Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
10. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2018/339 Esas
KARAR NO :2022/494

DAVA:İtirazın İptali (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:17/04/2018
KARAR TARİHİ:21/06/2022

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA: Davacı vekili mahkememize vermiş olduğu dava dilekçesi ile, davacı ile davalı arasında 01/07/2014 tarihinde acentelik sözleşmesinin imzalandığını, davalının 05/10/2017 tarihinde … Emeklilik ve … AŞ’den acentelik yetkisi aldığını, bu hususun davacı ile aralarındaki sözleşmenin 9.maddesine aykırılık teşkil ettiğini, söz konusu aykırılık üzerine davacının ilgili acentelik sözleşmesinin 26.maddesine dayanarak acentelik sözleşmesini 01/02/2018 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarname ile fesh ettiğini bildirdiğini, aynı zamanda davacının sisteme girilen bireysel emeklilik sözleşmelerinin uzun süre sistemde kalacağı düşüncesi ile sözleşmenin sisteme girdiği tarihten itibaren getiri hesaplaması yaparak acenteleri ile paylaşmakta ve bu nedenle acentelerin sistemde uzun süreli kalacak şekilde ve doğru satışlar yapmalarının beklendiğini, fakat aktarım miktarlarının davacı şirketin devamlılık esasına aykırılık teşkil etmekte olup, ticari fayda sağlamak üzere yapılan sözleşmenin temelinden sarsılmasına ve sürdürülmesinin imkansız hale gelmesine neden olduğunu, davalının sözleşmenin 9.maddesini ihlalden dolayı sözleşmenin haklı nedenle fesh edildiğini ve davacının 14.463,78TL alacağının doğduğunu, bu sebeple 27/02/2018 tarihinde davalı aleyhine ….İcra Müdürlüğünün … esas sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını, davalının itirazı üzerine takibin durduğunu, itirazın haksız olduğunu, acentelik sözleşmesinin haklı nedenle ve geçerli şekilde fesh edildiğinden borca ve ferilerine itirazın hukuka aykırı olduğunu beyanla, haksız itirazın iptali ile takibin devamına, davalının %20’den az olmamak üzere icra inkar tazminatı ödemesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davada ehliyet itirazları, dava şartı noksanlığını ileri sürdüklerini, faaliyet belgesi uyarınca acentelik faaliyetinin … Sigorta Aracılık Hizmetleri ünvanı ile ifa edildiğinden, sözleşmesinde acente olarak belirlenen, icra dosyasında borçlu görünen … Sigorta Aracılık Hiz yerine …’ya ikame edilen itirazın iptali davasında davalı …’nun davalı olma ehliyeti bulunmadığını, davalı olma ehliyetinin … Sigorta Aracılık Hizmetlerine ait olduğunu, icra takibinin … Sigorta Aracılık Hizmetleri aleyhine başlatılmasına rağmen itirazın iptali davasının direkt …’ya karşı ikame edildiğinden dava şartı noksanlığı olduğunu, ayrıca damga vergisi ödenmemiş acente sözleşmesinde yetki şartının geçerli olmadığını, acente sözleşmesinden kendisine fayda sağlamaya çalışan davacının öncelikle acente sözleşmesini damga vergisinin ödeyerek dosyaya ödeme belgesinin ibrazını aksi halde yetki şartının geçerli hale gelmeyeceğinden icra dairesinin ve mahkemenin yetkisine itiraz ettiklerini, davanın davalının yerleşim yeri olan … Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi gerektiğini, taraflar arasında cari hesap sözleşmesinin mevcut olmadığını, borcun gerçek bir borç olmadığını, dava konusu alacağın gerçek bir alacak olmayıp masa başında yaratılan bir alacak olmasının kabulünün mümkün olmadığını, takas mahsup itirazları da bulunduğunu, davalının hak ettiği portföy tazminatının hesap edilmesi ile davacının alacaklı çıkması halinde takas ve mahsubuna karar verilmesini talep ettiklerini, ayrıca sözleşmenin haksız olarak fesh edildiğini, taraflar arasında akdedilen ve icrasına da girişilen 01/07/2014 tarihli acentelik sözleşmesinin 30 maddeden oluşmakta olup bu 30 maddenin hiçbir tanesinde davalının tekel/münhasıran davacı şirket için çalışacağının ön görülmediğini, rekabet yasağına aykırılığın direkt fesih hakkı vermediğini, davacının acenteyi sona erdirmeye davet edip, davet il birlikte süre verdikten sonra süre sonunda icabet edilmezse bu defa fesih yoluna gitmesi gerekirken, sözleşmenin derhal kaydı ile fesh edilmiş olmasının feshin kötü niyetli olduğunu gösterdiğini, davacının yetkili acentesi … … Hizmetlerinin dava dışı … Sigorta AŞ aracı/acentesi olup, onun sözleşmesinin davacı tarafından fesh edilmediğini beyanla, davanın reddine, kötü niyetli davacının %20 kötü niyet tazminatı ödemesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER ve GEREKÇE:
Taraflara usulune uygun davetiye tebliğ edilmiş olup, ihtarnameler, acentelik sözleşmesi, ticaret sicil gazetesi, ….İcra Müdürlüğünün … esas sayılı dosyası, işletme defteri, Ba-Bs formları, envanter defteri, vergi dairesi kayıtları, ticari defter ve kayıtlar, cari hesap kayıtları, acente komisyon uygulamaları yönergesi celp olunmuştur.
….İcra Müdürlüğünün … esas sayılı dosyasının incelenmesinde; alacaklı … … ve Emeklilik AŞ tarafından borçlu … Sigorta Aracılık Hiz aleyhine 14.409,15TL asıl alacak, 54,63TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 14.463,78TL alacak üzerinden takip başlatıldığı, itiraz üzerine takibin durduğu görülmüştür.
Tarafların iddia ve savunmaları, dosyada toplanan deliller nazara alınarak dosya bilirkişiye tevdi edilmiş olup, bilirkişi SMMM …tarafından tanzim olunan 08/02/2021 tarihli bilirkişi raporunda; ihtilaf konusu olan ve icra takibi yapılan Emeklilik Komisyon Bakiyesi 9.401,82TL ile destek komisyon bakiyesi 5.644,57TLnin taraflar arasında yapılan sözleşmenin ihlal edildiğini, davalının 05/10/2017 tarihinde … Emeklilik ve … AŞ’nden acentelik yetkisi aldığını, bu hususun sözleşmenin 9.maddesinde açıkça aykırılık teşkil ettiği gerekçesi ile davalının borçlandırıldığını, işbu icra takibi yapılan alacağın faturaya dayanmadığını, sözleşmenin ihlal edilmesi sebebiyle davacı tarafından davalı yanın borçlandırıldığını, davacı tarafından davalıya gönderilen ihtarname ile acentelik ilişkisinin sözleşmenin 9.maddesi olan Rekabet Yasağının ihlal edildiğinden değerlendirilmesinin teknik bir konu olduğunu, borcun sebebi olarak gösterilen raporun teknik incelemeler barındırması sebebiyle sözleşmenin ihlal edilip edilmediği, ihlal edildiyse nasıl edildiği hususunun uzmanlık alanı gereğince değerlendirilemediğini, davacının 2016, 2017 ve 2018 yıllarına ait Ba-Bs formlarının incelendiğinde, davalı adına herhangi bir beyanda bulunulmadığını, “sigorta acentelerinin faaliyetlerinin” Ba-Bs bildiriminde bulunma zorunluluğu olmadığını, davalı yanın incelenen işletme defterine göre davacı ile ilgili bir cari hesap olmadığını, davacı tarafından davalıdan icra takibi yapılarak talep edilen emekllilik komisyonu 9.401,82TL, destek komisyonu 5.664,57TL ile ilgili davalı yanın ticari defteri olan işletme defterinde herhangi bir kayda rastlanılmadığını davacının 01/02/2018 tarihli 02153 yevmiye numaralı ihtarname ile cari ve avans borçlarının ödenmesini ihtar ettiğini, alacağın kabul edilmesi halinde işlemiş faiz tutarının 53,89TL olduğunu belirtmiştir.
Bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş olup rapora karşı beyanlar dosyaya ibraz edilmiş, itirazlar doğrultusunda dosya heyete yeni bilirkişiler eklenmek suretiyle yeniden bilirkişiye gönderilmiş Nitelikli Hesaplama Uzmanı …, Sigorta Uzmanı … ve SMMM …tarafından tanzim olunan 21/03/2022 arihli bilirkişi raporunda; davalı tarafça aynı ticaret dalı içerisinde faaliyet yürüten … Emeklilik v … AŞ ile 05/10/2017 tarihinde sözleşme akdedildiğini ve işbu sebeple davacı ile imzalanan sözleşmenin 26.maddesi de göz önüne alınarak 01/02/2018 tarihli ihtarname ile sözleşmenin davacı tarafından haklı nedenle fesh edildiğini, taraflar arasında akdedilen bu sözleşmenin acentelik sözleşmesi olduğunu ve davalının … Emeklilik ve … AŞ ile sözleşme akdetmesinin işbu akdedilen sözleşme ve kanundan doğan sadakat ve rekabet etmemem yükümlülüklerine aykırılık oluşturduğunu, haklı fesih nedeniyle davacı tarafın uğradığı zararın giderilmesi gerektiğini, dava tarihi itibari ile (yaklaşık) davalı acentenin 14.409,15TL avans komisyon borcu bulunduğunu, 31/12/2020 tarihi itibari ile acenteliğin avans borcu kalmadığını (hatta 2.622,21TL alacaklı olabileceğini), 31/12/2021 tarihi itibari ile acenteliğin avans borcu kalmadığını, poliçe başlangıçlarında primin peşinatının veya taksitlerinin ödenmesi ile acenteye aktarılan avans komisyonların, davalı acente aracılığı ile üretilen sigorta poliçelerinin, sigorta ücretlerinin tahsili ile beraber zamana bağlı olarak hak edilmiş komisyon haline geldiğini belirtmişlerdir. Bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiştir.
Dava, davacı tarafından davalıya verildiği iddia edilen avans alacağının tahsili amacıyla başlatılan takibine itirazın iptali talebine ilişkindir.
Taraflar arasındaki acentelik sözleşmenindeki yetki anlaşması dikkate alındığında takibin yetkili icra dairesinde başlatıldığı, davanın yetkili mahkemede açıldığı kanaatine varılmıştır. Yine takibe süresinde itiraz edildiği itirazın iptaline dair davanın da 1 yıllık hak düşürücü süre içinde açıldığı, sözleşmenin fesih tarihi ve takip tarihi dikkate alındığında alacağın zamanaşımına uğramadığı (TBK 147) anlaşılmaktadır.
Yapılan yargılama, davacı tarafın iddiaları, davalının savunması, icra takip dosyası, tanzim olunan bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; davacı ile davalı arasında 01/07/2014 tarihinde acentelik sözleşmesinin imzalandığı, imzalanan işbu sözleşme sürecinde davalının 05/10/2017 tarihinde … Emeklilik ve … AŞ’den acentelik yetkisi aldığı, bu hususun davacı ile aralarındaki sözleşmenin 9.maddesine aykırılık teşkil ettiği belirtilerek davacının acentelik sözleşmesini 01/02/2018 tarih ve 02153 yevmiye numaralı ihtarname ile fesh ettiği, acentelik sözleşmesinin 9 ve 26. Maddelerine göre davacının sözleşmeyi haklı sebeplerle feshettiği ve davacının sözleşmenin 9.maddesi uyarınca davacının uğramış olduğunu belirttiği zararların davalıdan talep edebileceği bu kapsamda davacının takip ve dava tarihi itibarı ile takip tutarı kadar alacağının bulunduğu (işlemiş faiz yönünden bilirkişiler tarafından 53,89-TL hesaplanmış ise de, 13/02/201/ ile 27/02/2018 tarihleri arasındaki ticari temerrüt faizi alacağı talep edilen fazla olarak 59,41-TL), davalının dava tarihinden sonra muaccel olan geri dönüşüm komisyon alacağının bulunduğu, bunun borçtan mahsubu sonrasında davacının takipten kaynaklı bir alacağının kalmaması nedeniyle davanın konusuz kaldığı, ancak dava tarihi itibarı ile davacının davayı açmakta haklı olaması nedeniyle davacı lehine yargılama giderlerine hükmedilmesi gerektiği kanaatine varılarak, konusuz kalan davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar vermek gerekmiş, ayrıca alacağın tespiti yargılamayı gerektirdiğinden icra inkar tazminatı ve şartları oluşmadığından kötü niyet tazminatı talebinin reddine karar verilerek aşağıdaki hüküm tesis olunmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenler ve dosya içeriğine göre;
1-Konusuz kalan davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına,
2-Şartlar oluşmadığından icra inkar tazminatı ve kötü niyet tazminatı talebinin reddine,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT gereğince takdir olunan 4.546,97TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Harçlar tarifesi gereğince alınması gereken 80,70TL karar ve ilam harcından peşin olarak alınan 174,69TLnin mahsubu ile fazla alınan 93,99TLnin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
5-Davacı tarafından yapılan giderlerin kendi üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı tarafından yatırılan ve kullanılmayan gider avansının talep halinde ve karar kesinleştiğinde İADESİNE,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, 5235 sayılı Kanun’un 33-(1), 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 341-(1) ve devamı maddeleri uyarınca, gerekçeli kararın usulen taraflardan her birine tebliğinden itibaren iki haftalık yasal süre dahilinde, Mahkememize dilekçe ile başvurmak suretiyle İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı21/06/2022

Katip …
E-İMZALI

Hakim …
E-İMZALI