Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
10. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2020/443 Esas
KARAR NO :2022/185

DAVA:Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:25/08/2020
KARAR TARİHİ:24/03/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda aşağıdaki hüküm tesis edilmiştir.
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacı şirketin, dava dışı malik … Doğrama şirketi ile yapılan ve tapuya şerh edilmiş olan 04.02.2014 tarihli Kira Sözleşmesi ile “… İli, … İlçesi, … Mahallesi, D.K.Y. Mevkiinde kain, tapuda … Pafta, 2099 Ada, 4 Parsel’de kayıtlı” taşınmazın 10 yıllık kullanım hakkına sahip olduğunu, davacı ile davalı arasında davacının kullanım hakkına sahip olduğu taşınmaz üzerinde bulunan akaryakıt ve otogaz satış ve servis taşınmazının davacı marka ve logosu altında işletilmesi için 25.09.2014 tarihli, 5 yıl süreli Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi, Çerçeve Protokol, Ariyet Sözleşmesi imzalandığını, ayrıca davalı tarafından Ürün Alım Taahhütnamesi imzalandığını, bu kapsamda taşınmaz davalıya tevdii edildiğini, Bayilik Sözleşmesi ve eklerinin, davalı tarafından gönderilen … 25. Noterliği 27.05.2016 tarihli … yevmiye nolu İhtarnamesi ile süresinden önce ve haksız şekilde feshedildiğini, davalı tarafın sözleşmeyi süresinden önce haksız şekilde sona erdirmesinin ardından davacının kullanım hakkına sahip olduğu taşınmazı tahliye etmediğini ve bir başka dağıtıcı ile anlaşarak haksız ve sözleşmeye aykırı fiillerini sürdürdüğünü, davalının fiilleri sonucunda davacının uğradığı kar mahrumiyetinin davalı tarafından imzalanan Ürün Alım Taahhütnamesi uyarınca tazmini; haksız fesih nedeniyle Çerçeve Protokol’ün 13.c maddesi uyarınca tahakkuk eden cezai şart alacağımızın tahsili ve ayrıca davalının 27.05.2016 – 27.01.2020 tarihleri arasında sürdürdüğü haksız işgalinden kaynaklı ecrimisil alacağımızın tahsili için işbu davayı açtıklarını, davacının, davalıdan, Ürün Alım Taahhüdü’nü ihlalden kaynaklı kar mahrumiyeti alacağı bulunduğunu, sözleşme süresince toplam 5000 ton beyaz ürün alımını taahhüt eden davalının, sözleşme süresince toplam 191,29 ton beyaz ürün aldığını, eksik alınan ürün miktarı için davalı tarafın Taahhütname uyarınca hesaplanan kar kaybını davacıya ödemekle yükümlü olduğunu, Sözleşme ve eklerini süresinden önce ve haksız şekilde sona erdiren davalının, Çerçeve Protokol’ün 13.c maddesi uyarınca 150.000,00-USD cezai şartı davacıya ödemekle yükümlü olduğunu, davalının fesihten sonra taşınmazı haksız olarak işgal ettiği ve faaliyetini sürdürdüğünün … 2. Asliye Hukuk Mahkemesi… E. … K. sayılı İlamı ile tespit edildiğini, bu kapsamda davacının ecrimisil alacağı bulunduğunu, dava konusu taşınmazın bulunduğu taşınmazın kullanım hakkının, tapuya şerh edilmiş 04.02.2014 tarihli Kira Sözleşmesi’ne dayalı olarak 10 yıllığına davacıya ait olduğunu, dolayısıyla davacının taşınmaz üzerindeki kullanım hakkının 04.02.2024 yılına kadar süreceğini, davalının taşınmaz üzerinde hiçbir şahsi veya ayni hakkı bulunmamasına rağmen bayilik sözleşmesinin feshinden sonra taşınmazı tahliye ederek davacıya iade etmemesinin ve davacıya ait ariyet ve demirbaşları kullanarak başka bir dağıtıcı ile anlaşıp faaliyetini sürdürmesinin haksız işgal niteliğinde olduğundan bu hususta … 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin… E. sayılı dosyasında görülmekte olan davanın kabulüne karar verildiğini, anılan karar hakkında davalı tarafından yapılan istinaf başvurusunun ise esastan reddine karar verildiğini, davalının taşınmaz üzerindeki haksız işgalinin sabit olduğunu beyanla fazlaya ilişkin haklarının saklı kalması kaydıyla; taraflar arasında imzalanan ve davalının süresinden önce ve haksız olarak feshettiği Bayilik Sözleşmesi ve ekleri kapsamında doğmuş olan kar mahrumiyeti alacağının şimdilik 1.000,00-USD’sinin; taraflar arasındaki Çerçeve Protokol’ün 13.c maddesi gereğince tahakkuk eden toplam 150.000,00-USD’lik cezai şart alacağının şimdilik 1.000,00-USD’sinin; davalının 27.05.2016 – 27.01.2020 tarihleri arasında sürdürdüğü haksız işgalinden kaynaklı davacının ecrimisil alacağının miktarının tam ve kesin olarak belirlenmesinin mümkün olduğu anda artırılmak üzere şimdilik 10.000,00-TL’sinin temerrüt tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalıdan tahsilini; yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Usulüne uygun tebliğe rağmen davalı tarafından dosyaya herhangi bir cevap dilekçesi sunulmadığı görülmüştür.
ÇEKİŞMELİ VAKIALAR HAKKINDA TOPLANAN DELİLLER :
(1)Taraflara usulüne uygun olarak tebligatlar yapılmış olup; 04.02.2014 tarihli Kira Sözleşmesi, 25.09.2014 tarihli Bayilik Sözleşmesi ve ekleri, … 25. Noterliği 27.05.2016 tarihli … yevmiye nolu İhtarnamesi, … 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin… E. … K. sayılı İlamı, … Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesi’nin 07.11.2019 tarih, 2018/1382 E. 2019/2075 K. sayılı İlamı, … İcra Müdürlüğü’nün 2019/4304 Tal. sayılı dosyasına ait tutanaklar, tapu kayıtları, EPDK kayıtları Mahkememiz dosyası arasına alınmıştır.
(2)Tarafların iddia ve savunmaları ve dosyada toplanan deliller nazara alınarak davalı tarafın ticari defter ve kayıtlarının incelenmesi için … 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’ne (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla) talimat müzekkeresi yazıldığı, Mali Müşavir …’a tevdii edilen dosyada tanzim olunan 29/03/2021 tarihli bilirkişi raporunda özetle; davalının “… Cd. No: 171/A” adresindeki yerine gidildiği, ilgili şirketin adresinde bulunmadığı, petrol ofisinin çalışmadığı ve boşaltıldığının tespit edildiği, firma muhasebecileri tarafından verilen defter kayıtlarına göre, davalının 2015-2016 yılı yasal defterlerinin açılış tasdiklerine ait bilgilerin yevmiye defteri, defter-i kebir, envanter defterlerinin onaylarının TTK hükümlerine göre yasal süresinde yapıldığı, işletmenin 2015-2016 yılı kapanış onayları bilgisine ulaşılamadığı, davalının yasal defterlerinde satıcılar hesabının 320. 001 alt hesabında işlem gördüğü, 2015 yılı açılış fişinde … … Petrol Anonim Şirketi’ne ait devir bakiyesine rastlanılmadığı, 2015 yılı, 1186 nolu kapanış fişinde 45.620,62-TL’lik borç bakiyeli devrettiği, davalı tarafırıdan sözleşme gereği … … Petrol Anonim Şirketi’ne verilen teminat ve teminat mektubu ile ilgili kayıtlara rastlanmadığı, 2015 yılında şirketten alınan mal ve otomasyon bakım ücreti, istasyon işletme bedeli, kart komisyon bedeli adı altında 555.751,04-TL’lik fatura kesildiği, kesilen faturaların sözleşmeye konu olan mal alış bedellerinin 90.186,84-TL’lik kısmınının kurşunsuz motorin, 110.585,44-TL’lik kısmının motorin Euro, 171.573,49-TL’lik kısmının motorin Pro olmak üzere toplam 372.345,77-TL + 67.022,21-TL (kdv) = 439.367,98-TL olduğu, 31/32/2015 tarih, 1181 yevmiye fişi ile hesaplar arası virman işlemi yapılmış yapılan işlemin kaynağına ulaşılamadığı, yapılan ödeme ve hasılat toplamının 710.130,42-TL olarak gerçekleştiğinin kayıtlardan anlaşıldığı, şirketin 2016 yılında … … Petrol Anonim Şirketi’den alınan mal ve otomasyon bakım ücreti, istasyon işletme bedeli, kart komisyon bedeli adı altında 157.349,70-TL’lik mal alışı yaptığı, karşılığında 141.143,97-TL’lik ödeme yaptığının muavin kayıtlarından anlaşıldığı, sözleşmeye konu mal bedeli olarak kurşunsuz motorin 27.030,22-TL, motorin Pro 27.597,12-TL, motorin Euro 21.851,48-TL olmak üzere toplam 76.478,82-TL + 13.766,19-TL (kdv) = 90.245,01-TL’lik mal alımı gerçekleştirildiği, şirketin 31/12/2016 tarihli, 4393 nolu kapanış fişinde 61.826,41-TL’lik … … Petrol Anonim Şirketi’ne bakiye borcu olduğu, … … Petrol Anonim Şirketi’nin 2016 Temmuz ayından sonraki dönemlerinde … Petrol Ltd. Şti’ne mal satımına rastlanılmadığı, sonuç olarak davalının, … … Petrol Anonim Şirketi’ne 2016 yılından 61.826,41-TL kayıtlı borcu bulunduğu, şirkete ait sözleşmelerde konu olan verilen teminatlar bakımından, banka teminat mektubu ve teminatlarla ilgili yevmiye kaydı bulunmadığı, teminatların paraya çevrilmesi ile ilgili herhangi bir kayda rastlanmadığı yönünde görüş ve kanaat bildirmiştir.
(3)Tarafların iddia ve savunmaları, dosyada toplanan deliller nazara alınarak, Mali Müşavir …, Nitelikli Hesaplama Uzmanı …, Akaryakıt ve LPG Sektör Uzmanı …’na tevdii edilen dosyada tanzim olunan 07/12/2021 havale tarihli bilirkişi raporunda özetle; davacı … firmasının, … ili … ilçesinde bulunan akaryakıt istasyonunu dava dışı malik … Doğrama şirketinden 02.04.2014 tarihinden itibaren 10 yıl süreli olarak (02.04.2024 tarihine kadar) kiraladığı, davacı … firması ile Davalı … Petrol arasında 25.09.2014 tarihli 5 yıl süreli bayilik sözleşmesi imzalandığı, taraflar arasında aynı tarihli Çerçeve Protokol ve Ürün Alım Taahhütnamesi imzalandığı, davacı … firması tarafından Davalı … Petrol’e 13.04.2016 tarihli … sayılı ihtarname gönderildiği, bu ihtarnamede “25.09.2014 ile 24.09.2015 tarihleri arasındaki sözleşme dönemi için eksik ürün alım miktarlarını belirterek 103.393,07-USD cezai şartın tahakkuk ettiğini, muhatap ile ticari ilişkinin zedelenmemesi için bir an önce ürün alımına başlanmasını…” ihtar ettiği, taraflar arasında akdedilen bayilik sözleşmesinin 27.05.2016 tarihinde Davalı … Petrol tarafından tek taraflı olarak feshedildiği, fesih ihtarnamesinde teminat mektubun satış taahhütlerine karşılık ihbarsız bir şekilde nakde çevrildiği, 1 aydır LPG ikmali yapılmadığı, sözleşmenin fiili olarak yürütülmesinin imkânı olmadığının belirtildiği, … Petrol’ün, sözleşmeyi feshetmesinden kısa bir süre sonra 10.06.2016 tarihinde farklı bir dağıtım şirketinden lisans alarak çalışmaya başladığı, davalı … Petrol’ün sözleşmeyi tek taraflı olarak feshettiği, 27.05.2016 tarihinden sonra, Davacı …’in kiralamış olduğu taşınmaz üzerinde faaliyet gösteremediği bu tarih itibariyle hak kaybına uğradığının sektörel bir gerçek olduğu, davalı … Petrol’ün aktarmış olduğu fesih gerekçelerinin gerek sözleşmelerin içeriği gerekse sektörel uygulamalar açısında haklı fesih sebebini oluşturmadığı, davalının fesih gerekçesi olan 1 aydır LPG ikmalinin yapılmadığına ilişkin herhangi bir ayıp / temerrüt bildirimine dosya içerisinde rastlanılmadığı, taşınmaz üzerinde üst kiracılık hakkı bulunan … firmasının, kendi ürünlerini satması şartıyla taşınmazı Davalı … Petrol’e kiraya verdiği, taşınmaz üzerinde farklı bir dağıtım şirketinin faaliyet göstermesinin, Davacı … firmasının kurguladığı kiralama operasyonuna aykırı bir durum olduğu, davalı … Petrol’ün farklı dağıtım şirketiyle faaliyetine devam ettiğinin EPDK verileriyle ve sektörel uygulamalardan tespit edildiği, davacı … tarafından kiralanan akaryakıt istasyonu için …’in ödediği aylık kira bedelinin 13.333,00-USD’na denk geldiği, davacı … firmasının, sözleşmenin fesih tarihinden taşınmazın mahkeme kararıyla teslimine kadar olan süre için ecrimisil talebinde bulundduğu, sözleşmenin feshedilmesiyle ilgili akaryakıt istasyonu … firmasına teslim edilmiş olsaydı, davacı firmanın bu taşınmazda başka bir bayisiyle tekrar faaliyet gösterebileceği ve bu faaliyetle kazanç sağlamaya devam edebileceği, taşınmazın teslim edilmemesiyle davacı … firmasının, kazanç kaybına uğradığı ve kullanamadığı taşınmaz için kira bedeli ödemek durumunda kaldığı, fesih tarihi olan 27.05.2016 tarihinden taşınmazın mahkeme kararıyla teslim tarihi olan 27.01.2020 tarihine kadar 44 aylık süre geçtiği, 44 aylık süre için …’in malike ödediği kira tutarının 586.667,00-USD olduğu, hesaplamaların kira sözleşmesindeki kira tutarları dikkate alınarak yapıldığı, davacı … firmasının istasyonun kapalı olduğu dönemlerde malikten indirim alıp almadığı, USD/TL kira dönüşümlerinde avantaj sağlayıp sağlamadığı bilgilerine ulaşılamadığından kira sözleşmesindeki USD rakamları baz alınarak ilerlendiği, sözleşme devam etseydi davacı … firmasının, ödemiş olduğu kira tutarının 120.000,00-USD’lik tutarını davalı … Petrol’den işleticilik bedeli altında tahsil edeceği ayrıca 120.000,00-USD işleticilik bedeline ilave olarak satmış olduğu ürün bedellerinden kazanç sağlayacağı, davacı … firmasının hem cezai şart, hem eksik ürün alımından kaynaklı kar mahrumiyeti taleplerine karşılık ecrimisil talebinde bulunduğu, bu taleplerin mahkemenin takdirinde olduğu, şayet eksik ürün alımlarından kaynaklı ve cezai şart kaynaklı tahsilat yapılacaksa o zaman ecrimisil tutarının işleticilik bedeli olan 120.000,00-USD olacağı, dava dışı maliklere ödenecek bedelin tamamının tahsil edilmesi durumunda ise eksik ürün kaynaklı tahsilat yerine sadece sözleşmedeki erken fesihten kaynaklanan cezai şartı değerlendirmenin sektörel olarak doğru olacağı, davalı … Petrol ile akdedilen sözleşmelerin 25.09.2014 tarihinden itibaren 5 yıl olduğu, Davalı … Petrol’ün olağan şartlarda 25.09.2019 tarihinde istasyonu …’e teslim etmesi veya Davacı … ile yeniden 5 yıllık sözleşme akdetmesi gerektiği, davacı … firmasının ise 27.01.2020 tarihine kadar olan süre için ecrimisil talebinde bulunduğu, hesaplamaların davacı … firmasının talep ettiği tarih olan ve bayilik sözleşmelerinin olağan sona erme süresinden 4 ay sonrayı kapsayan süreye göre yapıldığı, sözleşme süresi içinde Davacı … firmasının istasyonda elde ettiği kira gelirine yönelik satış yaptığı ürün bedellerinden de kazanç elde edeceği, bunun nedeninin davacı … firmasının, akaryakıt istasyonunu 10 yıl kiraladığı için, bayilik sözleşmeleri sona erdiğinde mevcut bayiyle yeni sözleşme akdederek süreci devam ettirebileceği veya başka bir bayiyle aynı şartlarda sözleşme imzalayabileceği, taşınmazın teslim edilmemesi nedeniyle Davacı … firmasının bu imkanı elde edemediği, son 4 aylık süre için hem ürün kaynaklı kar mahrumiyetinden hem de işleticilik bedellerinden mahrum kaldığı, bu sebeplerle 44 aylık süre için talep edilen ecrimisil talebinin 40 ayı için işleticilik bedelleri dikkate alınırken, 4 aylık süre için maliklere ödenen aylık kira bedelinin dikkate alındığı, bu doğrultuda hesaplanan toplam tutarın 173.333,00-USD olduğu, taraflar arasında akdedilen 25.09.2014 tarihli Çerçeve Protokolün 13. c maddesinde diğer cezai şart talep haklarının saklı kalması kaydı ile 150.000,00-USD cezai şart miktarı belirlendiği, sözleşmenin davalı firma tarafından haklı nedenle feshedilmediği, davalının borca aykırı davrandığı, sözleşme hükümlerine riayet etmeden başka akaryakıt firması ile sözleşme yaparak faaliyetine devam ettiği kanaatine hasıl olunduğundan, tarafların basiretli tacir olduğu gözetildiğinde davacının hem cezai şart bedelini hem de mahrum kaldığı karı talep edebileceği, dava konusu akaryakıt istasyonunun bulunduğu aynı ticari alanda … dağıtım şirketi tarafından raporun hazırlanma tarihine kadar yeni bir bayilik ilişkisi kurulmadığının EPDK ve sektörel diğer kaynaklardan tespit edildiği, akaryakıt sektöründe yeni bayilik ilişkisi tesis etmenin hem yatırım maliyetleri hem de yoğun rekabetten dolayı 1-2 yıllık süreleri bulabildiği, lokasyonun önemine ve lokasyonda bulunan mevcut bayilerin sayısına göre bu sürelerin değiştiği, kaybedilen lokasyona yeniden girmek için farklı bayilerin sözleşmelerinin sona ermesi ve bayilik yapmak isteyen dağıtım şirketinin o bayilerden birine en iyi teklifi sunmadığı gerektiği, bu nedenle kaybedilen istasyonların yerine yenisinin koymanın zaman ve maliyet gerektirdiği, dava konusu olayda olduğu gibi Davacı … firmasının, istasyonu kaybettiği 27.05.2016 tarihinden bu yana aynı ticari alanda yeni bir istasyon tesis edemediği, taraflar arasında akdedilen 25.09.2014 tarihli Ürün Alım Taahhütnamesi’nde; yıllık asgari 1000 ton olmak üzere toplamda 5000 ton akaryakıt alım şartının belirlendiği, eksik kalan ton başına 120,00-USD kar mahrumiyeti ödeneceğinin kararlaştırıldığı, taraflar arasındaki sözleşmenin 25.09.2014 tarihinde başladığı, ilk sözleşme yılının 24.09.2015 tarihinde tamamlandığı, davacı … firması tarafından ilk sözleşme döneminin sona ermesinden 6,5 ay sonra 13.04.2016 tarihinde, … sayılı ihtarnameyle davalı firmaya ilk sözleşme yılı (25.09.2014 – 24.09.2015) için eksik alım tutarlarını 861,609 ton olarak bildirdiği ve buna karşılık tahakkuk eden cezai şartın 103.393,07-USD olduğunun belirtildiği, ilk sözleşme yılı için eksik alım tutarlarının ilk sözleşme döneminin sona ermesinden 6,5 ay sonra bildirilmesinin makul bildirim süresini aştığı, eksik ürün alımla ilgili bildirimlerin makul sürede belirtilmemesinin Davalı firmada cezai şart oluşturmayacağına dair haklı beklenti oluşturma ihtimali doğuracağından hareketle ilk sözleşme yılının hesaplamaya dahil edilip edilmeyeceğinin mahkemenin takdirinde olduğu, sözleşme süresi boyunca eksim alımlar baz alınarak işlem yapılırsa toplam kar mahrumiyeti tutarının 577.042,00-USD olduğu, şayet bu hesaplamaya davalı tarafta cezai şart oluşmayacağına dair haklı beklenti oluşturduğuna dair yorum yapılıp ilk sözleşme yılı dikkate alınmaz ise 577.042,00-USD – 103.394,00-USD = 473.648,00-USD olarak yapılan kar mahrumiyeti hesabının dikkate alınması gerektiği, sonuç olarak, davalı tarafça yapılan feshin haksız fesih olduğunun kabulü halinde davacının davalı ile yapılan sözleşmeler çerçevesinde alacağının; kar mahrumiyeti için; eksik ürün alım bildirimin ilk sözleşme yılından 6,5 ay sonra bildirilmesinden dolayı davalı tarafta cezai şart oluşmayacağına dair haklı beklenti oluşturmasından dolayı kalan dört yıl için 473.648,00-USD olacağı, erken fesihten kaynaklı olarak cezai şart tutarının sözleşme ile belirlendiği ve 150.000,00-USD olduğu, ecrimisil alacağının 173.333,00-USD + KDV olarak hesaplandığı, hesaplamaların toplamının 796.981,00-USD olduğu, bu tutarın dava tarihi olan 25.08.2020 tarihli TCMB Döviz Satış Kuruna göre 5.882.278,00-TL olarak hesaplandığı, bu tutarın akaryakıt sektöründen elde edilen kazançlarla karşılanmasının mümkün olmadığı ve şirketin ekonomik mahvına sebep olabilecek seviyede olduğu, diğer taraftan davacı … firmasının kullanım hakkına sahip olduğu taşınmazdan kar elde edemediği gibi kira giderlerine katlanmaya devam etmesininde davacı firmanın zarar gördüğünün kanıtı olduğu yönünde görüş ve kanaat bildirmiştir.
DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE:
Dava; bayilik sözleşmesinin feshi nedeniyle cezai şart, kâr mahrumiyeti ve haksız işgalden kaynaklı ecrimisil alacağına ilişkindir.
Yapılan yargılama, davacının iddiaları, toplanan deliller, bilirkişi raporları ve tüm dosya kapsamı kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; davacı şirket … ili … ilçesinde bulunan akaryakıt istasyonunu dava dışı olan malik … Doğrama şirketinden 02/04/2014 tarihinden itibaren 10 yıl süreyle kiralamış ve kira sözleşmesi tapuya şerh edilmiştir. … A.Ş ile davalı şirket arasında ise 25/09/2014 tarihli, 5 yıl süreli bayilik sözleşmesi imzalanmıştır. Çerçeve protokolde protokol hükümlerinin ihlali maddesi başlıklı 13. Maddenin c. bendi uyarınca sözleşme ve eklerinin süresinden önce feshedilmesi veya fesih sonucunu doğuracak şekilde hareket edilmesi halinde 150.000 USD miktarında cezai şart ödeneceği kararlaştırılmıştır. Ürün alım taahhütnamesinde ise anlaşmanın yürürlüğü süresince geçerli olmak üzere yıllık asgari 1000 ton, anlaşma süresi boyunca 5000 ton ürünün … A.Ş’den satın almanın taahhüt edildiği, satın alma taahhüdünün her bir yıllık anlaşma dönemine ilişkin olarak yerine getirilmemesi halinde anlaşma süresinin hitamında ve/veya her bir yıllık anlaşma süresinin sonunda hesaplanacak eksik kalan miktar üzerinden ton başına 120 USD tutarında kar mahrumiyeti ödeneceği hususlarında anlaşmaya varılmıştır.
Davalı şirket tarafından … 25. Noterliği’nin 27/05/2016 tarih … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile; davacıyla yapılan bayilik sözleşmesinin 5 yıl olmasına rağmen … şirketinin satış taahhütlerini yerine getirmediğini, verilen teminat mektubunu ihtarsız ve ihbarsız paraya çevirdiğini, yaklaşık 1 aydır akaryakıt istasyonuna LPG vermeyi sona erdirdiği, karşı tarafın haksız davranışları sebebiyle bayilik sözleşmesinin haklı sebeple tek taraflı olarak feshettiklerini ihtar etmiştir.
… 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin… Esas … Karar sayılı ilamı ile davacı … A.Ş tarafından açılan müdahalenin meni davasında davalı … Petrol’ün sözleşmeye aykırı davranarak davacının muvafakatini almaksızın başka akaryakıt şirketleri ile anlaşarak davacının intifa hakkı ve kira sözleşmesi bulunduğu taşınmazda sözleşmeye aykırı akaryakıt satış, servis ve LPG istasyonu tesisi kurarak işlettiği kanaatiyle davanın kabulüne ve davalının davaya konu akaryakıt istasyonu, tesisler ve bu tesislerde yer alan malzeme ve ekipmanlarındaki müdahalesinin menine karar verilmiştir.
Mahkememizce dosya bilirkişilere tevdii edilmiş teknik yönden alınan raporda yapılan inceleme ile, davalı şirketin fesih tarihinden kısa bir süre sonra farklı bir dağıtım şirketinden lisans alarak faaliyetine devam ettiği tespit edilmiştir. Davalı tarafça gönderilen fesih ihtarnamesinde bir aydır LPG alımı yapılamadığına dair gönderilmiş olan herhangi bir ihtar yahut bildirim dosyaya sunulmamış, mahkememizce davalıya usulune uygun tebliğe rağmen cevap dilekçesi sunmamış ve delillerini de bildirmemiş olduğu, dosya kapsamında böyle bir ihtarın bulunmadığı da dikkate alındığında sözleşme hükümleri kapsamında davalının sözleşmeyi tek taraflı ancak haksız olarak feshettiği kanaatine varılmıştır. Bu durumda taraflar arasındaki bayilik ilişkisi haksız olarak süresinden önce feshedilmesi sebebiyle davacının çerçeve sözleşmesi 13.c bendi uyarınca 150.000 USD cezai şart alacağını talep edebileceği anlaşılmıştır. Davacı şirket dava dilekçesinde cezai şart alacağının yanı sıra haksız işgalden kaynaklı ecrimisil talep etmiştir. Bilirkişi tarafından yapılan hesaplama neticesinde davacı … şirketinin 10 yıl için ödenen peşin kira 833,33 USD olduğundan aylık kira bedelinin 13.333 USD olduğu, sözleşmenin fesih tarihinden taşınmazın mahkeme kararıyla teslim tarihi olan 27/01/2020 tarihine kadar geçen 44 aylık sürede … şirketinin maliklere ödediği kira tutarının 586.667 USD olduğunu, davacının 27/01/2020 tarihine kadar olan süre için ecrimisil talebinde bulunduğu dikkate alınarak 25/09/2014 tarihli 5 yıl süreli sözleşmenin sona ermesi gereken tarih olan 25/09/2019 tarihinde olduğundan; talep tarihi ile bayilik sözleşmesinin olağan sona erme süresinden sonra 4 ayı kapsadığı bu durumda, taşınmazın teslim edilmemesi nedeniyle 4 aylık sürenin karşılığının 53.333 USD kira bedeli olduğu tespit edilmiştir. Davacı taraf dava dilekçesinde ayrıca kar mahrumiyeti de talep etmiş olmakla; bilirkişi tarafından yapılan tespitlerle davacının dava konusu akaryakıt istasyonunun bulunduğu aynı ticari alanda yeni bir bayilik ilişkisi kurmadığı, taraflar arasındaki ürün alım taahhütnamesinde yıllık asgari 1000 ton olmak üzere 5000 ton akaryakıt alım şartının belirlendiği eksik kalan ton başına 120 USD kar mahrumiyeti ödeneceğinin kararlaştırıldığı, 25/09/2014 tarihli sözleşmesinin ilk yılının 24/09/2015 tarihinde tamamlandığı, ilk sözleşme döneminin sona ermesinden sonra 13/04/2016 tarihinde davalı firmaya eksik alım tutarının 861,609 ton olarak bildirildiği, davalının haksız nedenle sözleşmeyi feshetmesinden kaynaklı davacı tarafça o alanda başkaca bayilik ilişkisi kurulmadığı dikkate de alındığında davacının toplam 577,042 USD kar mahrumiyeti alacağının bulunduğu tespit edilmiştir. Davacı tarafça, bilirkişi raporunun tebliğinden sonra dava dilekçesindeki talepleri ıslah edilmemiş ve davacı vekilinin beyanı ile fazlaya ilişkin hakların saklı tutularak dava dilekçesindeki talepler doğrultusunda karar verilmesini talep ettiği anlaşılmıştır. Belirtilen nedenlerle bayilik sözleşmesini süresinden önce haksız olarak fesheden davalıdan davacının sözleşmeden kaynaklı kar kaybı, cezai şart alacağının bulunduğu, ayrıca dava dilekçesinde cezai şart alacağı 1000 USD olarak talep edildiğinden cezai şart alacağının davalının ekonomik mahvına sebep olup olmayacağı konusunda inceleme yapılmasının gerekmediği, 1000 USD’nin davalı şirketin mahvına yol açmayacağı kanaatiyle, dava dilekçesinde talepler dikkate alınarak davacının davasının kabulü ile davacının fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 1.000,00-USD kar kaybı alacağı, 1.000,00-USD cezai şart alacağı ve 10.000,00-TL ecrimisil alacağının davalıdan tahsiline, ayrıca davacı tarafça TBK 117. Maddesi uyarınca davalıya dava tarihinden önce gönderilen ihtarname ile alacak bedelleri talep edilmediği anlaşılmakla davalının dava tarihinde temerrüde düştüğü nazara alındığında dava tarihi olan 25/08/2020 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle (dava dilekçesinde ticari faize ilişkin talep bulunmadığından) birlikte davalıdan tahsiliyle davacıya verilmesine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda izah edildiği üzere;
(1)Davanın KABULÜ İLE; davacının fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 1.000,00-USD kar kaybı alacağı, 1.000,00-USD cezai şart alacağı ve 10.000,00-TL ecrimisil alacağının dava tarihi olan 25/08/2020 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiliyle davacıya verilmesine,
(3)Harçlar tarifesi gereğince alınması gereken 1.692,96-TL karar ve ilam harcından peşin alınan 423,25-TL’nin harçtan mahsubu ile bakiye 1.269,71-TL harcın davalıdan tahsili ile Hazineye irat kaydına,
(4)Davacı tarafından yapılan; 54,40-TL başvuru harcı, 423,25-TL peşin harç, 5.100,00-TL bilirkişi ücreti, 176,00-TL talimat, tebligat, posta ve müzekkere masraflarından oluşan toplam 5.753,65-TL yargılama masrafının davalıdan tahsili ile davacı tarafa verilmesine,
(5)Davalı tarafından belgelendirilen bir yargılama masrafı olmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
(6)Karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T gereğince 5.100,00-TL ücreti vekaletin davalıdan alınarak kendini vekil ile temsil ettiren davacıya verilmesine,
(7)6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18/A-(11)-(13)- (14) maddesi ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320,00-TL arabuluculuk ücretinin davalıdan tahsiliyle Hazine adına gelir kaydına,
(8)Dosyada kullanılmayan bakiye gider avansının HMK.’nın 333. ve HMK. yönetmeliğinin 47/1. maddeleri uyarınca karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatıran tarafa ödenmesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, 5235 sayılı Kanun’un 33-(1), 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 341-(1) ve devamı maddeleri uyarınca, gerekçeli kararın usulen taraflardan her birine tebliğinden itibaren iki haftalık yasal süre dahilinde, Mahkememize dilekçe ile başvurmak suretiyle İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 24/03/2022

Katip …
✍e-imzalıdır.

Hakim …
✍e-imzalıdır.