Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
10. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2020/728 Esas
KARAR NO:2021/125

DAVA:Bilgi Alma Ve İnceleme Hakkı İhlali
DAVA TARİHİ:16/12/2020
KARAR TARİHİ:17/02/2021

Mahkememizde görülmekte olan Ticari Şirket (Bilgi Alma Ve İnceleme Hakkı İhlali) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA: Davacı vekili mahkememize vermiş olduğu dava dilekçesi ile, davacılar …, … ve …, karşı taraf olan … AŞ’nin sırasıyla 937.499,95TL’sinin, 937.499,95TL’si ve 624.999,98TLsi olmak üzere toplam 2.500.285,00TLsini temsil eden payların sahibi olduğunu, şirketin esas sermayesinin toplam 1/4’üne sahip olan davacıların, dört ailenin eşit hissesinin bulunduğu şirkette uzun yıllardan beri dışlanmakta, şirket işleri hakkında bilgi verilmemekte ve sürekli bu konularda dava açmaya mecbur bırakılmakta olduğunu, şirkette hakim konuda bulunan diğer ortakların bu tutumlarının, davacıların aynı oranda ortaklığı veya pay sahipliği bulunduğu diğer aile şirketlerinde de aynen sürmekte olduğunu, davacılar tarafından ….Asliye Ticaret Mahkemesinin 25/06/2020 tarih ve … esas … karar sayılı kararı ile, davalı şirketin yönetim kurulu üyeleri olan… ve …’ın şirkete verdikleri zarardan doğan şahsi sorumlulukları sebebiyle müştereken ve müteselsilen şirkete 29.296.405,00TL ödemeye mahkum edildiklerini, bu karar üzerine adı geçen yönetim kurulu üyeleri hakkında ….İcra Müdürlüğünün … esas sayılı dosyası ile şirkete ödenmesi için icra takibi başlatıldığını, davalı şirket vekili tarafından icra takibinde verilen dilekçede takip konusu borcun şirkete ödendiğinin kendisine bildirildiği yolunda bir beyanda bulunulduğunu, şirket vekilince yapılan ödeme beyanının doğru olup olmadığının öğrenilmesinin ancak şirketin defter kayıtları ve evrakları üzerinde inceleme hakkı kullanılarak anlaşılabileceğini, davalı şirketin bu beyanından sonra davacılar tarafından şirket yönetim kurulundan ihtarname gönderilerek yönetim kurulu üyelerinden bilgi istenildiğini ve şirket ile… ve … tarafından gönderilen cevabi ihtarname ile kendilerine ancak genel kurulda bilgi verilebileceği yolunda cevap verildiğini, bunun üzerine genel kurul dışında inceleme hakkı kullanımı için talepte bulunulduğunu, ihtarnamenin davalı şirkete gönderildiğini, ancak şirket yönetim kuruluna inceleme hakkının kullandırılması talebine olumlu bir cevap verilmediğini, inceleme hakkının kullanımının, genel kurulun iznine alternatif olarak yönetim kurulunun kararına da bağlandığı için, bu hakkın genel kurul dışında da kullanılmaya uygun bir hak olduğunu beyanla, TTKnun 437/5 mad uyarınca davalı şirketin mahkemenin tazminat kararının verildiği tarih olan 25/06/2020 tarihi ile inceleme günü arasındaki döneme ait ödeme ve muhasebe kayıtlarına ilişkin her türlü belgenin, alım satım makbuzlarının, ilgili diğer belgelerin ve ticari defter ve kayıtların şirket nezdinde incelenmesine, incelemenin taraflarınca belirlenecek üç uzmanla yapılmasına, uzmanlara şirket merkezinde çalışacakları yer gösterilmesine, uzmanlarca sorulacak soruları cevaplayacak bilgi ve yeteneğe sahip şirket ilgililerinin bu incelemede hazır bulundurulmalarına, incelemelerin en az üç gün sürdürülmesine, kararın yerine getirilip getirilmediğinin tespiti için bir noter katibinin uzmanlara katılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili mahkememize vermiş olduğu cevap dilekçesi ile, davacıların işbu dava ile genel kurul dışında bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılmasını talep ettiklerini, öncelikle hukuken böyle bir durumun söz konusu olmasının mümkün olmadığını, zira bunun mahkemece kabulü halinde, her ortağın sürekli olarak aklına gelen her konuda bilgi almak amacıyla şirkete gelerek şirketleri işlemez hale getireceğini, davalı şirketin sürekli olarak davacıların bilgi almak için defterlerini her istediklerinde hazır bulundurmaya mecbur olmadığını, bu haklarını kullanabilecekleri prosedürün genel kurul olduğunu, TTK kapsamında pay sahiplerine genel kurul dışında da anonim şirketlerin ticari defterleriyle birlikte iç yazışmalarını inceleme hakkı tanındığını, bu hakkın kullanılabilmesinin ön şartının, pay sahibinin genel kurul esnasında tatmin edici bir cevap alamamış olması olduğunu, davalı şirketin en son genel kurulunun 2019 yılında yapılmış olup, davacıların bilgi almak istediği icra dosyasının ise 2020 yılında açıldığını, yani bu icra dosyasının doğal olarak 2019 yılında yapılan genel kurulda görüşülmediğini beyanla, haksız ve kötü niyetli davanın reddini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Taraflara usulune uygun davetiye tebliğ edilmiş olup, genel kurul hazirun cetveli, ….Asliye Ticaret Mahkemesinin 25/06/2020 tarihli ve … esas … karar sayılı kararı, ihtarnameler, genel kurul tutanağı celp olunmuştur.
Davanın, davacı tarafça davalı şirketten genel kurul dışında bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılmasına yönelik talebin davalı şirket tarafından reddi sebebiyle açılan bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılmasına yönelik dava olduğu tespit edilmiştir
6102 sayılı TTK’nun 437.maddesinde; “(1) Finansal tablolar, konsolide finansal tablolar, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, denetleme raporları ve yönetim kurulunun kâr dağıtım önerisi, genel kurulun toplantısından en az onbeş gün önce, şirketin merkez ve şubelerinde, pay sahiplerinin incelemesine hazır bulundurulur. Bunlardan finansal tablolar ve konsolide tablolar bir yıl süre ile merkezde ve şubelerde pay sahiplerinin bilgi edinmelerine açık tutulur. Her pay sahibi, gideri şirkete ait olmak üzere gelir tablosuyla bilançonun bir suretini isteyebilir.(2) Pay sahibi genel kurulda, yönetim kurulundan, şirketin işleri; denetçilerden denetimin yapılma şekli ve sonuçları hakkında bilgi isteyebilir. Bilgi verme yükümü, 200 üncü madde çerçevesinde şirketin bağlı şirketlerini de kapsar. Verilecek bilgiler, hesap verme ve dürüstlük ilkeleri bakımından özenli ve gerçeğe uygun olmalıdır. Pay sahiplerinden herhangi birine bu sıfatı dolayısıyla genel kurul dışında bir konuda bilgi verilmişse, diğer bir pay sahibinin istemde bulunması üzerine, aynı bilgi, gündemle ilgili olmasa da aynı kapsam ve ayrıntıda verilir. Bu hâlde yönetim kurulu bu maddenin üçüncü fıkrasına dayanamaz.(3) Bilgi verilmesi, sadece, istenilen bilgi verildiği takdirde şirket sırlarının açıklanacağı veya korunması gereken diğer şirket menfaatlerinin tehlikeye girebileceği gerekçesi ile reddedilebilir.(4) Şirketin ticari defterleriyle yazışmalarının, pay sahibinin sorusunu ilgilendiren kısımlarının incelenebilmesi için, genel kurulun açık izni veya yönetim kurulunun bu hususta kararı gerekir. İzin alındığı takdirde inceleme bir uzman aracılığıyla da yapılabilir.(5) Bilgi alma veya inceleme istemleri cevapsız bırakılan, haksız olarak reddedilen, ertelenen ve bu fıkra anlamında bilgi alamayan pay sahibi, reddi izleyen on gün içinde, diğer hâllerde de makul bir süre sonra şirketin merkezinin bulunduğu asliye ticaret mahkemesine başvurabilir. Başvuru basit yargılama usulüne göre incelenir. Mahkeme kararı, bilginin genel kurul dışında verilmesi talimatını ve bunun şeklini de içerebilir. Mahkeme kararı kesindir.(6) Bilgi alma ve inceleme hakkı, esas sözleşmeyle ve şirket organlarından birinin kararıyla kaldırılamaz ve sınırlandırılamaz.” denilmektedir
Yapılan yargılama, davacı tarafın iddiaları, davalının beyanları ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde;
Anonim şirketlerde pay sahiplerinin bilgi alma ve inceleme hakları 3 farklı şekilde düzenlenmiştir. Somut olaya geçmeden önce bu bilgi edinme ve inceleme hakkıyla ilgili genel bir değerlendirme yapmak gerekmektedir. Bu 3 farklı şekildeki düzenleme sırasıyla şu şekildedir:
1-Genel kuruldan önce inceleme hakkı,
2-Genel kurulda bilgi alma hakkı,
3-Genel kuruldan sonra inceleme hakkı,
1-Genel Kuruldan önce inceleme hakkı: TTK’nın 437/1 maddesine göre finansal tablolar, konsolide finansal tablolar, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, denetleme raporları ve yönetim kurulunun kar dağıtım önerisi, genel kurulun toplantısında en az 15 gün önce şirketin merkez ve şubelerinde pay sahiplerinin incelemesine hazır bulundurulur. Bunlardan finansal tablolar ve konsolide tabloların 1 yıl süreyle merkezde ve şubelerde pay sahiplerinin bilgi edinmelerine açık tutulur. Her pay sahibi gideri şirkete ait olmak üzere gelir tablosuyla, bilançonun bir suretini isteyebilir. Hükmü uyarınca genel kuruldan önce bilgi alma ve inceleme hakkı sadece TTK 437/1 maddesinde belirtilen finansal tablolar, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, denetlenme raporları ve yönetim kurulunun kar dağıtım önerisi ile sınırlı olarak ve genel kuruldan 15 gün öncesinden itibaren kullanılabilecektir.
2-Genel kurulda bilgi alma hakkı: Yasal düzenleme dikkate alındığında yönetim kurulu üyesi dışındaki ortakların bilgi alma ve inceleme hakkı hem zaman olarak hem de nitelik olarak sınırlandırılmış durumdadır. Genel olarak bilgi alma hakkı ana kural uyarınca genel kurulda kullanılmaktadır. Her pay sahibi genel kurulda şirket işleyişi bakımından yönetim kurulundan ve denetim kurulundan bilgi verilme ve inceleme hakkı talebinde bulunabilecektir. Genel kurulda bilgi ve inceleme hakkı talebinde bulunan ortağın bilgi alma ve inceleme talebi genel kurul tarafından reddedilebileceği gibi kabul de edilebilecektir. Bilgi alma ve inceleme istemi genel kurul tarafından kabul edildiğinde, söz konusu bilgi hakkı ve inceleme hakkı genel kurulda kullanılabileceği gibi genel kurul dışında da bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılması öngörülebilir. Genel kurul dışında bilgi ve inceleme hakkının kullanılabilmesi için (genel kurulda bilgi verilmesi kabul edilmiş ise) bu konuda genel kurulda bir karar alınmış olması ya da istenen bilginin daha öncesinde genel kurul dışında başka bir pay sahibine kullandırılmış olması gerekmektedir. Genel kurulda bilgi edinme hakkı ve inceleme hakkı yönündeki talepleri reddedilen veya cevapsız bırakılan kişiler reddi izleyen tarihten itibaren 10 gün içinde diğer hallerde ise makul bir süre sonra şirketin merkezinin bulunduğu Asliye Ticaret Mahkemesine başvurabilir. Başvuru basit yargılama usulüne göre incelenir. Mahkeme bilginin genel kurul dışında verilmesi talimatını ve bunun şeklini de içerebilir.
3-İnceleme hakkının genel kuruldan sonra kullanılması: Esasen biraz önce de söylenildiği üzere, bilgi alma ve inceleme hakkı genel kural olarak, genel kurulda kullanılabilmektedir. Genel kuruldan sonra bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılması sınırlı hallerde mümkündür. Bunlardan bir tanesi, genel kurulda TTK 437. Maddesi uyarınca bilgi alma hakkı ve inceleme hakkı başvurusu yapan ortağın bilgi alma ve inceleme hakkının kabul edilmesi ve fakat bu bilgi alma ve inceleme hakkının genel kuruldan sonra kullanılması yönünde karar alınmasıdır. İkinci bir yöntem, yine genel kurulda bilgi alma ve inceleme hakkı istemi reddedilen, cevapsız bırakılan, ertelenen pay sahibinin mahkemeye başvurması ve mahkeme tarafından bu davanın kabul edilerek bilgi alma ve inceleme hakkının genel kurul dışında kullanılmasına izin verilmesine ilişkin karardır. Üçüncü bir yöntem ise, TTK 437/4 maddesi uyarınca genel kurulun açık izni veya yönetim kurulunun kararıyla şirketin ticari defterleriyle yazışmalarının pay sahibinin sorusunu ilgilendiren kısımlarının incelenebilmesi için defterlerin incelenme hakkıdır. Bunun için de genel kurulun açık izni veya yönetim kurulunun kararı gerekmektedir. Pay sahiplerinin genel kurul dışında da genel kurulda sorabileceği sorulardan bağımsız olduğu yönetim kurulunda yazılı olarak bilgi talep edebilmeleri Türk Hukukunda tanınan bir hak değildir.
Somut olayda; davacıların davalı şirkette pay sahibi olup, davacılar tarafından ….Asliye Ticaret Mahkemesinin … esas sayılı dosyası ile davalı şirket yönetim kurulu üyeleri… ve … aleyhine tazminat davası açtıkları, yapılan yargılama sonunda davalıların şirkete verdikleri zarardan doğan şahsi sorumlulukları sebebiyle müştereken ve müteselsilen 29.296.405TL’yi davalı şirkete ödemelerine karar verildiği, bunun üzerine adı geçen yönetim kurulu üyeleri aleyhine ….İcra Müdürlüğünün … esas sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığı, taraflar arasındaki uyuşmazlığın, davalı şirketin ….Asliye Ticaret Mahkemesinin tazminat kararının verildiği tarih olan 25/06/2020 tarihi ile inceleme günü arasındaki döneme ait ödeme ve muhasebe kayıtlarına ilişkin her türlü belgenin, alım satım makbuzlarının, ilgili diğer belgelerin, ticari defter ve kayıtların ilgili kısımlarının şirket nezdinde incelenmesi noktasında toplandığı tespit edilmiştir. Davacının istemi genel kurulda kullanılan bilgi edinme veya inceleme hakkının cevapsız bırakılması, reddi, ertelenmesi ya da kendisinin genel kurulda bilgi alamadığı iddiasına da yönelik değildir. Davacının talebinin davalı şirketten genel kurul dışında bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılmasına yönelik olduğu, davalı şirketin en son genel kurulunun 02/10/2019 tarihinde yapıldığı, ancak davacının talebinin 25/06/2020 tarihinden sonraki döneme ilişkin olup, davacıların şirketteki bilgi alma ve inceleme talebi ile ilgili genel kurulda alınan bir karar olmadığı, dolayısıyla bilgi alma ve inceleme hakkına ilişkin işbu davada 6102 sayılı TTKnun 437.maddesinde belirtilen koşulların oluşmadığı anlaşılmakla, davacının davasının usulden reddine karar verilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmakla, aşağıdaki gibi hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenler ve dosya içeriğine göre;
1-Davacının davasının USÜLDEN REDDİNE,
2-Harçlar tarifesi gereğince alınması gereken 59,30TL karar ve ilam harcından peşin olarak alınan 35,90TLnin mahsubu ile bakiye 23,40TLnin davacılardan alınarak Hazine’ye irat kaydına,
3-Davalı vekil ile temsil edildiğinden, AAÜT gereğince takdir olunan 4.080,00TL ücreti vekaletin davacılardan alınarak Hazine’ye irat kaydına,
4-Davacılar tarafından yapılan masrafların kendi üzerinde bırakılmasına,
5-Davacılar tarafından yatırılan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, kararın tebliğinden itibaren 2 Hafta süre içerisinde Bölge Adliye Mahkemesine İSTİNAF yolu açık olmak üzere oy birliğiyle verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 17/02/2021

Başkan …
E-İMZALI
Üye …
E-İMZALI
Üye …
E-İMZALI
Katip …
E-İMZALI