Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
10. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2013/238
KARAR NO :2022/435

DAVA:İstirdat
DAVA TARİHİ:04/07/2013

BİRLEŞEN ….ATM 2014/495 ESAS, 2016/714 KARAR SAYILI DOSYA

DAVA:İstirdat
DAVA TARİHİ:20/11/2013
KARAR TARİHİ:06/06/2022

Mahkememizde görülmekte olan asıl ve birleşen davaların yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
ASIL DAVA: Davacı dava dilekçesinde özetle; 30/04/2013 tarihinde gece vakti işyerine giren hırsızlar tarafından hamili olduğu ve tarafına mal karşılığı üçüncü kişiler tarafından ciro edilen 18 adet çekin ve bir miktar paranın çalındığını, olayı … C.Başsavcılığına bildirdiğini, aynı zamanda çeklerin iptali ve alacağın tespiti için ihtiyati tedbir talepli … Asliye Hukuk Mahkemesine … esas sayılı davayı açtığını, davaya konu … … şubesinin 06/07/2013 keşide tarihli keşidecisi … Gıda olan 9.000 TL bedelli, 12.000 TL bedelli ve … Bankası … şubesinin keşidecisi … … olan 2.565 TL bedelli çeklerin davalı tarafından meşru ve yasal hamil olduğu iddiası ile mahkemeden ödeme yasağının kaldırılmasının talep edildiğini, mahkemenin 03/07/2013 tarihli ara karar ile yasal ve meşru hamil olduğunu iddia eden tüzel kişi aleyhine iade davası açmak üzere iki haftalık kesin süre verildiğini, bu nedenlerle … Asliye Hukuk Mahkemesinin ara kararı gereği TTK 758 maddesi gereğince dava konusu çeklerin meşru hamili sıfatı ile tarafına iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davalının faktoring firması olup dava konusu 3 çeki faktoring sözleşmesi gereği… (… Tekstil) isimli şahıstan ciro yolu ile teslim aldığını, söz konusu çeklerden 9.000 TL bedelli … … … şubesine ait 07/06/2013 keşide tarihli çek için ….İcra Müdürlüğünün … esas sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını, aynı banka şubesine ait 31/08/2013 keşide tarihli 12.000 TL bedelli çekin ibraz tarihi gelmediğinden henüz takip başlatılmadığını, … Bankası … şubesine ait 2.565 TL bedelli 18/06/2013 tarihli çeke ilişkin 2.500 TL’nin davalının müşterisi olan… tarafından ödendiğini, çeklerin üzerindeki ciro silsilesinin düzgün ve teselsül eden nitelikte olduğunu, davalının çekleri iktisap ettiği tarihte çeklerin hırsızlık ürünü olduğunu bilmediği gibi bilebilecek durumda da olmadığını, bu nedenle davalının TTK 790.maddeye göre yasal ve yetkili hamil olduğunu, bunun aksini iddia eden davacının davalının çeki iktisap ettiği tarihte kötü niyetli olduğunu veya iktisapta ağır kusurlu olduğunu yazılı delille ispat etmesi gerektiğini, davalı firmanın çeki teslim alırken Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik 22.maddenin 2.fıkrası gereği üzerine düşen yasal yükümlülüğü yerine getirdiğini, dava konusu alacağın yasal dayanağı olan faturaların ibraz edilmesi neticesinde çeklerin teslim alındığını, bu nedenlerle davanın reddine, %40’dan aşağı olmamak üzere tazminata karar verilmesini talep etmiştir.
BİRLEŞEN DAVA: Davacı dava dilekçesinde özetle; 30/04/2013 tarihinde işyerine giren hırsızlar tarafından hamili olduğu ve tarafına mal karşılığı üçüncü kişilerden ciro edilen 18 adet çek ile bir miktar paranın ve boş çek yapraklarının çalındığını, … C.Başsavcılığının … soruşturma sayılı dosyası ile tahkikatın devam ettiğini, çeklerin iptali için … Asliye Hukuk Mahkemesinin …esas sayılı dosyası ile ihtiyati tedbir talepli dava açtıklarını, davaya konu … … şubesine yönelik hamiline keşide edilen 31/05/2013 keşide tarihli 7.300 TL bedelli çekin keşide tarihi üzerinde 5 rakamının tahrif edilerek 8 yapıldığını ve keşide tarihinin böylece 31/08/2013 yapılarak davalı tarafından ….İcra Müdürlüğünün … takip sayısıyla icra kovuşturmasına konu edildiğini, … Asliye Hukuk mahkemesi tarafından çeki elinde bulunduran kişi aleyhine istirdat davası açmak üzere tarafına süre verildiğini, bu nedenlerle davaya konu çekin iradesi dışında çalınarak elinden çıkmış olması nedeniyle tarafına iadesine ve istirdadına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davalı şirketin ancak davacıya ait kambiyo senedini iktisap ederken bile bile davacının zararına hareket etmiş ise davacının defilerinin muhatabı olabileceğini ve böyle bir durumun söz konusu olmadığını, davalının faktoring işlemini yönetmelik ve BDDK tebliğleri gereğği tam olarak yerine getirdiğini, davalı şirketle akdedilen foktoring sözleşmesine istinaden 30/04/2013 tarihinde dava konusu edilen çekle ilgili faktoring işlemi yapıldığını, davalı şirketin…’a yapılan 30/04/2013 tarihli faktoring işleminde dava konusu edilen … numaralı 7.300 TL bedelli çeki teslim aldığını, davalı şirketin çeklerin ciro yoluyla devir ve temlik alındığı tarihte çeklerin çalındığını bilmesinin söz konusu ve mümkün olmadığı gibi gerekli de olmadığını, bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Asıl ve birleşen dava çek istirdadı talebinden ibarettir.
… Asliye Hukuk Mahkemesinin …esas sayılı dosya örneği getirtilerek incelendiğinde; davacının …, davanın 02/05/2013 tarihinde hasımsız olarak açılan çek iptali davası olduğu, davacının 30/04/2013 tarihinde işyerinde meydana gelen hırsızlık hadisesi nedeniyle 18 adet çekin ve 12 adet boş çek yaprağının çalındığından bahisle çeklerin iptaline karar verilmesini talep ettiği, dava konusu 5 adet çek yönünden dosyanın tefrik edilerek ayrı bir esasa kaydedilmesine karar verildiği, 18/12/2013 tarihinde davanın kısmen kabul ve reddi ile dava konusu 8 adet çek yönünden davanın kabulü ile çeklerin iptaline, mahkememiz asıl ve birleşen davaya konu 4 adet çekle birlikte toplam 6 adet çek yönünden ise davanın reddine karar verildiği, kararın 13/01/2014 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır.
….İcra Hukuk Mahkemesinin … esas sayılı dosyası getirtilerek incelendiğinde; davacının …, davalının …, davanın 01/10/2013 tarihinde açılan ….icra Müdürlüğünün … esas sayılı icra takibine itiraz davası olduğu, 1/03/2014 tarihinde imzaya itirazın kabulü ile takibin borçlu yönünden durdurulmasına karar verildiği, dosya kapsamında alınan 06/03/2014 tarihli grafolog bilirkişi raporu ile, inceleme konusu 30/08/2013 keşide tarihli B-… seri nolu çekin arka yüzünde … Sanayi … içerikli kaşe izleri üzerine atılmış 2 adet imzanın mevcut mukayese imzalarına kıyasla davacı …’in eli ürünü olmadığının bildirildiği anlaşılmıştır.
… C.Başsavcılığının … soruşturma sayılı dosyası UYAP üzerinden getirtilmiştir.
Birleşen dosyaya konu … … şubesine yönelik hamiline keşide edilen 31/05/2013 keşide tarihli 7.300 TL bedelli çek yönünden açılan … 2.Ağır Ceza Mahkemesinin … esas sayılı dosyası UYAP sistemi üzerinden getirtilmiş, incelendiğinde; mağdurların …, müştekinin …, şüphelinin…, suçun Resmi Belgede Sahtecilik, Banka veya Kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle dolandırıcılık, suç tarihinin 31/05/2013 olduğu, 29/04/2016 tarihinde Sanık… hakkında açılan kamu davasının sanığın kovuşturma sırasında öldüğü anlaşılmakla düşmesine karar verildiği, kararın 01/06/2016 tarihinde kesinleştiği, dosya kapsamında alınan İstanbul Kriminal Polis Laboratuvarı Müdürlüğünün 01/12/2015 tarihli raporunda, bahse konu çekin keşide tarihi ay grubudaki halen mevcut 8 rakamının evvelce aynı yerdeki 5 rakamından faydalanılarak tamamlama yoluyla tahrifen husule getirilmiş olduğu, yapılan sahteciliğin ilk nazarda ve kolaylıkla fark edilemeyecek nitelikte olduğu cihetle tetkik konusu çekin aldatma kabiliyetine haiz olduğunun belirtildiği anlaşılmıştır.
….İcra Müdürlüğünün … esas sayılı takip dosyası getirtilerek incelendiğinde; alacaklı … Faktoring Finansal Hizmetleri Tic.A.Ş.tarafından borçlular … Gıda Hizmet ve İşletmecilik A.Ş, … San.ve Tic.A.Ş., …, … … San.Tic.Ltd.Şti.ve… aleyhine 12.000 TL asıl alacak, 54,25 TL faiz, 1.200 TL komisyon ve 313,05 TL ihtar mas.+Vek.olmak üzere toplam 13.603,30 TL üzerinden takip başlatıldığı anlaşılmıştır.
….İcra Müdürlüğünün … esas sayılı takip dosyası getirtilerek incelendiğinde; alacaklı … A.Ş.tarafından borçlular…, …, … San.ve Tic.A.Ş.ve Ümit Balcı aleyhine 7.300 TL asıl alacak, 30,25 TL işlemiş faiz, 730 TL tazminat, 21,90 TL komisyon, 313,05 TL İh.mas.+Vek.olmak üzere toplam 8.395,20 TL üzerinden takip başlatıldığı anlaşılmıştır.
Davalı vekili tarafından 11/01/2016 tarihli dilekçe ekinde … … … şubesine ait 5931101 seri numaralı 9.000 TL bedelli ve 5932087 seri numaralı 12.000 TL bedelli çek asılları sunulmuş, … Bankası … şubesine ait … seri numaralı 2.565 TL bedelli çek borcu … tarafından ödendiğinden kendisine iade edildiğini beyan etmiştir.
Davacı vekili 25/03/2016 tarihli dilekçesi ile … Bankası … seri numaralı 2.565,00 TL bedelli çekle ilgili taleplerinden şimdilik vazgeçtiklerini ve atiye terk ettiklerini, diğer iki çeke ilişkin ise taleplerinin aynen devam ettiğini beyan etmiştir.
… 3.Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/13 esas sayılı dosyasının bir örneği getirtilerek incelendiğinde; davacının …, davalının … A.Ş., davanın 13/01/2014 tarihli Menfi tespit ve istirdat davası olduğu, davacının işyerinde 30/04/2013 tarihinde meydana gelen hırsızlık nedeniyle kasadan çalındığını beyan ettiği … 16.İcra Müdürlüğünün … esas sayılı takibe konu 10/08/2013 vadeli 5.000 TL bedelli, … keşideli çekin borçlu olmadığının tespiti ve çekin istirdatını talep ettiği, işbu dosyada alınan ATK.Fizik İhtisas Dairesinin 16/03/2016 tarihli raporu ile, inceleme konusu çek arka yüz 2.ciro … San….’e atfın atılı imzanın teşhise götürecek önemli karakteristik materyal içermeyen, karalama tarzında, tersimi basit taklidi kolay imzalar olması nedeniyle söz konusu imzanın aidiyetinin, bu meyanda sorulduğu üzere …’in eli ürünü olup olmadığı hususunun tespit edilemediği belirtilmiştir.
Davacının mahkeme huzurunda imza ve yazı örnekleri alınmış, bildirilen resmi kurumlardan ıslak imzalı belge asılları getirtilmiştir.
Davacı tarafın ticari defter ve kayıtları üzerinde mali müşavir bilirkişi aracılığı ile inceleme yapılarak rapor tanzimi için … Asliye Hukuk Mahkemesine talimat yazılmış, … talimat sayısı ile alınan 26/02/2018 tarihli bilirkişi raporu ile; dava konusu çeklerin davacı ticari defterlerinde mal satışı karşılığı giriş yapılarak kayıtlı olduğu, çeklerin hırsızlık tarihine kadar 3.bir şahsa ciro edilme kaydının olmadığı belirtilmiştir.
Davacı, 30/04/2018 tarihli celsede, davaya konu 31/08/2013 tanzim tarihli, 12.000,00 TL meblağlı keşidecisi … Gıda Lehtarı … San. Tic. A.Ş olan ve arkasında ciranta olarak imzasının bulunduğu iddia edilen çekteki adına atfen atılı imza ile yine aynı bankanın 06/07/2013 keşide tarihli, keşidecisi … Gıda Hiz. Ve işl. A.Ş olan 9.000,00 TL meblağlı çekteki arka sayfadaki ismine atfen atılan imzaların kendisine ait olmadığını, şirketinde meydana gelen hırsızlık sonucu çeklerinin çalındığını, yine çalınan bu çeklerin de kasada bulunan şirketlerine ait kaşe kullanıldığını ve daha öncesinden bankadan geri dönen ve tahsil edilen çeklerindeki imzaları benzetilmeye çalışılarak sahte olarak keşide edildiğini, imzaların kendisine ait olmadığını, ayrıca çekler çalınır çalınmaz çalınan çeklerin faktoring şirketlerine verilebileceğini düşünerek bütün faktoring şirketlerine faks çektiklerini ve hatta pekçok faktoring şirketinin bu nedenle çekleri almadıklarını ancak … Faktoring Şirketine de faks çekmelerine rağmen söz konusu çekleri … Faktoringin aldığını, hatta … Faktoring’in merkezine de bu konuda bildirimde bulunduklarını beyan etmiş; davalı vekili ise, kendilerine faks çekilme tarihinin 16/05/2013 olup söz konusu çekleri 02/05/2013 ve 07/05/2013 tarihli faktoring işlemleri ile devraldıklarını, dolayısı ile iktisap anında yasanın aradığı kötü niyet şartının gerçekleşmediğini, ayrıca imzanın sahte olmasının çekin istirdadı için yeterli olmadığını beyan etmiştir.
Dosya grafolog bilirkişiye tevdi olunmuş, düzenlenen 29/11/2018 tarihli raporda; inceleme konusu … … …/İstanbul şubesinin … seri numaralı 12.000 TL bedelli ve aynı banka şubesinin … seri numaralı 9.000 TL bedelli 2 adet çek arka yüzündeki … Un San…. kaşesi üzerine atılmış 2.ciro imzalarının davacı …’in eli ürünü oldukları belirtilmiştir.
Davacı tarafın ticari defter ve kayıtları üzerinde mali müşavir bilirkişi aracılığı ile inceleme yapılarak rapor tanzimi için yeniden … Asliye Hukuk Mahkemesine talimat yazılmış, 2020/39 talimat sayısı ile alınan 02/07/2020 tarihli raporda; davacı tarafın delil vasfına haiz ticari defterleri üzerinde yapılan incelemede … … Tic.Ltd.Şti.ile … Elektrik Tic.Ltd.Şti.firmaları ile herhangi bir ticari ilişkisi bulunmadığı, açılış ve kapanış yevmiye fişlerinde adı geçen firmalarla ilgili bir kayda ve bakiye devirlerine , çek ve senet muavin kayıtlarında da bu firmalarla ilgili kayda rastlanmadığı, ayrıca davacı firma aylık alım satımlarının vergi dairesine bildirildiği BA-BS bildirim formları incelendiğinde bu firmalarla ilgili herhangi bir kayıt gözlenmediği, ana faaliyet konusu tahıl ürünleri işleyip un üretimi olan davacı firmanın, faaliyet konusu ile bağdaşan firmalarla konusu itibarı ile ticari faaliyetlerde bulunduğu, dava konusu olan ve bu firmalardan almış olduğu çeklerin cirolarında adları geçen söz konusu iki firma ile ticari faaliyetlerine, kayıtları üzerinde yapılan tetkiklerde rastlanmadığı belirtilmiştir.
Asıl dava ve birleşen dava dosyasında; davalı şirketlerin ticari defter ve belgeleri üzerinde Mali Müşavir bilirkişi aracılığıyla inceleme yapılarak davacı ile çekin ciro edildiği … …, … Elekt…Ltd. Şti ile aralarında ticari ilişki bulunup bulunmadığı, davaya konu çeklerin davacı ticari defterlerinde kayıtlı olup olmadığı hususlarında inceleme yapılması, yine davalı defterleri yönünden ise davalı … …A.Ş. ile birleşen dosya davalısı … ile kendinden önceki cirantalar arasında herhangi bir ticari ilişki bulunup bulunmadığı, çeklerin Faktoring Kanununa uygun olarak teslim alınıp alınmadığı, söz konusu çeklerin davalı ticari defterlerinde kayıtlı olup olmadığı hususlarında inceleme yapılması istenmiş, düzenlenen 05/06/2021 tarihli raporda; davalı …Ş’nin incelemeye ibraz edilen 2013 mali dönemine ait ticari defterinin ait olduğu yılda yürürlükte olan T.T.K. ve V.U.K. hükümlerine göre tutulduğu, ticari defterinin yasal süreleri içerisinde açılış ve kapanış tasdiklerinin yapıldığı, sahibi lehine delil niteliğinde olduğu, davaya konu çeklerin davalı şirket ticari defterlerinde kayıtlı olduğu, davalı …Ş. tarafından davaya konu çeklerle ile ilgili olarak çeklerin kabulü sırasında, çeklerin dayanak belgesi olan faturanın sıhhatinin sorgulanması gerekirken, şirket merkezini taşıyan ve bunu ilan eden fatura borçlusu firmanın ticaret sicil kaydını kontrol etmediği ve dolayısıyla eski adresi içeren faturayı kabul ettiği, faturalardaki seri numarası-tarih takibi hususunda ticari teamüllere ve VUK’un ilgili hükümlerine aykırılığa dikkat etmediği, fatura borçlusu firma ile temas kurulmayarak, fatura ile ilgili teyit alındığı yönünde incelemeye herhangi bir belge
sunulmadığı, nihayetinde işlemlere dayanak olan ve faktöring işlemi için ön şart konumunda bulunan faturanın sıhhati konusunda gerekli girişimlerde bulunmadığı, davalı … A.Ş’nin incelemeye ibraz edilen 2013 mali dönemin ait ticari
defterinin ait olduğu yılda yürürlükte olan T.T.K. ve V.U.K. hükümlerine göre tutulduğu, ticari defterinin yasal süreleri içerisinde açılış ve kapanış tasdiklerinin yapıldığı, sahibi lehine delil niteliğinde olduğu, davaya konu çeklerin davalı şirket ticari defterlerinde kayıtlı olduğu, davalı firma tarafından davaya konu çek ile ilgili olarak çekin kabulü sırasında, çekin dayanak belgesi olan faturanın sıhhatinin sorgulanması gerekirken davacı firma ile temas kurulmayarak, fatura ile ilgili teyit alındığı yönünde incelemeye herhangi bir belge sunulmadığı belirtilmiştir.
Maddi vakıaların bildirilmesi taraflara ait olup HMK 33. Maddesi uyarınca hukuki nitelendirme mahkeme ve hakime ait olduğundan davacı tarafça hem dava dilekçesi içeriğine hem de sonuç kısmında İst.7.İcra Müdürlüğü’nün … E sayılı dosyasında 12.000,00-TL bedelli çek hakkında, İst.9.İcra Müdürlüğü’nün … E. Sayılı dosyasında 9.000,00-TL bedelli çek hakkında, … Tekstil/… tarafından 24.05.2013 tarihinde … Faktoring’e ödenen 2.565-TL bedelli çek hakkında ve birleşen dosyada İst.1.İcra Müdürlüğü’nün … E sayılı dosyasında takibe konu 7.300,00-TL bedelli çek hakkında çekin istirdadı talep edildiği, bu davanın menfi tespit/istirdat davası niteliğinde bulunduğu, menfi tespit/istirdat davasının nispi harca tabi olduğu hususu dikkate alınarak davacı vekiline söz konusu takip kapsamında ödenen/çekin istirdadını talep ettiği miktar yönünden menfi tespit davasını miktarını tespit edip bunun üzerinden binde 68,31’in 1/4 oranında peşin nispi harcı yatırması için HK 30 ve 32. Maddeleri uyarınca 2 haftalık kesin süre verilerek aksi takdirde HK 32. Maddesinin yollaması ile HMK 150. Maddesi uyarınca sonraki aşamalara geçilmeyeceği ve dosyanın işlemden kaldırılacağı ihtar edilmiştir.
Davacı vekili 11/10/2021 havale tarihli dilekçesi ile, ara kararda iade edilen 12.000 TL, 7.300 TL, 9.000 TL ve 2.565 TL’lik çeklerle ilgili olarak davacının borçlu olmadığının tespiti, çeklerin çalınma suretiyle davacı elinden çıkmış olması sebebiyle çeklerin istirdadı, bu süreçte ödeme yapılması halinde ödenen bedelin istirdadının talep edildiğini, tüm bu çekler için davacının borçlu olmadığının tespiti ile davacı tarafından ödenen birleşen dosya konusu … … şubesi 31/08/2013 keşide tarihli … nolu 7.300 TL bedelli çek hakkında ….İcra Müdürlüğünün … esas sayılı dosyasındaki 10.332,08 TL ödemenin istirdadı ile davacıya ödenmesine, 25/03/2016 tarihli beyan dilekçesinde 2.565 TL bedelli çekle ilgili olarak bu çeke ilişkin taleplerden vazgeçildiği ve talebin atiye terk edildiği beyan edilmiş olmakla bu dilekçe gibi işlem yapılmasına karar verilmesini talep etmiş, harcını yatırmıştır.
Dosyanın incelenmesinde; Davaya konu çeklerden … …/… Şubesi 31.08.2013 keşide tarihli … no’lu 12.000,00-TL bedelli ve aynı bankaya ait 06.07.2013 keşide tarihli … no’lu 9.000,00-TL bedelli çek hakkında bilirkişi tarafından grafolojik incelemenin yapıldığı, birleşen dosya konusu … … Şubesi 31.08.2013 keşide tarihli … no’lu 7.300,00-TL bedelli çek hakkında inceleme yapılmadığı keza davacı vekilinin 11.03.2019 tarihli itiraz dilekçesinde işbu çek yönünden ve incelemesi yapılan diğer çekler yönünden ATK’ndan rapor aldırılmasını talep ettiği anlaşılmakla dosyanın ATK Fizik İht.Dai.Başk.gönderilerek asıl dava kapsamında grafolojik incelemesi yapılan çekler hakkında hazırlanan bilirkişi raporuyla da karşılaştırma yapılarak yine birleşen dosya konusu 7.300,00-TL bedelli çek yönünden de gereken incelemenin yapılarak söz konusu çeklerde yer alan ciranta imzasının davacının eli ürünü olup olmadığı hakkında rapor düzenlenmesinin istenilmesine karar verilmiş, İstanbul ATK.Fizik İhtisas Dairesinin 28/02/2022 tarih 2021/150737 sayılı raporu ile; inceleme konusu 3 adet çekte 2.cirantada yer alan …. kaşe izleri üzerinde atılı farklı fiziki evsafta iki ayrı kalemle oluşturulmuş imzalar ile …’in mukayese imzaları arasında tersim biçimi, işleklik derecesi, alışkanlıklar, istif, eğim, doğrultu, seyir, hız ve baskı derecesi bakımından farklılıklar saptandığından söz konusu imzaların mevcut mukayese imzalarına kıyasla …’in eli ürünü olmadığı belirtilmiştir.
Davaya konu çeklerden … …/… Şubesi 31.08.2013 keşide tarihli … no’lu 12.000,00-TL bedelli çek hakkında İst.7.İcra Müdürlüğü’nün … E sayılı dosyasında 16/09/2013 tarihinde 15.912,34 TL ödeme yapıldığı, yine … …/… Şubesi 06.07.2013 keşide tarihli … no’lu 9.000,00-TL bedelli çek hakkında İst.9.İcra Müdürlüğü’nün … E. Sayılı dosyasında Türkaş Gıda tarafından 06/08/2013 tarihinde 12.954,00 TL ödeme yapıldığının bildirildiği anlaşılmıştır.
Asıl ve birleşen dosya kapsamında tarafların iddia ve savunmaları, alınan bilirkişi ve ATK raporları, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamı bir arada değerlendirildiğinde;
6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanununun 9/2.maddesinde; Faktoring şirketi kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilmeyen alacaklar ile kurulca belilenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez. Aynı faturaya dayalı birden çok faktoring şirketine yapılan kısmi temliklerin toplam tutarı fatura tutarını aşamaz.
6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanununun 9/2.maddenin yollamasıyla 04/02/2015 tarih ve 29257 sayılı Faktoring işlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik 5/1 maddesinde; “Kuruluş tarafından müşteriyi yeteri kadar tanıyacak şekilde istihbarat çalışmalarının yapılması, sadece müşterilerin beyanı veya sözlü teyidi ile işlem yapılmaması gerekir. İstihbarat çalışmasının; a) öncelikle ilgili mevzuatta yer alan faturanın tarifi, şekli ve nizamına ilişkin düzenlemeler de dikkate alınarak faturadaki bilgilerin kontrol edilmesi, b) İç kontrol sisteminin devralınan faturalara ilişkin gerekli istihbarat ve araştırma yapılmasını sağlayacak ve Merkezi Fatura Kaydı Sisteminde bu faturaların mükerrer olmadığının kontrolü tamamlanmaksızın kullandırım yapılamayacak şekilde oluşturulması, c) Müşterilerin mali durumlarının değerlendirilerek bunların itibarı ve işlem geçmişleri de dikkate alınmak suretiyle gerektiğinde fatura borçlusu ve kambiyo senedi veya diğer senedin keşidecisine de başvurularak borcun teyit edilmesini sağlayacak yöntemler geliştirilmesi ve ulaşılabilmesi mümkün olan ilgili veri tabanlarından yararlanılması yoluna gidilmesi hususları dahil olmak üzere asgari olarak yukarıda belirtilen usül ve esasları içerecek şekilde yapılır ve bunların yetersiz kalması durumunda ilave yöntemlere başvurulur.” hükümleri düzenlenmiş olup faktoring şirketlerinin gerekli istihbarat çalışmasını nasıl yapacağı ve çalışma usulleri açıkça düzenlenmiştir.
Somut olayda davacı, asıl ve birleşen davaya konu çeklerin işyerinde yaşanan hırsızlık hadisesi nedeniyle rıza dışı elinden çıktığını, imzaların kendisine ait olmadığını, çeklerin sahte olarak keşide edildiğini, davalılar ise, çekleri faktoring sözleşmesi gereği yasal dayanağı olan faturaların ibraz edilmesi neticesinde ciro yolu ile teslim alındığını, yasal ve yetkili hamil olduklarını ileri sürmüştür. Bu durumda yapılması gereken davalı … şirketlerinin çekleri alırken gerekli istihbarat çalışmasını yapıp yapmadığının tespiti ile davalı şirketlerin çekleri iktisabında ağır kusurlu veya kötü niyetli olup olmadığı, çekin istirdadına karar verilip verilmeyeceğinin değerlendirilmesi, çeki zayi ettiğini iddia eden tarafın elinden rıza dışı çıktığını ve sonuçta hamilin eline gelmekle beraber davacının hamile nazaran üstün hakkı olduğunu ispatlaması gerekmektedir. Davacı bunu ispatladığı taktirde çekin son meşru hamili olacağından doğal olarak çekin kendisine iadesi gerekmektedir. (Yargıtay 11.HD.2016/11167 E.2018/3278 K.07/05/2018 tarih ve Yargıtay 19.HD. 2017/4313 E.2019/2060 K.27/03/2019 tarihli ilamları).
Mahkememizce yaptırılan denetlenebilir ve hüküm kurmaya elverişli kabul edilen mali bilirkişi raporu doğrultusunda; tarafların delil vasfına haiz ticari defter ve kayıtları incelenmiş, davaya konu çeklerin davacı defterlerinde mal satışı karşılığı giriş yapılarak kayıt edildiği, çeklerin ciro edildiği …Ltd.Şti ile … Elektrik Ltd.Şti firmaları arasında herhangi bir ticari ilişki olmadığı, BA-BS formlarında da bu şirketlere ait kayıtlara rastlanmadığı, davacı şirketin ana faaliyet konusu tahıl ürünleri işleyip un üretimi olmakla faaliyet konusu ile bağdaşan firmalarla ticari faaliyetlerde bulunduğu, asıl davaya konu çeklerin faktoring işleminin gerçekleştirildiği faturalarda malı teslim eden ve teslim alana ait isim ve imzaların bulunmadığı, faturalar üzerindeki alıcı … …’e ait adresin … Sokak … Han Kat :4 No:456 … İstanbul olduğu, söz konusu faturalardan doğduğu beyan edilen alacak dayanak gösterilerek davaya
konu 3 adet çekin faktöring işlemine konu edildiği, çeklerin arka yüzünde davacıdan sonra gelmek üzere … … kaşesi ve üzerinde imza bulunduğu ve … … kaşesindeki adresin faturadaki adresle aynı olduğu, 02.05.2013 tarihli formda, dava dışı… firması tarafından dava dışı … … firmasına yönelik düzenlenen … seri nolu 11.04.2013 tarihli 5.356,26 TL tutarlı ve … seri nolu 30.04.2013 tarihli 11.512,80 TL tutarlı fatura
bilgisine yer verildiği, eki durumundaki Kambiyo Senedi Teslim Bordrosu ile ise 06.07.2013 tarih ve 9.000,00Tl tutarlı, 18.06.2013 tarih ve 2.565,00,00Tl tutarlı çek bilgisine yer verildiği, 07.05.2013 tarihli formda, dava dışı… firması tarafından dava dışı … … firmasına yönelik düzenlenen … seri nolu 03.05.2015 tarihli 24.303,24TL tutarlı fatura bilgisine ve eki durumundaki Kambiyo Senedi Teslim Bordrosu ile ise 31.08.2013 tarih ve 12.000,00 TL tutarlı çek bilgisine yer verildiği, dava dışı… firması ile alakalı olarak yapılmış istihbarat raporunun, mali analiz raporunun ve davaya konu fon kullandırımına ilişkin kullandırım kararının dosya kapsamında bulunmadığı ve davalı firma tarafından sunulmadığı, faktoring işlemine dayanak faturaların gerçek bir ticari işlemden kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususunda fatura borçlusu dava dışı … … nezdinde teyi talındığına dair bir bilgi ve belgeye ulaşılamadığı, Faktoringe konu … seri nolu faturanın tarihinin 30.04.2013 olduğu fakat bir sonraki seri nolu (…) faturanın tarihinin daha önceki bir tarih olan 11.04.2013 olduğu, ileri tarihli bir fatura kesildikten sonra daha eski tarihli bir fatura kesilmesinin VUK ve ticari teamüllere aykırı olduğu, dosya kapsamında bulunan … … firmasının eski ortağı … …’ın … Polis Merkezinde verdiği 25.12.2013 tarihli ifadesinde, şirketi 25.01.2013 tarihinde …’ye devrettiğini, çekin arkasındaki imzanın kendisine ait olmadığını beyan ettiği, … … firmasının yeni ortağı …’nin … Polis Merkezinde verdiği 24.12.2013 tarihli ifadesinde, şirketi 23.02.2013 tarihinde … … isimli şahıstan devir aldığını, çekin arkasındaki imzanın kendisine ait olmadığını beyan ettiği, 27.02.2013 tarihinde adres değişikliği yapan firmaya yönelik olarak 11.04.2013-30.04.2013 ve 03.05.2013 tarihinde düzenlenen faturaların eski adres bilgisine göre düzenlendiğinin görüldüğü, Yargıtay’ın yerleşmiş bir çok kararında; bankalar ve faktoring şirketlerinin, normal gerçek ve tüzel kişilere göre daha fazla dikkat, özen ve araştırma yükümlülüğü altında olduğunun karar altına alındığı, davalı …Ş. tarafından davaya konu çeklerle ile ilgili olarak çeklerin kabulü sırasında, çeklerin dayanak belgesi olan faturaların sıhhatinin sorgulanması gerekirken fatura borçlusu firmanın ticaret sicil kaydını kontrol etmediği ve merkez adresi değişmiş bulunan firmanın eski adresini içerir faturaları kabul ettiği, faturalardaki seri numarası-tarih takibi hususunda ticari teamüllere ve VUK’un ilgili hükümlerine aykırılığa dikkat etmediği, fatura borçlusu firma ile temas kurulmayarak, fatura ile ilgili teyit alındığı yönünde incelemeye herhangi bir belge sunulmadığı, nihayetinde işlemlere dayanak olan ve faktoring işlemi için ön şart konumunda bulunan faturanın sıhhati konusunda gerekli girişimlerde bulunmadığı, birleşen davaya konu çekin faktoring işleminin gerçekleştirildiği faturada yine malı teslim eden ve teslim alana ait isim ve imzaların bulunmadığı, 30.04.2013 tarihli formda, dava dışı… –… Elektronik firması tarafından davacı … firmasına yönelik düzenlenen 13183 seri nolu 02.04.2013 tarihli faturadan (fatura tutarı 25.960,00TL) 16.800,00TL tutarlı temlik yapıldığını ve yukarıda bilgileri verilen üç adet çekin bu borca karşılık tevdii edildiği bilgisi yer aldığı, dava dışı… –… Elektronik firması ile alakalı olarak yapılmış istihbarat raporunun, mali analiz raporunun ve davaya konu fon kullandırımına ilişkin kullandırım kararının dosya kapsamında görülmediği ve davalı firma tarafından Sunulmadığı, faktoring işlemine dayanak faturaların gerçek bir ticari işlemden kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususunda fatura borçlusu davacı … nezdinde teyit
alındığına dair bir bilgi ve belgeye ulaşılamadığı tespit edilmiştir.
Yine ATK tarafından davaya konu çekler üzerinde yapılan imza incelemesi ile, inceleme konusu 3 adet çekte 2.cirantada yer alan …. kaşe izleri üzerinde atılı farklı fiziki evsafta iki ayrı kalemle oluşturulmuş imzalar ile …’in mukayese imzaları arasında tersim biçimi, işleklik derecesi, alışkanlıklar, istif, eğim, doğrultu, seyir, hız ve baskı derecesi bakımından farklılıklar saptandığından söz konusu imzaların mevcut mukayese imzalarına kıyasla …’in eli ürünü olmadığı tespit edilmiştir.
Tüm bu hususlar bir arada değerlendirildiğinde; davacının işbu çeklerden kaynaklı davalılara karşı sorumluluğunun bulunmadığı, davaya konu işbu çeklerin davacının elinde iken zayi olduğu ve sahte imza ile piyasaya sunulduğu, davacının yetkili hamil konumunda olduğu, davacıdan sonraki ciro silsilesinin koptuğu ve bozulduğu, davalı … firmalarının kanun gereği devir alacakları alacaklarının fatura ile tevsik edilmesi bir ön şart durumundayken dayanak faturaların sıhhatinin araştırılmaması nedeniyle yetkili hamil olmakları anlaşılmakla; asıl davanın kabulü ile, davaya konu çeklerden … … şubesine ait 31/08/2013 keşide tarihli … nolu 12.000 TL bedelli keşidecisi … Gıda Hizm.ve İşlt.A.Ş.olan ve aynı banka şubesine ait 06/07/2013 keşide tarihli … nolu 9.000 TL bedelli keşidecisi … Gıda Hiz.ve İşlt.A.Ş olan çeklerin davalıdan istirdadı ile davacıya verilmesine, davaya konu çeklerden … Bankası A.Ş…. şubesine ait 18/06/2013 keşide tarihli … nolu 2.565 TL bedelli keşidecisi … … San.Tic.Ltd.Şti.olan çek yönünden davanın feragat nedeniyle reddine, birleşen dava yönünden, … … şubesine ait 31/08/2013 keşide tarihli … nolu 7.300 TL bedelli keşidecisi Ümit Balcı olan çekin davalıdan istirdadı ile, ancak dava konusu çekin ….İcra Müdürlüğünün … esas sayılı dosyasında 07/10/2013 tarihinde ödendiği anlaşılmakla ödenen 10.332,08 TL’nin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçeleri yukarıda açıklandığı üzere;
A-)ASIL DAVA YÖNÜNDEN;
1-) Davanın KABULÜ ile,
1-a)Davaya konu çeklerden … …/… Şubesi’ne ait 31.08.2013 keşide tarihli … no’lu 12.000,00-TL bedelli keşidecisi … Gıda Hizm. Ve İşlt. A.Ş. olan çekin davalıdan alınarak (istirdadı ile) davacı tarafa verilmesine,
1-b)Davaya konu çeklerden … …/… Şubesi’ne ait 06.07.2013 keşide tarihli … no’lu 9.000,00-TL bedelli keşidecisi … Gıda Hizm. Ve İşlt. A.Ş. olan çekin davalıdan alınarak (istirdadı ile) davacı tarafa verilmesine,
1-c)Davaya konu çeklerden … Bankası A.Ş. … Şubesi’ne ait 18.06.2013 keşide tarihli … no’lu 2.565,00-TL bedelli keşidecisi … … San.Tic. Ltd.Şti.olan çek yönünden davanın feragat nedeniyle reddine,
B-MAHKEMEMİZ DOSYASIYLA BİRLEŞEN ….ATM’nin … SAYILI DOSYASI YÖNÜNDEN;
1-a)Davaya konu çeklerden … … Şubesi’ne ait 31.08.2013 keşide tarihli … no’lu 7.300,00-TL bedelli keşidecisi Ümit Balcı olan çekin davalıdan istirdadı ile, ancak dava konusu çekin İst.1.İcra Müdürlüğü’nün … E. Sayılı dasyasında 07.10.2013 tarihinde ödendiği anlaşılmakla ödenen 10.332,08-TL’nin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine,
2-Asıl dava yönünden Harçlar tarifesi gereğince alınması gereken 1.434,51 TL nispi karar harcından peşin alınan 559,37 TL’nin mahsubu ile bakiye 875,14 TL’nin davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
-Ayrıca dava açılırken davacı tarafından yatırılan 559,37 TL peşin harcın davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,
3-Asıl dava yönünden Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereği hesap ve takdir olunan 5.100 TL ücreti vekaletin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Asıl dava yönünden Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereği hesap ve takdir olunan 2.565,00 TL ücreti vekaletin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Birleşen dava yönünden Harçlar tarifesi gereğince alınması gereken 705,78 TL nispi karar harcından peşin alınan 24,30 TL’nin mahsubu ile bakiye 681,48 TL’nin davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
-Ayrıca dava açılırken davacı tarafından yatırılan 24,30 TL peşin harcın davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,
6-Birleşen dava yönünden Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereği hesap ve takdir olunan 5.100 TL ücreti vekaletin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Asıl ve birleşen dava yönünden sarf edilen ve dosyaya yansıyan 3.000 TL bilirkişi ücreti, 1.218,60 TL tebligat, posta vs.masrafı olmak üzere toplam 4.218,60 TL yargılama giderinin tahsilde tekerrür olmamak kaydı ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine,
Dair, davacı vekili ile davalı … vekilinin yüzüne karşı, diğer davalı tarafın yokluğunda, gerekçeli kararın tebliği tarihinden itibaren iki hafta içinde, HMK 342.maddesine uygun olarak düzenlenmiş dilekçenin, HMK 343.maddesi gereğince Mahkememize ve Mahkememize gönderilmek üzere başka yer Asliye Ticaret Mahkemesine verilmesi ve HMK 344.maddesinde belirtilen harç ve giderlerin yatırılması sureti ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar tefhim edildi, usulen anlatıldı. 06/06/2022

Katip …
e-imza

Hakim …
e-imza