Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
10. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2018/1073 Esas
KARAR NO:2021/133

DAVA:Menfi Tespit (Ticari İlişkiden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:19/11/2018
KARAR TARİHİ:17/02/2021

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Ticari İlişkiden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA: Davacı vekili mahkememize vermiş olduğu dava dilekçesi ile, davacı ile davalı arasında 19/02/2018 tarihinde 34.000 adet PTT posta dağıtıcısı yazlık pantolonun şartnameye uygun olarak davalı tarafından üretilerek davacı şirkete satışı konusunda anlaşmaya varıldığını, işbu anlaşma gereği davacı tarafından davalı şirkete … Bankası AŞ’den alınmış olan … nolu ve 225.000TL bedelli teminat mektubu ile, … AŞ’den alınmış olan … nolu 440.000TL bedelli teminat mektubunun teminat amacıyla verildiğini, davalı tarafından pantolonların üretimi ve tesliminin davacı şirkete yapıldığını ve davacı tarafından da davalı tarafa gerekli ödemelerin gerçekleştirildiğini, akabinde üretilen pantolonların PTT AŞ’ye teslim edildiğini, PTT tarafından başmüdürlüklere dağıtımın gerçekleştirildiğini, ancak PTT tarafından pantolonların renginin solduğunun tespit edildiği ve daha önce kabulü sağlanan 34.000 adet pantolonun PTT komisyonunca reddine karar verildiğini, konuyla ilgili 2018 yılı yazlık pantolona ait muayene raporu başlıklı 29/06/2018 tarihli tutanağın PTT tarafından düzenlendiğini ve 02/07/2018 tarihli yazı ile birlikte davacı şirkete ulaştırıldığını, PTT tarafından davacı şirkete geri dönüş sonrasında davalı taraf ile 26/07/2018 tarihli yeni bir sözleşmenin akdedildiğini, akdedilen işbu sözleşme ile tarafların, daha önce davacı şirkete teslimi yapılan ayıplı 24.000 adet PTT posta dağıtıcısı yazlık pantolonun yerine 34.000 adet yeni 16/07/2018 tarihindeki onaylı renkli teknik şartname kumaş özelliklerine uygun kumaştan, PTT posta dağıtıcısı yazlık pantolon üretimi ve teslimi konusunda anlaştıklarını, davacı tarafından da ayıplı pantolonların davalı şirkete iadesi konusunda anlaşmaya vardıklarını, sözleşmeye göre tarafların, teknik şartnameye uygun üretimi yapılacak olan 34.000 adet ürünün 17.000 adedinin en geç 15/08/2018 tarihinde ve kalan 17.000 adedinin ise en geç 06/09/2018 tarihine kadar davacıya teslim edilmesi ve üretim süresi içerisinde üretim işlemleri ile ilgili olarak davalı şirkete yapılacak uyarı ve ikazların dikkate alınacağı, üretim konusunda davalı şirkete verilecek talimatlara uygun hareket edecekleri hususunda anlaştıklarını, işbu sözleşme gereği davacı tarafından davalı şirkete iadesi gerçekleştirilemeyen ayıplı pantolonların teminatı olması amacıyla … AŞ … Şubesine ait 600.000TL bedelli ve tarihsiz çekin verildiğini, davalı şirketin sözleşmesel yükümlülüklerini yerine getirmediğini, davacı şirkete sözleşmeye uygun hizmet sağlamadığını, işbu sözleşmede ürünlerin 17.000adedinin 15/08/2018 tarihine kadar teslim edileceği kararlaştırılmış olmasına rağmen 15/08/2018 tarihine kadar yalnızca toplam 3.256 adedinin teslim edildiğini, davalı şirketin, sözleşme uyarınca kararlaştırılan tarihlerde belirtilen adette pantolonu teslim etmediği gibi, pantolonların dağıtımının yapılabilmesi için davacı tarafından maillerde bildirilen şekillerde davalı şirketten istenen boy ve ebatlarda da yapılarak davacıya zamanında teslim edilmediğinden PTT illere gönderim yapamadığını ve mevsim de değiştiğinden üretilen ürünlerin hizmetin sağlanması gereken yıl içerisinde kullanım olanağı kalmadığını, davalı şirket tarafından davacıya, sözleşmede belirtilen zamanda ve davacı tarafından bildirilen bedenlerde ürün teslimi sağlanmadığını, davalı şirketin kusurundan kaynaklanan sebeplerle davacının ayıplı ürünleri kısa zamanda toplama imkanı kalmadığını, sözleşmeye göre davalı şirketin teknik şartnameye uygun 34.000 adet ürünün üretimini yaptıktan ve bu ürünler kuruma ulaştırıldıktan sonra davacı tarafından ayıplı 34.000 adet pantolonun davalı şirkete iadesinin söz konusu olacağını, taraflar arasında mevcut ilk anlaşma bakımından uyuşmazlık bulunmadığını, bu konuda ödemelerin davacı tarafından davalıya yapılmış olup, davalı tarafından haksız ve hukuka aykırı şekilde işbu teminat mektuplarının iade edilmediğini, üstelik nakde çevrildiğini, bu hususun 26/07/2018 tarihli sözleşmeye de aykırı olduğunu, davalı tarafın kötü niyetli olduğunu beyanla, davacının davalı tarafa 23.726 adet ayıplı pantolon için toplam 787.940,46TL borçlu olmadığının tespitine, sözleşmeye aykırı şekilde paraya çevrilen teminat mektupları bedelleri olan toplam 665.000TL bakımından davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine ve 665.000TLnin teminat mektuplarının nakde çevrildiği tarihten itibaren işleyecek ticari temerrüt faizi ile birlikte istirdadına, davalının davacı ile aralarındaki sözleşme uyarınca teminat olarak verilmiş … AŞ … Şubesine ait 600.000TL bedelli ve tarihsiz çek hakkında davacının borçlu olmadığının tespiti ile, çek hakkında ödeme yasağı kararı verilmesine, davalı tarafın 500TLden 5.000TL’ye kadar disiplin para cezasına mahkum edilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili mahkememize vermiş olduğu cevap dilekçesi ile, kendi kusuru açıkça davacı tarafından bilinmesine ve bu hususun da sözleşmede açıkça da belli olmasına rağmen davacı tarafından kötü niyetli olarak olaylar saptırılmak ve kafa karışıklığı yaratmak suretiyle bu davanın açıldığını, davacının kötü niyetli olduğunu, davacı tarafın 787.940,46TL’sinin borçlu olmadığının tespitinin talep edildiğini, davacının dava dilekçesinden de belli olduğu üzere 665.000TLsi davacı tarafından cari hesap borcuna karşı davalı şirkete verilen teminat mektuplarının paraya çevrilmemesi nedeniyle bakiye cari hesap borç bakiyesi olan sadece 184.084,18TLsi için menfi tespiti davası açmasında hukuki yarar olmadığını, bu nedenle 787.940,46TLsinin borçlu olmadığının tespiti davasının açamayacağını, hukuki yararın dava şartı olduğunu, davacı ile davalı arasında 26/07/2018 tarihli bir tane sözleşme olduğunu, başkaca bir sözleşme olmadığı gibi davacı ile aralarında yapılmış ve kendilerine verilmiş bir teknik şartname, beden dağılım listesi ve üretim planının da olmadığını, davacının iddialarının mahkemeyi yanıltmaya yönelik gerçek dışı olduğunu, davalı ile davacı arasında imzalanan 26/07/2018 tarihli sözleşme uyarınca davalı şirket ayıplı olan 34.000-adet PTT posta dağıtıcısı yazlık pantolonlardaki kumaşlardan kaynaklanan ayıplarını aynen kabul ettiğini, yerine 26/07/2018 tarihli sözleşmenin 2.maddesi uyarınca indentren boyalı kumaşı ürettiğini, ayırca yazlık pantolon için üretim için de gerekli tüm malzemeyi sağladığını ve 34.000adet yazlık pantolonu da sözleşme şartlarına uygun şekilde sözleşmenin 5.maddesi uyarınca PTT’nin …/… adresindeki deposuna eksiksiz ve ayıpsız olarak teslim ettiğini, sözleşme uyarınca davacı tarafından pantolonları üretmesi için onaylanan …… şirketinin bulunduğu binada 13/08/2018 günü yangın çıktığını ve bu yangın nedeniyle yaklaşık 2 gün elektriklerin kesildiğini ve bu yangın nedeniyle 16/08/2018 tarihinde 11.696 adet ve 28/08/2018 tarihinde ise 2.048 adet pantolonun bir kaç gün gecikmeli teslim edildiğini, yangın nedeniyle davacı tarafından onaylanan …… şirketindeki gecikmenin davalı şirketten kaynaklı bir kusur olmadığını, sözleşmenin 5.maddesi uyarınca olağanüstü bir hal durumunda en son teslim tarihinin 15/09/2018 olduğunu, meydana gelmiş yangının da taraflarca kabul edilmiş mücbir sebep olduğunu, sözleşme uyarınca ikinci 17.000adet pantolonun ise sözleşmeye uygun şekilde 06/09/2018 tarihine kadar süresinde teslim edildiğini, davacının sözleşmenin 1.ve 4.mad uyarınca iade etmesi gereken ayıplı pantolonları davalı şirketin pantolonları süresinde vermemesi nedeniyle teslim edemediği ve bu nedenle teslim etmediği 23.726adet pantolon nedeniyle kendisine fatura edilen toplam 850.975,69TLbedelli faturalardan dolayı borçlu olmadığını iddia ettiğini, sözleşmenin 1ve 4.mad uyarınca davacının ayıplı 34.000adet pantolonu en geç 04/09/2018 tarihine kadar iade edeceğini, bu tarihe kadar iade edilmeyen her mamül için 33,21+KDV’den iade edilemeyen pantolonun davacıya fatura edileceğini, davacı tarafından bu tarihe kadar iade edilmeyen malın 23.726 adet olduğunu, sözleşme uyarınca davalı tarafından bu pantolonların davacıya fatura edildiğini, davacının önce davalının pantolonları teslim edeceğine yönelik iddiasının gerçek olmayıp, sözleşmede böyle bir hüküm bulunmadığını, ayıplı pantolonları toplamanın ve süresinde iade etmenin sözleşme uyarınca davacının yapacağı iş olup, onun sorumluluğunda olduğunu, davacının ödeme yapmayacağının anlaşılması karşısında, davalı tarafından davacının cari hesap borçlarına mahsuben teminat olarak verilmiş olan iki adet teminat mektubunu nakde çevirdiğini, zaten kesin teminat mektuplarının verilme amacının da davacının davalı şirket ile olan ticari faaliyetleri neticesinde doğacak borçlarını ödememesi halinde davalı şirketin alacağının teminat mektubundan tahsil edilebilmesi için olduğunu, davacının 184.084,18TL borcu olduğunu, bu borç ödenmediği sürece de teminat olarak verilen 600.000TL bedelli çekin iade edilmeyeceğini beyanla, haksız davanın reddini, davacı taraf hakkında disiplin para cezası ile mahkumiyet kararı verilmesini , %20 inkar tazminatına mahkumiyetine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Taraflara usulune uygun davetiye tebliğ edilmiş olup, sözleşme, çek fotokopisi, ihtarname, e faturalar, imza sirküleri, e-mailler, muayene raporu, teminat mektupları, e-defter beratları, teslim tutanakları, faturalar, teknik şartname, satış sözleşmesi, ticari defter ve kayıtlar celp olunmuştur.
Tarafların iddia ve savunmaları, dosyada toplanan deliller nazara alınarak, dosya keşfen inceleme yapılarak rapor tanzimi için bilirkişiye gönderilmiş olup, bilirkişi … Y Mühendisi … ve Mali Müşavir… tarafından tanzim olunan 02/07/2020 tarihli raporunda; davacı şirketin adresinde incelemeler yapıldığını, incelenen pantolonların bir kısmının diz bölgelerinde renk solması görüldüğünü, PTT tarafından yaptırılan test sonuçlarından da belli olduğu üzere pantolonlardaki hatanın, üretimde kullanılan kumaşların yıkama, ter ve ışık haslıklarının düşük olmasından kaynaklandığını, söz konusu hatanın pantolonların kullanımı sırasında ve yıkanmasından sonra ortaya çıkan hatalar olup, gizli ayıp niteliğinde hatalar olduğunu, sayım sonucunda davacı şirketin deposunda 151 adet koli içerisinde muhtelif beden numaralarında 7.336 adet ayıplı pantolonun teslime hazır halde depolandığının tespit edildiğini, davalı şirketin davacı şirketi 120.01.208 nolu Alıcılar hesabında izlediği, davalı şirket ticari defter kayıtlarında davacıya kesilen faturaları cari hesabını tuttuğu Alıcılar hesabının borç kısmına, yapmış olduğu tahsilatları ve iade faturaları ise hesabın alacak kısmına kaydettiğini, davalının davacı ile olan hesabının 31/12/2018 tarihi itibariyle 184.084,18TL alacak bakiyesi verdiği, taraflar arasında imzalanan 19/02/2018 tarihli sözleşmenin 5.maddesi gereğince sözleşmeye konu ürünlerin 17.000 adet en geç 15/08/2018 tarihine kadar 17.0100 adeti ise en geç 06/09/2018 tarihine kadar teslim edilecek olup, olağanüstü durumda en son teslim tarihinin 15/09/2018 olduğu belirtilmiş ise de, sözleşme şartının davalı tarafından yerine getirilemediğini, taraflar arasında imzalanan 26/07/2018 tarihli sözlü sözleşmenin 1.maddesi ile tarafların 34.000 adet yazlık pantolonun üretici firmaya iade edilmesi konusunda anlaştıkları, ancak davacının davalı şirkete ayıplı olan ürünlerin tesliminin davalı yan teslimden kaçınması nedeni ile gerçekleştiremediğini, taraflar arasında imzalanan 19/02/2018 tarihli sözleşmenin sözleşme şartının davalı tarafından yerine getirilmediğinin tespit edildiğini, ayıplı pantolon iade durumunun ise 13/08/2018 tarihindeki tutanak ile 5.372 adet ayıplı ürün teslim edildiğine dair bilgi verildiğini, davalı tarafından sayılmak üzere kaşe ve imzalandığını, 31/07/2018 tarihindeki tutanak ile 4.902 adet ayıplı ürünün davalı tarafından sayılmak üzere teslim alındığını, bu durumda toplam olarak dosyaya sunulan davalı tarafından imzalı olan teslim tutanaklarına göre 34.000 adet pantolon teslim edilmediğini, bunların 10.274 ayıplı adedinin iade edildiğinin tespit edildiğini, taraflar arasında 26/07/2018 tarihli sözleşmenin 1.maddesi gereğince ayıplı olan 34.000 adet pantolonun iadesinde anlaşıldığının görüldüğünü, ancak davacının davalı şirkete ayıplı olan ürünlerin tesliminin davalı yanın teslimden kaçınması nedeni ile gerçekleştiremediğini, bu nedenle davacı tarafından iade edilmesi gereken 34.000 adet üründen davacı tarafından teslim edilen 10.274 adet ürün düşüldüğünde 23.726 adet kalan ayıplı ürün için, teslim edilmediği iddiası ile davacı yanın davalı yandan 787.940,46TL borçlu olamayacağını, davacının 26/07/2018 tarihli 2.sözleşme uyarınca davacı tarafından davalıya teslim edilmiş ayıplı ürün adedinin 10.274 adet olduğunu ve 10.274 x 33,21TL birim fiyattan değerinin 341.199,54TL olduğunu, davacı şirketin 29/06/2020 tarihi itibari ile elinde hali hazırdaki ayıplı teslim edilemeyen ürün adedinin 7.336 adet olduğun, bunun ikinci sözleşmedeki birim fiyat olan 33,21TL + KDVden hesaplandığında 243.628,56TL +KDV olduğunu, bu durumda 243.628,56TL+KDV karşılığı davalıya teslim edilmesi gereken ayıplı ürün bulunduğunu, davacının davalı yana teslim etmesi gereken ayıplı ürün adedinin 23.726 adet olduğunu ve 23.736 x 33,21TL +KDV birim fiyattan 787.940,46TL +KDV değerinde olduğunu, davacının fiziki sayım neticesinde elinde 7.336 adet ayıplı ürün bulunduğunu, teslim etmesi gereken kalan ayıplı ürün miktarının 23.726-7336= 16.390 adet olduğunu, bu miktarın 33,21TL birim fiyat +KDV = 544.311,9TL + KDV değerinde hesaplandığını, davacı şirketin teminat mektubunu bozdurma suretiyle yapmış olduğu ödemeler haricinde … Bankasından EFT yolu ile 10/05/2018 tarihinde 150.000TL ve 53.330TL olarak toplam 203.330TL ödeme yaptığını, davalı şirkete … Bankası AŞ’den alınmış olan … nolu ve 225.000TL bedelli teminat mektubu ve … AŞ’den alınmış olan … nolu ve 440.000TL bedelli teminat mektubunun teminat amacıyla verildiğini, bu teminat mektuplarının 11/09/2018 tarihinde davalı tarafından nakde çevrildiğini, davacının davalı yana sözleşme uyarınca vermiş olduğu … AŞ … Şubesine ait 600.000TL bedelli tarihsiz olan teminat çekinin iadesi ile … Bankası AŞ’den alınmış olan 225.000TL bedelli teminat mektubu ve … AŞ’den alınmış olan 440.000TL bedelli teminat mektubunun nakde çevrildiği tarih olan 11/09/2018 tarihinden itibaren davacı yana ödeme tarihine kadar ticari temerrüt faiz oranı ile ödenmesi yönünde görüşleri olduğunu belirtmiştir.
Bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş olup, rapora karşı beyan ve itirazlar dosyaya ibraz edilmiştir.
Dava; davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine yönelik menfi tespit, istirdat ve çek iptali davası olduğu tespit edilmiştir.
Yapılan yargılama, davacı tarafın iddiaları, davalının beyanları, tanzim olunan bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; davacı ile davalı arasında 19/02/2018 tarihli sözlü sözleşme ile, 34.000 adet PTT Posta Dağıtıcısı yazlık pantolonunun davalı tarafından üretilerek davacı şirkete satışı konusunda tarafların anlaştıkları, işbu anlaşma gereği davacı tarafından davalıya … Bankası AŞ’den alınmış olan … nolu 225.000TL bedelli teminat mektubu ile … AŞ’den alınmış olan … nolu 440.000TL bedelli teminat mektubunun verildiği, davalı tarafından 34.000 adet pantolonun üretiminin yapılarak davacıya teslim edildiği, davacı tarafından da üretilen pantolonların PTT AŞ’ye teslim edildiği, ancak PTT tarafından pantolonların renginin solduğu belirtildiği, bunun üzerine davacı ile davalı tarafın 26/07/2018 tarihli yeni bir sözleşme akdederek, daha önce davacıya teslimi yapılan ve ayıplı olduğu belirtilen 34.000 adet PTT posta dağıtıcısı yazlık pantolonun yerine 34.000 adet yeni ve 16/07/2018 tarihli teknik şartname kumaş özelliklerine uygun pantolonun üretimi ve teslimi konusunda anlaştıkları, taraflar arasındaki uyuşmazlığın davacı ile davalı arasında bulunan ticari ilişki sebebiyle davalı tarafından üretilen ve davacıya teslim edilen yazlık pantolonların ayıplı çıkması sebebiyle söz konusu ayıplı ürünlerin yeniden üretilip davacıya teslimine ve karşılığında da ilk olarak üretilen ayıplı ürünlerin davacı tarafından davalıya teslimine yönelik yapılan ikinci anlaşmanın yerine getirilmediği ve bu yerine getirilmemede hangi tarafın kusurlu olduğuna yönelik uyuşmazlığın tespiti ile davacı tarafından 1. Sözleşmede teminat olarak verildiği iddia olunan teminat mektubunun bedelinin haksız olarak tahsil edildiği iddiası ile söz konusu bedelin istirdadı, davacı şirketin davalı şirkete borçlu olmadığının tespiti ve 2. Sözleşmedeki ayıplı ürünlerinin teslimi için teminat olarak verildiği iddia edilen 600.000,00 TL bedelli çekin ödenmemesi ve iptaline yönelik olduğu tespit edilmiştir.
Taraflar arasında imzalanan 16/07/2018 (yada 26/07/2018) tarihli sözlü sözleşmenin 5. Maddesi gereğince sözleşmeye konu ürünlerin 17.000 adedinin en geç 15/08/2018 tarihine kadar, 17.000adedinin ise en geç 06/09/2018 tarihine kadar teslim edileceği, olağanüstü durumda en son teslimi tarihinin 15/09/2018 tarihi olduğunun belirtildiği, taraflar arasında imzalanan 26/07/2018 tarihli ikinci sözleşmede ise, sözleşmenin 1.maddesi gereği tarafların 34.000adet yazlık pantolonun üretici firmaya iade edilmesi konusunda anlaştıkları, sözleşmenin 4.maddesi gereği, üreticinin iade edilen ayıplı pantolon adedi bedelinden sorunlu olduğunun belirtildiği, 04/09/2018 tarihine kadar iade edilmeyen mamul adedi için 33,21 + KDV’den müşteriye fatura edileceğinin belirtildiği, sözleşmenin 5.maddesinde ise, üreticinin sözleşmeye konu ürünlerin 17.000 adedini en geç 15/08/2018 tarihine kadar, 17.000 adedini en geç 06/09/2018 tarihine kadar teslim edilecek olup, olağan üstü durumda en son teslim tarihinin 15/09/2018 olduğunun düzenlendiği, … Grubunun (davalının) sorumluluğunun PTT’nin deposuna ulaşana kadar olup, depoya teslim etmenin … (davacı) firmada olduğunun belirtildiği, sözleşmenin 6.maddesinde, üreticinin sözleşmede kararlaştırılan teslim tarihine kadar aykırılık halinde geç teslimden doğacak gecikmelerden ötürü iş sahibi kurum tarafından müşteriye yansıtılan ve açıkça belgelenen bedellerin müşteri tarafından kendisine rücu edilmesine muvafakat edildiği, üreticinin tüm ürünleri 1 yıl garanti olduğunu taahhüt ettiği, bir yıl içinde kendisine verilecek talimatlara uygun hareket edeceğini kabul ve taahhüt ettiği, sözleşmenin 11.maddesinde, üreticinin vaat ettiği 34.000 adet PTT dağıtıcısı yaz pantolonun müşteri tarafından gerekli kontrollerden sonra üreteceğinin belirtildiği, sözleşmenin 15.maddesinde, müşteri tarafından iade edilmeyen ayıplı pantolonlar için 600.000 TL teminat çeki verileceğinin düzenlendiği görülmüştür.
Mahkememizce yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu tanzim olunan ve mahkememizce de kabul gören bilirkişi raporundaki tespitlere göre, incelenen pantolonların bir kısmının diz bölgelerinde renk solması olduğu, PTT tarafından yaptırılan test sonuçlarından da belli olduğu üzere pantolonlardaki hatanın, üretimde kullanılan kumaşların yıkama, ter ve ışık haslıklarının düşük olmasından kaynaklandığı, söz konusu hatanın pantolonların kullanımı sırsında ve yıkanmasından sonra ortaya çıkan hatalar olup, gizli ayıp niteliğindeki hatalardan olduğu, sayım sonucunda davacı şirketin deposunda 151 adet koli içerisinde muhtelif beden numaralarında 7336 adet ayıplı pantolonun teslime hazır halde depolandığının tespit edildiği, 26/07/2018 tarihinde davalının, davacıdan sözleşmeye bağlı olarak … çek nolu ile 600.000TL tutarında teminat çeki aldığı, 29/06/2020 tarihinde yapılan fiziki sayım sonrasında davalıya teslim edilmesi gereken ayıplı ürün adedinini 7336 adet olduğu, 26/07/2018 tarihli sözleşme gereği ürünlerin birim fiyatının 33,21+KDV olarak belirlendiği, bu durumda 7.336 x 33,21 = 243.628,56TL karşılığı davalıya teslim edilmesi gereken ayıplı ürün bulunduğu, taraflar arasında yapılan sözleşmede 15/08/2018 tarihinde 17.000 adet, 06/09/2018 tarihinde 17.000 adet pantolonun teslim edilmesi gerekirken teslim tutanaklarına göre taraflar arasında imzalanan 19/02/2018 tarihli sözleşmenin sözleşme şartının davalı tarafından yerine getirilmediği, davalı tarafından teslim tutanaklarına göre 34.000 adet pantolonun teslim edildiği, bunların 10.274 ayıplı adedinin iade edildiğinin tespit edildiği görülmüştür.
Görüldüğü üzere davacı ile davalı arasında 2 adet sözleşme yapılmıştır, bunlardan ilki 19/02/2018 tarihli sipariş için verilen teknik şartnamelere uygun olarak düzenlenmesi amacıyla 34.000 adet PTT posta dağıtıcısı yazlık pantolonu, davalı … … …. A.Ş tarafından üretilip davacı müşteri … … …. San. Tic. Ltd. Şti’ne teslimine ilişkin ilk sözleşmedir, bu sözleşme uyarınca davalı tarafından üretilen yazlık pantolonlar davacıya teslim edilmiş, ürün bedelleri de davacı tarafından davalıya ödenmiştir. Bu husus taraflar arasında ihtilafsız olup nitekim bilirkişi tarafından yapılan defter incelemelerinde de ilk sözleşme uyarınca kararlaştırılan bedellerin ödendiği anlaşılmıştır. Bu ilk sözleşmede bedellerin ödendiği ihtilafsız olup taraflar arasındaki uyuşmazlık esasen ikinci sözleşmeden yani 26/07/2018 tarihli sözleşmeden kaynaklanmaktadır. İlk sözleşme uyarınca davacı tarafça davalıya 225.000,00 TL ve 440.000,00 TL’lik 2 adet teminat mektubu verilmiştir. Bu teminat mektupları dışında ilk sözleşmeye konu malların bedeli de ödenmiştir. Ancak teminat mektupları davalı şirket tarafından iade edilmemiştir. İlk sözleşme uyarınca davalı tarafından üretilen PTT posta dağıtıcısı yazlık pantolonlarının ayıplı çıkması sebebiyle davacı ile davalı arasında 16/07/2018 tarihindeki onaylı renk teknik şartname kumaş özelliklerine uygun olarak davalı tarafça yeniden üretilerek davacıya teslimi hususunda anlaşmışlardır. İşbu sözleşme 26/07/2018 tarihinde imzalanmıştır. Bu sözleşme uyarınca da müşteri tarafından iade edilmeyen ayıplı pantolonlar için 600.000,00 TL’lik teminat çeki verileceği düzenlenmiştir. Dolayısıyla davalının elinde ilk sözleşmeden kalan 225.000,00 TL’lik teminat mektubu, 440.000,00 TL’lik teminat mektubu ve 600.000,00 TL’lik teminat çeki bulunmaktadır. Bu sözleşme ile daha önce ilk sözleşme ile davalı tarafından üretilip davacıya teslim edilen ayıplı pantolonların en geç 04/09/2018 tarihine kadar iade edileceği, bu tarihe kadar iade edilmeyen mamul adedi için davalı tarafından iade edilmeyen mamul adedi için 33.21 TL + KDV’den müşteriye fatura edileceği konusunda anlaşılmıştır. Yine sözleşmenin 4. Maddesine göre üretici yani davalı … Grubu iade edilen ayıplı pantolon adedi bedelinden sorumludur hükmü mevcuttur. Yani sözleşmenin bu maddesine göre ayıplı ürünlerin bedelinin sorumluluğunu davalı şirkete yüklenmiştir. Şayet davacı ilk sözleşmeye göre davalı tarafından ayıplı olarak üretilen tüm ürünleri davalıya iade edebilecek olsa idi davalı ürettiği yeni ürünleri ayıplı ürünler ile değiştirmiş olacak ve davacı da bu yeni üretilen ürünler için herhangi bir bedel ödemek zorunda kalmayacaktı. Yine sözleşmenin 5. Maddesinde nasıl 4. Maddede müşteri tarafından ayıplı ürünlerin iadesi için bir süre öngörülmüş ise de davalı tarafından yeni üretilecek ürünlerin de davacıya teslimi hususunda bir süre öngörülmüş bulunmaktadır. Buna göre üretici sözleşmeye konu yeni ürünleri 17.000 adedini en geç 15/08/2018 tarihinde kalan 17.000 adedini ise 06/09/2018 tarihine kadar teslim edecektir. Olağanüstü bir hal karşısında ise en son teslim tarihi 15/09/2018 tarihidir. Hem davacı hem davalı sözleşmede belirtilen teslim tarihlerine uymamıştır. Dolayısıyla her iki tarafta sözleşmenin ifasında temerrüte düşmüştür. Mahkememizce yaptırılan bilirkişi incelemesine göre davacı tarafından davalıya sözleşmede öngörülen süre içerisinde 10274 adet ayıplı ürünün davalıya iade edildiği sabittir ve bu husus taraflarca kabul edilmektedir. Yine davacı tarafından PTT’den toplanan ve teslime hazır beklediği halde davalı tarafından teslim alınmayan 7336 adet ürün mevcuttur. Sözleşmelerde kural olarak birlikte ifa kuralı geçerlidir. Ayrıca kendi edimini ifa etmeyen tarafın edimini ifa etme için teşebbüste bulunan tarafın edimini sırf sözleşmede kararlaştırılan sürede ifa edilmediği gerekçesi ile kabul etmemesi de hakkın kötüye kullanımı niteliğindedir ve alacaklının temerrütü durumunu oluşturmaktadır. Bu kapsamda mahkememizce davacı tarafından davalıya teslim edilen 10274 adet ayıplı pantolon ile yine teslime hazır bekleyen 7336 adet ayıplı pantolon olmak üzere toplam 17610 adet ayıplı ürün bedelinden davalının sorumlu olduğu dolayısıyla menfi tespit davası yönünden 17610 adet ayıplı pantolon bedeli olan (17610 x 35,8668 (33,21 + KDV 2,6568 (%8)) = 631.614,34 TL yönünden davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine karar vermek gerekmiştir. Yine birlikte ifa kuralı gereği hali hazırda davacı tarafından elinde bulunduğu ancak davalı tarafından teslim alınmayan 7336 adet ayıplı pantolonun da davacı tarafından davalıya teslimine karar vermek gerekmiştir.
Davacı tarafından yargılamadan önce davalıya teslim edilen 10274 adet ayıplı pantolon olan yukarıda Mahkememizce davacı tarafından davalıya teslimine karar verilen 7336 adet teslime hazır bekleyen pantolon olmak üzere toplam 17610 adet pantolon dışında davalı tarafından ilk başlangıçta teslim edilen ancak davacı tarafından davalıya iade edilmeyen bakiye 16.390 adet pantolon bedelinden ise davacının sorumlu olduğu, sözleşmenin 4. Maddesi uyarınca davalı tarafın iade edilmeyen toplam 16390 adet pantolon bedelini her bir adedi 33.21 + KDV (%8) = 35.8668 x 16390 = 587.856,85 TL (KDV dahil) bedelin davacı tarafından davalıya ödenmesi gerektiği, davalı tarafından davacının ilk sözleşme uyarınca verdiği 225.000,00 TL ve 440.000,00 TL olmak üzere toplam 665.00,00 TL’lik 2 adet teminat mektubunun paraya çevrildiği, para çevrilen davacıya ait teminat mektuplarından davacının iade etmediği 16390 adet ayıplı pantolon bedeli olan 587.856,85 TL’nin mahsubu gerektiği, bu bedel mahsup edildiğinde davalı tarafından 77.143,15 TL’lik teminat mektubunun fazladan tahsil edildiği yani davalı tarafından fazla nakde çevrilen teminat mektuplarından bakiye kalan 77.143,15 TL’nin nakde çevirme tarihi olan 11/09/2018 tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine karar vermek gerektiği anlaşılmıştır.
Yine davacı tarafından ikinci sözleşme uyarınca davalıya teminat olarak verilen … … Şubesine ait … çek seri numaralı, keşidecisi …San. Ltd. Şti, lehtarı… A.Ş olan, keşide yeri ve tarihi boş 600.000,00 TL’lik teminat çekinin bedelsiz kaldığı, dolayısıyla bu çek sebebiyle davacının davalıya borçlu olmadığı anlaşıldığından bu çek sebebiyle davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine karar vermek gerekmiştir. Yine bilirkişi incelemesinde davacı defterlerinde davacı şirket tarafından dava dışı … A.Ş’ye yapıldığı belirtilen ödeme ve çekler ile davalının ilgisi olmadığından, her iki tüzel kişiliğin farklı bulunduğundan bilirkişi heyeti tarafından davacının teminat mektubunu bozdurma suretiyle yapmış olduğu ödemeler haricinde … Bankasından yapmış olduğu EFT’ler ve verildiği iddia olunan çekler yönünden ise bu ödemeler, ödeme olarak dikkate alınmamış ve bu husus hesaplamaya dahil edilmemiş, ilk sözleşme uyarınca sözleşme bedelleri taraflarca ödendiğinden ve bu husus ihtilafsız olup her iki tarafın ticari defterlerinde de kayıtlı olması sebebiyle davacı defterlerinde dava dışı firmaya yapıldığı iddia edilen bu ödemeler kararda dikkate alınmamış, kararda hesaplama yapılırken teslim edilen ayıplı ürünler, teslime hazır bekleyen ayıplı ürünler, hiç teslim edilmemiş ayıplı ürünler, bu ayıplı ürünlerin sözleşmesel fiyatları ve paraya çevrilen teminat mektubu miktarları dikkate alınarak hesaplama yapılmış ve hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenler ve dosya içeriğine göre;

1-Menfi tespit davası yönünden davalının sorumluluğunda olan, teslim edilen 10274 adet pantolon ile teslime hazır olarak bekleyen 7336 adet pantolon bedeli olan 631.614,34 TL yönünden (KDV dahil) davacının davalıya borçlu olmadığının TESPİTİNE,
2-Birlikte ifa kuralı gereği hali hazırda davacı tarafın elinde bulunan ancak davalı tarafından teslim alınmayan 7336 adet ayıplı pantolonun davacı tarafından davalıya teslimine,
3-Davacı tarafından davalıya teslim edilmeyen ve davalının sorumlu olduğu 16390 adet pantolon bedeli olan 587.856,85 TL’nin (KDV dahil) davalı tarafından paraya çevrilen 665.000,00 TL’lik teminat mektuplarından bu bedel düşüldüğünde davalı tarafından fazla nakde çevrilen teminat mektuplarından kalan bakiye tutar olan 77.143,15 TL’nin muacceliyet tarihi olan 11/09/2018 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından davalıya teminat olarak verilen … … Şubesine ait … çek seri numaralı, keşidecisi …San. Ltd. Şti, lehtarı… A.Ş olan, keşide yeri ve tarihi boş 600.000,00 TL’lik teminat çeki sebebiyle davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine, söz konusu çekin iptaline ve davacı şirkete iadesine,
5-Karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT gereğince takdir olunan 78.606,51TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Harçlar tarifesi gereğince alınması gereken 89.401,22TL karar ve ilam harcından peşin olarak alınan 35.059,09TL (dava açılırken 13.456,06TL + tamamlama harcı ile 21.603,03TL)nin mahsubu ile bakiye 54.342,13TLnin davalıdan alınarak Hazine’ye irat kaydına,
7-Davacı tarafından yapılan bilirkişi ücreti 2.200,00TL, 384,90TL keşif, 483,50 posta masrafı olmak üzere toplam 3.068,40TLnin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine,
Ayrıca davacı tarafından bu dava nedeniyle yatırılan 35.059,09TL harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8-Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider avansının talep halinde ve karar kesinleştiğinde İADESİNE,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, kararın tebliğinden itibaren 2 Hafta süre içerisinde Bölge Adliye Mahkemesine İSTİNAF yolu açık olmak üzere oy birliğiyle verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 17/02/2021

Başkan …
E-İMZALI
Üye …
E-İMZALI
Üye …
E-İMZALI
Katip …
E-İMZALI