Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
10. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2019/92 Esas
KARAR NO :2022/458

DAVA:Banka Teminat Mektubunun Hükümsüzlüğünün Tespiti
DAVA TARİHİ:22/02/2019
KARAR TARİHİ:09/06/2022

Mahkememizde görülmekte olan banka teminat mektubunun hükümsüzlüğünün tespiti davasının yapılan açık yargılaması sonunda aşağıdaki hüküm tesis olunmuştur.
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili firmanın, ihracat / ithalat işlemleri nedeni ile Gümrük Müdürlüğü tarafından ibrazı zorunlu tutulan miktarda teminat mektubunu (… mektup numaralı, 01.06.1998 tarihli, 370,00-TL bedelli, kesin ve süresiz) … Bankası … Ticari Şubesinden 01.06.1998 tarihinde alarak … Gümrük Müdürlüğü’ne teslim ettiğini, bankanın müvekkiline vermiş olduğu teminat mektubuna konu hukuki işlemin yerine getirilmiş olmasına rağmen davalı bankanın teminat mektubu aslının kendilerine ibraz edilmedikçe mektuptan kaynaklı olan komisyon ve BSMV gibi masrafları müvekkilinden talep ettiğini, ilgili mektup aslının müvekkiline iade edilmesi için … Gümrük Müdürlüğü ile görüşüldüğünü, gümrük müdürlüğünce taraflarından teminat mektubuna konu hukuki işleme dair beyanname, fatura gibi belgelerin ibrazı halinde teminat mektubunu müvekkiline iade edilebileceğini bildirdiğini ancak ilgili mektubun tarihi dikkate alındığında mektubun alınma tarihinden bugüne kadar 21 yıl geçtiğini, konuya ilişkin müvekkilinin elinde bilgi ve belge bulunmadığını, TBK 146. maddesinde “Kanunda Aksine Hüküm Bulunmadıkça Her Alacak 10 Yıllık Zamanaşımına Tabidir” hükmü amir olduğundan, müvekkili ile dava dışı … Gümrük Müdürlüğü arasındaki hukuki ilişkinin başlangıç tarihi olan 01.06.1998 tarihinden bugüne kadar 21 yıl geçmiş olduğundan teminat mektubunun konusunu oluşturan hukuki işlem zamanaşımına uğradığını, zamanaşımına uğramış bir hukuki işlem sebebi ile verilmiş olan bir teminat mektubunun da zamanaşımı nedeni ile hükümsüzlüğünün tespitinin gerektiğini, davayı kabul ve ikrar anlamına gelmemesi kaydı ile müvekkili ile dava dışı … Gümrük Müdürlüğü arasındaki hukuki ilişkinin zamanaşımına uğramamış olma ihtimali olduğu düşünülse dahi bu kere müvekkilin gümrük müdürlüğüne herhangi bir borcu bulunmadığından davalı bankanın ilgili teminat mektubu neden ile gerçekleşmesi muhtemel bir riski de bulunmadığını, … Gümrük Müdürlüğü’ne müzekkere yazılarak müvekkilinin kendilerine muaccel ve hukuki ilişkinin başlangıcı eski tarihli olup da bu hukuki ilişki nedeni ile ileride doğması muhtemel bir borcunun olup olmadığının sorulmasını talep ettiklerini, alınacak olan gayri faal olan müvekkili firmanın dava dışı … Gümrük Müdürlüğü’ne doğmuş veya doğacak hiçbir borcu bulunmadığından davalı banka tarafından müvekkiline verilen teminat mektubunun hükümsüz kaldığının ortaya çıkacağını, hükümsüzlüğü talep edilen mektubun miktarı 370,00-TL olduğunu, ilgili mektup doğrultusunda davalı bankanın maksimum riskinin 370,00-TL olduğunu, ancak davalı bankanın kendisine ilgili mektup aslı ibraz edilemediğinden yıllardır müvekkilden mektuptan kaynaklanan komisyan ve BSMV gibi masrafları talep ettiğini, şu an için ilgili mektup değerinin 370,00-TL olmasına rağmen bankanın müvekkilinden talep etmekte olduğu masraf tutarının 400,00-TL civarında olduğunu, müvekkilinin hiçbir borcu olmamasına rağmen ilgili mektup dolayısı ile her yıl mektup tutarı kadar masraf ödemesi hakkaniyete aykırı olduğunu beyanla öncelikle teminat mektubundan kaynaklı olan komisyon ve BSMV gibi masrafların müvekkilinden alınmaması yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesini, … numaralı, 01.06.1998 tarihli, 370,00-TL bedelli, kesin ve süresiz teminat mektubunun zamanaşımı nedeni ile, mektuba ilişkin hukuki ilişki nedeni ile müvekkilinin dava dışı gümrük müdürlüğüne borcu kalmadığı için davalı bankanın riskinin de son bulduğu gerekçeleri ile hükümsüzlüğünün tespitini, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı taraftan tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; söz konusu olayda davacının teminat mektubunu müvekkili bankaya iade etmemesinin sebebinin söz konusu mektubu … Gümrük Müdürlüğü’nden alamamış olması olduğunu, dolayısı ile söz konusu davanın müvekkili bankaya değil … Gümrük Müdürlüğüne yöneltilmesi gerektiğini, bu nedenle davanın usulden reddinin gerektiğini, davacıya müvekkili bankaca verilmiş teminat mektubu kesin ve süresiz olduğunu, kesin ve süresiz olan ve herhangi bir hukuki meseleye özgülenmemiş teminat mektubunun hükümsüzlük nedeninin anlaşılamadığını, dolayısı ile teminat mektubunun hükümlerini doğuracağı ve müvekkili bankanın teminat mektubundan dolayı tüm talep haklarının devam etmesi gerektiğinin açık olduğunu, kesin ve süresiz teminat mektubunun herhangi bir şekilde zamanaşımına uğramadığını, bu nedenle davacı ve müvekkili banka arasındaki hukuki ilişkinin sona ermediğini, teminat mektubunda herhangi bir hukuki mesele gösterilmiş olsa dahi, müvekkili bankanın halihazırda davacıya verilmiş teminat mektubunu geri alamadığından davacıya karşı tüm talep haklarının devam ettiğini, davacı tarafın mektubun alınma tarihinden itibaren uzun zaman geçtiği dolayısı ile söz konusu işleme dair bilgi ve belgelere sahip olmadığını belirttiğini, davacının basiretli bir tacir gibi davranmadığını ve bunun tacirin sorumluluğunu eksiltmediğini, müvekkili bankanın teminat mektubu iadesine kadar komisyon ve vergi isteme hakkı mevcut olduğunu, ayrıca bankaların TTK ile Bankacılık Kanunu ilgili hükümleri uyarınca hizmet veren kuruluşlardan olduğunu; TTK 20. maddesinde düzenlemesine yer bulan “…Tacir olan veya olmayan bir kişiye, ticari işletmesiyle ilgili bir iş veya hizmet görmüş olan tacir, uygun bir ücret isteyebilir. Ayrıca, tacir, verdiği avanslar ve yaptığı giderler için, ödeme tarihinden itibaren faize hak kazanır…” hükmü uyarınca, bankaların tacir niteliğine haiz olmaları itibariyle, tüm bankacılık hizmet ve işlemleri için ücret ve masraf tahakkuk ettirmek suretiyle hizmet vermelerinin usul ve yasaya uygun olduğunu, bankaların, kamu kuruluşlarının aksine, kar amacıyla kurulan müesseseler olduğunu, bu nedenle gördükleri hizmetin karşılığını da isteyebileceğini, ayrıca çok sayıda banka bulunduğuna göre de davacının kendi yükümlülüklerini yerine getirmek kaydıyla dilediği bankadan teminat mektubu kullanma hakkına sahip olduğunu, söz konusu teminat mektubundan doğan masraflara katlanma borcunun davacı açısından doğacağının da olduğunu beyanla davanın reddini, yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
ÇEKİŞMELİ VAKIALAR HAKKINDA TOPLANAN DELİLLER:
(1)Taraflara usulüne uygun olarak tebligatlar yapılmış olup; teminat mektubu fotokopisi, banka kayıtları, gümrük müdürlüğü kayıtları mahkememiz dosyası arasına alınmıştır.
(2)Tarafların iddia ve savunmaları, dosyada toplanan deliller nazara alınarak, bankacı bilirkişi …’ye tevdii edilen dosyada tanzim olunan 27/03/2020 tarihli bilirkişi raporunda özetle; … Gümrük Müdürlüğü uhdesinde olan ve dosya muhteviyatına ilave edilen teminat mektubu incelendiğinde mektubun kati ve süresiz olduğu, ithal edilen malın ilgili kanun ve yönetmeliklere uygun olarak ihracatının gerçekleştirildiğinin tevsik edilene kadar geçerli olduğu ve muaf tutulan vergi ve fonların 28.05.1998 tarihinden bu güne kadar işlemiş faizlerini de içerdiği, üzerine 370,00-TL yazmasına karşılık davalı bankanın Gümrük Müdürlüğüne karşı sorumluluğu bu güne kadar işlemiş faizleri de içerdiğinden çok daha büyük bir rakam olduğu (21 yıllık faiz), bankanın ilk yazılı talepte ve borçlunun rızasını almadan ödemeyi kabul ve taahhüt ettiğini, davacının Gümrük Müdürlüğüne müracaat ederek mektubun iadesini talep ettiği ancak Gümrük Müdürlüğü’nün mektuba konu ihracatın yapıldığı konusunda belgelerin getirilmesi kaydı ile mektubu iade edeceğini ifade ettiği, iddia edildiği üzere edimin yerine getirildiği (ithal edilen malın ihracının usulüne uygun ihracatının gerçekleştirildiği) hususunun ispat yükümlülüğünün davacıda olduğu, davacının söz konusu ihracatı, davalı bankadan gerçekleştirebileceği gibi, başka bir banka aracılığı ile de gerçekleştirme serbestisine sahip olduğu, ayrıca bu evrakların muhafazası ve ihracat belgesinin kapatılması yükümlülüğünün de ihracatçı firmada olduğu, ihracat teşvik belgesinin kapatıldığının ispatlanması gerektiği, kabul ve değerlendirilmesi tamamen mahkemede olmak kaydıyla davacı firmanın aradan 21 yıl geçmiş olmasına karşılık bu belgeleri sunmadığı, yani edimini yerine getirdiği konusunda ispat yükümlülüğünü yerine getirmediği kanaat ve sonucuna varıldığı, davacı bankanın diğer tüm bankaların yaptığı gibi alınacak ücret ve komisyonları internet sitesinde yayınladığı, internet sitesi dökümü alındığı, alınan komisyonların ilan edilen minimum oranın da altında olduğunun görüldüğü, teminat mektubunun geçerliliğinin sona ermesi için, vadeli mektuplarda vadenin sona ermesi, süresiz mektuplarda, muhatabın mektubu iade etmesi veya mektubu kayıp ettiğini bildirmesi veya edimin yerine getirildiğinin yazı ile bildirilmesi ile gerçekleştiği, son iki durumda yazının teyidinin alınması kaydı ile mektubun mutlak iadesinin gerekmediği, Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu’nun 1966/16 Esas, 1967/7 Karar sayılı kararında: “Taşıma sözleşmesinin tarafları, taşıtan ve taşıyıcıdır; teminat mektubu ile taahhüt edilen garanti akdinin tarafları ise taşıtan ile bankadır. Banka teminat mektubunun taşıtana verilmesi ve böylece bankanın, taşıtana karşı taşıyıcının fiilini taahhüdü, banka teminat mektubu sözleşmesinin, taşıma akdinin dışında ve ondan tamamıyla ayrı bir akit olduğunu gösterir. Bu itibarla; teminat senedinin iade edilmesine dair davada, TTK. m. 767 ve değiştirilen Ticaret Kanunu’nun 889. maddelerinde gösterilen zamanaşımları tatbik edilemez.” denildiği, yine Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2015/3927 Esas, 2015/10467 Karar sayılı kararında: “… davalı ve feri müdahil vekilleri; davacının talebinin haksız olduğunu, kanunda ayrı bir zamanaşımı süresi öngörülmediğinden 146. maddede düzenlenen 10 yıllık zamanaşımı süresinin teminat mektupları içinde geçerli bulunduğunu savunarak davanın reddini istemiştir. Teminat mektubunun düzenlenme tarihinin 10.11.1999 olduğu ancak teminat mektubunun kesin ve süresiz olduğu, bu nedenle zamanaşımı süresinin dolduğu yolundaki savunmaların yerinde olmadığı…” denildiği, kati ve süresiz teminat mektuplarının zamanaşımı süresine tabi olmadığı kanaatine varıldığı, teminat mektuplarında zamanaşımı olup olmadığı ve zaman aşımı tarihinin ne zaman başlayacağı konusundaki takdirin mahkemeye ait olduğu, sonuç olarak, davalı banka tarafından … lehine düzenlenen ve muhatabının … Giriş Gümrük Müdürlüğü olan 01.06.1998 tarihli, 370,00-TL tutarlı mektubun kati ve süresiz olduğu ve halen … Giriş Gümrük Müdürlüğü uhdesinde bulunduğu, mektubun konusunun ihraç kaydı ile ithal edilen malın muaf tutulan vergilerinin, malın usulünce ihracatın gerçekleşmemesi halinde veriliş tarihinden itibaren faizi ile birlikte ödenmesini taahhüt eder nitelikte olduğu, davacı tarafın üzerinden 21 yıl geçmesi nedeni ile mektubun iadesi için ilgili Gümrük Müdürlüğüne müracaat ettiği, ancak ilgili müdürlüğün ihracatın gerçekleştiğine dair evrak istediklerini ifade ettiği, davacının üzerinden bunca sene geçmesine karşılık bu evrakları sunamadığı, düzenlenen teminat mektubunun kati ve süresiz olması nedeniyle kabulü tamamen mahkemede olmak kaydıyla zamanaşımı süresine tabi olmadığı, geçerliliğinin devam ettiği, edimin gerçekleştirildiğinin ispat yükümlülüğünün davacı tarafta olduğu, teminat mektubunun geçerliliğini yitirmesi için davalı banka tarafından garanti edilen edimin yerine getirilmesi veya edimden doğan yükümlülüğün cezaları ile birlikte ödenmesi ya da ilgili müdürlükten mektuptan doğan yükümlülüğün sona erdiğine dair yazılı bir beyan alınması gerektiği, davalı bankanın riski devam ettiği süre zarfında verdiği hizmetten dolayı bir ücret alma hakkının bulunduğu, alınacak bu ücreti resmi internet sitesinde ilan ettiği ve davacının alınmamasını istediği 400,00-TL komisyonun ücret ve komisyon listesinde belirtilen tutarlar ile uyumlu olduğu yönünde görüş ve kanaat bildirmiştir.
DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE:
Dava; teminat mektubunun hükümsüz kaldığı iddiasıyla teminat mektubunun hükümsüzlüğünün tespiti davasıdır.
Yapılan yargılama, tarafların iddia ve savunmaları, toplanan deliller, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; davacı taraf Gümrük Müdürlüğü tarafından ibrazı zorunlu tutulan miktarda davaya konu … Bankası … Ticari Şubesi’nden 01/06/1998 tarihinde teminat mektubunun alınarak … Gümrük Müdürlüğü’ne teslim edildiğini, dava dışı Gümrük Müdürlüğü’ne borcu bulunmaması sebebiyle davalı bankanın riskinin son bulduğu iddiasına dayanarak banka teminat mektubunun hükümsüzlüğünün tespiti için dava açtığı anlaşılmıştır.
Davaya konu 01/06/1998 tarihli, 1228 numaralı Yağı Kredi bankasının teminat mektubu incelendiğinde teminat mektubunun … Gümrük Müdürlüğü’ne hitaben düzenlendiği, lehtarı … A.Ş. olduğu, eski parayla 370.000.000 bedelli, kesin ve süresiz olduğu anlaşılmıştır. İlgili mektubun hükümsüzlüğün tespiti davasının davalı bankaya açıldığı dikkate alınarak mahkememizce re’sen mektubun hâlen kimin elinde bulunduğunun belirlenmesi için araştırma yapılmıştır. Bu kapsamda Ticaret Bakanlığı … Gümrük müdürlüğü’ne yazılan müzekkerenin cevabında iş bu davanın konusu olan teminat mektubunun … Bankası Genel Müdürlüğü’ne iade edilmiş olduğu bildirildiğinden davalı bankaya karşı husumetin doğru yöneltildiği kanaatine varılmıştır. Ayrıca mahkememizin 24/09/2020 tarihli duruşmasının 1 nolu ara kararı gereği davacı vekiline lehtarı … A.Ş. olan teminat mektubundaki lehtar ile müvekkili şirketi arasındaki ilişkiyi açıklamak üzere süre verilmiş, sunulan dilekçe ve belgelerle davacı … Gayrimenkul A.Ş.’nin eski unvanının teminat mektubundaki lehtar olduğu anlaşılmıştır. Davacı taraf davalı bankaya ödeme yapmış ve banka ödemeyi kabul ettiğinden davacının teminat mektubundan kaynaklı bir sorumluluğu kalmadığı hâlde teminat mektubunun iade edilmediği tespit edilmiştir. Belirtilen bu nedenlerle davaya konu teminat mektubu … Gümrük Müdürlüğü tarafından davalı bankaya iade edildiği dikkate alınarak teminat mektubu davalı banka uhdesinde olduğundan ve davacının teminat mektubundaki tutarı ödemiş olduğundan davacının istemlerinde haklı olduğu anlaşılmakla, davanın kabulüne; davaya konu … Bankası A.Ş. … numaralı 01/06/1998 tarihli 370,00-TL bedelli (eski Türk Lirası ile 370.000.000 lira) lehtarı … Gümrük Müdürlüğü olan kesin teminat mektubunun hükümsüzlüğünün tespitine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda izah edildiği üzere;
(1)Davanın KABULÜ İLE; davaya konu … Bankası A.Ş. … numaralı 01/06/1998 tarihli 370,00-TL bedelli (eski Türk Lirası ile 370.000.000 lira) lehtarı … Gümrük Müdürlüğü olan kesin teminat mektubunun Hükümsüzlüğünün Tespitine,
(2)Harçlar tarifesi gereğince alınması gereken 80,70-TL karar ve ilam harcından peşin alınan 44,40-TL’nin harçtan mahsubu ile bakiye 36,30-TL harcın davalıdan tahsili ile Hazineye irat kaydına,
(3)Davacı tarafından yapılan; 44,40-TL başvuru harcı, 44,40-TL peşin harç, 1.000,00-TL bilirkişi ücreti, 124,53-TL tebligat, posta ve müzekkere masraflarından oluşan toplam 1.213,33-TL yargılama masrafının davalıdan tahsili ile davacı tarafa verilmesine,
(4)Davalı tarafından belgelendirilen bir yargılama masrafı olmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
(5)Karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T gereğince 370,00-TL ücreti vekaletin davalıdan alınarak kendini vekil ile temsil ettiren davacıya verilmesine,
(6)Dosyada kullanılmayan bakiye gider avansının HMK.’nın 333. ve HMK. yönetmeliğinin 47/1. maddeleri uyarınca karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatıran tarafa ödenmesine,
Dair, miktar itibariyle kesin olmak üzere verilen karar taraf vekillerinin yüzüne karşı okunup, usulüne uygun anlatıldı. 09/06/2022

Katip …
✍e-imzalıdır.

Hakim …
✍e-imzalıdır.