Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/761 Esas
KARAR NO : 2020/1

DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 13/11/2018
KARAR TARİHİ : 02/01/2020

Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının dosya üzerinden yapılan incelemesi sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA/
Davacının dava dilekçesinde özetle; … Bankası … Şubesinde adına kayıtlı çek hesabına ait imzalı …, … ve … numaralı ve 10.000TL bedelli ve vade tarihlerini hatırlamadığı 3 adet çek yaprağının çalındığını, çalınan kişilerce bankadan tahsil edilme ihtimalinin bulunduğunu, kötüniyetli kişilerce tedavülde kullanılmasının önlenmesi amacıyla ödeme yasağı talep ettiğini, söz konusu çeklere ilişkin … cumhuriyet Başsavcılığının … soruşturma sayılı dosyasından suç duyurusunda bulunulduğunu, bu çeklerle ilgili tüm ticari faaliyetlerin son bulduğunu ve banka nezdinde yatırılmış olan teminatın iadesi amacıyla ya çeklerin bankaya ibrazı ya da zayi kararının götürülmesi gerektiğinden işbu davanın açılmasının zorunlu olduğunu, bu nedenle dava konusu 3 adet çek hakkında ödeme yasağını içerir ihtiyati tedbir kararı verilmesi ile çeklerin iptalini talep ve dava etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE/
Dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda; … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 05/11/2019 tarih ve 2018/181 Esas, 2019/152 Karar sayılı yetkisizlik kararı sonrası dosyanın mahkememize tevzi ile yukarıdaki esasına kaydedildiği, davanın davacı tarafın bankadan aldığı 3 adet çeki bulamadığı iddiasına dayanan çek iptali davası olduğu, … CBS’nın … Soruşturma nolu dosyasında davacının müşteki sıfatıyla vermiş olduğu ifadede çek yapraklarını neden ne şekilde kaybettiğini hatırlamadığını, çeklerin iptali ile herhangi bir şikayetinin bulunmadığına dair beyanda bulunduğu tespit edilmiştir.
İşbu dava; zayii (çaldırma) nedeniyle kıymetli evrakın bir çeşidi olan kambiyo senedi iptali (çek iptali) davasıdır.
Türk Ticaret Kanununun 645–849. maddeleri arasındaki üçüncü kitapta kıymetli evrak düzenlenmiştir.
TTK nun 651–653. maddelerinde kıymetli evrakın genel olarak zayi nedeniyle iptali, TTK nun 657. maddesinde nama yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali, TTK nun 661–669. maddelerinde hamile yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir.
TTK nun 757–765. maddelerinde kambiyo senetlerinden poliçenin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 778/1-ı maddesinin yaptığı atıf gereğince kambiyo senetlerinden bononun zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususu ile TTK nun 818/1-s maddesinin yaptığı atıf gereğince (TTK nun 764/2. maddesi ile 765. maddesi hükümleri hariç olmak üzere) kambiyo senetlerinden çekin zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususları düzenlenmiştir.
TTK nun çekten cayma-genel olarak başlıklı 799. maddesi; “(1)Çekten cayma ancak ibraz süresi geçtikten sonra hüküm ifade eder. (2)Çekten cayılmamışsa, muhatap, ibraz süresinin geçmesinden sonra da çeki ödeyebilir.” hükmünü amirdir.
TTK nun sahte veya tahrif edilmiş çek başlıklı 812. maddesi; “(1)Sahte veya tahrif edilmiş bir çeki ödemiş olmasından doğan zarar muhataba ait olur; meğerki senette düzenleyen olarak gösterilen kişiye, kendisine verilen çek defterini iyi saklamamış olması gibi bir kusurun yüklenmesi mümkün olsun.” hükmünü amirdir.
HMK gereğince öncelikle dava şartlarının incelenmesi gerekmektedir.
HMK nun dava şartları başlıklı 114. maddesi; “(1)Dava şartları şunlardır: d)Tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları; kanuni temsilin söz konusu olduğu hâllerde, temsilcinin gerekli niteliğe sahip bulunması.” hükmünü amirdir.
HMK nun dava şartlarının incelenmesi başlıklı 115. maddesi; “(1) Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler. (2)Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Ancak, dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre verir. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse davayı dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddeder. (3)Dava şartı noksanlığı, mahkemece, davanın esasına girilmesinden önce fark edilmemiş, taraflarca ileri sürülmemiş ve fakat hüküm anında bu noksanlık giderilmişse, başlangıçtaki dava şartı noksanlığından ötürü, dava usulden reddedilemez.” hükmünü amirdir.
Tüm dosya kapsamı ve davacının iddiası ile dava konusu çeklerin davacının çek hesabına ait oldukları ve davacının işbu davayı keşideci (hesap sahibi) sıfatı ile açtığı anlaşılmıştır (hamil sıfatı ile açmadığı anlaşılmıştır).
Mahkememizce de benimsenen birçok yerleşik Yargıtay kararında belirtildiği gibi TTK nun 651 maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818/s maddesi yollamasıyla 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptal davası açabileceği ve keşideci olan davacının dava açma (aktif husumet) ehliyeti olmadığı anlaşılmıştır.
Zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir.
Davacı çek hesabı sahibi olup, kendi çeki hakkında zayi nedeniyle iptal davası açamayacağından, HMK nun 114/1-d (tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları dava şartıdır) ve HMK nun 115/2. maddeleri gereğince dava şartlarından olan bu hususun sonradan giderilmesi mümkün olmadığından bu konuda davacıya ek süre verilmesine gerek olmaksızın dava şartı yokluğu nedeniyle davanın usulden reddine ilişkin aşağıdaki hükmün kurulması gerekmiştir. (T.C. İSTANBUL BAM 13. HUKUK DAİRESİ Esas-Karar No: 2017/112 – 2017/102 ve T.C. İSTANBUL BAM 12. HUKUK DAİRESİ Esas-Karar No: 2018/2266 – 2018/1561)
HÜKÜM:Gerekçesi ayrıntılı kararda açıklanacağı üzere;
1-)Davanın, Aktif husumet ehliyeti- Dava şartı yokluğu nedeniyle USULDEN REDDİNE,
2-)Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince alınması gereken 44,40 TL maktu karar harcının peşin yatırılan 35,90 TL harçtan mahsubu ile noksan kalan 8,50 TL harcın davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3-)Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4-)Davacı tarafından yatırılan ve bakiye kalan gider avansının kararın kesinleşmesi ve talep halinde davacıya iadesine,
dair , dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda 6100 Sayılı HMK’nın 345/1 maddesi uyarınca, mahkememiz gerekçeli kararının davacı yana tebliğinden itibaren 2 hafta içinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere başka yer mahkemesine istinaf dilekçesi sunulmak ve istinaf harcı (istinaf başvurma ve karar harçları) ile istinaf gider avansının tamamı ödenmek suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi İlgili Hukuk Dairesi’nce incelenmesi için istinaf kanun yoluna başvuru hakkı açık olmak üzere karar verildi. 02/01/2020

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır