Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
10. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO: 2014/487
KARAR NO: 2019/816

DAVA : İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ: 04/07/2013
KARAR TARİHİ: 24/10/2019

Mahkememizde görülmekte olan İstirdat davasının yapılan açık yargılaması sonunda aşağıdaki hüküm tesis edilmiştir.
(I) TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ:
(1) Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; 02/02/2013 tarihini 03/02/2013 tarihine bağlayan gece… Şti. Binasında meydana gelen soygun nedeniyle davacının bir çok eşyası ve çelik kasadaki çeklerin çalındığını, söz konusu soygun olayıyla ilgili Denizli CBS’nın… Sor. Sayılı dosyasıyla soruşturma başlatıldığını, … tarafından muhatap … Bankası… şubesinin … numaralı 30/04/2013 vadeli 8.000,00-TL bedelli çek ile birlikte 5 adet daha çekin kasadan çalındığını, …Şti. İle davacının kardeş firmalar olup çalınan işbu çekin müvekkili ile … arasındaki ticari ilişkiden dolayı …’ın ciro ederek teslim ettiği çek olduğunu ayrıca vaki soygun hadisesinde çalınan çeklerin iptali için Denizli ATM’nin … E. Sayılı dosyasında da çekler için ihtiyati tedbir kararı verildiğini, çalınan çeklerle ilgili meşru hamil olduğu iddiasıyla davalının da müracaat ettiğini ve tahsil edilemeyen çek için icra takibi başlatıldığını, müvekkilinin kendisinden sonraki hiçbir ciranta ile hiçbir şekilde ticari ilişkisinin bulunmadığını, çalınan çek için tedbir kararı alınarak davalı tarafın icra takibine konu ettiği çekler üzerindeki kaşelerin ve üzerine atılan imzaların sahte olduğunu, takip tutarının tamamının icra dairesi veznesine yatırılacağından bu paranın %15 teminat yatırılarak tahsilini önlemek amacıyla tedbir kararı verilmesini, icra takibinin durdurulmasını, dava konusu çekin davalıdan istirdadını ve yargılama giderleri ile avukatlık ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
(2) Davalı … Faktoring vekili dava dilekçesinde özetle; davacının çekte cirosunun bulunmaması nedeniyle aktif husumet ehliyetinin bulunduğunu çekin hamili olduğunu ve bu çekten dolayı alacaklı olduğunu ispat etmesinin gerektiğini, müvekkilinin iyi niyetli yetkili hamil olup dava konusu çeki Faktoring Yönetmeliğine uygun olarak iktisap ettiğini, müvekkilinin yükümlüğünün mevzuat gereği çekteki alacağı tevsik eden faturanın denetlenmesi ile sınırlı olup takip konusu çek incelendiğinde müvekkilinin müşterisinin… olup onunda çeki …’ten ciro yolu ile iktisap ettiğinin görülebileceğini, çekteki alacağı tevsik eden faturayı…’nin … adına düzenlediğini, bu iki şahıs arasında bugüne kadar herhangi bir itiraz yapılmadığına göre faturadaki alacağın gerçek olduğunun kabulünün zorunlu olduğunu, davacının çekteki tüm cirantaların ticari ilişkisini inceleme zorunluluğu olmadığını beyanla davanın reddi ile yargılama giderleri ve avukatlık ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.

(II) ÇEKİŞMELİ VAKIALAR HAKKINDA TOPLANAN DELİLLER :
(1)Taraflara usulüne uygun olarak tebligatlar yapılmış olup; Mahkememiz dosyası arasına alınmıştır.
(2)Tarafların iddia ve savunmaları, dosyada toplanan deliller nazara alınarak, mali müşavir bilirkişi … ile hukukçu bilirkişi …’e tevdii edilen dosyada tanzim olunan 05/01/2017 tarihli bilirkişi raporunda özetle; davacının sunduğu dilekçede (a) maddesine konu çek için dosyadaki tüm belgeler incelendiğinde çeki… – …’in keşide ederek …’a tevdii ettiğini ve ciro silsilesinin …, …, … Maddeleri Satışı… ve son olarak … Faktoring şeklinde olduğunun tespit edildiğini, davacı tarafından dosyaya söz konusu çekle ilgili çekin devir alınışına ilişkin tahsilat makbuzu – çek alındı bordrosu (sureti) ve bunun cari hesap kayıt suretinin sunulduğunu, söz konusu belgelerin incelendiğini ve bu belgelerin davacının beyanını doğrular nitelikte olduğunun tespit edildiğini, dava konusu çekle ilgili davalı … Faktoring’in dosyaya 11/02/2013 tarihli 5.229,76-TL bedelli bir fatura örneği ile faktoring temlik sözleşmesi sunduğunu,…numaralı Finansal Kiralama Kanunu’nun 9. Maddesinin 2. Fıkrası gereği faktoring şirketinin kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine davalı olsa bile bir mal veya hizmet satışından doğmuş faturayla tevsik edilemeyen alacaklarla kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamayacağını veya tahsilini üstlenemeyeceğini, aynı faturaya dayalı birden çok faktoring şirketine yapılan kısmi temliklerin toplam tutarının fatura tutarını aşamayacağını, davalı … Faktoring firmasının sunduğu faturada gerçek bir mal veya hizmet alımı olup olmadığının tespit edilemediğini, … Bankası… şubesine ait … no’lu 30/04/2013 tarihli 8.000,00-TL bedelli çek için İstanbul … İcra Müd.’nün … E. Sayılı takip dosyasıyla İİK. 72/3. Maddesi hükmü uyarınca tedbir kararı verilerek aynı çek için keşideci Mehmet … ile çekte cirantası olan … aleyhine yürütülmekte olan icra takibinin durdurulmasının yerinde olacağını, dava konusu çekin ilgili davalıdan istirdatını ve davacının söz konusu çek için hamil sıfatıyla alacaklı olduğu yönünde kanaat oluştuğunu ancak Denizli ATM’nin … E. Sayılı dosyasıyla çek iptali davasının ve Denizli CBS’nın … Sor. Sayılı dosyasının işbu dava yönünden bekletici mesele yapılması yönünde görüş ve kanaat bildirmiştir.
(3)Dosyaya sunulan bilirkişi raporunun belirtilen hususları karşılamadığı ve denetime elverişsiz olması nedeniyle bu kez bankacı bilirkişi …’ye tevdii edilen dosyada tanzim olunan 29/08/2019 tarihli bilirkişi raporunda özetle; davacının çalıntı olması nedeniyle istirdadını istediği dava konusu çekin davacının delil niteliği taşıyan resmi defterlerinde kayıtlı olup teslimine dair makbuzunun bulunduğunu ve davacının hamil sıfatını taşıdığının 05/01/2017 tarihinde düzenlenen bilirkişi raporunda tespit edildiğini (bu tespitin kendisi tarafından yapılan inceleme sonrası da doğru olduğunun görüldüğünü), öde yandan davalı … Faktoring A.Ş. Tarafından yapılan işlemlerin incelendiğini ve davacının 2013 yılında işlem yaptığı … Ambalaj… ile 2011 yılında sözleşme yaptığının firma ile uzun süredir çalıştığının anlaşıldığını, yapılan işlemin fatura temliği olup işlemin faktoring mevzuatına uygun yapıldığını, teminat olarak alınan dava konusu çekin de cirolarının yapılan işlemle uyumlu olup faturanın bulunmasına karşılık yapılan işlemin gerçek bir alışverişten kaynaklandığı konusunun incelendiğini ve teyit edildiğine dair bir belge bulunamadığını, faktoring mevzuatına uygun olarak gerçekleştirilmiş olsa da bu işlemin gerçek bir mal ve hizmet alışverişinden kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususunun teyidi için fatura borçlusu ve alacaklısının kayıtlarında mahallen tayin edilecek bir bilirkişi tarafından incelenmesi gerektiğinin 04/02/2015 tarihinde yayımlanan yönetmelikle zorunlu kılındığı yönünde görüş ve kanaat bildirmiştir.

(III) DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE:
Dava çek istirdatı istemine ilişkindir.
Mahkememiz dosyasında birden fazla çek yönünden farklı firmalar aleyhine açılan çek istirdatı davası, TTK 792. Maddesi hükmünün her bir davalı yönünden ayrı ayrı değerlendirmeye tabi tutulması gerektiği takdir edildiğinden diğer davalılar yönünden dosyadan tefrik işlemi yapılmış, huzurdaki ana dava dosyası davalı … Faktoring açısından (8.000 TL bedelli, 30/04/2013 tarihli …Bankası … Şubesi’ne ait çek) devam ettirilerek hükme bağlanmıştır. Dava değeri olarak diğer dava konusu tefrik olunan çekler yönünden arttırıma tabi tutulup harç eksiği ikmal edilmekle beraber huzurdaki dava dosyası dava dilekçesinde gösterilen 10.000 TL üzerinden esas alınmıştır.
“…Dava dilekçesi bütün olarak değerlendirildiğinde davacı iradesinin çekin istirdatı istemine ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. 6102 sayılı TTK’nın 792. maddesinde “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa ister hamile yazılı ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790’ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” şeklinde bir düzenlemeye yer verilmiştir. Bu düzenleme uyarınca rıza hilafına elden çıktığı ileri sürülen çekin istirdatına karar verilebilmesi için davacının dava konusu yaptığı çekin yetkili hamili olduğunu kanıtlaması yanında, çeki elinde bulunduran yeni hamilin çeki kötü niyetle iktisap ettiğini ya da iktisapta ağır kusuru bulunduğunu ispat etmesi gereklidir. Bu durum karşısında davada ispat yükü çekin istirdatına karar verilmesini talep eden davacıya ait olup aksinin kabulü kıymetli evrakın mücerretlik ilkesini ortadan kaldırır.” (emsal için bknz. Yargıtay 11. HD. 2019/1464 E. 2019/3080 K. Sayılı ilamı )
Bu minvalde dosya ele alındığında 6361 Sayılı Yasa ve ilgili mevzuat nazarında çekin anılan kanunun 9 vd maddeleri uyarınca devralındığını ispat yükünün davalıya, 6102 Sayılı TTK 792. Maddesince çekin yetkili hamili olduğunu ve davalının çeki kötü niyetle iktisap ettiğini ya da iktisapta ağır kusuru bulunduğunu ispat yükünün ise davacıya ait olduğunun kabulü gereklidir.
Mali bilirkişiden alınan raporda; davacı firmanın çeki kendi defterine işlemiş olmasından bahisle hamil sıfatı bulunduğuna dair tespit yapılmış ise de davalı firmanın fatura temliki karşılığı finansmanını sağladığı işlemle ilgili dava konusu edilen çeki teminat olarak kabul ettiği, davalının dava dışı faktoring sözleşmesini akdettiği firma ile 2011 yılında sözleşme yaptığı ve uzun süredir çalıştığının tespit edildiği, işlemin faktoring mevzuatına uygun şekilde yapıldığı ifade edilmiştir. Öte yandan raporda davalının yeterli istihbarat çalışması yapmadığı bildirilmiş ise de somut olay bazında hakimliğimizce yapılan değerlendirmede; dava konusu edilen çekte davalının sözleşme yaptığı firmanın cirosunun davalıdan hemen önce yer almakla birlikte çekte söz konusu dava dışı şirketin cirosu dışında önceki ciroların mevcut olduğu, çekin şeklen geçerli ciro silsilesini haiz olduğu anlaşılmıştır. 04/02/2015 tarihinde yayımlanan Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul Ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelik 5. Maddesi nazarında faktoring firmalarının müşterilerinin mali durumlarının değerlendirilerek bunların itibarı ve işlem geçmişlerini dikkate almaları bununla birlikte “gerektiği” hallerde fatura borçlusu veya senet keşidecisine başvurarak borcun teyit edilmesini sağlayacak yöntemler geliştirmesine vurgu yapılmış olmakla birlikte söz konusu yönetmeliğin yürürlük tarihinin faktoring sözleşmesinin imza edildiği tarihten sonra olduğu aksi halde dahi davalı firmanın bu yönde araştırma yapmasını gerekli kılan somut bir bulgunun varlığının ispatlanmadığı takdir edilmekle TTK 792. Maddesinin yasal şartlarının oluşmadığı anlaşıldığından davanın reddine dair aşağıdaki hüküm tesis edilmiştir.
(IV) HÜKÜM SONUCU :
(1)Davanın REDDİNE,
(2)Harçlar tarifesi gereğince alınması gereken 44,40 TL maktu karar ve ilam harcından peşin alınan 170,80 TL harçtan mahsubu ile bakiye 126,40 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
(3)Davacı tarafından yapılan yargılama masraflarının kendi üzerinde bırakılmasına,
(4)Davalı duruşmalarda vekil ile temsil edildiğinden reddedilen miktar yönünden AAÜT uyarınca 2.725,00 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
(5)Dosyada kullanılmayan bakiye gider avansının HMK.’nın 333. ve HMK. yönetmeliğinin 47/1. maddeleri uyarınca karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatıran tarafa ödenmesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, 5235 sayılı Kanun’un 33-(1), 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 341-(1) ve devamı maddeleri uyarınca, gerekçeli kararın usulen taraflardan her birine tebliğinden itibaren iki haftalık yasal süre dahilinde, Mahkememize dilekçe ile başvurmak suretiyle İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.

Katip

Hakim
¸
“5070 Sayılı Kanun hükümlerince bu belge elektronik imza ile imzalanmıştır. “