Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
10. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2014/328 Esas
KARAR NO : 2018/1196
DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ: 22/09/2014
KARAR TARİHİ: 07/11/2018
Mahkememizde görülmekte olan Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; …AŞ ile davalı arasında, davalının işyerinde ve depolarında satmak ve teşhir etmek üzere münhasıran … marka madeni yağları, gresleri ve sair müstahzarları satmak amacıyla 30/05/1997 tarihinde 10 yıl süre ile Madeni Yağ Bayilik Sözleşmesi akdedildiğini, sözleşme süresinin 19/07/2002 tarihinde imzalanan protokol ile 11 yıl olarak tadil edildiğini, anılan sözleşmenin 11/10/2011 tarihinde davacı şirketin yönetici ortağı bulunduğu … Madeni Yağlar Ortaklığına devredildiğini ve sözleşme gereği doğan ticari ilişkinin devrine müteakip … Madeni Yağlar Ortaklığı tarafından yürütüldüğünü, işbu ortaklığın 17/09/2004 tarihi itibariyle feshedildiğini ve bu anlaşmaların …AŞ’ye devredildiğini, bu nedenle söz konusu sözleşmenin tarafı davacı şirket olduğunu, davalı şirketin sözleşme gereği yıllık 15 ton asgari alış taahhüdünü yerine getirmediğini, davaya konu işyerinde davacı şirket markası dışında başkaca madeni yağların satış ve teşhirini gerçekleştirmek suretiyle bayilik anlaşmasındaki taahhütlerini ve şartlarını ihlal ettiğini, Sivas …Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D.iş sayılı dosyasından yapılan tespit ile bu durumun tespit edildiğini, davalının bu eylemleri nedeniyle davacı şirket tarafından…Noterliği’nin 10/07/2007 tarih ve … yevmiye nolu ihtarnamesi ile davalı tarafa 374.500 USD kar kaybının, 40.000 USD cezai şartın ödenmesine ve serviste kullanılmak üzere ariyet olarak verilen teçhizat ve ekipmanların iadesi hususunun davalıya ihtar edildiğini, ancak davalının bu hususlarda bir girişimi olmadığını, anılan nedenlerle davanın kabulü ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 40.000 USD cezai şart alacağının şimdilik 5.000 USD’sinin ve 374.500 USD kar mahrumiyeti alacağının şimdilik 5.000 USD’sinin ihtar tarihi olan 10/07/2007 tarihinden itibaren yabancı paraya işletilecek en yüksek mevduat faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, davalıya ariyet olarak bırakılan demirbaşların davacı şirkete iadesine, iadesinin mümkün olmaması halinde ariyet demirbaşları bedeli olan 35.609 USD’nin şimdilik 5.000 USD’sinin yabancı paraya uygulanacak en yüksek faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davalı şirketin davacının markasından başka markaların madeni yağlarını zorunlu kalmadıkça kullanmadığını, Sivas …Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D.iş sayılı dosyası ile tespit edilen farklı marka yağların çok cüz-i bir kısmının davalı şirket tarafından kullanıldığını, asıl tüketicisinin tamamen farklı bir tüzel kişilik olan …AŞ olduğunu, bazı servis müşterilerinin farklı marka madeni yağ taleplerinden dolayı davacının haklılığının söz konusu olmadığını, yine Rekabet Kurulu’nun 29/03/2007 tarih ve 2006-4-268 07-29 / 264/95 sayılı kararına göre akdedilen sözleşmenin Rekabet Kurulu kararının 4.maddesi hükmünden muaf tutulabilmesi için rekabet etmeme şartı içermemesi ve mevcut halleriyle cezai şart içermiyor olması gerektiği yada anlaşmanın rekabet etmeme şartını ve cezai şartı ortadan kaldıracak şekilde tadil edilmesi ve süresinin de 5 yılı geçmeyecek şekilde düzenlenmesi gerekirken davacı şirket tarafından sözleşme tadiline ilişkin davalı şirkete hiçbir teklifte bulunmadığı gibi davacı şirket tarafından gönderilen …Noterliği’nin 13/07/2007 tarih ve… yevmiye numaralı ihtarnamesi ile sözleşmeye aykırılıktan dolayı sözleşmenin feshedildiğinin bildirildiğini, bu nedenle davalı şirketin sözleşme hükümlerine aykırı hareket etmediğinin açık olduğunu, bu nedenle davacı taleplerinin reddi gerektiğini, yine davacı tarafından talep edilen ekipmanlar üzerinde Sivas …Sulh Hukuk Mahkemesi’nin …D.iş sayılı dosyası ile ihtiyati tedbir kararı bulunduğu ve bu ekipmanların teslimine ilişkin anlaşma bulunduğunu, ancak davacı tarafın kötü niyetli olarak bu durumu mahkemeden sakladığını, ekipmanlarla ilgili davacı taleplerinin reddi gerektiğini, anılan nedenlerle davacının tüm taleplerinin reddi ile yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ve beyan etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Mahkememizce davalı şirketin ticari defter ve belgeleri üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılması bakımından Sivas Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesi’ne talimat yazılmasına karar verilmi, Sivas …Asliye Hukuk Mahkemesi’nin… Talimat sayılı dosyası ile aldırılan bilirkişi raporunda; davalı şirket tarafından incelemeye 1998, 2000, 2004, 2005 ve 2007 yılına ait muhasebe defterlerinin ibraz edildiği, ancak 1999, 2001, 2002 ve 2003 yıllarına ait defterlerin ibraz edilmediği, davalı şirketin keşif mahallinde iki ayrı şirketi ve aynı zamanda iki ayrı işyeri bulunduğu, bunlardan birisinin …Şti, diğerinin ise davalı şirket olduğu, bu davalı şirketin işyerinin Eylül 2008 tarihinde …Şti’ne devredildiği, davalı şirketin kayıtlarına göre ana işinin otomobil ticareti olduğu, davacı şirket ile olan ticari anlaşmasına göre bahse konu olan mal alımını davacı şirketin dışında başka bir firmadan almadığı, davalı şirketin incelenen defterlerine göre davacı şirketten almış olduğu toplam ürün miktarının 29.540,31 TL olduğu, davacı şirkete yapılan ödemenin ise 19.468,63 TL olduğu hususu bildirilmiştir.
Aldırılan talimat raporundan sonra davacı şirketin ticari defter ve kayıtları ile tüm dosya kapsamı üzerine bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş, bilirkişi olarak Prof.Dr…., Prof.Dr…. ve Mali Müşavir … tayin edilmiş, bilirkişi heyeti tarafından sunulan raporda; taraflar arasında mevcut sözleşmenin haklı olarak feshedildiğini, haklı fesih sebebi ile davacının cezai şarta ilişkin 5.000,00 USD, yine kar mahrumiyetine ilişkin 5.000,00 USD talep edebileceği ve ariyet malzemesinden ötürü talep edilebilecek tutarın 35.609,00 USD olacağı yönünde görüş ve kanaat bildirilmiştir.
Tarafların aldırılan bilirkişi raporuna itirazları üzerine bilirkişi heyetinden ek rapor aldırılmasına karar verilmiş, sunulan bilirkişi ek raporunda; cezai şart, ariyet malzeme bedeli ve yine kar mahrumiyeti konusunda kök raporlarında belirlenen rakamlarda bir değişiklik olmadığı, yapılan hesaplamaların doğru olduğu, mahkemenin BK 44.maddesine göre belirlenmesi istenen kar mahrumiyet tutarının davalının elde etmiş olduğu kar miktarına göre hesaplama yapılması gerekeceği, dolayısı ile davalının ödemesi gereken tutarın 42.896,00 TL olabileceği ancak bu hususun BK 44.maddesine göre yapılacak indirimin takdirinin mahkemede olacağı yönünde görüş ve kanaat bildirilmiştir.
Bilahare davalı şirketin sicil dosyasının celp edilip incelenmesinde; … Ticaret Sicil Memurluğu’nun … sicil numarasında kayıtlı davalı şirketin 14/04/2010 tarih ve 11 sayılı ortaklar kurulu kararına istinaden tasfiyesine karar verildiği ve tasfiye memurluğuna …’ın atandığı, işbu kararın 19/04/2010 tarihinde tescil ve ilan edildiği, yine şirketin 18/05/2011 tarihli tasfiye memurluğunca ibraz edilen kapanış kararına istinaden şirketin kaydının kaldırıldığı ve kapanış işleminin 20/05/2011 tarihinde tescil ve ilan edildiği anlaşılmıştır.
Sicilden terkin edilen davalı şirketin TTK 547.maddesi uyarınca yeniden ihyası için davacı vekiline süre verilmiş, davacı vekili tarafından Sivas Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan dava sonucunda Sivas …Asliye Hukuk Mah.nin … Esas, … Karar sayılı hükmü ile davalı şirketin yeniden ihyasına karar verildiği ve Fehmi Taşdan’ın tasfiye memuru olarak atandığı görülmüştür. Sivas…Asliye Hukuk Mahkemesi’nin bu kararı Yargıtay …Hukuk … Esas, … Karar sayılı ilamı ile onandığı ve kararın kesinleştiği anlaşılmıştır.
Yapılan yargılama, davacının iddiaları, davalının beyanları, ibraz edilen deliller, aldırılan bilirkişi kök ve ek raporu ile tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; davacı şirket ile davalı şirket arasında 30/05/1997 tarihinde madeni yağ bayilik sözleşmesi akdedildiği, 19/07/2002 tarihinde imzalanan protokol ile sözleşme süresinin 11 yıl olarak tadil edildiği, sözleşme düzenlenirken davacı şirket tarafından davalı şirkete istasyonda kullanılmak üzere dava dilekçesine ek 7 olarak gösterilen klima gaz dolum cihazı, balans makinası, oto servis lifti, kompresör ve yıkama makinasının davalı şirket yetkilisi …’e teslim edildiği, taraflar arasındaki sözleşmenin davacı şirket tarafından ….Noterliği’nin 10/07/2007 tarih … yevmiye nolu ihtarnamesi ile feshedildiği ve cezai şart istemi ile kar kaybı isteminde bulunulduğu, ayrıca ariyet olarak verilen tesisat ve ekipmanların iadesinin talep edildiği görülmüştür. Davacı dava dilekçesi ile davalının akdedilen sözleşme ile yıllık 15 ton asgari ürün alım taahhüdünde bulunulduğu, davalının sözleşmenin yürürlükte kaldığı 1997-2007 yılları arasında 107 ton eksik ürün alımı yaptığını, eksik alınan 107 tonluk bu ürün sebebi ile davacının kar kaybı talebinde bulunduğu görülmüştür. Yine davacının diğer istemleri davacı tarafından davalıya sözleşme gereği ariyet olarak teslim edilen malların öncelikle aynen iadesi, olmadığı takdirde bedelinin tahsili ve yine sözleşmenin haklı sebeple feshi nedeniyle sözleşmenin 10.maddeki cezai şart istemine yöneliktir. Öncelikle taraflar arasındaki sözleşmenin haklı olarak feshedilip feshedilmediği ve bu kapsamda davacının ariyet bedeli, cezai şart ve kar kaybı isteminde bulunup bulunamayacağının değerlendirilmesi gerekmektedir. Davacı tarafça davalıya …Noterliği’nin 10/07/2007 tarih … yevmiye nolu ihtarnamesi ile çekmiş olduğu ihtarnamede fesih sebebi olarak temelde iki sebep öngörülmüştür. Bunlardan bir tanesi davalının yıllık 15 ton ürün alımı taahhüdüne aykırı davranışı, diğeri ise davalı şirketin işyerinde Sivas ..Sulh Hukuk Mahkemesi aracılığıyla yaptırılan tespitte sözleşmeye aykırı olarak davacının ürünleri dışında başka firmaların ürünlerinin de bulundurulması ve satılmasına ilişkindir. Fesih sebeplerinden birincisi olan eksik ürün alım taahhüdü yönünden yapılan değerlendirmede davacı ile davalı arasında akdedilen sözleşmede yıllık 15 ton madeni yağ alımı hususunda asgari alım taahhüdünün öngörüldüğü, davalının ilk yıldan itibaren söz konusu yıllık 15 ton alım taahhüdüne uymadığı, davacı tarafça da davalının bu alım taahhüdüne uymaması sonrası davalıya yıllık dönemler itibariyle alım taahhüdüne uyması yada eksik kalan alım taahhütlerini yerine getirmesi hususunda herhangi bir ihtarname, ihbarname çekmediği, yani davacının davalının bu alım taahhüdüne aykırı davranışına 10 yıl süre ile sessiz kalarak davalıda sözleşmenin bu şekilde devam edeceği noktasında bir güven oluşturduğu, bu itibarla davacının bu sebebe dayalı sözleşme feshinin haklı olmadığı, nitekim Yargıtay uygulamaları dikkate alındığında da yıllık alım taahhüdüne aykırı davranan bayiye yönelik haklarını saklı tutmayan şirketler için geçmiş dönemlere yönelik cezai şart yada kar kaybı istemi ile ilgili talepte bulunulamayacağı noktasında yerleşmiş bir uygulama gelişmiş bulunmaktadır. Davacının ikinci fesih sebebi olarak öngördüğü davalı bayinin işyerinde davacı şirkete ait yağlar dışında rakip firmaların yağlarını bulundurması noktasında ise taraflar arasında akdedilen sözleşmenin 7.4.maddesinde bayinin davacı firma dışındaki başka şirketlere ait malları satmama yükümlülüğünü üstlendiği, Sivas Sulh Hukuk Mahkemesi aracılığıyla yaptırılan tespite göre davalının bu yükümlülüğe aykırı davrandığı ve bu kapsamda bayinin sözleşmeyi feshetmekte haklı olduğu ve bayinin sözleşmenin feshine sebebiyet verdiği kanaatine ulaşılmıştır. Bu kapsamda davacının taleplerinin irdelenmesine gelince;
Ariyet olarak teslim edilen malzemeler yönünden; davacı tarafından sözleşmenin kurulmasıyla birlikte davalıya dava dilekçesinin ek 7 maddesinde belirtilen 1 adet Motor Test ve Klima Gaz Dolum Cihazı Balans Makinası (28.266,19 USD bedelli), 2 adet BMS Oto Servist Lifti (1.575,13 USD bedelli), 1 adet Lupamat … Kompresör (3.445,39 USD bedelli) ve 1 adet Yıkama Makinasının (2.322,50 USD bedelli) teslim edildiği, sözleşmenin feshi halinde sözleşmenin 11.7.maddesine göre ariyet olarak teslim edilen malzemelerin davacıya iade edilmesi gerektiği, bu noktada feshin haklı yada haksız olmasının da bir öneminin bulunmadığı, davalı tarafça ariyet olarak teslim alınan malzemelerin davacı şirkete teslim edildiğine ilişkin herhangi bir teslim belgesinin dosyaya sunulmadığı gözönüne alındığında ariyet olarak teslim edilen makinaların davalıdan alınarak aynen davacıya teslimine karar vermek gerekmiş, yine teslim sırasında söz konusu makinaların bulunamaması halinde taraflarca sözleşmeye konu ariyet malların bedeli kararlaştırılmış bulunduğundan bu bedellerin İİK 24/4.maddesi uyarınca icra müdürlüğü tarafından dikkate alınmasına karar vermek gerekmiştir.
Cezai şart alacağı yönünden ise; davalı şirketin Sivas …Sulh Hukuk Mahkemesi’nce yaptırılan tespit dosyasına göre ve davalının dosyaya yansıyan bir kısım beyanlarına göre davalı şirketin davacının markası olan yağlar dışında başka firmalara ait yağları da işyerinde bulundurduğu, bu bağlamda sözleşmeye aykırı davrandığı ve davacının sözleşmenin 10.1.maddesine göre 40.000,00 USD cezai şart talebinde bulunabileceği, ancak davacı tarafın 5.000,00 USD cezai şart talebinde bulunduğu ve bu talebini arttırmadığı görülmekle, davacının talebi ile bağlı kalınarak 5.000,00 USD cezai şartın ihtarnamenin davalıya tebliğ tarihinden itibaren 3 günlük süre sonu olan 27/12/2007 tarihinden itibaren işleyecek 3095 sayılı Yasa’nın 4a maddesi uyarınca işleyecek, kamu bankalarının USD cinsine uyguladığı en yüksek 1 yıllık vadeli mevduat faiz oranı ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine karar vermek gerekmiştir.
Kar mahrumiyeti açısından ise; her ne kadar sözleşmenin 6.maddesi uyarınca davalı tarafından yıllık asgari 15 ton alım taahhüdünde bulunulmuş ise de davacı tarafından davalının alım taahhüdüne aykırı davranıldıktan sonra birer yıllık süreler içerisinde alım taahhüdüne aykırı davranıldığı ve belirtilen dönem için kar mahrumiyeti yada cezai şart istemlerini saklı tuttuğuna yönelik herhangi bir ihtarname bulunmaması dikkate alındığında davacının geçmiş dönem için kar kaybı talebinde bulunulamayacağı sonucuna ulaşıldığından davacının kar kaybı istemi yönünden davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi ve ayrıntısı yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacının davasının KISMEN KABUL / KISMEN REDDİ ile,
A) Ariyet mal teslimine ilişkin davanın KABULÜ ile davacı tarafından davalıya ariyet olarak verilen;
a) 1 adet Motor Test ve Klima Gaz Dolum Cihazı Balans Makinası, (28.266,19 USD bedelli)
b) 2 adet BMS Oto Servist Lifti (1.575,13 USD bedelli)
c) 1 adet Lupamat 62-442 Kompresör (3.445,39 USD bedelli)
d) 1 adet Yıkama Makinası, (2.322,50 USD bedelli)
Makinaların davalı tarafından alınarak davacıya aynen İADESİNE,
B-Aynen iade mümkün olmaz ise söz konusu taşınır malların İİK’nun 24/4 maddesi uyarınca yanlarında yazan ilamda belirlenen değerlerinin icra müdürlüğünce İİK’nun 24/4 maddesi uyarınca dikkate alınmasına,
C) 5.000,00 USD cezai şart alacağının 27/12/2007 tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4a maddesi uyarınca işleyecek kamu bankalarının USD cinsine uyguladığı en yüksek 1 yıllık vadeli mevduat faiz oranı ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
D) Kâr mahrumiyeti için açılan davanın REDDİNE,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar tarifesi gereği alınması gereken 3.273,33 TL nispi karar ve ilam harcından, peşin alınan 239,00 TL ve tamamlama harcı 536,00 TL toplamı 775,00 TL’nin mahsubu ile bakiye 2.498,33 TL’nin davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Davacı tarafından yatırılan toplam 775,00 TL harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereği kabul ve ret oranına göre hesap ve takdir olunan 5.621,07 TL ücreti vekaletin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereği kabul ve ret oranına göre hesap ve takdir olunan 2.180,00 TL ücreti vekaletin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Davacı tarafından yapılan 1.500,00 TL bilirkişi ücreti ve 63,00 TL posta masrafı olmak üzere toplam 1.563,00 TL yargılama giderinin kabul ve ret oranına göre 1.391,65 TL’sinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine, bakiyesinin davacı üzerinde bırakılmasına,
7-Davalı tarafından yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
8-Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilgili tarafa iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı davalının yokluğunda, kararın tebliğinden itibaren 2 Hafta süre içerisinde Bölge Adliye Mahkemesine İSTİNAF yolu açık olmak üzere oy birliğiyle verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.
Başkan …
Üye …
Üye …
Katip …