Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
1.ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2015/731 Esas
KARAR NO : 2020/427 Karar

DAVA : Menfi Tespit (Ticari İlişkiden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 14/07/2015
KARAR TARİHİ : 07/10/2020

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Ticari İlişkiden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA/
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; 25/06/2014 tarihinde müvekkili şirket temsilcisi …’nin alışveriş yaptığı bir esnada şirkete ait … plakalı aracın sol arka kapısının açılması suretiyle, davacı şirketin hamili olduğu, muhatabı … Bankası … Şubesi, keşidecisi … Ltd. Şti., lehtarın …, keşide tarihinin … – 30/11/2014 ve miktarı 10.000,00 TL olan … nolu çekin de aralarında bulunduğu çeklerin çalındığını, vaki olay nedeniyle … CBS’nin … sayılı dosyası üzerinden suç duyurusunda bulunduklarını, rıza dışı elden çıkma nedeniyle … 4. ATM’nin … Esas sayılı dosyası üzerinden çek iptali davası açtıklarını, bu dosya üzerinden verilen 24/06/2014 tarih ve … Karar sayılı karar ile çek iptali kararı verildiğini ve kararın kesinleştiğini, ancak daha sonra dava konusu çekin … 23. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyası üzerinden icra takibine konulduğunu, yaptıkları inceleme neticesinde davacı şirket adına sahte kaşe ve imza atılmak suretiyle çekin tedavüle çıkarıldığını, bu nedenle borçlu olmadıklarının tespiti ile rıza dışı elden çıkma nedeniyle çekin istirdadını talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA/
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ile … – … arasında faktoring sözleşmesi akdediliğini, GKS kapsamında fatura ile tesvik edilmiş mal ve hizmetten kaynaklı alacağı temlik aldıklarını, müvekkilinin …’in kredi talebine karşılık elinde alacaklı olduğunu gösteren faturayı ibraz etmesiyle talep ettiği krediyi kullandırdığını, bu kapsamda dava konusu çekin ciro silsilesinin devam ettiğini ve en …- … tarafından cirolanmak suretiyle müvekkiline verildiğini, müvekkilinin bile bile davacı aleyhine hareket etmediğini, çeki iyi niyetli iksitap ettiğini, çekin çalıntı olduğunun müvekkili tarafından bilinemeyeceğini, çekin çalıntı olduğunu iş bu dava ile öğrendiklerini ve akabinde icra dosyasından davacının kaydının silinmesi için talepte bulunduklarını, ancak davacı tarafından icra dosyasına teminat yatırılması nedeniyle borçlu sıfatının silinemediğini, müvekkili şirketin dava konusu çeki iyi niyetli iktisap etmesi nedeniyle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE/
Dava, İİK m.72/3 kapsamında icra takibinden sonra açılmış menfi tespit ve dava konusu çekin istirdatı davasıdır.
Davacı vekili, 25/06/2014 tarihinde müvekkili şirket temsilcisi …’nin alışveriş yaptığı bir esnada şirkete ait … plakalı aracın sol arka kapısının açılması suretiyle, davacı şirketin hamili olduğu, muhatabı … Bankası … Şubesi, keşidecisi … Ltd. Şti., lehtarın …, keşide tarihinin … – 30/11/2014 ve miktarı 10.000,00 TL olan … nolu çekin de aralarında bulunduğu çeklerin çalındığını, vaki olay nedeniyle … CBS’nin … sayılı dosyası üzerinden suç duyurusunda bulunduklarını, rıza dışı elden çıkma nedeniyle … 4. ATM’nin … Esas sayılı dosyası üzerinden çek iptali davası açtıklarını, bu dosya üzerinden verilen 24/06/2014 tarih ve …Karar sayılı karar ile çek iptali kararı verildiğini ve kararın kesinleştiğini, ancak daha sonra dava konusu çekin … 23. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyası üzerinden icraya konulduğunu, yaptıkları inceleme neticesinde davacı şirket adına sahte kaşe ve imza atılmak suretiyle çekin tedavüle çıkarıldığını tespit ettiklerini, bu nedenle borçlu olmadıklarının tespiti ile rıza dışı elden çıkma nedeniyle çekin istirdadını talep ve dava etmişlerdir.
Dava konusu çekin incelenmesinde; muhatabı … Bankası … Şubesi, keşidecisi … Ltd. Şti., lehtarın …, keşide tarihinin … – 30/11/2014, miktarının 10.000,00 TL, seri numarasının … ve ciro zincirinin …, Deva … Ltd. Şti., … Ltd. Şti., …, … Ltd. Şti., … ve … şeklinde olduğu ve çekin davalı …tarafından ilgili bankaya ibraz edilmiş olduğu görülmektedir.
İhtilaf, davacının borçlu olmadığının tespiti ile istirdadını talep ettiği çekin hamili olup olmadığı, hamili ise çekte kendisi adına atılan imzanın davacı şirket temsilcisine ait olup olmadığı, bu çekin rıza dışı elden çıkıp çıkmadığı ve davalı faktoring şirketinin bu çeki iktisap ederken kötü niyetli ve ağır kusuru bulunup bulunmadığı noktalarında toplanmaktadır. Ancak imza incelemesinin yapılması ve taraflar arasındaki ticari ilişkinin tespiti taraf ticari defterlerinin incelenmesini gerektirdiğinden bu husus hukuk dışında özel ve teknik bilgiyi gerektiren hal olduğundan 6100 sayılı HMK m.266 gereği mahkeme tarafların talebi yahut kendiliğinden vereceği karar ile bu hususları bilirkişiye tespit ettirebilir.
Bu kapsamda İstanbul ATK Fizik İhtisas Dairesi’nden alınan … tarihli rapor ile; dava konusu çekte davacı şirket adına ciranta sıfatıyla atılan imzanın davacı şirket temsilcileri … ve …’ye ait olmadığı tespit edilmiştir.
Sahte imza itirazı herkese karşı ileri sürülebilecek mutlak bir def’i niteliğinde olduğundan davacı adına dava konusu çekin arkasına dercedilmiş olan imzanın sahte olduğu anlaşılmış olmakla davacının iş bu çekten dolayı davacının müracaat borçlusu sıfatıyla kendisinden sonra gelen cirantalara karşı sorumluluğu olmayacağı ve bu nedenle çekten dolayı borçlu olmadığının tespiti ile … 23. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı takip dosyasının davacı bakımından iptaline karar vermek gerekmiştir.
Çekin istirdadı talebi bakımından olaya bakıldığında; 6102 sayılı TTK m.818 atfı kapsamında m.686/2’nin “Poliçe herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, birinci fıkrada yazılı hükümlere göre hakkı anlaşılan yeni hamil, ancak poliçeyi kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisabında ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o poliçeyi geri vermekle yükümlüdür.” şeklindeki hükmü gereği davacının, çeki davalıdan geri alması için davalının çeki iktisapta kötü niyetli olduğunu veya ağır kusuru olduğunu ispat etmesi gerekir. Aksinin kabulü kıymetli evrakın mücerretlik ilkesini ortadan kaldırır. (bkz. Yargıtay 11. HD. 08.02.2016 tarih 2015/9998 E. ve 2016/1058 K.)
Bu çerçevede kötü niyetten maksat, senedin önceki hamilin elinden rızası hilafına çıktığını bilmek veya bilebilecek durumda bulunmaktır. Ağır kusur ise senedin iktisabında olağan özenin gösterilmemesini ifade eder. (Poroy-Tekinalp, Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, Genişletilmiş 15.baskı, s. 154 vd.)(bkz.HGK.13.06.2012 trh 2012/19-185 E. ve 2012/386 K.)
eTTK.nun 598/2 (TTK m.686/2.) maddesindeki “poliçe hamilin elinden herhangi bir surette çıkmış bulunursa…” ibaresi, poliçenin önceki hamilin elinden rızası hilafına çıkmış olmasını, yani çalınmasını, tehdit ya da hile ile alınmasını, kaybedilmesini veya rıza ile fakat devri sakatlayan hukuki olgularla elden çıkmasını ifade etmektedir. Ancak senedi çalan veya hile ile hamilinden alan ya da bulan kişinin sahte ciro ile devretmesi halinde, bunu bilmeyen ve bilebilecek durumda da olmayan; eş söyleyişle, kötüniyetli ve ağır kusurlu bulunmayan (yeni) hamil korunur. (Poroy-Tekinalp, Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, Genişletilmiş 15.baskı, s. 154 vd.)(bkz.HGK.13.06.2012 trh 2012/19-185 E. ve 2012/386 K.)
Çekte lehdar olan davacının cirosunun sahte olması (bkz. Yargıtay 11. HD. 19.10.2015 tarih 2015/3692 E. ve 2015/10648 K.), dava konusu çekin davacıya ait iş yerinden çalınmış olması ve bu suretle davacının elinden rızası hilafına çıkması tek başına, hamilin çeki kötüniyetle iktisap ettiğini veya iktisapta ağır kusurlu olduğunu göstermez. (bkz. Yargıtay 11. HD. 08.02.2016 tarih 2015/9998 E. ve 2016/1058 K.)
Ayrıca 04/02/2015 – 29257 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak İşlem Ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesi ile faktoring şirketlerinin, müşteriyi yeteri kadar tanıyacak şekilde istihbarat çalışmalarını yapması ve sadece müşterilerin beyanı ve sözlü teyidi ile işlem yapılmaması, bu kapsamda alacağın konu edinildiği faturanın şekil ve içeriğinin mevzuata uygun olması, faturalara konu alacağın merkezi fatura kaydı sisteminde mükerrer olmadığının tespiti ile müşterilerin mali durumlarının değerlendirilerek bunların itibarı ve işlem geçmişleri de dikkate alınmak suretiyle gerektiğinde fatura borçlusu ve kambiyo senedi veya diğer senedin keşidecisine de başvurularak borcun teyit edilmesini sağlayacak yöntemler geliştirilmesi yükümlülüğü öngörülmüştür. Bu nedenle kıymetli evrakın tedavülüne ilişkin özel hükümler dışında davalı faktoring şirketinin anılan yönetmelik kapsamında dava konusu çeki iktisap ederken yönetmelikte belirtilen araştırmaları yapmış olması gerekir.
Bu kapsamda bilirkişi …’dan alınan 03/02/2017 tarihli bilirkişi raporu ile; davacı ile davalı faktoring şirketi arasında herhangi bir ticari ilişkinin söz konusu olmadığı, davacının bu çekte yetkili hamil olduğu, davalı faktoring şirketinin dava konusu çeki devir ve temlik alırken gerekli istikbali işlemleri yapmamış olması nedeniyle çekin istirdadı gerektiği tespit edilmiştir.
Ancak davalı tarafın bu rapora itirazı neticesinde aynı bilirkişiden alınan 10/08/2017 tarihli bilirkişi ek raporu ile; davalı faktoring şirketi ile kendinden önceki ciranta olan üçüncü kişi … unvanlı … arasında 16/04/2013 tarihinde 1.000.000,00 TL limitli faktoring sözleşmesi akdedildiği, … ve … Ltd. Şti’nin bu sözleşmeye kefil sıfatıyla imza attığı, 13/06/2016 tarihli duruşmadan sonra davalı tarafından dava konusu çekin temlikine ilişkin faturaların dava dosyasına ibraz edildiği, dava konusu çeki davalı faktoring şirketine devir ve temlik eden …’in (…)’ kendinden önceki ciranta … Ltd. Şti’ye yönelik olarak düzenlemiş olduğu 89.120,00 TL tutarlı faturalı alacağı ve bu alacakla birlikte dava konusu çekin de dahil olduğu … Ltd. Şti’nin borçlu olduğu toplamı 42.294,00 TL miktarlı 5 adet çeki ve başka çeklerle birlikte davalı …’e ciro etmek suretiyle devir ve temlik ettiği, bu kapsamdaki işlemlerin Faktoring Yasası’na uygun olduğu, dosya kapsamıyla yapılan inceleme neticesinde davalı faktoring şirketinin çeki kötü niyetle iktisap ettiği veya çeki iktisapta ağır kusuru bulunduğu tespit edilemediğinden çekin istirdadına yer olmadığı yönünde görüş beyan edilmiştir.
Dosya kapsamıyla davacı cirantanın imzasının sahteliğinin tespiti nedeniyle menfi tespit davasının kabulü gerekmiş ise de çekteki bir cirantanın imzasının sahteliğinin tespit edilmiş olması imzaların istiklali kapsamında çek üzerindeki diğer imzaların geçersizliği söz konusu olamayacağından ve diğer imza sahiplerinin anılan çek nedeniyle davalıya karşı sorumluluğu devam edeceğinden (bkz. Yargıtay 19. HD. 27/11/2006 tarih, 2006/4577 E. – 2006/11220 K. – 19. HD. 05/02/2018 tarih, 2016/15082 E. – 2018/373 K.) istirdat yönüyle davanın reddine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Menfi tespit davasının KABULÜ İLE;
Davacı …’nin … 23. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı takibe konu alacak bakımından borçlu olmadığının tespiti ile takibin davacı … bakımından İPTALİNE,
2-İstirdat talebinin ise REDDİNE,
Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesaplanan 683,10 TL nispi karar harcının, peşin yatırılan 170,78 TL harçtan mahsubu ile noksan kalan 512,32 TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
Davacı lehine karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince kabul edilen miktar üzerinden hesaplanan 3.400,00 TL maktu vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
Davacı tarafından yapılan toplam 879,00 TL yargılama gideri ile 170,78 TL peşin harç ve 27,70 TL başvuru harcı toplamı 1.077,48 TL’nin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
Taraflarca yatırılan bakiye gider avansının kararın kesinleşmesi halinde yatırana iadesine,
Taraf vekillerinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’nde İSTİNAF yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 07/10/2020

Katip …
e-imza

Hakim …
e-imza

Harç/ Masraf Dökümü
Peşin Harç : 170,78 TL
Karar Harcı : 683,10 TL
Noksan Harç : 512,32 TL
Davacı Gider Avansı
Yatırılan Avans : 2.912,00 TL
Davalı Gider Avansı
Yatırılan Avans : 0,00 TL
Yargılama Gideri Detayları
Bilirkişi Ücreti : 600,00 TL
Posta Ve Diğer Giderler : 279,00 TL