nin bayiliğini yaptığını, buna göre sözleşmenin sona erme tarihinin 14/10/2020 olduğunu, davalının …. Noterliğinin 12/06/2019 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile … Belediyesi ve … Kaymakamlığı tarafından yürütülen el yapımı patlayıcı ve parlayıcı maddeleri denetlemeleri sırasında işyerinin tüp gaz satışına elverişli olmaması nedeniyle mühürlenip kapatıldığını belirttiğini, bu doğrultuda davacı tarafından …. Noterliğinin 28/06/2019 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile bayilik sözleşmesi uyarınca davalının işyerinin mevzuata uygun olmasından ve gerekli izin ruhsat gibi belgelerin edinilmesinden bizzat sorumlu olduğunun ve bayiliğin fiilen bırakılmasının bayilik sözleşmesine aykırılık teşkil edeceğinin bildirildiğini, sonrasında davalının alımlarının incelendiği, 2019 yılının Haziran ayında 24 kg. Gibi sembolik bir alımın yapıldığı Temmuz – Ağustos aylarında hiç alımın yapılmadığının görüldüğünü, davalının Bayilik sözleşmesini haksız bir şekilde feshetmesi nedeniyle sözleşmeden kaynaklı hakların saklı kalmak kaydıyla mülkiyetinin davacıya ait olan tüplerin iadesinin talep edildiğini, davalıya 30/08/2018 tarihli protokol uyarınca 5 yıl boyunca aylık 8 ton LPG alımı yapması şartı ile 45.000,00 TL yatırım desteğinin verildiğini, davacının söz konusu taahhüdü yerine getirmediğinden eksik kalan her LPG tonu için davacıya 93,75 TL ödemeyi kabul ettiğini, davacının alımlarının incelenerek talep edebilecekleri tutarın tespit edilmesini talep ettiklerini, davalının son 1 yılda en yüksek LPG alımını Ocak 2019 ayında 40.018 kg. Olarak yaptığını, davalının bayilik bölgesi olan … ilinde fesih tarihindeki 12 kg’lık tüplü LPG perakende satış fiyatının 104 TL olduğunu, o halde davacının 40.018/12*104=346.822,66 TL cezai şart talep etme hakkı doğduğunu, Bayilik sözleşmesinde kararlaştırılan cezai şartın, itfaya eklenen cezai şart niteliğinde olduğunu, dolayısı ile hem müspet zarar hem de cezai şartın aynı anda talep edilebileceğinin belirtilerek alım taahhüdü yerine getirilmediğinden, bilirkişi tarafından hesaplandığında arttırılmak üzere şimdilik kısmi dava olarak 1.000,00 TL, kar mahrumiyeti talepleri, bilirkişi tarafından hesaplandığında arttırılmak üzere şimdilik kısmi dava olarak 1.000,00 TL, cezai şart talepleri olarak şimdilik kısmi dava olarak 5.000,00 TL olmak üzere şimdilik 7.000,00 TL’nin fesih ihtarnamesi tebliğ tarihinden itibaren işleyecek ticari temerrüt faiz oranı üzerinden faizi ile birlikte davalıdan tahsili, masraf ve vekalet ücretinin karşı tarafta bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
ISLAH: Davacı vekili vermiş olduğu 11/01/2023 tarihli dilekçesinde davalarını ıslah ederek, cezai şart taleplerinin 346.822,00 TL üzerinden ıslah tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte, kar mahrumiyeti taleplerinin 1.385,00 TL üzerinden ıslah tarihinden işleyecek avans faizi ile birlikte, alım taahhüdünden kaynaklı cezai şarttan kaynaklı taleplerinin 23.247,75 TL üzerinden ıslah tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte kabulünü, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı üzerinden bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; … A.Ş ile 31/12/2016 tarihli 5 yıllık süreli Bayilik Sözleşmesi yaptığını ve bu sözleşmenin ayrılmaz parçası olan toplam 10 maddeden oluşan 30/08/2018 tarihinde tanzim ve imza edilen ek protokolün bulunduğunu, buna göre sözleşmenin 31/12/2021 de son bulacağının esas olduğunu, protokolde çalışma adresinin … Mahallesi, 102130 Sokak, Zemin Kat, No:4 … / … olarak belirtildiğini, halen hiçbir şekilde işyerini kapatmadığını, davacının beyanının aksine vergi yükümlülüğünün bu adreste devam ettiğini, … A.Ş’nin …. Noterliğinin 12/06/2019 tarih … numara ile göndermiş olduğu ihtarnamede sanki iş yerini kapatıp, tamamiyle terk ettiğini, kendilerince zannedip, hiçbir yasal dayanağı olmadığı halde göndermiş olduğu bilgilendirme amaçlı ihtarnameyi yanlış anladıkları ve yorumladıkları nedeniyle davacı ile yapılmış olan sözleşmenin davacının feshettiğini, dolayısıyla kendisine ait işyerinin halen açık olmasının davacı iddiasının yersiz olduğunun kanıtı olduğunu, göndermiş olduğu ihbarnamede … Mahallesi, 221. Cadde, No:3 deki işyerinin … Kaymakamlığı tarafından paylayıcılar alt komisyonu ve … Belediyesi tarafından 30/04/2018 tarihinde yapılan denetlemede iş yerinin depolamaya müsait olmaması sebebi ile mühürlendiğini ve işyerini başka bir adrese taşındığını bildirdiğini, mühürlenme tarihi ile söz konusu ihtarnamenin 12/06/2019 olup bu süre arasındaki zaman içinde … ile başka adreste çalışmaya devam ettiğini, hal bu ki göndermiş olduğu ihtarnamede aslen işlerinin ters gitmesine sebep olan konunun 2019 yılının 5. Ayı içinde LPG gazıma gelen zammın 12 kg’lık mutfak tüplerinde gerek hükümetin, gerekse rakip firmaların 1 TL olarak bildirdiği halde … A.Ş nin tüp alım faturalarına 3 TL olarak uygulandığını, bu sebeplerden yola çıkarak …’a bilgilendirme amaçlı yapılan haksız zammın geri çekilmesi, durumun işyerinin de sıkıntılı günler geçirmesi nedeniyle devam etmesi halinde iflasına sebep olacağını bildirdiğini, işyerini kesinlikle kapatmadığını, … A.Ş nin 2019 yılı 7. Ve 8. Aylarında LPG alımı yapılmadığı iddiasında bulunduğunu, tam aksine bu aylarda gerek telefonla arayarak, gerek e-mail ve faks, gerekse … A.Ş’nin kendisine ait olan … numaralı telefona ve o zaman satış müdürü olan … Bey’e 29/07/2019 tarihinde göndermiş olduğu sipariş mesajının hiçbirine cevap verilmediği ve tüp gaz ikmalinin yapılmadığı, delil olarak ekran görüntülerini ve faks mesajlarını sunduğunu, …’ın sözleşmeyi tek taraflı feshettiğini göz önünde bulundurarak açılan maddi, manevi hiçbir talebi kabul etmediğini ve iddiaların aksine zarar görenin kendisi olduğunu dikkate alması belirtilerek davanın düşürülmesini, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER ve GEREKÇE:
Taraflara usulune uygun davetiye tebliğ edilmiş olup, bilançolar, imza sirküleri, gelir tabloları, celp olunmuştur.
Tarafların iddia ve savunmaları, dosyada toplanan deliller nazara alınarak dosya bilirkişiye tevdi edilmiş olup, bilirkişiler Mali Tablolar Değerleme Uzmanı …, Nitelikli Hesaplama Uzmanı Dr. … ve Akaryakıt ve LPG Sektör Uzmanı … tarafından tanzim olunan 29/11/2021 tarihli bilirkişi raporunda; Ceza koşulunun miktarının tek başına yüksek olmasının ahlaka aykırılık oluşturmazken, bu miktarın borçlunun ekonomik geleceğini tehlikeye düşürmesi halinde ahlaka aykırılığın kabul edilebildiğini, ahlaka aykırı ceza koşulunun yaptırımının TBK m. 27 gereği kesin hükümsüzlük olduğunu, buna göre sözleşme ile kararlaştırıldığı şekli ile hesaplanan cezai şart miktarının davalının ekonomik mahvına sebep olup olmayacağının değerlendirilmesi gerektiğini, dosya kapsamında yapılan incelemeler neticesinde Yargıtay kararları doğrultusunda davacının mahalde yeniden bir bayilik ilişkisi kurabilmesi için geçecek makul sürenin sektörel olarak 1 ay olarak kabul edilebileceğini, davacının kar kaybının veri eksikliği nedeni ile tam olarak hesaplanmasının mümkün olmadığını, ancak alım taahhüdünün yerine getirilmemesinden doğacak cezai şartın kar kaybı olarak kabulü halinde aylık kar kaybının 750 TL olarak kabulünün mümkün olduğunu, bu tutarın davalının mahvına sebebiyet vereceğinin düşünülmediğini, delillerin değerlendirilmesi ve nihai takdirin Sayın Mahkemeye ait olduğunu, tarafların diğer taleplerinin değerlendirilmesinin Sayın Mahkemenin takdiri olduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş olup rapora karşı beyanlar dosyaya ibraz edilmiştir.
Tarafların iddia ve savunmaları, dosyada toplanan deliller nazara alınarak dosya bilirkişiye tevdi edilmiş olup, bilirkişiler Mali Tablolar Değerleme Uzmanı …, Nitelikli Hesaplama Uzmanı Dr. … ve Akaryakıt ve LPG Sektör Uzmanı … tarafından tanzim olunan 23/08/2022 tarihli bilirkişi ek raporunda; Yargıtay emsal kararları doğrultusunda davacının mahalde bölgede tekrar bir bayilik ağını oluşturabilmesi için makul ve uygun süre olarak 1 aylık sürenin kabul edilebileceği, kök rapordaki kanaatlerinde değişiklik yapılacak neden bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Bilirkişi ek raporu taraflara tebliğ edilmiş olup rapora karşı beyanlar dosyaya ibraz edilmiştir.
Tarafların iddia ve savunmaları, dosyada toplanan deliller nazara alınarak dosya bilirkişiye tevdi edilmiş olup, bilirkişiler Mali Tablolar Değerleme Uzmanı …, Nitelikli Hesaplama Uzmanı Dr. … ve Akaryakıt ve LPG Sektör Uzmanı … tarafından tanzim olunan 18/12/2022 tarihli bilirkişi 2. ek raporunda; Davacı tarafından davalıya verilen 45.000,00 TL’nin bir destek değil borç olduğunu, davalının borcu ödediği hususunda herhangi bir tereddüdün bulunmadığını, bu hususun banka kayıtları ile tevsik edildiğini, davalının bilançoları incelendiğinde talep edilen ve taraflarınca hesaplanan cezai şartları ödeme gücünün bulunmadığını, bu bedellerin istenmesi halinde kabul ve takdirinin Sayın Mahkeme’ye ait olmakla birlikte ekonomik mahvına sebep olacağının görüldüğünü, taraflarınca yapılan değerlendirmenin sadece dosya muhteviyatının belgelere dayandığını, daha önce hazırlanan raporlardaki kanaatlerinde bir değişiklik yapılmasına gerek olacak veri bulunmadığını sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Bilirkişi 2. ek raporu taraflara tebliğ edilmiş olup rapora karşı beyanlar dosyaya ibraz edilmiştir.
Dava, taraflar arasındaki bayilik sözleşmesinin feshinden kaynaklı olarak cezai şart ve kar mahrumiyeti alacağının tahsili talebine ilişkindir.
Yapılan yargılama, davacı tarafın iddiaları, davalının savunması, icra takip dosyası, tanzim olunan bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; Davacının iddiası, davalının 31/12/2016 tarihli 5 yıl süreli Bayilik Sözleşmesi ile LPG dağıtım şirketi olan … A.Ş nin bayiliğini yaptığı, buna göre sözleşmenin sona erme tarihinin 14/10/2020 olduğunu, dosya kapsamına göre … Belediyesi ve … Kaymakamlığı tarafından yürütülen el yapımı patlayıcı ve parlayıcı maddeleri denetlemeleri sırasında işyerinin tüp gaz satışına elverişli olmaması nedeniyle mühürlenip kapatıldığı bayilik sözleşmesi uyarınca davalının işyerinin mevzuata uygun olmasından ve gerekli izin ruhsat gibi belgelerin edinilmesinden bizzat sorumlu olduğunun ve bayiliğin fiilen bırakılmasının bayilik sözleşmesine aykırılık teşkil ettiği, davacının, davalının başka yerde faaliyet gösterme talebini kabul etmeye icbar edilmeyeceği, bu itibarla davacının fesihte haklı olduğu ve sözleşmenin 21/A ve 21/B maddelerine göre cezai şart talep edebileceği, yine sözleşmenin haklı feshi nedeniyle mahrum kalınan karı da isteyebileceği, bilirkişi tarafından sözleşmenin 21/a maddesine göre 23.247,75-TL, 21/b maddesine göre 346.822,00-TL cezai şart alacağı ve 1.385,00-TL kar mahrumiyeti alacağı hesaplandığı, bilirkişilerce sözleşme hükümlerine göre hesaplama yapılmış olması nedeniyle yapılan tespite itibar edilmesi gerektiği, cezai şart alacağı miktarı düşünüldüğünde bunun tamamının ödenmesinin davalının ekonomik açıdan mahvına sebep olacağı, bu itibarla yargıtay yerleşik içtihatlarına göre cezai şart alacağından %20 oranında indirim yapılması gerektiği kanaatine varılmakla davanın kısmen kabulü ile; Sözleşmenin 21/A maddesine göre hesaplanan 18.598,02-TL ve yine sözleşmenin 21/B maddesine göre hesaplanan 277.457,06-TL toplamı olan 296.055,08-TL cezai şart alacağı ile 1.385,00-TL mahrum kalınan kardan kaynaklı alacağın ıslah tarihi olan 10/01/2023 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis olunmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenler ve dosya içeriğine göre;

1-Davanın kısmen kabulü ile; Sözleşmenin 21/A maddesine göre hesaplanan 18.598,02-TL ve yine sözleşmenin 21/B maddesine göre hesaplanan 277.457,06-TL toplamı olan 296.055,08-TL cezai şart alacağı ile 1.385,00-TL mahrum kalınan kardan kaynaklı alacağın ıslah tarihi olan 10/01/2023 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT gereğince takdir olunan 44.641,61 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
3-Red olunan kısım takdiri indirime dayandığından bu yönden davalı lehine vekalet ücreti takdirine yer olamdığına,
4-Harçlar tarifesi gereğince alınması gereken 20.318,13 TL karar ve ilam harcından peşin olarak alınan 6.344,55 TL (dava açılırken 119,55 TL + 6.225,00 TL ıslah ile yatan)’nin mahsubu ile bakiye 13.973,58 TL’nin davalıdan alınarak Hazine’ye irat kaydına,
5-6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18/A-(11)-(13) maddesi ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320,00-TL arabuluculuk ücretinin davalıdan tahsili ile Hazine adına gelir kaydına,
6-Davacı tarafından yapılan bilirkişi ücreti ve posta masrafı olmak üzere toplam 2.660,50 TL ‘nin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine, bakiye kısmın kendi üzerinde bırakılmasına,
7-Ayrıca davacı tarafından dava açılırken yatırılan 6.344,55 TL peşin harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8-Davacı tarafından yatırılan ve kullanılmayan gider avansının talep halinde ve karar kesinleştiğinde İADESİNE,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, 5235 sayılı Kanun’un 33-(1), 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 341-(1) ve devamı maddeleri uyarınca, gerekçeli kararın usulen taraflardan her birine tebliğinden itibaren iki haftalık yasal süre dahilinde, Mahkememize dilekçe ile başvurmak suretiyle İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.23/05/2023

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır