Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/161 Esas
KARAR NO : 2023/219

DAVA : Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 02/03/2020
KARAR TARİHİ : 24/03/2023

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
(I) TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ:
(1) Davacı Tarafın İddialarının Özeti:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinden …’ün keşidecisi olduğu ve diğer müvekkili … Ltd. Şti.’nin cirantası olduğu … Bankası … şubesine ait 14.000,00 TL bedeli 31/12/2019 tarihli … seri numaralı çekin 31/07/2019 tarihinde çalındığını, dava konusu çekin müvekkili şirket tarafından… A.Ş.’ne tahsilat olarak verildiğini, bu şirket tarafından kargo yolu ile … ‘a gönderildiğini ve dağıtım sırasında çalındığını, çalıntı çek ile ilgili … 16. Asliye Ticaret Mahkemesi … Esas sayılı dosyası ile çek iptali ve tedbiren ödemeden men yasağı verilmesi talepli dava açıldığını ve ödeme yasağı kararının ilgili bankaya bildirildiğini, söz konusu çekin davalı şirket tarafından 20/12/2019 tarihinde takas odasına ibraz edilmiş olduğunu, ödeme yapılmaması üzerine davalı tarafından … 27. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyası ile takip başlatıldığını, arabuluculuk görüşmelerinin olumsuz sonuçlandığını, taraflarınca … 16. Asliye Ticaret Mahkemesi … D.iş sayılı dosyası ile dava açıldığını, ve mahkeme tarafından ihtiyati tedbir kararı verildiğini, çekteki cirantalar … firmalarının müvekkilleri ile hiçbir ticari faaliyeti bulunmadığını, açıklanan nedenlerle dava konusu çek için verilen ihtiyati tedbir kararının devamının tespitine, dava konusu çek için verilen ihtiyati tedbir kararının devamının tespitine, dava konusu çek açısından müvekkillerinin borçlu olmadıklarının tespitine, davalı aleyhine %20’den aşağı olmamak üzere kötü niyet tazminatına hükmedilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine, davalının disiplin para cezasına mahkemesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
(2) Davalı Tarafın Savunmalarının Özeti: davalı vekilinin sunmuş olduğu cevap dilekçesinde özetle; müvekkilinin çeki, ticaret ürünü olarak yaptığı işlere karşılık iktisap ettiğini, çekin iktisabında ağır kusur ve ihmalinin bulunmadığını, müvekkilinin yetkili hamil olduğunu, açıklanan nedenlerle davanın reddine, davacının %20’den aşağı olmamak üzere tazminat ve alacağı %10 oranında para cezasına mahkum edilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep ve beyan etmiştir.
(II) ÇEKİŞMELİ VAKIALAR HAKKINDA TOPLANAN DELİLLER:
1-… 3. Ağır Ceza Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası UYAP üzeri.
2-… 3. Ağır Ceza Mahkemesinin… Esas sayılı dosyası UYAP üzeri.
3-… Cumhuriyet Başsavcılığının … Soruşturma sayılı dosyası UYAP üzeri.
4-… Ticaret Sicili Müdürlüğünden celbedilen dava dışı 3.kişilere ait sicil bilgileri.
5-… 16. Asliye Ticaret Mahkemesinin …Esas sayılı dosyası UYAP üzeri.
6-… 27. İcra Dairesinin … Esas sayılı dosyası.
7-… 16. Asliye Ticaret Mahkemesinin … D.iş sayılı dosyası.
8-… Cumhuriyet Başsavcılığının … Soruşturma sayılı dosyası UYAP üzeri.
9-… Cumhuriyet Başsavcılığının … Soruşturma sayılı dosyası UYAP üzeri.
10-… Cumhuriyet Başsavcılığının … Soruşturma sayılı dosyası UYAP üzeri.
11-… 4. Ağır Ceza Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası.
12-… 15. Asliye Ticaret Mahkemesinin…Esas sayılı dosyası UYAP üzeri.
13-…Cumhuriyet Başsavcılığı … Soruşturma sayılı dosyası UYAP üzeri.
14-… Cumhuriyet Başsavcılığının … Soruşturma sayılı dosyası UYAP üzeri.
15-Bilirkişi raporu.
16-Tüm dosya kapsamı.
(III) DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ, SABİT GÖRÜLEN VAKIALAR, ÇIKARILAN SONUÇ VE HUKUKÎ SEBEPLER:
Davacıların davası, davaya konu çekin çalındığından bahisle davalı tarafa borçlu olunmadığının tespiti(menfi tespit) davasıdır.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık temelde, davaya konu çekin davalıya usulüne uygun olarak devredilip devredilmediği, davacılarının davalıya çek nedeniyle borçlu olup olmadıkları noktasındadır.
Dava konusu çek, davacı … tarafından 31.12.2019 tarihinde diğer davacı … Ltd.Şti. lehine 14.000,00 TL bedelli olarak …Bankası, … Şubesi nezdinde tanımlı hesaba bağlı olarak keşide edilmiş ve sırasıyla lehtar…Ltd.Şti, …Ltd.Şti ve akabinde … Tic.Ltd.Şti tarafından ciro edilmiştir. Muhatap bankaya ibrazında ise çek iptaline ilişkin … 16. Asliye Ticaret Mahkemesinin… Değişik İş sayılı dosyasında verilen ödemeden men kararı gereğince çek bedeli ödenmemiştir.
Davalı… Ltd. Şti. Tarafından, davacılar ve dava dışı diğer cirantalar hakkında … 27. İcra Dairesinin … Esas sayılı dosyasında dava konusu çeke dayalı olarak kambiyo senetlerine mahsus icra takibi başlatılmıştır.
Eldeki dava ise menfi tespit 1istemiyle açılmıştır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu(TTK)’nun 788/1. Maddesinde, açıkça “emre yazılı” kaydıyla veya bu kayıt olmadan belirli bir kişi lehine ödenmesi şart kılınan bir çekin, ciro ve zilyetliğin geçirilmesiyle devredilebileceği düzenlenmiştir. Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır(TTK m. 790).
Dava konusu çekteki ciro silsilesi görünürde düzgün olup, şeklen çeki elinde bulunduran kişinin hamil sıfatını ispat eder niteliktedir. Ciro silsilesinde bir kopukluk söz konusu olmadığından hamil senedin illetten mücerret olması ilkesinden yararlanır.
TTK’nın 818/1-e maddesinin atfı ile çek hakkında da uygulanan TTK’nın 687. Maddesine göre, poliçeden dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri başvuran hamile karşı ileri süremez; meğerki, hamil, poliçeyi iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun.
Davacılar çekte keşideci ve lehtar-ilk ciranta olup, çekin kendilerinde iken, çeki yasal olarak dava dışı … Ticaret A.Ş.’ye devrettiklerini beyan etmişlerdir. Davacılar, kural olarak kendi aralarındaki ticari ilişkiye ilişkin defileri hamile karşı ileri süremezler. Ancak, hamil, poliçeyi iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olursa bonodan dolayı kendisine başvurulan kişi şahsi def’ilere dayanabilir.
TTK’nın 792. Maddesine göre de, çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790 ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.
Dosya kapsamında mevcut kargo firması görevlisinin kolluk beyanından ve kargo firmasının dava dışı …Ticaret A.Ş.’ye gönderdiği elektronik posta iletisinden, çekin davacı … Ltd.Şt’nin elinden rızası hilafına çıktığı kanaatine varılmıştır. Dosya kapsamında mevcut delillerden aksi yönde bir bilgiye rastlanılmadığı gibi davalının da aksi yönde bir savunması bulunmamaktadır.
Bu durumda davacı … Ltd.Şt’nin de, davalının çeki kötüniyetli veya ağır kusurlu olarak iktisap ettiğini ispat etmesi gerekir. Bununla birlikte davalının çeki edinme nedenini açıklama mecburiyeti bulunmamaktadır, aksi düşüncenin kabulü çekin “mücerretlik” vasfını ortadan kaldırır.
Dosya kapsamı itibariyle davacı tarafın, davalının taraf olduğu aynı nitelikte çok sayıda dava bulunduğunu beyan etmesi üzerine, UYAP üzerinden yapılan inceleme sonucu, davalı şirket yetkilisi … hakkında farklı hırsızlık suçlarına konu çok sayıda çeki elinde bulundurması nedeniyle başlatılan ceza kovuşturması bulunduğu, bunun yanı sıra davalının farklı çok sayıda olayda, hırsızlık yoluyla elden çıkan çekleri benzer cirantalardan ciro yoluyla devralıp, bir çoğunu son hamil olarak farklı kişiler/firmalar aleyhine icra takiplerine konu ettiği tespit edilmiştir. Kargodan çalınan ve Türkiye’nin çeşitli yerlerinde kaybolan çek veya bonoların bir şekilde davalı şirketin eline geçmiş olması hayatın olağan akışına aykırı olup, bu durumda davalı şirketin basiretli bir işadamı gibi davranma yükümlülüğü gereği çekin iktisabında, gerekli dikkat ve özeni göstermemesi nedeniyle ağır kusurlu olduğunun kabulü gerekir(Yargıtay 11. HD’nin 26.05.2021 tarih, 2020/5570 E. – 2021/4450 K. sayılı kararı).
Ayrıca davacının ticari defterleri üzerinde yapılan inceleme sonucunda mali müşavir bilirkişi tarafından tanzim edilen bilirkişi raporunda da, davacı şirketin ticari defterlerine göre davacının dava dışı cirantalar ile münasebetlerinin olmadığı anlaşılmıştır.
Buna göre, davalı şirket çekin yetkili hamili değildir. Davalının davaya konu çekin yetkili hamili olmaması nedeniyle davaya konu çek nedeniyle davacılarından alacaklı olması da söz konusu değildir. Başka bir deyimle davacıların davalı şirkete çekten dolayı borçlu olmadıkları anlaşılmıştır.
Yapılan yargılama, toplanan deliller, alınan bilirkişi raporu, celp edilen dava, kovuşturma ve soruşturma dosyaları ve tüm dosya kapsamına göre davacıların davasının ayrı ayrı kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan nedenlerle
Davacıların davasının KABULÜNE,
1-Davacıların … 27. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyası ve takibe konu … Bankası tarafından verilmiş, 31/12/2019 keşide tarihli 14.000,00 TL bedelli çekten dolayı davalıya borçlu olmadıklarının ayrı ayrı tespitine,
2-Asıl alacağın takdiren %50’si oranında kötü niyet tazminatı olan 7.000,00 TL’nin davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesaplanan 1.058,62 TL nispi karar harcından, peşin yatırılan 264,66 TL harcın mahsubu ile noksan kalan 793,96 TL harcın davalılardan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
Davacı lehine karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince kabul edilen miktar üzerinden hesaplanan 9.200,00 TL vekalet ücretinin davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine,
Davacı tarafından yapılan toplam 1.328,25‬ TL yargılama gideri ile 264,66 TL peşin harç ve 54,40 TL başvurma harcı ve 15,60 TL vekalet ücreti toplamı ‬‬1.662,91 TL’nin davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine,
Davalılar tarafından yapılan yargılama giderlerinin davalı üzerinde bırakılmasına,
Taraflarca yatırılan bakiye gider avansının kararın kesinleşmesi halinde yatırana iadesine,
6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu m.18/A gereğince Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanan 680,00 TL arabuluculuk ücretinin davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına, tahsilat ve gereği için Mahkeme Yazı İşleri Müdürlüğünce ilgili vergi dairesine müzekkere yazılmasına,
Dair, davacılar vekilinin yüzüne karşı davalının yokluğunda gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’nde İSTİNAF yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup anlatıldı 24/03/2023

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır

Harç / Masraf Dökümü
Peşin Harç : 264,66TL
Karar Harcı : 1.058,62TL
Noksan Harç : 793,96TL

Davacı Gider Avansı
Yatırılan Avans : 1.550,00 TL

Yargılama gideri detayları
Bilirkişi ücreti : 1.100,00 TL
Posta Giderleri : 228,25 TL