Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
10. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/175
KARAR NO : 2020/147

DAVA : Menfi Tespit (Alım Satım)
DAVA TARİHİ : 25/02/2018
KARAR TARİHİ : 17/02/2020

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Alım Satım) davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının sözde kambiyo senedi çekte ilk lehdar ve ciranta olarak görünen davalı ….A.Ş.’nin bayisi ve franchising sözleşmesi ile işleteni iken, sözleşmenin devamı aşamasında davalı ilk lehdar…A.Ş’nin talebi ve baskıları ile kendisine teminat olarak bir kısım çekler vermek zorunda bırakıldığını, taraflar arasında imzalanan franchising sözleşmesinin teminatı olarak ilk lehdara teslim edilen ve teminat olduğu kayıt altına alınan bir kısım çekler bulunmakta ise de, davacının halihazırda davalı ilk lehdar-ciranta …A.Ş.’ne hiçbir borcu bulunmadığını, aksine ticari defterler incelendiğinde açık hesapta davacı firmanın fazla ödemede bulunduğunun görüleceğini, davalı ilk lehdar-ciranta …İthalatın anılan teminat çeklerini 3.kişilere ciro ettiğinin haricen öğrenilmiş olup, bu çeklerden …bank A.Ş…. şubesinin… seri nolu 08/02/2018 tarih ve 24.675 TL bedelli çekin davalılardan son hamil … A.Ş.tarafından yazdırıldığını, davalı taraflar arasındaki hukuki ilişki ve borç alacak ilişkisi bilinmemekle birlikte davacıdan teminat olarak alınan çekten dolayı davacıdan alacaklı olduğunu iddia eden/edecek son hamil davalı … A.Ş.ve ayrıca cirantalar davalı …ile davalı ilk hamil ….A.Ş.ne davacının hiçbir nam altında hiçbir borcu bulunmadığını, bu nedenlerle öncelikle yapılmış/yapılacak icra takibinin durdurulmasına, davacının teminat olarak verilen çekten dolayı borçlu bulunmadığının tespitine, diğer talep ve dava haklarının saklı tutulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Mahkememizin 27/02/2018 tarihli tensip ara kararı ile çek bir ödeme aracı olduğundan ve davalıların söz konusu çeki iktisabında kötü niyetli olup olmadıklarının ancak yapılacak yargılama sonucunda belli olacağından davacı tarafça yaklaşık ispata yarayacak herhangi bir delil de ibraz edilmediğinden tedbir talebinin reddine karar verilmiştir.

CEVAP: Davalı …vekili cevap dilekçesinde özetle; davalının faturaya dayanmayan bir alacağı temlik almasının mezuat açısından mümkün olmadığını, davalı şirketin, faktoring sözleşmesi imzalamış olduğu müşterisi …A.Ş.’ne 28/08/2017 tarihinde bir faktoring işlemi yaptığını, …A.Ş.nin söz konusu faktoring işleminde, birçok firma yanında davacı …Şti.’nden de olan alacaklarına faktoring işlemi yaptırdığını ve bu işlem neticesinde işleme konu tüm alacakların davalı şirkete temlik edildiğini, bu temlik işlemine bağlı olarak ilgili borçlu firmalardan iş karşılığı alınan çeklerinde ciro ile müvekkil şirkete teslim edildiğini, faktoring işlemine konu faturanın davalı …A.Ş. tarafından 10/08/2017 tarihinde davacı … .Şti.’ne düzenlenmiş olan 103.160,89 TL’lik fatura olduğunu, söz konusu faturadaki alacağın temlik alınması neticesinde davacının sadece davaya konu çeki değil ayrıca 05/03/2018 keşide tarihli 23.440,00 TL’lik, 17/01/2018 keşide tarihli 27.880,00 TL’lik, 16/02/2018 keşide tarihli 26.533,00 TL’lik çeklerinin de davalı … müşterisi….A.Ş. tarafından davalı şirkete ciro ile teslim edildiğini, mevzuata uygun bir şekilde temlik alınan alacağa bağlı kambiyo senedi veya senetlerinden dolayı kendisine başvurulan kişinin düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def ileri 6361 sayılı kanunun 9/3. Maddesine göre faktoring şirketine karşı ileri süremeyeceğini, bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı …vekili cevap dilekçesinde özetle; davalı şirket ile …arasında imzalanan 29/09/2017 tarihli faktoring sözleşmesi gereğince … Faktoring’in sözleşmeye konu alacakları ve bu alacakların ödeme vasıtası 08/02/2018 tarihli … nolu çekin şirketlerince devir ve temlik alındığını, somut olayda yapılan faktoring işleminde davalı şirketin alacağa ilişkin gerekli fatura ve sair belgeleri temin ettiğini, çeki …Faktoring’den Alacak Bildirim Formu ekinde mevzuata uygun devir ve teslim aldığını, söz konusu çekin yapılan faktoring işleminin ödeme aracı olarak teslim alınmış olup, teminaten alınmadığını, çek bedelinin müşterileri …tarafından ödenmesi nedeniyle söz konusu çekin üzerinde yazılı keşide tarihinden çok önce 19/01/2018 tarihinde, muamelesiz iade kaydı ile takastan çekildiğini ve üzerindeki davalı şirket cirosunun iptal edilerek çekin iade edildiğini, bu durumda davalı şirketin alacaklı sıfatı bulunmadığından davanın davalı şirket yönünden husumetten reddi gerektiğini, davacının davalı … şirketi 3.kişi konumunda olması nedeniyle davacının çekin bedelsiz olduğu iddasını davalı şirkete karşı ileri sürmesinin mümkün olmadığını, davacının çeki keşide ederek piyasaya çıkmasına kendisi sebebiyet vermiş olması nedeniyle kendi hatalı davranışından kendisine menfaat sağlamaya çalıştığını, davacı tarafça çekin teminaten verilmiş olduğu, hatır çeki olduğunun kanıtlanamadığını, davacının çekleri ticari defterlerine işlememiş olmasının iddiasını kanıtlamaya yeterli olmadığını, bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

DELİLLER VE GEREKÇE:
Dava; menfi tespit davasıdır.
Davalı …A.Ş.vekili 09/11/2018 tarihli dilekçe ile, çek aslının davalı şirket trafından…bank…Şubesine teminat amaçlı olarak verildiğini, taraflar arasında akdedilen protokolde çekin teminat amacıyla kredi kuruluşuna verilebileceği ibaresinin yer aldığını, bu nedenle çekin teminat amaçlı bankaya verilmiş olup çek hakkında başlatılmış icra takibi de bulunmadığını beyan etmiştir.
…bank… Şubesine müzekkere yazılarak çek aslının mahkememize gönderilmesi talep edilmiş,…bank A.Ş.vekili bila tarihli dilekçesi ile, davaya konu çekin meşru hamilinin müvekkili banka olması ve davadan müvekkil bankanın olumsuz etkilenmesi nedeniyle davaya müdahil olmayı talep ettiklerini, çek keşidecisi davacının çeki keşide etmiş olduğu…A.Ş ile müvekkil banka arasında imzalanan kredi sözleşmelerine istinaden…’a kredi kullandırıldığını, işbu kredilerin ödenmesi ve ödendiği oranda kredi borçlarından mahsup edilmek üzere, dava konusu çekin kredi kullanan lehtar … İthalat tarafından ciro ve teslim yoluyla ifa uğruna edim amaçlı müvekkil bankaya teslim edildiğini, çekin ibraz müddeti içinde müvekkil banka tarafından tahsil amaçlı ibraz edildiğini ancak karşılıksız olması nedeniyle karşılıksızlığının yazdırıldığını, bunun üzerine müvekkil banka adına ihtiyati haciz başvurusunda bulunularak İstanbul Anadolu …ATM.nin … D.iş sayılı dosyası ile ihtiyati haciz kararı alındığını ve Beykoz İcra Müdürlüğünün… esas sayısı ile çek borçluları hakkında kambiyo takibi başlatıldığını, dava konusu çekin halihazırda ödenmediğini, çekin icra kasasında olduğunu beyanla davaya müdahilliklerine karar verilmesini talep etmiştir.
Beykoz İcra Müdürlüğünün… esas sayılı takip dosyasının bir örneği UYAP sistemi üzerinden getirtilmiş, icra müdürlüğü tarafından gönderilen çek aslı mahkememiz kasasına alınmıştır.
Dosya mali müşavir bilirkişiye tevdi olunmuş, düzenlenen 16/01/2020 tarihli raporda; davacı 2017-2018 yılı ticari defterlerinin açılış ve kapanış tasdiklerinin usulüne uygun olarak yapıldığı, defterlerin sahibi lehine delil vasfına haiz olduğu, davacı ile davalı …A.Ş.arasında franchising sözleşmesi akdedildiği ve davacının alt kiracısı olarak faaliyet gösterdiği, …A. Ş. ile ticari ilişkisi dışında hatır/finansman çeki vererek banka ve finans kurumlarından kaynak sağlamasına destek olduğu, hem ticari faaliyet hem de hatır çeklerine ilişkin işlemlerin davacının delil niteliği taşıyan ticari defterlerinde iki ayrı cari hesap açılmak sureti ile takip edildiği, davacının muavin kayıtlarında hem ticari faaliyeti hem de hatır çeklerine dayalı cari hesaplara göre …A. Ş. den alacaklı olduğu, davacı tarafından dava konusu çekin akdedilen protokol çerçevesinde teminat çeki olarak verildiğinin öne sürülmesine karşılık bu çekin protokol ekindeki listede bulunmamakta olup finansman teminine yönelik hatır çeki olarak verildiğinin anlaşıldığı, dava konusu çekin davalılardan … A. Ş. tarafından düzenlenen, ancak davacı kayıtlarında bulunmayan faturanın ödeme aracı olarak…A. Ş. ye devredildiği, … tarafından da … ye devredildiği, her iki işlemin de genel mevzuat usul ve esaslarına uygun olarak yapıldığı, BDDK nın 13/02/2019 tarih ve 12509071-103.1 E.2895 yazı ve eklerinin incelenmesi sonucunda15/02/2019 tarih ve …numaralı kararı ile… A. Ş. nin faaliyet izninin kaldırılmasına karar verilmiş olup bu kararın 21/02/2019 tarihli Resmi Gazetede yayımlandığı,bu çerçevede; davacı … A.Ş. nin borçlu olmamasına karşılık … A. Ş. nin finansman teminine yönelik hatır çekleri düzenlediği, dava konusu çekin düzenlenmiş olan iki adet protokol çerçevesinde verilen teminat çeki olmadığı, hatır/finansman çeki olarak verildiği, davalılardan … A. Ş. ile … A. Ş. arasında yapılan faktoring İşlemlerinin yasa usul ve teamüle uygun olarak yapıldığı, keza Deniz Faktoring ve … nin arasındaki faktoring işlemlerin de yasa, usul ve teamüle uygun olduğu, … A. Ş. nin 08/02/2018 vadeli dava konusu çeki dava tarihinden önce 09/01/2018 tarihinde Takas Odasından muamelesiz iade alıp diğer davalı … A, Ş. ne iade ettiği, dava tarihinde alacaklı sıfatının bulunmadığı, davacının ticari faaliyetleri dışında …A.Ş. ye her hangi bir borcunun bulunmadığı, hatır/finansman çeki düzenlemesi nedeni ile resmi defterlere göre…A.Ş. den alacaklı olduğu belirtilmiştir.
Tarafların iddia ve savunmaları, toplanan deliller, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı bir arada değerlendirildiğinde;
Davacı, dava konusu ettiği çeklerin teminat amaçlı davalı tarafa verildiği iddiasıyla menfi tespit isteminde bulunmaktadır.
Öncelikle Davalı …dava konusu çeki dava tarihinden önce 09/01/2018 tarihinde takas odasından muamelesiz iade alıp diğer davalı …Ş.’ye iade ettiği için dava tarihinde alacaklı sıfatı bulunmadığından bu davalı yönünden davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerekmiştir.
Taraflar tacir olup davacı tarafından delil olarak ticari defterlere dayanıldığından TTK’nun 83 ilâ 85 maddeleri uyarınca ticari defter ve belgeler nezdinde mali yönden bilirkişi incelemesi yapılması yoluna gidilmiştir.
Toplanan deliller ve mali inceleme kapsamında dava konusu olan çekin teminat amacıyla davalı … A.Ş.’ye verildiğine dair yazılı ve kesin ispat koşulunun sağlanamadığı görülmüştür. Yargıtay müstekar uygulamalarında da değinildiği üzere çekin teminat fonksiyonu içeriğini ispat külfetinin aynı eş değerdeki yazılı deliller ile davacıya ait olduğu açıktır. Ancak davacı bu yükümlülüğünü yerine getirememiş olup yapılan mali inceleme ile davaya konu çekin hatır/finansman çeki olarak verildiği, davacının borçlu olmamasına karşın hatır/finansman çeki düzenlemesi nedeni ile… A.Ş.’den alacaklı olduğu anlaşılmış olmakla sübut bulmadığı takdir olunan davanın diğer davalılar yönünden de reddine karar verilmesi gerekmiş ve aşağıdaki hüküm tesis edilmiştir.

HÜKÜM : Gerekçeleri yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın … Yönünden, HUSUMET YOKLUĞU NEDENİYLE REDDİNE,
2-Davanın diğer davalılar yönünden sübut bulmadığından REDDİNE,
3-Fer’i Müdahale talebinin REDDİNE,
4-Harçlar tarifesi gereğince alınması gereken 54,40 TL karar ve ilam harcının peşin alınan 421,39 TL harçtan mahsubu ile fazla yatıralan 366,99 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
5-Davacı tarafından yapılan yargılama masraflarının kendi üzerinde bırakılmasına,
6-Davalı …Ş. duruşmalarda vekil ile temsil edildiğinden karar tarihi itibariyle yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca 3.400,00 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsil edilerek davalı tarafına verilmesine,
7-Davalı …Ş. tarafından yapılan ve dosyaya yansıyan 100,80 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak işbu davalıya ödenmesine,
8-Dosyada kullanılmayan bakiye gider avansının HMK.’nın 333. ve HMK. yönetmeliğinin 47/1. maddeleri uyarınca karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatıran tarafa ödenmesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, kararın tebliğinden itibaren 2 Hafta süre içerisinde Bölge Adliye Mahkemesine İSTİNAF yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır