Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İSTANBUL
10. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO:2018/664 Esas
KARAR NO:2021/84
DAVA: Alacak (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:24/07/2018
KARAR TARİHİ:03/02/2021
Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA: Davacı vekili mahkememize vermiş olduğu dava dilekçesi ile, davalı ile … (proje sahibi) arasında … Tesisi Projesinde (proje) davalı tarafından mühendislik, tedarik ve inşaat hizmetlerinin verilmesi konusunda 20/09/2011 tarihli sözleşme imzalandığını, davalının, projenin bir kısım işlerinin … Şubesi (…) tarafından ifa edilmesi konusunda … ile (1) 03/09/2013 tarihli … referans numaralı Kalıcı Kamp Alanı Elektrik İşleri Uzman Ekip sözleşmesini ve 23/09/2013 tarihli … referans numaralı Kalıcı Kamp Alanı Orta Gerilim Elektrik İşleri Uzman Ekip Sözleşmesinin imzalandığını, davacının, davalı ve … yükümlülüklerinin sözleşmeler dairesinde yerinde getirileceğini garanti ettiğini, ayrıca davacının, sözleşmeler uyarınca … tarafından sunulması gereken toplam 980.014,37USD tutarında kesin teminat mektuplarını protokol hükümleri çerçevesinde davalıya sunduğunu, …’nin davalıdan sözleşmeler uyarınca doğmuş ve doğacak tüm alacaklarını alacağın temliki sözleşmeleri ile davacıya temlik ettiğini, böylece sözleşmelerden doğan alacaklara ilişkin dava haklarının da davacıya geçtiğini, davacının alacağın temlikini ihtarname ile davalıya ihbar ettiğini, davalının ise 31/08/20016 tarihli ihtarnamesi ile teminat mektuplarını nakde çevirdiğini bildirdiğini, 21/02/2018 tarihli ihtarname ile sözleşmeleri fesih ettiğini ve sözleşmeler uyarınca teminatları gelir olarak kaydettiğini belirttiğini, davalı tarafından ödenmesi gereken 383.846,77USD tutarındaki hak edişlerden yapılan kesintilerden oluşan nakdi teminat alacağının temlik alan olarak davacıya ödemediğini, davacının davalının sözleşmeleri ihlalini ve anılan tutarların davacıya ödenmesini ihtar ettiğini, ancak davalının cevabi ihtarnamesiyle sözleşmelerin ihlalini ve ödemeyi reddetmesi üzerine davacının bu davayı açmak zorunda kaldığını, davalının sözleşmeyi ihlal etmiş olup, davacıya ödeme yapmayı reddetmesinin herhangi bir hukuki dayanağı bulunmadığını, davacının sözleşmelerden doğan tüm yükümlülüklerini ifa ettiğini, davacının garantör olarak yükümlenmediği bir riskten sorumlu tutulması mümkün bulunmamakta olup, teminatların irat kaydedilmesinin sözleşmeler ve hukuka aykırı olduğunu, davalının iki yılı aşkın süre boyunca, davalı adına herhangi bir zarar tahakkuk etmeksizin teminatları iadeden kaçınması, üstelik sözleşmelerde öngörülmeyen afaki gerekçeler ve farazi zarar iddiasıyla sözleşmeleri haksız fesih ederek teminatları irat kaydetmesinin hukuka aykırı olduğunu, davalının kendi kusurundan kaynaklanan sebepler ile veri soruşturması ve farazi zararlar gibi sözleşmelerde yer almayan afaki gerekçelerin davacının garantör olarak yükümlendiği riskin içerisinde kabul edilmesinin mümkün bulunmadığını, davalının teminat mektuplarının süresinin uzatılmasına ihtiyaç duyması ve vergi soruşturması sebebiyle zarar ihtimalinin doğması iddiasının da yine davalının kendi kusurundan mütevellit gelişmelerin sonucu olduğunu, davacının sözleşmelerden doğan tüm yükümlülüklerini ifa ettiğinden, davacının teminat mektupları tutarları ile hak edişlerden yaptığı kesintilerin davacıya ödeme borcunun muaccel hale geldiğini, davacının, davalının sözleşmeleri ihlali sebebiyle ticari zarara uğramış olup, finansman ve ödeme güçlüğü çektiğini, davalının dava değeri olan 1.500.000USD tutarında taşınır ve taşınmazı için, davacının adli yardım talebi uyarınca teminat gösterilmesi lüzumu aranmaksızın, ihtiyati haciz kararı verilmesini talep ettiklerini beyanla, fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla, toplam 1.363.861,14USD tutarında alacak ve 10.000,00USD tutarında tazminatın davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili mahkememize vermiş olduğu cevap dilekçesi ile, öncelikle davanın zaman aşımına uğradığından, zaman aşımı itirazları bulunduğunu, davalının yapım işini üstlenmiş olduğu proje kapsamındaki işleri ve bunlarla ilgili her türlü işçilik, mühendislik ve yapım çalışmalarının yapılması ve çözümlerinin oluşturulması işlerinin … tarafından yerine getirilmesi için davalının … Cumhuriyetindeki … Şubesi ve … arasında 03/09/2013 tarihli … (Kalıcı Kamp Alanı) Elektrik İşleri Uzman Ekip Sözleşmesi ve 23/09/2013 tarihli Kalıcı Kamp Alanı Orta Gerilim Elektrik İşleri Uzman Ekip Sözleşmesinin imzalandığını, …’ın kredi limitlerinin sözleşmelerin 5.2 ve 6.2 nolu maddelerinde belirtilen teminat mektuplarını vermeye yeterli olmadığından davacı firmanın, …’ın sözleşmeler kapsamındaki yükümlülük ve sorumluluklarını garanti ettiğini, sözleşmelerin anılan maddeleri adı altında düzenlenen teminat mektubunu sunma yükümlülüklerinin yerine getirilmesini teminen davalı şirketin, davacı firma ve … arasında protokoller imzaladığını ve protokol taraflarının protokol ekinde yer alan formatlara uygun teminat mektuplarının davacı tarafından verilmesi hususunda ortak mutabakata vardıklarını, söz konusu protokol hükümleri çerçevesinde davacı firmanın, teminat mektuplarını davalı şirkete sunduğunu, uzman ekip sözleşmeleri kapsamında kesin teminatların hangi koşullar çerçevesinde iade edileceğinin açık ve net olarak tariflendiğini, her iki uzman ekip sözleşmesinde de kesin teminatın tümüyle iade edilebilmesi için geçici ve kesin kabullerin yapılmış olması ve sözleşmelerde belirtilen tüm şartların eksiksiz yerine getirilmesi gerektiğini, sözleşmeler kapsamında … tarafından yerine getirilen işlerin geçici ve kesin kabulünün, davalının projenin yapımı için ana sözleşmeyi imzaladığı ve sözleşmelerde açıkça işveren olarak belirtilen … ile yapacağı geçici ve kesin kabullere bağlandığını, bu firma ile davalı arasında ana sözleşme altında geçici ve kesin kabul işlemleri yapılmadığı ve sözleşmesel şart yerine gelmediği için sözleşmeler kapsamındaki işlerin kabullerinin de yapılamadığını, işlerin geçici ve kesin kabulünün belirlenen tarihten daha geç bir tarihte yapılması halinde …’ın kesin teminat mektubunu davalı şirketin uygun göreceği sür kadar uzatmakla yükümlü olduğunu, davacının kesin teminat mektuplarının sürelerini sözleşme koşullarına uygun olarak uzatmayarak sözleşme ve protokol hükümlerine aykırı davrandığını, bu itibarla kesin teminat mektuplarının davalı şirket tarafından nakde çevrilmesi zorunluluğu olduğunu, aksi bir durumda davacı tarafından sunulan kesin teminat mektuplarının geçersiz ve hükümsüz hale geleceği ve davalının henüz geçici ve kesin kabulleri yapılmayan sözleşmeler kapsamındaki işler nedeni ile teminatsız kalacak ve söz konusu işlerle ilgili ve/veya sözleşmeler kapsamında herhangi bir hata, kusur ve benzeri bir uygunsuzluk çıkması halinde maddi anlamda zor durumda kalacağını, davacı firmanın ihtarnamesi ile nakde çevrilen teminat tutarlarının ödenmesini talep ettiğini ve davalının söz konusu ihtarnameye cevabi ihtarname göndererek itiraz ettiğini, … firması (ana işveren) ile davalı arasında ana sözleşme altında geçici ve eksin kabul işlemleri henüz yapılmadığından ve uzman ekip sözleşmeleri çerçevesindeki şartlar yerine gelmediğinden kesin teminat tutarının iade borcunun davalı açısından doğmadığını bildirdiklerini, söz konusu teminat mektuplarının nakde çevrilemesini müteakiben davalıya … Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı tarafından … hakkında ceza dosyası ve soruşturma yürütüldüğünün ve bu kapsamda ilgili belgelere el konulması kararının bildirildiğini, davacının alacağının temlik alan sıfatı bulunmadığından sözleşmeler kapsamında herhangi bir talep hakkının da doğmadığını, ayrıca sözleşmeler kapsamında doğmuş ve davalının ödemesi gereken herhangi bir tutar da olmadığını, davacının imzaladığı protokoller, garanti yükümlülükleri ve verdiği teminatlar çerçevesinde, … firmasının ifa etmediği her türlü yükümlülükten ve davalının … firması nedeni ile maruz kalacağı/kaldığı her türlü zarar, ziyan, ceza, tazminat ve benzeri hususlardan sorumlu olduğunu, sözleşmelerin toplam bedelinin 7.029.166,04USD olduğunu, …’ın usulsüz işlemler yaptığı sabit olursa davalının minimum 7.029.166,04USD tutarında bir cezaya maruz kalacağını, davalının nakde çevirme kararının doğruluğunun, … aleyhine başlatılan soruşturma sonuç da ortaya çıktığını, zira davalının yüksek tutarda ceza ödeme riski ile karşı karşıya olduğunu, davalının ne davacıya ne de dava dışı şirkete herhangi bir borcu olmadığını, ayrıca dava konusu olayda ihtiyati haciz kararı verilmesi için gereken şartların da oluşmadığını beyanla, haksız ve kötü niyetli davanın reddini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Taraflara usulune uygun davetiye tebliğ edilmiş olup, Kalıcı kamp alanı elektrik işleri uzman ekip sözleşmesi, Kamp alanı orta gerilim elektrik işleri uzman ekip sözleşmesi, protokol, teminat mektupları, alacağın temliki sözleşmeleri, ihtarnameler, hesap mutabakatı, vergi beyannamesi ve ticari bilanço, cari hesap mutabakatları, hukuki mütalaa ve tercümesi, son cari hesap mutabakatı ve tercümeleri celp olunmuştur.
Davacı tarafça dava dilekçesi ile adli yardım talebinde bulunulduğu, mahkememizce adli yardım talebinin reddine ilişkin karar verildiği ve bu karara itiraz edildiği, ….Asliye Ticaret Mahkemesinin … D.İş esas … D.İş karar sayılı kararı ile davacının itirazının reddine karar verildiği görülmüştür.
Mahkememizin 17/04/2019 tarihli ara kararı ile subut bulmayan ihtiyati haciz talebinin reddine karar verilmiştir.
Tarafların iddia ve savunmaları, dosyada toplanan deliller nazara alınarak, dosya bilirkişi heyetine gönderilmiş olup, bilirkişiler Elektrik Elektronik Mühendisi …, Mimar …, İnşaat Mühendisi …, Mali Müşavir …, Nitelikli Hesaplama Uzmanı Dr … tarafından tanzim olunan 25/11/2020 tarihli raporunda; davacının yasal defter kayıtları incelendiğinde davacının davalıdan teminat mektuplarının tazmininden kaynaklı 980.014,37USD, … firmasının davalıdan olan alacağın temlikinin alınmasından kaynaklı 383.846,77USD olmak üzere toplamda 1.363.861,14USD alacaklı olduğu yönde bakiyesinin bulunduğunu, davalı tarafça dosyaya gönderilen cari hesap ekstreleri incelendiğinde davalının dava dışı … Şirketine 1.352.805,47USD tutarında borçlu olarak göründüğünü, ancak davalı tarafça, dava dışı … firmasının …’da vergi incelemesi ve soruşturma geçirdiğini, şirketin iflas ettiğini, bu sebeple karşılaşılacak riskler nedeniyle 1.352.805,47USDnin irat kaydedildiğini bu nedenle herhangi bir borçlarının bulunmadığının belirtildiğini, tarafların 31/12/2016 tarihi itibariyle 1.352.805,47USD üzerinden mutabık olduğunu, dava konusu alacağın, davalı …Şirketinin … Şubesi ile dava dışı … Şirketi arasında gerçekleşen ticari ilişki kapsamında oluşan cari hesaptan ve davacının garantör firma olması hasebiyle verdiği teminat mektuplarının davalı tarafça tazmin edilmesinden kaynaklandığını, davalı tarafça incelemeye yeminli tercüme yapılmış cari hesap ekstreleri ile 31.12.2013, 31.12.2014 ve 31.12.2017 tarihli mutabakat mektupları sunulduğunu, söz konusu cari hesap ekstreleri incelendiğinde davalının dava dışı şirkete 31.12.2016 sonu itibariyle 1.352.805,47USD borçlu olduğunu, tarafların 31.12.2016 sonu itibariyle 1.352.805,47USD tutarında mutabık olduğunu, diğer yandan talep edilen fazladan 11.055,67USD tutarındaki farkla ilgili olarak davacı tarafça dosyaya herhangi bir dayanak belge sunulmadığını, davalının yasal defter kayıtlarında da herhangi bir kayda rastlanmadığını, yine taraflar arasında bu yönde bir mutabakata rastlanılmadığını, belirtilen nedenlerle 11.055,67USD’den davalının sorumlu olamayacağını, davalının teminat mektupları nedeniyle 980.014,37USD, cari hesap nedeniyle (temlik sözleşmesinin kabulü halinde) 372.791,10USD olmak üzere toplamda 1.352.805,47USD borçlu olduğunun görüldüğünü, dava dosyasında yer alan ibranamenin, …’da borcu yoktur belgesinin ve şirket çalışanları tarafından verilen ibra belgesinin dosyada bulunmadığını, davalı tarafça bu kapsamda tazminat davası açıldığına dair dosyaya herhangi bir dava dosyasına da rastlanılmadığını, davacının sözleşme ile yükümlendiği işleri ifa ettiğini, hak edişlerini karşılıklı mutabık kalınarak imzalayıp bedeli aldığını, hak ediş bedeli yönünden bir ihtilafın bulunmadığını, davacı ile davalı arasında geçici ve kesin kabullerin yapılmadığını, zira kabullerin yapılma şartının davalı ile …’daki işveren arasında geçici kabul yapılması şartına bağlandığını ve bu kabullerin yapılmasından sonra ancak 7 gün içinde geçici kabulün yapılabileceğini, taraflar arasında geçici kabul yapılmadan teminatların iadesinin sözleşmesine göre uygun düşmediğini, davacının …’da inceleme ve soruşturma geçirdiğini, bunun takdirinin mahkemeye ait olduğunu belirtmişlerdir.
Bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş olup, rapora karşı beyan ve itirazlar dosyaya sunulmuştur.
Dava, davalı ile dava dışı … arasında akdedilen sözleşme uyarınca davacı şirketin garantör sıfatı ile davalı şirkete vermiş olduğu 980.014,37 USD’lik teminat mektuplarının haksız olarak nakde çevrilmesi yine dava dışı … tarafından davalı firmaya verilen hizmet karşılığı dava dışı firma lehine düzenlenen hak edişlerden kesilen 383.846,77 USD’lik nakdi teminatın davalı firma tarafından ödenmemesi sebebiyle söz konusu alacağın temlik alınması ile temlik alan sıfatıyla açılmış bulunan ve söz konusu teminat mektuplarının nakde çevrilmesi ile nakdi teminatların ödenmemesi ve irad kaydedilmesi sebebiyle davacı şirketin uğramış olduğu zararın tespiti ile söz konusu zarar miktarından 10.000 USD’nin faiz ile birlikte davalıdan tahsiline yönelik tazminat ve alacak davası olduğu tespit edilmiştir.
Yapılan yargılama, davacı tarafın iddiaları, davalının beyanları, tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde;
… tesisi için … Ltd Şti ile davalının … Cumhuriyetindeki … Şubesi arasında 03/09/2013 tarihli … (Kalıcı Kamp Alanı) Elektrik İşleri Uzman Ekip Sözleşmesi ve 23/09/2013 tarihli Kalıcı Kamp Alanı Orta Gerilim Elektrik İşleri Uzman Ekip Sözleşmesinin imzalandığı, 03/09/2013 tarihli kalıcı kamp alanı elektrik işleri uzman ekip sözleşmesine göre, şirketin işveren nezdinde taahhüt ettiği … Tesisi kapsamında bulunan Permanentconstruction Camp (kalıcı Kamp Alanı) elektrik işlerini ve 23/09/2013 tarihli uzman ekip (orta gerilim işleri) sözleşmesine göre işveren nezdinde taahhüt ettiği … Tesisi kapsamında bulunan Kalıcı Kamp Alanı Orta Gerilim Elektrik İşlerini, malzeme temini, imalat, montaj, test devreye alma, malzeme temini, nakliye, gümrükleme, imalat, montaj, test, devreye alma, mühendislik işleri ile ilgili işbu sözleşme ve eklerinde geniş şekilde tarif edilen işlerin uzman ekip tarafından işbu sözleşme koşullarına uygun olarak ifa edilmesinin kayıt ve şartlarının düzenlendiği, uzman ekibin, işbu sözleşme altında açıkça belirtilmeyen ve fakat işlerin işbu sözleşme hükümleri uyarınca usulüne uygun olarak zamanında ifa edilmesi için gerekli olan işler ile doğrudan ilgili ve/veya bağlantılı her türlü iş ve işlemin yerine getirilmesinden tek başına sorumlu olduğu, uzman ekibin, sözleşme kapsamında ifa edeceği işler karşılığında şirketin, sözleşme ekinde belirtilen götürü bedelinin, sözleşme ekinde verilen pursantaj tablosunda belirtilen oranlar üzerinden uzman ekibe ödeyeceği,03/09/2013 tarihli sözleşme bedelinin 5.350.139,06USD ve 23/09/2013 tarihli sözleşme bedelinin 1.679.026,98USD olduğu, geçici kabul işleminin, ana sözleşmeye uygun olarak işveren tarafından projeye ilişkin olarak gerçekleştirilecek olan geçici kabulü müteakip yapılacağı, işveren ile şirket tarafında projeye ilişkin olarak geçici kabul belgesinin düzenlenmesini müteakip 7 gün içinde uzman ekip ve şirket arasında geçici kabul belgesinin düzenleneceğinin imza altına alındığı, 03/09/2013 tarihli sözleşme konusu iş bedelinin 5.350.139,06USD olarak belirlendiği, 04/09/2013 tarihli 1 nolu protokol ile … binaları topraklama elektrik işleri ve … binaları topraklama ilave elektrik işlerinin uzman ekip kapsamına alınması nedeniyle sözleşme bedelinin 5.350.139,06USD’den 5.703.492,33USD’ye yükseltildiği, 02/12/2013 tarihli 3 nolu protokol ile … binları elektrik ilave işlerinin uzman ekip kapsamına alınması nedeniyle sözleşme bedelinin 5.703.492,33USD’den 7.503.363,48USD bedele yükseltildiği, 22/09/2014 tarihli 8 nolu protokole konu işlerin uzman ekip kapsamına alınmasıyla sözleşme bedelinin 7.503.363,48USD’den 7.953.475,98USD’ye yükseltildiği, 23.09/2013 tarihli sözleşme konusu iş bedelinin 1.679.026,98USD olarak belirlendiği ve 22/09/2014 tarihli 5 nolu protokole konu ilave işlerin uzman ekip kapsamına alınmasıyla sözleşme bedelinin 1.678.025,98USD’den 1.846.792,72USD’ye yükseltildiği görülmüştür.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın, davalı …Şirketinin … Şubesi ile dava dışı … Şirketi arasında gerçekleşen ticari ilişki kapsamında oluşan cari hesaptan ve davacının garantör firma olması hasebiyle verdiği teminat mektuplarının davalı tarafça tazmin edilmesinden kaynaklandığı, mahkememizce yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu tanzim olunan ve mahkememizce de kabul gören bilirkişi raporundaki tespitlere göre, 03/09/2013 ve 23/09/2013 tarihli sözleşmelere esas bedeller ve sözleşmeler sonrası düzenlenen protokollere konu ilave işler kapsamında ortaya çıkan iş maliyetlerinin sunulan hak ediş tutarları ile örtüştüğü, sözleşme ve protokollere esas işlerim tamamlanmış olduğu, davalı tarafın sözünü etmiş olduğu eksik işlerin varlığına ilişkin bildirim yapılmadığının görüldüğü, sözleşmeler ve protokollere esas iş kalemleri kapsamında herhangi bir hata, kusur ve benzeri uygunsuzluk bildirimine rastlanmadığı, taraflar arasında imza edilen sözleşmelerde yer alan geçici kabul hükmü gözetilerek, işveren ve/veya şirket tarafından tespit edilmiş, tutanak altına alınmış herhangi bir kusur, hata veya eksiklik bulunduğuna ilişkin belge bulunmadığı, bu nedenle işveren ile şirket arasında projeye ilişkin olarak geçici kabul belgesinin düzenlenmesine mani bir durum tespit edilemediği, sözleşme gereği 7 gün içinde uzman ekip ve şirket arasında geçici kabul belgesinin düzenlenmesinin beklenebileceği, davacının herhangi bir edimini yerine getirmeme kaynaklı geçici kabul düzenlememe durumundan bahsedilemeyeceği, dosya kapsamında geçici kabul tutanağına rastlanılmadığı, noksanlıklar belirlenemediğinden onaylanıp onaylanmama durumundan bahsedilemeyeceği, eksiklikler bilinmediğinden ve geçici kabul yapılmadığından geçici kabul eksikliklerinin tamamlanması akabindeki kesin kabul sürecinin başlayamayacağı,
… firmasının ifa etmediği her türlü yükümlülük, … firması nedeni ile maruz kalınacak her türlü zarar, ziyan, ceza, tazminat ve benzeri tüm hususlara ilişkin belge sunulmadığından, sözleşmede davalı tarafından dava dışı üçüncü şahsın hak edişlerinden nakit olarak kesilen hak ediş kesintilerine (nakit teminatlar) dava dışı üçüncü şahıs firmaların geri alma ve iade şartlarının oluşabileceği, bilirkişi heyetinde yapılan hesaplamalar ile hak edişlerden nakit olarak kesilen kesintiler toplamının 372.791,10USD olduğu tespit edilmiştir.
Dava dışı … firmasının davalı ile akdetmiş olduğu sözleşmeden doğan alacaklarını 10/10/2013, 17/12/2013, 30/09/2014 tarihli adi yazılı şekilde düzenlenen alacağın devri sözleşmeleri ile davacı … San ve Tic AŞ’ye devretmiş olduğu, davacının ihtarname ile sözleşmeler kapsamındaki alacağını temlik aldığını bildirdiği, davalının cevabi ihtarname ile temlik bildirimine ve ihbarına itiraz ettiği, … firması ile akdedilen sözleşmenin 6.3.9.maddesinde “Hakedişler, şirketin yazılı izni olmadan, uzman ekip tarafından temlik edilmeyecektir” düzenlemesinin yer aldığı görülmüştür.
Davacının davalıdan açmış olduğu davada üç farklı talepte bulunmuştur. Bunlardan birincisi, davacı şirket tarafından dava dışı … firması ile davalı arasında akdedilen sözleşme uyarınca davacı tarafından davalıya verilen teminat mektuplarının haksız olarak paraya çevrildiği iddiasıyla teminat mektup bedeli olan 980.014,37USD’nin ödenmesi, ikincisi; dava dışı … firmasının hak edişlerinden davalı tarafından kesilen nakdi teminatların davacı firma tarafından temlik alınması suretiyle nakdi olarak kesilen teminat bedeli olan 383.846,77USD’lik bedelin ödenmesi, üçüncü istem ise; teminat mektuplarının nakde çevrilmesi, nakdi teminatların ödenmemesi sebebiyle davacı şirketin uğramış olduğu zarardan 10.000USD’nin tazmini istenmektedir. Söz konusu talepler ayrı ayrı değerlendirilecektir.
1-Nakde Çevrilen Teminat Mektupları Yönünden:
Davalı şirket ile dava dışı … arasında akdedilen eser sözleşmeleri uyarınca, dava dışı … tarafından davalıya sözleşmeye konu edimleri ifa ettiği mahkememizce yaptırılan bilirkişi incelemesi ile sabittir. Gerek teminat mektuplarının niteliği, gerekse sözleşmede düzenlenen şekli ile davacı tarafından dava dışı şirket lehine davalı firmaya verilen teminat mektupları, dava dışı … firması ile davalı arasında düzenlenen sözleşme ve protokoller uyarınca dava dışı … firması tarafından üstlenilen edimlerin sözleşme dairesinde yerine getirileceğini teminat altına almaktadır. Nitekim taraflar arasında düzenlenen sözleşmenin 5.2maddesi uyarınca sözleşmede ön görülen yükümlülük ve taahhütleri ifa etmemesi veya edememesinden kaynaklanan kusur, hasar , ceza ve benzeri zararların telafisi ve tazmini için teminat öngörüldüğü, yine sözleşmelerin 5.3.1.maddesi uyarınca sözleşmede ön görülen yükümlülük ve taahhütleri ifa etmemesi veya edememesinden kaynaklanabilecek kusur, ayıp, ceza , masraf, hasar ve zararın telafisi ve tazmini için öngörüldüğü yer almıştır. Bilindiği üzere teminat mektupları hangi hususta verilmiş ise, o hususu teminat altına almaktadır. Verildiği husus dışında taraflar arasında oluşabilecek başka ihtilaflar sebebiyle teminat mektuplarının paraya çevrilmesi, hukuksal ve yasal değildir. Mahkememizce yaptırılan bilirkişi incelemesi, taraf defterleri, taraf yazışmaları ve tüm dosya kapsamı dikkate alındığında, dava dışı … tarafından sözleşmede ön görülen yükümlülük ve taahhütlerin ifa edilmiş olduğu, herhangi bir gecikme, ayıp, gecikme cezası, masraf ve hasarın bulunmadığı, davalı tarafça belirtilen işlemlerde eksik ve ayıp olduğu iddialarının dosya kapsamı ile ispat edilemediği, söz konusu eserin dava dışı … firması tarafından davalıya tesliminin yapıldığı, ayrıca kesin hak edişlerin de düzenlendiği görülmüştür. Yine davacı ve davalı defterlerine göre, davalı firmanın dava dışı … firmasına 1.172.805,47USD borçlu olduğu ve bu borcun her iki tarafın da ticari defterlerinde kayıtlı olduğu görülmüştür. Her ne kadar sözleşmede teminat iade şartları için geçici kabul ve kesin kabul halleri ön görülmüş ise de, davaya konu eser dava tarihinden yaklaşık 3 yıl önce, karar tarihinden ise yaklaşık 6 yıl önce davalı firmaya teslim edilmiştir. Ayrıca sözleşmedeki dava dışı firma edimlerinin dava dışı firma tarafından eksiksiz ve tam olarak yerine getirildiği hususu da dikkate alındığında, davalı firmanın geçici kabul ve kesin kabulleri bilerek ve isteyerek yapmadığı, her ne kadar sözleşmede teminat iadelerinin geçici ve kesin kabule bağlanması düzenlenmiş ise de, söz konusu geçici ve kabul işlemlerinin ancak dava dışı firmanın sözleşmeye aykırı davranışları halinde geciktirilebileceği, oysa dava dışı … firma hakkında … devletinde yürütüldüğü iddia edilen vergi soruşturmasının dava dışı firmanın sözleşme ile ilgili edimleri ile bir ilgisinin bulunmadığı, … ülkesi tarafından dava dışı … firması hakkında yürütülen vergi soruşturmasında dava dışı … firmasına bir ceza kesilecek olursa, bu cezayı ödeme yükümlülüğünün dava dışı …’a ait olduğu, davalı firmaya dava dışı …’ın eylemleri sebebiyle ceza kesilmesinin mümkün olmadığı, ancak davalı firmanın vergi cezası doğuracak şekilde kendi bir eylemi mevcut ise, davalı firmaya ceza kesilebileceği, bu nedenle dava dışı firma hakkında … ülkesinde vergi soruşturması yürütülmüş olmasının teminat mektuplarını paraya çevirme hususunda davalıya bir hak bahşetmeyeceği, ayrıca dava dışı … firması hakkında … ülkesinde yürütülen vergi soruşturmasının, davacı firma tarafından dava dışı … firmasının sözleşme kapsamındaki işleri garanti etmesi amacıyla vermiş olduğu teminat mektuplarının kapsamında kalmadığı, ayrıca bir an için davalının teminat mektuplarını belirli bir süre daha uzatma ve geçici kabul ve kesin kabule bağlama hakkı olduğu var sayılsa bile, bu hakkın ön görülemeyecek belirsiz bir tarihe kadar uzatılmasının dürüstlük kuralına da aykırılık teşkil ettiği, kaldı ki … firması aleyhine yürütülen soruşturmanın ne kadar süreceğinin belli olmadığı gibi, … firmasına kesilmiş muaccel bir cezanın da bulunmadığı, tüm bu nedenlerle davalı firma tarafından paraya çevrilen teminat mektupları miktarı olan 980.014,37USD’nin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine karar vermek gerekmiştir (Dava dilekçesinde faiz talebinde bulunulmadığından bu hususta karar verilmemiştir).
2-Temlik Alınan Nakdi Teminatlar Yönünden:
Mahkememizce yaptırılan bilirkişi incelemesi ve taraf ticari defter ve belgelerine göre, her ne kadar dava dışı … firmasının davalı şirketten 383.846,77USD miktarında alacaklı gözükmekte ise de, taraflar arasında akdedilen sözleşmenin 6.3.9 maddesi uyarınca hak edişe şirketin yazılı izni olmadan uzman ekip tarafından (dava dışı …) temlik edilmeyecektir hükmünün mevcut olduğu, kesilen nakdi teminatların da sonuç itibariyle bir hak ediş alacağı olduğu, sözleşme uyarınca bu hak ediş alacaklarının üçüncü bir şahsa temliği hususunda davalı şirketin yazılı izninin gerektiği, davacı firma ile dava dışı … firmasının yetkililerinin aynı şahıs olduğu, ayrıca söz konusu temliknamede açıkça dava dışı firma ile davalı arasında akdedilen sözleşmelere atıf yapıldığı, dolayısıyla davacı firmanın sözleşmenin bu hükmünü bilmediğini iddia edemeyeceği, dava dışı firma ile davalı arasında akdedilen sözleşmede temliğin davalının yazılı iznine tabi tutulması sebebiyle ve dava dışı firma ile davacı firma yetkililerinin aynı kişi olduğu da dikkate alındığında, yazılı izni olmaksızın yapılan temlik işleminin geçersiz olduğu, bu nedenle temliğe dayalı hak ediş nakit kesintileri sebebiyle davacı tarafından açılan davanın reddi gerektiği görülmüştür.
3-Tazminat Alacağı Yönünden;
Davacı tarafça söz konusu işlemler nedeni ile zarara uğradığından bahisle ayrıca tazminat isteminde bulunulmuş ise de, uğramış olduğu bu zarara ilişkin delilleri dosyaya ibraz etmediği gibi, bunların neler olduğu hususunda da gerek dava dilekçesinde gerek yargılama aşamasında da herhangi bir açıklamada bulunmamıştır. Bu nedenle davacı taraf zarar iddialarını ispatlayamadığından, tazminat talebi yönünden davanın reddi gerekmiş ve aşağıdaki hüküm tesis olunmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenler ve dosya içeriğine göre;
1-Davacının davasının KISMEN KABUL / KISMEN REDDİ ile, 980.014,37 USD’nin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
2-Kalan kısımlar yönünden davanın REDDİNE,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT gereğince takdir olunan 135.371,69 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT gereğince takdir olunan 88.535,72TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Harçlar tarifesi gereğince alınması gereken 319,326,60TL karar ve ilam harcından peşin olarak alınan 112.618,15TLnin mahsubu ile bakiye 206.708,45TLnin davalıdan alınarak Hazine’ye irat kaydına,
6-Davacı tarafından yapılan bilirkişi ücreti ve posta masrafı olmak üzere toplam 11.167,50TLnin davanın kabul ve red oranına göre (0,74 ) hesaplanan 8.263,95TLsinin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine, bakiye kısmın kendi üzerinde bırakılmasına,
Ayrıca davacı tarafından dava açılırken yatırılan 112.618,15TL peşin harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Davalı tarafından yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
8-Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider avansının talep halinde ve karar kesinleştiğinde İADESİNE,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, kararın tebliğinden itibaren 2 Hafta süre içerisinde Bölge Adliye Mahkemesine İSTİNAF yolu açık olmak üzere oy birliğiyle verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 03/02/2021
Başkan …
e-imzalı
Üye …
e-imzalı
Üye …
e-imzalı
Katip …
e-imzalı