Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/336
KARAR NO : 2022/180

DAVA : Menfi Tespit (Bayilik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 17/05/2021
KARAR TARİHİ : 28/02/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Bayilik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, müvekkilinin, …’ta, … – … Akaryakıt İstasyonu adı altında, Petrol İstasyonu işletmekteyken, en son davalı … Gaz A.Ş. şirketi ile bayilik sözleşmesi akdettiğini, sözleşme akdedilirken müvekkili tarafından davalı şirkete teminat amaçlı açık senet verildiğini, bu senet opsiyonlu (3 gün – 10 gün) satışların teminatı olarak verildiğini, piyasada / petrol istasyonu işletmeleri uygulamasında, dağıtım şirketleri ön ödemesiz olarak, bedelini 3 gün, bir hafta veya 10 gün içerisinde ödenmek üzere, bayilere akaryakıt vermekte olup, buna karşılık ipotek, teminat mektubu veya boş senet alındığını, müvekkilinin de bu kapsamda davalı şirkete, ön ödemesiz alımlar için teminat mektubu ve açık senet verdiğini, taraflar arasındaki sözleşme yürürlükteyken, müvekkilinin işletmesinin bulunduğu güzergah üzerinde, müvekkilinin işletmesine denk gelecek bir şekilde köprülü kavşak inşaatı başlatıldığını, beklenmedik bu hal, yapılan kazı çalışmaları ve güzergah değişiklikleri nedeniyle müvekkilinin bir yılı aşkın süre satış yapamadığını, müvekkilinin petrol istasyonu şehirler arası anayol / … – … Çevreyolu üzerindeyken, güzergah değişikliği nedeniyle istasyon yan yolda kaldığını, satışlarının rutinin çok altına düştüğünü, ayrıca covid-19 salgın hastalığı nedeniyle yaşanan kısıtlamalar, sektörel daralma, kur fiyatlarındaki dalgalanmalar ve dağıtım şirketinin destek olmaması nedeniyle müvekkilinin istasyonu çalıştıramaz hale geldiğini, müvekkilinin, davalı şirket ile iletişime geçip mağduriyetini dile getirdiğini ve beklenmedik durumlar nedeniyle satış yapamadığını, bu nedenle sözleşme şartlarının güncellenmesini talep ettiğini, davalı şirketin, müvekkilinin haklı taleplerine karşılık sözleşmede belirtilen satış taahhüdünü yerine getirmesi gerektiğini hatırlatıldığını, bunun üzerine müvekkilinin, … 4. Noterliğinin … tarih, … yevmiye numarasıyla, sözleşmenin güncellenmesi için ihtar gönderdiğini, tüm bunlara rağmen davalı şirketin, müvekkilinin sözleşmenin uyarlanmasına ilişkin taleplerini karşılıksız bıraktığını, ekonomik olarak çıkmaza giren müvekkilinin, 2020 Mayıs ayı itibariyle, davalı dağıtım şirketinden akaryakıt alamamış ve hiç satış yapamadığını, müvekkilinin, davalı şirket ile olan akaryakıt bayilik sözleşmesini, … 5. Noterliği’nin … tarih ve … yevmiye sayılı ihtarnamesiyle, tek taraflı olarak fesih etmek zorunda kaldığını, müvekkilinin, 2020 Mayıs ayı itibariyle, davalı şirketten her hangi bir ürün, akaryakıt-gaz almadığını, 2020 Mayıs ayı itibariyle, davalı şirkete borçlanacak hiçbir işlem de gerçekleştirmediğini, müvekkilinin davalı şirket ile herhangi bir hukuksal münasebeti olmadığını, davalı şirketin, müvekkili tarafından sözleşmenin feshine dair ihtarın gönderilmesi üzerine, davalı, yatırım bedeli iadesi adı altında 17.11.2021 tanzim tarihli, 51.629,00TL’lik herhangi bir hizmet ve mal alımı karşılığı olmayan fatura gönderdiğini, müvekkilinin, bu bedelsiz faturaya karşı itirazda bulunarak faturayı iade ettiğini, davalı şirket, müvekkilinin teminat olarak vermiş olduğu … A.Ş. 26.01.2018 tarih ve 150.000,00TL, 08.02.2018 tarih, 250.000,00 TL tutarlı banka teminat mektuplarını müvekkilinin bilgisi ve rızası dışında nakde çevirdiğini, akabinde de müvekkilinin sözleşme kurulma aşamasında ( 2009 yılında ) belirtildiği şekilde teminat olarak verilen senedin üzerini gerçeğe aykırı olarak doldurup, müvekkili aleyhinde icra takibi başlattığını, davalı şirketin, müvekkilinin teminat olarak vermiş olduğu açık senedin üzerini gerçeğe aykırı olarak ve kendine göre tanzim ederek, … 23. İcra Müdürlüğü … E. Sayılı dosyası ile takibe koyduğunu, söz konusu açık seneeşz, davalı tarafından gerçeğe aykırı doldurulmaya çalışılırken tanzim ve vade tarihini 17.11.2020 şeklinde yazmış, ancak tanzim ve vade tarihinin aynı olmasını kendince uygun bulmamış, vade tarihini bir ay ileriye taşımak amacıyla “11” i “12” yapmak sureti ile tahrifat yaptığını, müvekkilinin o tarihlerde kalp krizi geçirmiş olduğunu, 13.11.2020 tarihinde anjiyo olduğunu, kalbine 3 adet stent takıldığını, 17.11.2020 tarihinde müvekkilinin K.Maraş’ta evinde olduğunu, 17.11.2020 tarihinde …’a gitmesinin de söz konusu olmadığını, davalının, davalı şirket tarafından… E. sayılı dosyasına konu edilen senetten dolayı müvekkilinin her hangi bir borcu bulunmadığını, müvekkilin 05.11.2020 tarihli ihtarnameyle sözleşmeyi feshettiğini, bu tarihten sonra gönderilen faturalara da itiraz ettiğini, davalı şirketin, 05.11.2020 tarihinden sonra, mal veya hizmet karşılığı müvekkilinin borçlandırmasının kabulü mümkün olmadığı gibi, bu durumun hayatın olağan akışına ve ticari teamüllere aykırı olduğunu, mezkur hükümlere göre davalının almış olduğu senet karşılığı müvekkile ürün teslim etmiş veya sağlamış olması, buna karşılık bir fatura, irsaliye düzenlemiş olması ve bu ticari işi defterlerine kayıt etmiş olması gerektiğini, davalı tarafından müvekkiline her hangi bir ürün tesliminin söz konusu olmadığını, müvekkilinin, 05.11.2020 tarihinde sözleşmeyi tek taraflı feshetmiş olmasına karşın davalı şirketin, müvekkilinden almış olduğu açık teminat senedini geri iade etmediğini, müvekkili tarafından ön ödemesiz alımlar için vermiş olduğu açık teminat senedinin iade edilmeyerek, gerçeğe aykırı olarak tanzim edilip, üzerinde tahrifat yapılmak suretiyle icra takibine konu edilmiş olması nedeniyle, senedin bedelsiz olduğunun ve müvekkilinin davalı yana borçlu olmadığının tespiti için iş bu davanın açılması zaruretinin hasıl olduğunu, taraflar arasında yapılan akaryakıt bayilik sözleşmesi aşamasında, ön ödemesiz alımlar için teminat olarak verilmiş “açık” senedin, gerçeğe ve hayatın olağan akışına, ticari teamüllere aykırı olarak doldurulup, üzerinde tahrifat yapmak suretiyle … 23. İcra Müdürlüğü … Esas sayılı dosyası ile icra takibine konu edilmiş olduğunu, müvekkilinin 2020 Mayıs ayı itibariyle, davalıdan herhangi bir petrol ürünü almamış olması ve davalı şirkete hiçbir borcunun bulunmaması karşısında, mal bağlamında, teminat olarak verilen senedin iade edilmemesi iyi niyet kuralları ile bağdaşmadığını, davalının, ön ödemesiz alımlar için teminat olarak verilen senedi iade etmemesi, senet üzerinde tahrifat yapılmış olması ve senedin hayatın olağan akışına ve ticari teamüllere aykırılık oluşturması, senette yazılı miktar da göz önünde bulundurularak, müvekkili açısından telafisi imkansız zararlar doğacağı kuşkusuz olduğundan, … 23. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı icra takip dosyasının icrasının dava sonuna kadar tedbiren durdurulmasına, olmadığı takdirde paranın alacaklı olduğunu iddia eden tarafa ödenmemesi yönünde tedbir karar verilmesini, müvekkilinin … 23. İcra Müdürlüğü … Esas sayılı dosyasına konu edilen senetten dolayı borçlu olmadığının tespitine ve takibin iptaline, davalının haksız ve kötü niyetli takibinden dolayı %20 den aşağı olmamak üzere inkar / kötü niyet tazminatına mahkum edilmesine, fazlaya dair her türlü haklarının saklı tutulmasına, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalı şirkete yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle, davacı tarafın dilekçesine konu etmiş olduğu tüm iddiaların gerçek dışı olup itirazlarının hukuki ve yasal dayanaktan yoksun olması nedeniyle huzurdaki davayı kabul etmediklerini, davanın reddi gerektiğini, dava şartı arabuluculuk başvurusu yapılmadan dava açıldığını, icra takibine konu olan senedin kambiyo senedi vasfına haiz olup iddia edilenin aksine tüm yasal ve zorunlu unsurlarıyla şekle uygun olduğunu, bilirkişi marifetiyle yapılacak inceleme neticesinde senet üzerinde tahrifat olduğu iddialarının gerçek dışı olduğunun anlaşılacağını, müvekkili … Gaz tarafından icra takibine konu edilen senet, kambiyo senedi vasfına haiz olup iddia edilenin aksine tüm yasal ve zorunlu unsurlarıyla şekle uygun olduğunu, davacı tarafın senet hakkındaki iddialarını kabul ettikleri anlamına gelmemekle birlikte senedin teminat senedi olduğu iddiasının, hangi ilişkinin teminatı olduğu senet üzerine yazılmak suretiyle ya da yazılı bir belge ile ispatlanması gerektiğini, davacı tarafın senetteki imzaya itirazı bulunmadığını, senedi verdiğini kabul ettiğini, senetteki imzanın kendisine ait olmadığına ilişkin icra hukuk mahkemesinde şikayet yoluna da gidilmediğini, davacı …, … 5. Noterliği’nin …tarih ve … yevmiye sayılı ihtarnamesiyle müvekkili … Gaz ile olan sözleşme ilişkisini feshetmiş ve ihtarnamenin 14. maddesinde müvekkili … Gaz’a verilen teminat mektuplarını, 16. maddesinde ise çeklerin iadesini talep ettiğini, ancak anılı ihtarnamede müvekkili … Gaz’a keşide edilen senedin iadesini talep etmediğini, davacı tarafın iyi niyetli olmadığının açık olduğunu, davacı yanın senedin teminat senedi olarak verildiğini ispatlaması gerektiğini, davacı …, …. 5. Noterliği’nin … tarih ve … yevmiye sayılı ihtarnamesiyle taraflar arasındaki akde dayanan ticari ilişkisini tek taraflı olarak feshettiğini, davacının fesih ihtarnamesinde ileri sürdüğü gerekçeler, taraflar arasında akdedilen Bayilik Sözleşmesi ya da onun herhangi bir ekinin uygulanmasını engelleyecek nitelikte nedenler olmadığını, sözleşmenin feshinin haksız nedene dayandığını, davacı yan anılı ihtarnamesinde yaşanan ekonomik kriz ve mücbir sebep nedeniyle uyarlama yapılmadığını, sözleşmenin çekilmez hal aldığını, sözleşmenin imzalandığı an ile ifa anı arasındaki dengenin aleyhine bozulduğunu fesih gerekçesi olarak bildirdiğini, sözleşmenin uyarlanması talebiyle ilgili olarak davacı tarafın iddialarına konu açıklamaların Mahkemeyi yanıltmaya yönelik olduğunu, davacı …’in, basiretli bir tacir olarak üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirmediğini belirterek davanın usul ve esas yönünden reddine, yargılama harç ve giderleri ile avukatlık ücretinin karşı tarafa bırakılmasına karar verilmesini savunmuştur.
Tüm Dosya Kapsamı Birlikte Değerlendirildiğinde
Dava, icra takibine konu edilen bono nedeni ile borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkin ikame edilmiş olup uyuşmazlık, takibe konu senedin taraflar arasında akdedilen bayilik sözleşmesi kapsamında teminat olarak verilip verilmediği, senedin anlaşmaya aykırı doldurulup doldurulmadığı, senedin teminat olarak verilmiş olması halinde taraflar arasında akdedilen bayilik sözleşmesinin feshi nedeniyle davalının kar mahrumiyeti ve cezai şart içerikli sözleşme hükümlerine göre davacıdan talep edebileceği cezai şart bedeli bulunup bulunmadığı, sözleşmenin haklı nedenle feshedilip feshedilmediği konularında toplanmıştır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 166.maddesinde; “(1) Aynı yargı çevresinde yer alan aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde açılmış davalar, aralarında bağlantı bulunması durumunda, davanın her aşamasında, talep üzerine veya kendiliğinden ilk davanın açıldığı mahkemede birleştirilebilir. Birleştirme kararı, ikinci davanın açıldığı mahkemece verilir ve bu karar, diğer mahkemeyi bağlar.
(2) Davalar, ayrı yargı çevrelerinde yer alan aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde açılmış ise bağlantı sebebiyle birleştirme ikinci davanın açıldığı mahkemeden talep edilebilir. Birinci davanın açıldığı mahkeme, talebin kabulü ile davaların birleştirilmesine ilişkin kararın kesinleşmesinden itibaren, bununla bağlıdır.
(3) Birleştirme kararı, derhâl ilk davanın açıldığı mahkemeye bildirilir.
(4) Davaların aynı veya birbirine benzer sebeplerden doğması ya da biri hakkında verilecek hükmün diğerini etkileyecek nitelikte bulunması durumunda, bağlantı var sayılır.
(5) İstinaf incelemesi ayrı dairelerde yapılması gereken davaların da bu madde hükmüne göre birleştirilmesine karar verilebilir. Bu hâlde istinaf incelemesi, birleştirilen davalarda uyuşmazlığı doğuran asıl hukuki ilişkiye ait kararı inceleyen bölge adliye mahkemesi dairesinde yapılır.” hükmü yer almaktadır.
Davacı tarafın … 19. Asliye Ticaret Mahkemesinin …Esas sayılı dosyasının bağlantılı olduğu ve dosyanın birleştirilmesi talepli dilekçe sunması üzerine anılan dosyanın tetkiki sonucunda, davacı … tarafından davalı … Şirketi aleyhine farklı bir bono nedeni ile aynı hukuki sebebe dayanılarak menfi tespit davası ikame edildiği anlaşılmaktadır. Her iki dosya arasında hukuki ve fiili bağlantı bulunduğu anlaşılmakla mahkememizin yukarıda belirtilen sırasına kayıtlı dosyasının dava tarihi olarak önce ikame edilen … 19. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasında birleştirilmesine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere ;
1-HMK. 166. maddesi gereğince iş bu dosya ile aralarında hukuki ve fiili bağlantı bulunan … 19. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası ile BİRLEŞTİRİLMESİNE, yargılamanın birleştirilen … 19. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası üzerinden devamına,
2-HMK. 166. maddesi gereği birleştirme kararının derhal … 19. Asliye Ticaret Mahkemesinin …Esas sayılı dosyasına bildirilmesine,
3-Yargılama gideri ve sair hususların birleştirilen dosya üzerinden karara bağlanmasına,
Dair, taraf vekillerinin yokluğunda esas hükümle birlikte İstinaf yolu açık olmak üzere oybirliği ile verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 28/02/2022

BAŞKAN

ÜYE

ÜYE

KATİP