Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2022/189 Esas
KARAR NO : 2023/88

DAVA : İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 28/02/2022
KARAR TARİHİ : 15/02/2023

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket, distribütör ve davalı arasında 01/06/2016 tarihli Açık Satış Noktası Sözleşmesi (“Sözleşme”) imzalandığını, taraflar arasında Sözleşme’nin; 2. maddesi gereği davalı, Sözleşme süresince Sözleşme adresinde yazılı işyerinde müvekkili şirketin pazarlama, dağıtım ve – satışını gerçekleştirdiği bira ürünlerini düzenlilik ve süreklilik arz edecek şekilde satmayı ve bulundurmayı, 10/b maddesi gereği davalı bira satışına ilişkin faaliyetlerini kısmamayı ve bira satışını azaltacak davranış ve eylem içerisinde girmemeyi ve çeşitlice başkaca yükümlülükleri kabul ve taahhüt ettiğini, müvekkili şirket ve bayi/distribütör tarafından Sözleşme uyarınca yerine getirilmesi gereken yükümlülüklerin tamamı eksiksiz olarak yerine getirilmiş olmasına rağmen, karşı tarafın Sözleşme’ye aykırı olacak şekilde müvekkili şirketin pazarlama, dağıtım ve satışını gerçekleştirdiği bira ürünlerini düzenlilik ve süreklilik arz edecek şekilde satmadığını ve bulundurmadığını tespit edildiğini, dolayısıyla davalı şirket müvekkili şirket ile imzalamış olduğu Sözleşme karşılılığında genel katkı almasına ve çeşitli yükümlülükler altına girmesine rağmen “Sözleşme’deki yükümlülüklerini ihlal ettiğini, bu sebeple davalıya … 1. Noterliği’nin … tarih … yevmiye numaralı ihtarname – keşide edilerek davalı ile müvekkil şirketi arasında akdedilen sözleşme feshedildiğini, ve davalıya yapılan katkı bedelinin ve Sözleşme’nin 21. Maddesi gereği 160.000,00-TL tutarında cezai şartın ihtarnamenin tebliği tarihinden 3 gün içerisinde ödenmesi talep edildiğini, anılan ihtarnameye karşı dava dışı … Tic. Ltd. Şti. Tarafından … 2. Noterliği’nin … tarih … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile cevap verildiğini, İşbu cevabı ihtarnameye karşı müvekkil şirketi tarafından “ihtarnameye cevap veren şirket ile davalı şirketin yetkililerinin aynı şahıs olduğu ve dava dışı şirket ile davalı şirketin aynı adreste faaliyet gösterdiği hususunun ticaret sicilden anlaşılması nedeniyle anılan itirazların kabul edilmediği” yönünde cevap verildiğini, tüm bu hususların akabinde davalı aleyhine … 13. İcra Müdürlüğü’nün …E. Sayılı dosyasıyla katkı bedeli iadesi, cezai şart, ve ihtarname masraflarının ödenmesi talebiyle ilamsız icra takibi başlatıldığını, anılan icra takibine davalının itiraz etmiş olması nedeniyle işbu itirazın iptali davasını açma zorunluluğu doğduğunu, taraflar arasındaki 01/06/2016 tarihli Sözleşme’nin ilgili maddeleri uyarınca 160.000,00.-TL (yüzaltmışbin Türk Lirası iki kuruş) tutarındaki katkı bedeli davalıya ödendiğini, İşleyiş itibariyle, davalı, satış desteğine ilişkin olarak ödenen genel katkı bedeline ilişkin bayi/distribütöre fatura kesmekte sonrasında bu tutar bayi/distribütör tarafından Müvekkil Şirket’e fatura edildiğini, Davalıya 160.000,00.-TL katkı bedeli yapıldığı, cari hesap ekstresi ve banka ödeme kayıtları ile bayi/distribütörün müvekkili şirket’e kestiği faturadan tespit edildiğini, buna ek olarak Sözleşme’nin 21. Maddesi müvekkil şirketin her türlü zarar talep hakkı saklı kalmak kaydıyla, davalının Sözleşme süresi içinde işletmeyi kısmen veya tamamen çalıştırmaması veya Sözleşme hükümlerinden birini ihlal etmesi halinde aldığı katkı payını ödemenin yapıldığı tarihten itibaren işlemiş ticari faizi de dahil olmak üzere T.C. Merkez Bankası tarafından uygulanan avans işlemlerindeki güncel faiz oranı üzerinden hesaplanacak faiz ile birlikte geri ödeyeceği ve ayrıca işbu Sözleşme’nin 12inci ve/veya 13üncü maddeler çerçevesinde yapılan yatırım/katkı toplamı kadar bir tutarda cezai şart ile birlikte ödeyeceği hükmüne havidir. Tarafların tacir olması karşısında Borçlar Kanunu ve Yargıtay kararları uyarınca cezai şartta tenkis de mümkün değildir. Davalının taraflar arasında akdedilen sözleşmeye aykırı davrandığı sabit olduğundan cezai şartın talep edilmesi zorunluluğu doğduğunu, Davalı (borçlu) aleyhine başlatılan icra takibine 24.09.2020 tarihinde haksız olarak itiraz etmesi neticesinde icra takibi durduğunu, bu kapsamda, Ticari Hukuk Uyuşmazlıklarında dava şartı olan arabuluculuk süreci başlatıldığını, açıklayarak; Davalının … 13. İcra Müdürlüğü’nün … E. sayılı dosyasına yaptığı haksız itirazın iptali ile takibin devamına, Davalının %20’den az olmamak üzere icra inkar tazminatına mahkum edilmesine, karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA/
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacı ile davalı müvekkili arasında akdedilen 01.06.2016 tarihli sözleşme tarihinde müvekkile TAPDK uyarınca verilmiş bir içki satış ruhsatı/İzni bulunmadığını, Davacı bu hususu bilerek müvekkili ile işbu açık satış sözleşmesini imzaladığını, Davacı iştigal konusu gereği bu hususu bilmediğini iddia edemeyeceğini, Zira davacı, Türkiye’nin en büyük alkol dağıtıcılarından biri olup, davalı müvekkile TAPDK alınması hususunda destek olacağı vaadinde bulunarak sözleşme imzalandığını, Davacı, sözleşme öncesindeki tüm uyarılara rağmen, ifa edilmesi mümkün olmayan bir sözleşme ile davalı müvekkili yükümlülük altına soktuğunu, ayrıca davacı taraf TAPDK tarafından verilen alkol satış ruhsatının verilmesi şartlarını çok iyi bilmekte ve bazen kurum tarafından işyerlerine bu izin verilmeyebildiğini, dolayısıyla henüz bir izni olmayan şirketle açık satış sözleşmesi yapan davacının TBK uyarınca sözleşmenin ifasının imkansızlığı durumu ile karşı karşıya kalabileceği risklerini bilerek ve bunu göze alarak işbu sözleşmeyi imzaladığını, E. ifa imkânsızlığı, Genel olarak MADDE 136- Borcun ifası borçlunun sorumlu tutulamayacağı sebeplerle imkânsızlaşırsa, borç sona erer, Karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde imkânsızlık sebebiyle borçtan kurtulan borçlu, karşı taraftan almış olduğu edimi sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca geri vermekle yükümlü olup, henüz kendisine ifa edilmemiş olan edimi isteme hakkını kaybeder. Kanun veya sözleşmeyle borcun ifasından önce doğan hasarın alacaklıya yükletilmiş olduğu durumlar, bu hükmün dışındadır. madde kapsamında; müvekkili şirket tarafından alkol satış izni alınamadığından sözleşme konusu borcun ifası imkansızlaştığı tartış olduğunu, davacı taraf sözleşmeyi usulüne uygun feshetmemiş ve dolayısıyla müvekkili şirket temerrüde düşürülmediğini, Şöyle ki; davacı da dava dilekçesinde kabul ettiği gibi; davacı … 1. Noterliği’nin… tarih ve … yev. Numaralı ihtarnamesi ile gönderdiği fesih ve temerrüt bildirimini “…Ltd. Şti.” ‘nin … yev. Sayılı cevabi ihtarnamesi ile keşideci ile aralarında imzalanan bir sözleşme olmadığını ve olarak gönderdiğini, Gönderilen söz konusu şirketse … 2. Noterl bu sebeple ihtarnameye itiraz ettiklerini beyan ettiklerini, …Tic, Ltd. Şti. İle davalımüvekkil şirket farklı tüzel kişilikler olup unvan benzerlikleri söz konusu olduğunu, Davacı, hatalı eylemlerini, dava dışı tüzel kişilikler üzerine bırakmaya çalıştığını, Davacı tarafından, her ne kadar iki şirket ortağının aynı olduğundan bahisle yeniden ihtarname gönderilmediği ve itirazların kabul edilmediği beyan edilmişse de bu hususTBK’nın ve TTK’nın sözleşmeye kanun ilişkin hükümlerine aykırı olduğunu, TTK MADDE 18″..3)Tacirler arasında, diğer tarafı temerrüde düşürmeye, sözleşmeyi feshe, sözleşmeden dönmeye ilişkin Ihbarlar veya ihtarlar noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza kullanılarak kayıtlı elektronik posta sistemi ile yapılır…” denilmiştir. Davacı başiretli bir tacir gibi; sözleşmeyi usulüne uygun feshetmediğini, müvekkili şirkete karşı TTK 18 UYARINCA yapılmış fesih ve temerrüt ihtarı bulunmadığını, bu itibarla davacı tarafın davası haksız ve hukuka aykırı olup; temerrüt şartının gerçekleşmemesi sebebiyle müvekkilde faiz, icra inkar tazminatı ve cezai şart talep edeyeceğini, Yine TBK uyarınca cezai şart asıl borca bağlı olup; eğer sözleşme konusu asıl borcunifası imkansız hale gelirse cezai şart talep edilemeyeceğini, TBKII. Cezanın miktarı, geçersizliği ve İndirilmesi MADDE 182-“Taraflar,cezanın miktarını serbestçe belirleyebilirler. Asıl borç herhangi bir sebeple geçersiz ise veya aksi kararlaştırılmadıkça sonradan borçlunun sorumlu tutulamayacağı bir sebeple imkânsız hâle gelmişse, cezanın ifasıistenemez.” açıkça belirtiliğini açıklayarak; davanın reddini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE/
Dava, İİK m.67 kapsamında itirazın iptali davasıdır.
Dava dosyasına celp edilen … 13. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı takip dosyasının incelenmesinde; davacı alacaklının, davalı borçlu aleyhine 14/09/2020 tarihinde ilamsız yolla, 160.000,00 TL katkı bedeli, 96.248,77 TL faiz, 16.000,00 TL cezai şart, 3.013,70 TL faiz ve 763,17 TL ihtarname masrafı olmak üzere toplam 420.025,64 TL’NİN takip tarihinden itibaren asıl alacağa işleyecek yıllık avans ve yasal faizi ile birlikte tahsilini talep ettiği, ödeme emrinin borçluya tebliği üzerine davalı borçlunun süresinde olarak borca, faize ve tüm ferilerine itiraz etmesi neticesinde icra müdürlüğünce takibin durdurulmasına karar verildiği ve süresinde olarak iş bu itirazın iptali davasının açılmış olduğu görülmüştür.
İhtilaf, davacı ile davalı arasında akdedilmiş olan açık satış noktası sözleşmesi nedeniyle sözleşmede öngörülen koşullar çerçevesinde davacının davalıya ödemiş olduğu 160.000,00 TL katkı bedeli alacağının sözleşmenin feshi nedeniyle iadesi gerekip gerekmediği ve sözleşmenin davalı tarafından ihlal edilmesi nedeniyle davacı tarafından 03/07/2020 tarihinde feshedilmesi karşısında feshin haklı olup olmadığı, haklı ise sözleşmede öngörülmüş olan 160.000,00 TL cezai şart alacağının davalıdan tahsilinin mümkün olup olmadığı noktalarından kaynaklanmaktadır. Sözleşmenin davacı tarafından feshedilmiş olması nedeniyle sözleşmenin haklı nedenle feshedildiğinin ispat yükü davacı bulunmaktadır.
Bu kapsamda Muhasebe Finansman Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. …, gıda mühendisi …ve Akademisyen Dr. Öğretim Üyesi …’dan oluşan bilirkişi heyetinden alınan 23/01/2023 tarihli bilirkişi raporu ile; heyetin sektör bilirkişisince yapılan değerlendirmeye göre sektörel açıdan ruhsat alma işlemlerinin tedarikçinin değil de satıcının yükümlülüğünde olması gerektiği, ruhsat alma sürecindeki olumsuz durumların satıcının risk alanında kalan hususlar olarak değerlendirilmesinin uygun olacağı, Katkı bedelinin yüklemeli bağışlama sayılıp sayılmayacağı hususunda -yukarıda raporun 5.1 a bendinde yer verilen ilmi ve kazai içtihatlar eşliğinde- nihai takdirin sayın mahkemede olduğu, Sözleşmenin sona ermesi nedeniyle katkı bedelinin iadesi konusunda, -yukarıda raporun 5.1. c) bendinde yer verilen Yargıtay kararlarında dikkat çekildiği üzere, sözleşme hükümlerini değerlendirmenin isabetli olacağı ve bu meyanda -nihai takdiri sayın Mahkemeye ait olmak üzere- Sözleşmenin 21. maddesi uyarınca, davalıya ödenen katkı bedelinin iadesinin gerektiği yönünde bir değerlendirme yapılabileceği, Sayın Mahkemenin, “sözleşme ile davalının üstlendiği edimin ifası halinde davacının fiilen elde etmesi mümkün ve muhtemel kar miktarı tespit edilmek suretiyle bu kar miktarı ile sözleşme ile öngörülmüş olan cezai şart alacağı arasında fahiş bir durum olup olmadığı, fahişlik var ise oranı konusunda rapor alınmasına, ve ayrıca sözleşmeye konu cezai şart alacağının aynen tahsili halinde bunun davalı nezdinde sermaye kaybı ve borca batıklığa neden olup olmayacağı konu”sunda heyetinin mali uzmanınca yapılan tespit ve değerlendirmelere göre, Davalı Şirketin 2016 yılı Özkaynaklarının 19.621,17 TL (-) ekside borca batık olduğunu, Davacı tarafından … 13İcra Müdürlüğü … sayılı İcra Dosyası talep edilen Sözleşme gereği 160.000,00-TL yatırım tutarı ve 160.000,00-TL cezai şart uygulanması halinde Davalı … Ltd Şti’nin 160.000,00 TL Yatırım tutarı + 160.000,00 TL cezai şart + 19.621,17 olmak üzere toplam 339.621,17 TL zarar kalemi ile Ekonomik Mahvına sebep olacağı, yönünde görüş ve kanaatlerine varılmıştır.
Tüm dosya kapsamı, takip dosyası ve alınmış olan bilirkişi raporu denetime açık ve hüküm kurmaya elverişli olduğundan ve mahkememizce de sözleşmenin davalının sözleşmeye aykırı eylemleri nedeniyle haklı bir şekilde feshedilmiş olduğu anlaşılmakla, davacının davalıya sözleşme kapsamında yapmış olduğu 160.000,00 TL ödemenin yüklemeli bağış niteliğinde olması ve sözleşmenin ihlalli ile davalının yüklendiği edim borcunu ifa etmesi mümkün olmadığından davalının yüklemeli bağış nedeniyle almış olduğu miktarı iade etmesi gerektiği anlaşıldığından davanın kısmen kabulü ile, Davalının … 13.İcra Müdürlüğünün …Esas sayılı takip dosyasına konu alacağa yönelik itirazının katkı payı alacağından oluşan 160.000,00 TL katkı payı ve 2.844,00 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 162.844,00 TL bakımından iptali ile takip tarihinden itibaren 160.000,00 TL asıl alacağa değişen oranlardaki avans faizi uygulanmak suretiyle takibin devamına ve fakat sözleşme ile öngörülmüş olan cezanın aynen tahsili halinde davalının mali durumu itibariyle -19.621,17 TL ekside yani borca batık olması nedeniyle cezai şartın tahsilinin davalının mali yapısındaki bozulmayı daha da derinleştireceği anlaşılacağından bu yönüyle ve fazlaya ilişkin istemler bakımından davanın reddine, İİK.67/2 kapsamında 32.568,00 TL tazminatın davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1- Davanın KISMEN KABULÜ ile,
2-Davalının .. 13.İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyasına konu alacağa yönelik itirazının katkı payı alacağından oluşan 160.000,00 TL katkı payı ve 2.844,00 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 162.844,00 TL bakımından iptali ile takip tarihinden itibaren 160.000,00 TL asıl alacağa değişen oranlardaki avans faizi uygulanmak suretiyle takibin devamına,
3-Fazlaya ilişkin istemler bakımından davanın reddine,
4-İİK.67/2 kapsamında 32.568,00 TL tazminatın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesaplanan 11.123,87 TL karar harcının, peşin yatırılan 5.072,86 TL harçtan mahsubu ile noksan kalan 6.051,01 TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
6-Davacı lehine karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince kabul edilen miktar üzerinden hesaplanan 25.426,60 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
7-Davalı lehine karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince reddedilen miktar üzerinden hesaplanan 39.005,43 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
8-Davacı tarafından yapılan toplam 3.079,00 TL yargılama giderinden davanın kabul red miktar ve oranı göz önüne alınarak hesaplanan 1.193,72 TL yargılama giderinin ve 5.072,86 TL peşin harç ve 80,70 TL başvurma harcı toplamı 6.347,28 TL’nin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
9-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu m.18/A gereğince Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanan 1.320,00 TL arabuluculuk ücretinin davanın kabul ret miktar ve oranı göz önüne alınarak hesaplanan 808,24 TL’nin davacıdan, 511,76 TL’nin ise davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına, tahsilat ve gereği için Mahkeme Yazı İşleri Müdürlüğünce ilgili vergi dairesine müzekkere yazılmasına,
10-Taraflarca yatırılan bakiye gider avansının kararın kesinleşmesi halinde yatırana iadesine,
dair taraf vekillerinin yüzüne karşı, mahkememiz gerekçeli kararının HMK 345 maddesi gereğince taraflara tebliği tarihinden itibaren 2 hafta içerisinde mahkememize veya mahkememize gönderilmek üzere başka yer mahkemesine dilekçe verilmek ve istinaf harcı ile gerekli giderlerin tamamı ödenmek suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi İlgili Hukuk Dairesince incelenebilmesi için tarafların istinaf yoluna başvuru hakkı açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 15/02/2023

KATİP …
¸e-imzalıdır

HAKİM …
¸e-imzalıdır

Harç / Masraf Dökümü
Peşin Harç : 5.072,86 TL
Karar Harcı : 11.123,87 TL
Noksan Harç : 6.051,01 TL

Davacı Gider Avansı
Yatırılan Avans : 4.940,00 TL
Davalı Gider Avansı
Yatırılan Avans : 00,00 TL

Yargılama Gideri Detayları
Bilirkişi Ücreti : 3.000,00 TL
Posta Giderleri : 79,00 TL