Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/472
KARAR NO : 2023/514
DAVA : Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 07/09/2020
KARAR TARİHİ : 08/09/2023

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
(I) TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ:
(1) Davacı Tarafın İddialarının Özeti:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davaya konu çekler nedeniyle müvekkili şirketin davalılara borçlu olmadığının tespiti ile çeklerin istirdadına ve müvekkili şirkete iadesine çeklerin istirdadı ve iadesi taleplerinin yerinde görülmemesi halinde çeklerin müvekkili şirket yönünden iptaline karar verilmesini, tesisin 2020 yılının yaz sezonunda oda satışında tek yetkili olabilmek amaçlı yapılan anlaşma gereğince sözleşmede belirtilen çeklerle birlikte toplam 1.300.000 TL ön ödeme avans ödemesi yapıldığını, 2020 yılı başında ortaya çıkan Covit-19 salgını nedeni bahane edilerek yaz sezonda otelin hizmet vermek için açılmadığını, oysa dava konusu tesisinin yakınındaki tesislerin hizmete açıldığını, bu durumda davacı tesisin açılması, açılmayacaksa sözleşmenin iptal edilmesi, anlaşma gereği yapılan ödeme ve çeklerin iade edilmesi konusunda ihtarda bulunulduğunu, ancak iade edilmediğini, davalı şirketin sözleşmeye konu oteli hizmete açmaması yapılan ödemeleri geri ödememesi üzerine … Noterliğinden 17 Temmuz tarih ve … nolu ihtarname ile aynı isteğin tekrarlandığını, davalı tarafın ön ödeme/avans olarak aldığı ödemeleri ve çekleri iade etmediğini, taraflar arası var olan sözleşmenin 39. maddesine aykırı olarak davalı verilen çeklerin ikisini faktöring firmasına devrettiğini, sözleşme gerçekleşmediği için devredilen çeklerin iadesinin talep edildiğini, ancak diğer davalı çekleri iade etmediğini, TBK’nun 188/1. maddesi gereği davalı otel işletmesine karşı sahip olunan savunmaları davalı faktöring şirketine karşı da ileri sürme hak ve yetkisi bulunduğunu, dava konusu çeklerin bir iş akdi neticesinde verildiğini, ancak davalı otel işletmecisi şirket öteli sözleşme süresi olan 1 Mayıs 2020 tarihinde açmadığını, sözleşmede belirlenen işin yapılmadığını, çeklerin yapılacak işin ön ödemesi olarak verildiğini, davacı şirketin davalı şirketlere borcu oluşmadığını, başkaca borcu da olmadığını, iş bu esas dava açılmadan önce “Çeklerin ödenmesinin durdurulmasına yönelik ihtiyat-ı tedbir karar verilmesi, davacı şirket aleyhine icra takibine geçilmesinin ihtiyati tedbir yolu ile önlenmesi/durdurulması “ için …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2020/… – D.İş sayılı dosyası ile talepte bulunulduğunu, mahkeme kararı ile talebe olumlu karar verildiğini, çeklerin istirdadına ve davacı şirkete iadesine, çeklerin davacı yönünden iptaline, davalıların dava değerinin %20’den az olmamak üzere tazminatına mahkum edilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalılara tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
(2) Davalı Tarafların Savunmalarının Özeti:
Davalı … Sanayi Ve Ticaret Limited Şirketi vekili cevap dilekçesinde özetle, davacı müvekkili firma arasında müvekkili firmaya ait … isimli otele ilişkin olarak 2019 Eylül ayında tek yetkili otel kontenjan sözleşmesi imzalandığını, iş bu sözleşme kapsamında ön ödeme olarak bir takım çeklerin müvekkili firmaya teslim edildiğini, sözleşme imza tarihinden sonra 2020 yılı başından itibaren Covid-19 salgın hastalığı tüm dünyayı etkisine aldığını, aynı salgın hastalık Mart 2020 den itibaren ülkemizde görülmeye başlandığını, sonrasında ülkemizi etkisi altına aldığını, seyahat engelleri salgının ilk alınan önlemlerden olduğunu, tek yetkililik imza tarihi ile günümüz şartlarının artık birbirinden çok farklı olduğunu, iş bu dava öncesi davacı firma ile müvekkili firma arasında yazılı sözlü görüşmeler yapıldığını, otelin hangi şartlarda hizmete açılabileceği daha öncesinde davacı şirkete bildirildiğini, bu şartların Turizm Bakanlığınca belirlendiğini, bu şartlara uyum sağlamak için mali külfetler ortaya çıktığını, hazırlıklar ve yeni koşullara adaptasyon için çalışmalar yapıldığını, fiyatların tekrar hesaplanmış yeni hizmet koşullarının belirlendiğini, firmaya ait oteller açılmaması ve misafir kabul etmemesi tesisin kapalı olması firmayı da zarar uğrattığını, davacı tarafın mücbir sebebi ile ortaya çıkan yeni koşulları kabul etmediğini, tek taraflı olarak haksız bir şekilde sözleşmeyi fesih ettiğini, iş bu sebep ile bilirkişiler arasında mutlaka turizm konularındaki hesaplama alanında uzman bir bilirkişinin yer almasını Covid-19 pandemisinin taraflar açısından etkisinin hesaplanmasını ve mücbir sebep teşkil edip etmediği hususlarının bilirkişilerce cevaplanmasını saygı ile vekaleten arz ve talep etmiştir.
Davalı … Anonim Şirketi vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkilin dava konusu çeklerinin Temlik işlemi her yönüyle hukuka uygun ve geçerli olduğunu, temlik alınan alacak faturaları ile alınan çekler tevsik edildiğini, araştırmaları yapıldığını, mevzuata uygun olduğunun saptandığını, bu nedenle müvekkilinin taraflar arasındaki ticari ilişkinin şartlarını inceleme ve araştırma yükümlülüğü hiçbir surette bulunmadığını, çeklerin temlik işlemi davacıya bildirildiğini, davacı devam sürecinde borcuna veya temlik işlemine karşı itirazda bulunmadığını, aksine borcunu ikrar ederek çeklerin müvekkiline ödeneceğini kabul ve beyan ettiğini, ayrıca müvekkiline verilen çekler için ödeme güçlüğü nedeniyle değişiklik talep edildiğini, temlik edilen üç çekin değiştirildiğini, dilekçede detaylı bahsedildiği üzere devir ve temlik işlemiyle ilgili davacı tarafça bilgilendirildiğini, işleme muvafakat alınmış olduğundan davalının sözleşmede yer alan devir temlik yasağının ileri sürmesi de açıkça hakkın kötü kullanımı teşkil etmekte olduğundan kabulünün mümkün olmadığını, çekin iktisabında ağır kusurlu yahut kötü niyetli olduğu davacı tarafça ispat olunmadıkça davacının senet methinden anlaşılanlar dışında kalan def’ileri müvekkiline yöneltilmesinin mümkün olmadığını, Faktöring sözleşmesi kapsamında davalı … Turizm firmasına ödeme yapılmış olup müvekkili şirket mezkur çeklerin iyi niyetli ve yasal hamili olduğunu, dolayısıyla iyi niyetli yasal hamil konumunda olan ve hukuka uygun olarak faktöring ilişkisi neticesinde ciro yoluyla çeki elinde bulunduran müvekkilinin senet methinde anlaşılanlar dışına kalan def’ilerini müvekkiline yöneltmesinin hukuken mümkün olmadığını, davacı tarafından kavram kargaşası yaratılmak amacıyla alacağın temliki hükümleri kapsamında devredene karşı ileri sürülebilecek şahsi def’ilerin devralan müvekkili şirkete de ileri sürülebileceği iddia edilmişse de Faktöring sözleşmesi gereği yapılan temlik işlemi tarihi itibari ile davacı ile diğer davalının … Turizme olan borcu devam etmekte olduğundan, davacının temlikten sonra meydana gelen itirazlarını müvekkiline karşı ileri sürülebilmesi gerek faktöring mevzuatı gerekse TBK gereği mümkün olmadığını, müvekkili şirketin çek bedelini talep hakkı olduğunu, faktöring işleminin usule uygun olduğu göz önünde bulundurularak …. Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından tesis edilen 28.08.2020 tarihli ihtiyati tedbir kararının kaldırılması gerektiğini, iş bu karar ile müvekkilinin ciranta … Turizm ve avale karşı icra takibi başlatması da engellenmiş olup karar bu yönden de Kambiyo Hukukunun genel kurallarına tamamen aykırı olduğunu, mahkemece asıl davada tesis edilen tedbir kararı gereği müvekkili şirket haklı alacağını tahsil edemediğinden, alacağın %20’sinden az olmamak kaydıyla davacının tazminata mahkum edilmesi gerektiğini, öncelikle …. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2020/… D. İş sayılı dosyasında tesis edilen 28.08.2020 tarihli ihtiyati tedbir kararının kaldırılmasına, haksız ve hukuka aykırı davanın reddine, Alacağın %20’sinden az olmamak kaydıyla davacının tazminata mahkum edilmesine, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davacı yana tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
(II) ÇEKİŞMELİ VAKIALAR HAKKINDA TOPLANAN DELİLLER:
1-…. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2020/… D.İş sayılı dosyası,
2-…. İcra Dairesinin 2020/… Esas sayılı dosyası,
3-… Asliye Ticaret Mahkemesinin 2020/… D.İş sayılı dosyası,
4-…. İcra Dairesinin 2020/… Esas sayılı dosyası,
5- … Asliye Ticaret Mahkemesinin 2020/… Esas sayılı dosyası,
6-Bilirkişi kök ve ek raporu,
7-Tüm dosya kapsamı.
(III) DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ, SABİT GÖRÜLEN VAKIALAR, ÇIKARILAN SONUÇ VE HUKUKÎ SEBEPLER:
Davacının davası, kambiyo senedine karşı menfi tespit davasıdır.
Taraflar arasında davacı ile davalı … Ticaret Limited Şirketi arasında “Kontenjan Tahsis Sözleşmesi imzalandığı, bu sözleşmeye göre 2020 Yılı 1 Mayıs 2020 -31.10.2020 tarihleri arasında 50- 55 oda kontenjan satışını içermekte ve davacıya tek satıcılık yetkisinin verildiği, davacının davalı şirket ile imzaladığı sözleşmeden doğan edimin ifası için dava konusu edilen 31.08.2020 keşide tarihli, … seri numaralı ve 100.000,00 TL bedelli ve 15.09.2020 keşide tarihli, … seri numaralı 150.000,00 TL bedelli çekleri … Nakliyat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’ne teslim ettiği, davalı şirketin davacıdan aldığı çekleri diğer davalı ile imzalamış olduğu faktoring sözleşmesi uyarınca davalı Faktoring şirketine temlik ve teslim ettiği hususunda herhangi bir uyuşmazlık yoktur.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacı tarafından davalı … Turizm şirketine teslim edilen çeklerden dolayı davalılara borçlu olup olmadığı, davacının … Ltd.Ştş’ye karşı ileri sürebileceği def’ileri diğer davalı faktoring şirketine karşı da ileri sürüp süremeyeceğine ilişkindir.
Davalılardan … Ltd.Şti vekili sunmuş olduğu 30.12.2020 tarihli beyan dilekçesinde özetle, dava konusu çeklerin davacı ile imzalanan Kontenjan Tahsis Sözleşmesi kapsamında ön ödeme mahiyetinde davacı tarafından davalı şirkete teslim edildiğini, ancak davalı şirketin sözleşmeden doğan edimini covid 19 salgını nedeniyle mücbir sebep oluştuğundan ifa edemediğini bildirmiştir. Davalı … şirketinin mücbir sebep savunması, cevap dilekçesinin süresinde sunulmaması nedeniyle Mahkememizce değerlendirilmemiştir.
Davacının dayandığı …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2020/… Değişik İş sayılı dosyası celp edilerek dosya arasına alınmış, tarafların bildirdikleri deliller toplanmıştır.
Yargılama sırasında celp edilen … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2020/… Esas sayılı dava dosyasının incelenmesinde işbu dava davalısı Faktoring şirketi tarafından diğer davalı … Ltd.Şti aleyhine …. İcra Dairesi’nin 2020/… Esas sayılı takip dosyasına vaki itirazın iptali için dava açıldığı, davaya konu icra takibine dayanağının, işbu davaya konu çeklerin ödenmemesi nedeniyle faktöring sözleşmesinden doğan edimin yerine getirilmemesi olduğu, işbu dava konusu çeklerin ödenmemesinin, celp edilen davanın açılması gerekçesi arasında gösterildiği ve yapılan yargılama sonucunda faktöring şirketinin davasının kabulü ile diğer davalı aleyhine başlatılan icra takibine yapılan itirazın iptaline karar verildiği, celp edilen …. İcra Dairesi’nin 2020/… Esas sayılı takip dosyasının incelenmesinde, icra dosyasının haricen tahsilat nedeniyle kapatıldığı anlaşılmıştır.
Uyuşmazlığa ilişkin bir bankacı, bir sektör bilirkişisi ve bir borçlar hukuku uzmanından oluşan bilirkişi heyetinden rapor ve itirazları karşılar mahiyette ek rapor alınmıştır.
6361 sayılı Finansal Kiralama Faktoring ve Finansman Şirketler Kanunu’nun 9/2. maddesine göre; “faktoring şirketi kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile kurulaca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz ve tahsilini üstlenemez.”
04.02.2015 tarih ve 29257 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “faktoring işlemlerinde uygulanacak usul ve esaslar hakkında yönetmelik” 8/1 madesinde ise; “faturalı alacağa istinaden kambiyo senedi veya diğer senetlerin alınması halinde alınan kambiyo senedi veya diğer senetteki ciro silsilesinde kuruluşa kambiyo senedi ve diğer senedi ciro edip veren kişinin, devralınan faturada alacaklı olarak gözüken kişi ve bu kişiden bir önceki cirantanın veya keşidecinin de faturadaki borçlu ile aynı kişi olması gerekir. Fatura ile kambiyo senedi veya diğer senetteki tutarın uyumlu olmasına dikkat edilir” düzenlemesine yer verilmiştir.
Yapılan yargılama, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre, davacı tarafından dava konusu çeklerin avans niteliğinde olduğunun davalı … Tic.Ltd.Şti tarafından kabul edildiği, çeklerin teslimine dayanak teşkil eden ve davacı ile davalı turizm şirketi arasında aktedilen sözleşmeden doğan edimin davalı davalı şirket tarafından ifa edilmediği, bu nedenle davalı şirket tarafından hizmetin ifa edildiğine dair herhangi bir fatura tanzim edilmediği, davacının davalıya teslim ettiği dava konusu çeklerin bedelsiz kaldığı, davalı faktoring şirketi ile davacı şirket çalışanları arasında yapılan elektronik posta yazışmalarında dahi,dava konusu çeklerin avans çeki mahiyetinde olduğunun davalı faktoring şirketine bildirildiği, ayrıca kök bilirkişi raporunda belirtildiği üzere, dava konusu çeklere ilişkin davalı turizm şirketi tarafından diğer davalı faktoring şirketine teslim edilen faturaların 2019 tarihli olduğu ve çekin keşide tarihleri ile uyumlu olmadığı, bu nedenle dava konusu çeklerin 6361 sayılı yasanın 9/2 maddesi uyarınca usulüne uygun olarak tevsik edilmediği, ayrıca davalı faktoring şirketinin dava konusu çek bedelini tahsili için faktoring sözleşmesine dayanarak diğer davalı hakkında …. İcra Dairesi’nin 2020/… Esas sayılı takip dosyasında icra takibi başlattığı ve alacağını haricen tahsil ettiği, bilirkişi ek raporunda çeklerdeki ciro zincirinin kopuk olmadığı ve dolayısıyla davacının davalı faktoring şirketine karşı açmış olduğu işbu davadaki talebinin yerinde olmadığı bildirilmiş ise de, dava konusu çeklerin usulüne uygun olarak fatura ile tevsik edilmemesi ve avans niteliğinde olduğundan haberdar olduğu nazara alınarak ek bilirkişi raporuna Mahkememizce itibar edilmeyerek, davacının sübut bulan davasının kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki, şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM/ Gerekçesi yukarıda belirtildiği üzere;
Davacının davasının KABULÜNE,
1-Dava konusu 31/08/2020 keşide tarihli 100.000,00 TL bedelli … Seri numaralı ve 15/09/2020 keşide tarihli 150.000,00 TL bedelli … Seri numaralı çeklerden dolayı davacının davalılara borçlu olmadığının tespitine,
2-Dava konusu çeklerin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince kabul edilen miktar üzerinden hesaplanan 17.077,50 TL nispi karar harcının,4.269,38 TL peşin harçtan mahsubu ile noksan kalan 12.808,12‬ TL harcın davalılardan alınarak hazineye irad kaydına,
Davacı lehine karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince kabul edilen miktar üzerinden hesaplanan 38.000,00 TL vekalet ücretinin davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine,
Davacı tarafından yapılan toplam 4.845,00 TL yargılama gideri ile 4.269,38 TL peşin harç, 54,40 TL başvuru harcı toplamı 9.168,78‬ TL’nin davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine,
Davacı tarafından yatırılan bakiye gider avansının kararın kesinleşmesi üzerine davacıya iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık süre içerisinde v Mahkemesi’nde İSTİNAF yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 08/09/2023

KATİP …
¸e-imzalıdır

HAKİM …
¸e-imzalıdır

Harç / Masraf Dökümü
Peşin Harç : 4.269,38 TL
Karar Harcı : 17.077,50 TL
Noksan Harç : 12.808,12‬ TL

Davacı Gider Avansı
Yatırılan Avans : 4.845,00 TL

Davalı Gider Avansı
Yatırılan Avans : 250,00 TL

Yargılama gideri detayları
Bilirkişi Ücreti : 4.500,00 TL
Posta Giderleri : 345,00 TL