Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/266
KARAR NO : 2023/789

DAVA : Alacak (Bayilik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 11/06/2020
KARAR TARİHİ : 14/12/2023

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Bayilik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin … markası altında faaliyet gösteren bir akaryakıt dağıtım şirketi olduğunu, davacı ile davalı arasında … İli … İlçesi … Mahallesi 102 Ada 124 Parsel sayılı taşınmaz üzerinde kurulu Akaryakıt İstasyonuna ilişkin 27.10.2014 tarihli protokol ve 31.10.2014 tarihli bayilik sözleşmesi ile 27.07.2017 tarihli bayilik sözleşmesi akdedildiğini, 31.10.2014 tarihli bayilik sözleşmesi gereği davalı şirkete 31.10.2019 tarihine kadar bayilik faaliyetinde bulunma hakkı tanındığı ve kurumsal kimlik giydirme ekipmanları ile demirbaşların ayriyeten davalı şirkete teslim edildiği, 27.07.2017 tarihli Bayilik Sözleşmesinin 6. maddesinin b bendine ve sözleşme ve protokol yükümlerine aykırı davranarak 09.04.2019 tarihinden itibaren akaryakıt alım satım yapmadığını, 05.09.2019 tarihinde ise davalının akaryakıt istasyonuna ait iş yeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edildiğini, ayrıca davalının bayilik lisansının EPDK tarafından 05.07.2019 tarihinde sonlandırıldığını, davalının sözleşme hükümlerine uymaması sebebiyle … 32. Noterliğinin … tarih … yevmiye sayılı ihtarnamesi keşide edilerek 31.10.2014 tarihli bayilik sözleşmesinin haklı nedenle feshedilmesinin davalıya bildirildiğini, davalıya davacı şirkete ait kurumsal kimlik giydirmenin faaliyet malzemelerinin otomasyon sistemlerinin, vs. ekipmanların normal kullanımından kaynaklanan yıpranmalar hariç olmak üzere davacı şirkete teslim edilmesi akaryakıt istasyonu için ödenmiş yatırım tutarları işletme yardım bedellerinin kullanılmayan sözleşme süresine ilişkin kısmının 314.388,31 TL + KDV tutarındaki yatırım borcunun, son akaryakıt alım tarihinden sözleşmenin bilirkişi tarihli olan 31.10.2019 tarihleri arasında davacı şirketin uğramış olduğu 215.127,32 TL + KDV tutarındaki kar kaybının ve 627.000 USD ve 131.479,45 TL cari hesap borcunun ödenmesi hususunu ihtar edildiği davalı şirket tarafından ödeme yapılmadığı bu sebeple ariyet olarak davalı şirkete verilen ve sökülüp atılamayan ekipmanların öncelikle aynen iadesi, aynen iadesinin mümkün olmaması halinde rayiç bedelleri karşılığı 38.472,90 TL’nin iade borcunun doğduğu 25.07.2019 tarihinden itibaren TCMB’nin kısa vadeli avanslar için uyguladığı değişen oranlı faiziyle birlikte davalılardan tahsiline, müvekkilinin sözleşme süresi sonuna kadar devam edeceğini nazara alarak yapmış olduğu ödemelerin ve duran varlık/ inşaat bedelinin geçersiz ve müvekkili şirket tarafından kullanılamayacak süresine karşın gelen 370.978,20 TL’nin ödeme tarihinden itibaren TCMB’nin kısa vadeli avanslar için uyguladığı faizi faiz oranında ve faizin KDV’si ile birlikte tahsiline mahrum kalınan kar nedeniyle toplam 222.892,89 TL’nin ihtarnamenin tebliğ tarihinden itibaren TCMB’nin kısa vadeli avanslar için uyguladığı faiz oranında faiz ve KDV’si ile birlikte tahsiline karar verilmesi talep ve dava edilmiştir.
Davalı 03.07.2020 havale tarihli cevap dilekçesinde özetle; dava dilekçesindeki iddiaların haksız ve dayanaksız olduğunu, dava konusu taleplere karşı mülkiyet hakkı iddiası, zaman aşımı, ödemezlik defi, takas, mahsup yetki itirazı derdestlik ve kesin hüküm itirazlarını öne sürüldüklerini belirterek davanın reddini talep ettikleri belirtilmiştir.
Davacı vekilinin 21.10.2021 tarihli dilekçeyle dava konusu edilen ariyet malzemelerine ilişkin irsaliye, fatura ile muhasebe fişleri ve ürün teslim tutanağı örneğini ibraz ettiği anlaşılmıştır.
Davalı şirketin ticaret sicil kaydı getirtilmiş,tetkikinden merkez … adresinde kayıtlı olduğu anlaşılmıştır.
Enerji Piyasası Düzenleme Kuruluna müzekkere yazılarak davacının, davalı şirket ile akdedilen bayilik sözleşmesinin faaliyet gösterdiği … ili … ilçesi … mahallesinde … Şirketi’nin davalı dışındaki bayilerle yeni bir bayilik sözleşmesi düzenleyip düzenlemediğinin tespiti amacıyla …’in taraf olduğu bayilik sözleşmelerinin gönderilmesi istenilmiş müzekkereye davacı şirketin LPG Dağıtıcı Lisansının bulunmadığı, davacı şirketin grup şirketi olan …şirketinin de LPG Oto gaz bayilik sözleşmesine rastlanılmadığının bildirildiği görülmüştür.
31.10.2014 tarihli sözleşmenin davacı tarafından haklı nedenle feshedilip edilmediği, davacının sözleşmenin süresinden önce feshi nedeniyle yatırım bedellerinin kullanılamayacak süreye denk gelen kısmını talep edip edemeyeceği, davalıya teslim edilen malların dava tarihi itibariyle değerlere malların aynen iadesinin talep edilip edilemeyeceği varsa davacının sözleşmenin süresinden önce feshi nedeniyle talep edebileceği kar mahrumiyeti konusunda tarafların ticari defterleri incelenerek rapor düzenlenmesi için dosya 1 mali müşavir bilirkişi ile nitelikli hesaplamalar konusunda uzman bir bilirkişi ve akaryakıt sektöründe uzman bir bilirkişiden oluşan heyete tevdi edilmiş, … tarafından sunulan 25.05.2022 tarihli raporda özetle ve sonuç olarak davalı şirketin defterleri ibraz etmediği, davacı şirketin incelenen 2019 yılı ticari defterlerinin usulüne uygun tutulduğu, davacının şüpheli ticari alacaklar hesabında davalının 1.762.856,19 TL borç bakiyesinin bulunduğu bu borç bakiyesi açılımında yatırım bakiye bedelinin 370.978,21 TL olduğu ve aynı hesapta bulunduğu, davalı şirketin akaryakıt istasyonuna ait iş yeri açma ve çalışma ruhsatının … Belediye Başkanlığı tarafından iptal edildikten sonra Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından 05.09.2019 tarihinde Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği 17/1-ğ maddesi uyarınca sonlandırıldığı, ruhsatın iptali ve bayilik lisansının sonlandırılmasında davalı tarafından davacı şirket için haklı fesih nedeni yaratıldığı, taraflar arasındaki sözleşmenin 6.maddesi uyarınca davalı bayinin …’in yaptığı ödemeleri faiziyle birlikte geri ödemeyi ve …’in verdiği tüm malzemeleri iade ettiği taahhüt ettiği, davacının bakiye yatırım bedeli 370.978,20 TL ariyet olarak verilen ekipmanlar bedeli 38.472,90 TL ile 144.930,00 TL kar mahrumiyeti olmak üzere 554.381,10 TL talep edebileceği yönünde görüş ve kanaat belirtildiği anlaşılmıştır.
Mahkememizin 30.06.2022 tarihli duruşma ara kararı uyarınca dosya yeniden önceki bilirkişilere tevdi edilerek davacı tarafından akaryakıt istasyonuna yakın bir yerde yeni bir bayilik sözleşmesi akdedilip akdedilmediği, yeni bayilik sözleşmesinin 31.10.2019 tarihinden önce düzenlenmiş olması halinde yeni sözleşme tarihine kadar olan süre için kar mahrumiyetini hesabının yapılması ayrıca kar mahrumiyeti ve bakiye yatırım bedeli hesabının sözleşmenin feshedildiğine ilişkin ihtarnamenin davalıya tebliğ tarihi olan 05.10.2019 tarihinden sözleşme süresinin bitiş tarihi olan 31.10.2019 tarihine kadar yapılması ve kar mahrumiyeti hesabı yapılırken net kar dikkate alınarak hesaplama yapılması istenilmiş, aynı heyet tarafından düzenlenen 27.12.2022 tarihli raporda; davacının duran varlık inşaat yatırımının sözleşmenin kullanılmayan süresine denk gelen kısmının 8.583,87 TL olduğunun tespit edildiği, 05.10.2019 / 31.10.2019 tarihleri arasındaki süre için davacının talep edebileceği kar kaybının 21.661,61 TL olduğu ve davalıya teslim edilip iade edilmeyen ekipmanların sözleşmenin kullanılmayan süresine karşılık gelen kısmının 38.472,90 TL olduğu, tespit edilip raporda davacının anılan tarihler arasında yeni bir bayilik sözleşmesi akdetmediği belirtilmiştir.
Yargılama sırasında davacı … A.Ş. iş bu dava konusu alacağın … A.Ş.’ye devredildiğine dair … 17.noterliğinin …tarih ve … yevmiye sayılı alacağın değeri sözleşmesi ibraz ettiğinden ve sözleşmede temlikin şarta bağlı olarak yapıldığı anlaşılmakla davacı vekiline HMK’nın 125/ son maddesi uyarınca muhtıra tebliğ edilmiş davacı vekili tarafından şart içermeyen temlik sözleşmesi sunulmadığından dava konusunun devredilmediği kabul edilerek yargılamaya devam edilmiştir.
Tüm Dosya Kapsamı Birlikte Değerlendirildiğinde
Dava, bayilik sözleşmesinin feshedilmesine sebep olunduğu gerekçesiyle davalı şirkete teslim edilen ekipmanların aynen iadesi, bu mümkün olmadığı takdirde rayiç değerlerinin karşılığının, duran varlık inşaat bedelinin sözleşmenin kullanılmayan süresine karşılık gelen kısmının ve sözleşmenin süresinden önce feshi nedeniyle mahrum kalınan kârın tahsili istemine ilişkindir.
… Belediye Başkanlığına müzekkere yazılarak davalı şirketin akaryakıt istasyonuna ait çalışma ruhsatının iptal edilip edilmediğinin bildirilmesi istenilmiş, … Belediye Başkanlığının … tarihli cevabi yazısında …Şirketi adına verilmiş olan … tarih ve … sıra nolu iş yeri açma ve çalışma ruhsatının … 3. Noterliğine … tarihli işletme devir sözleşmesine istinaden …Şirketi adına iş yeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlendiği bildirildiği ekinde davalı şirket ile dava dışı … Şirketi arasında düzenlenen 09.08.2018 tarihli işletme devri sözleşme örneğinin gönderildiği anlaşılmıştır. Müzekkere ekinde gönderilen 09.08.2018 tarihli işletme devir sözleşmesinde; davalı şirketin akaryakıt ve LPG istasyonu faaliyet konulu iş yeri açma ve çalıştırma ruhsatı ile işletmeye ait işletme hakkının tamamını ve içinde bulunan demirbaşların tamamını 500,00 TL bedel karşılığında devir ve teslim ettiğinin kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır.
Taraflar arasında “PROTOL başlıklı 27.10.2014 tarihli sözleşme ile” “BAYİLİK SÖZLEŞMESİ” başlıklı 31.10.2014 tarihli sözleşmenin düzenlendiği, 27.10.2014 tarihli sözleşmenin 3.C maddesinde “…, bayiye istasyonda kullanılmak üzere ayriyeten aşağıdaki malzemeleri verecek inşaat / tadilat yapacak / yaptıracaktır.
1-Projeye uygun MARKET ve WC tadilatı ” şeklinde anlaşmaya varıldığı, davacı vekili tarafından aynı sözleşmenin 6.maddesinde “bayinin iş bu protokoldeki maddelerden herhangi birine uymaması ya da yükümlülüklerinden herhangi birini yerine getirmemesi durumunda, … protokolü tek taraflı olarak fesih hakkına sahiptir. Böyle bir durumda Bayi, …’in iş bu protokole istinaden yaptığı tüm ödemeleri (intifa bedeli, işletme yatırım destek bedelleri dahil) faizleriyle birlikte geri ödemeyi ve …’in verdiği tüm ariyet malzemelerini normal kullanımdan doğan yıpranma hariç kullanılabilir ve bakımlı bir halde …’e iade etmeyi kabul ve taahhüt eder. …’in protokol ve Bayilik sözleşmesi ve taahhütname hükümlerinin yerine getirilmemesinden kaynaklanan kar mahrumiyeti ve cezai şarta ilişkin dava hakları mahfuzdur.” hükmüne yer verildiği , davalının akaryakıt istasyonu olarak işletilen işletmeyi devretmesi sebebiyle iş yeri açma ve çalışma ruhsatının … Belediye Başkanlığı tarafından iptal edilmesi ve neticede bayilik lisansının EPDK tarafından iptal edilmesine neden olan işlemlerinin sözleşmeye aykırılık teşkil ettiği, sözleşmenin davacı tarafından haklı nedenle feshedildiği, aksinin davalı tarafından ispat edilemediği, davalıya bayilik sözleşmesinin feshedildiği ihtarı ile yatırım destek bedellerinin, cari hesap alacağının, mahrum kalının kâr kaybının ödenmesine ilişkin … 32. Noterliğinin … tarihli … yevmiye sayılı ihtarnamesinin 05.10.2019 tarihinde tebliğ edildiği, taraflar arasında akdedilen 27.10.2014 tarihli protokolün 2.A maddesinde taraflar arasında 5 yıl süreli yeni bir bayilik sözleşmesinin imzalanacağının 31.10.2014 tarihli Bayilik sözleşmesinin 15.maddesinde ise sözleşme süresinin sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren 5 yıl süreli olduğunun kararlaştırıldığı ancak sözleşmenin davalının sözleşmeye aykırı davranışları nedeniyle 05.10.2019 tarihi itibari ile feshedildiği, davacının 05.10.2019 tarihinden sözleşme süresinin sonu olan 31.10.2019 tarihi arasındaki süre için 21.661,61 TL kâr mahrumiyeti, duran varlık / inşaat yatırım bedelinin sözleşmenin kullanılmayan süresine denk gelen kısmı için 8.583,87 TL ile işletme devri sözleşmesi kapsamında dava dışı şirkete teslim edilen demirbaşların/ ekipmanların normal kullanımından kaynaklanan yıpranma hariç ikinci el değerinin sözleşmenin kullanılmayan süresine denk gelen kısmı için 38.472,90 TL talep edebileceği kanaatine varılarak 27.12.2022 tarihli bilirkişi ek raporundaki hesaplamalara itibar edilerek davanın kısmen kabulüne,68.718,38 TL’nin 05.10.2019 tarihinden itibaren işleyecek değişen oranlarda avans faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin taleplerinin reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile;
68.718,38 TL’nin 05.10.2019 tarihinden itibaren işleyecek değişen oranlarda avans faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin taleplerinin reddine,
2- Hüküm tarihinde yürürlükte bulunan harçlar taifesine göre tahsili gereken harç 4.694,15 TL olduğundan peşin yatırılan 10.798,86 TL’den 4.694,15 TL karar harcının mahsubu ile fazla yatırılan 6.104,71 TL’nin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından yatırılıp mahsup edilen harç tutarı 4.694,15 TL’nin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 424,35 TL posta ve tebligat masrafı ile 8.250,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 8.674,35 TL yargılama giderinin kabul ve red oranına göre 942,66 TL’sinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, kalan yargılama giderinin davacı üzerine bırakılmasına,
5-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden hüküm tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT’ne göre hesap ve takdir edilen 17.900,00 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
6-Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden hüküm tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT’ne göre hesap ve takdir edilen 94.528,16 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
7-Gider avansının kalan kısmını karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatıran taraflara iadesine,
Dair,davacı vekilin yüzüne karşı, davalı vekilin yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süre içerisinde İstinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 14/12/2023

BAŞKAN

ÜYE

ÜYE

KATİP