Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
ERZURUM
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
3. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO : 2020/284
KARAR NO : 2021/1251
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ERZURUM ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 09/05/2017 (Dava), 25/10/2019 (Karar)
NUMARASI : 2017/233 Esas, 2019/460 Karar
DAVA : Alacak (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ : 24/11/2021
Taraflar arasında görülen alacak davasına ilişkin olarak yapılan açık yargılama sonucunda verilen karara karşı yasal süresi içerisinde istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine HMK 352. madde uyarınca dosya üzerinden ön inceleme yapıldı.
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA:
Davacı vekili cevap dilekçesinde özetle; Müvekkili … hakkında … Konut Yapı Kooperatifi Yönetim Kurulu tarafından 31/10/2010 tarihinde alınan karar gereği, müvekkil Kooperatife ait …Blok … nolu dükkanların satışı konusunda 70.000,00-TL satış bedeli ile anlaşarak satış bedelini nakden ve peşin ödeyerek Yönetim Kurulu Kararı ile satın aldığını, 20/10/2016 tarihinde … …… Konut Yapı Kooperatifi ile ……Konut İnşaat Taahhüt İnş. Malz. Nakliye ve Madencilik Tic. Ve San. A.Ş. arasında imzalanan sözleşme gereği Erzurum Büyükşehir Belediyesi Meclisinin 15/10/2014 tarih ve ……… nolu kararı gereğince kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan edilen …….. ilçesi,………Mah. …….. ada, …….ve ……… parsellerle alakalı olarak bu alanın 13/05/2015 tarih ve … nolu karara istinaden … ada … parsellerin ve üzerinde bulunan inşaat halindeki yapının Erzurum Büyükşehir Belediyesine ait … ilçesi, … Mah. … ada, … nolu parsellerle takasına karar verildiğini, arsa sahibine ait Erzurum ili, … ilçesi, … Mah. … tapunun; … ada, … parsel sayılarında kayıtlı bulunan arsanın ve üzerinde 6 katlı inşaat halinde gayrimenkulun……. Konut’a devri karşılığında mülkiyeti Erzurum Büyükşehir Belediyesine ait … ilçesi … Mah. … ada …………. parsellerin ……….konut’a devredilmesinden sonra ………..parselde yapılacak binada 13 adet bağımsız bölüm dairenin kendisine verileceğini, müvekkilin … Evler Konut Yapı Kooperatifi Yönetcileri ile yaptığı görüşmede kendisine 13 daireden herhangi bir hak verilmeyeceğini, bu dairelerin asıl sahiplerine teslim edileceğini, arta kalan dairelerin ise satılarak paylaştırılacağını, müvekkiline ise 2010 yılındaki yönetim kurulu kararı ile 70.000,00-TL Nakden ve Peşin ödediği paranın herhangi bir denkleştirmeye tabi tutulmadan ödeneceğini ve bunun dışında kendisine herhangi bir pay verilmeyeceğinin söylendiğini, bu nedenlerle …….. Konut A.Ş. ile yapılan sözleşme gereği yapılacak binada kooperatife teslim edilecek olan bu 13 adet bağımsız bölümden, usulünce yapılacak inceleme sonucuna göre, müvekkile dairesinin teslim edilip edilmeyeceğinin tespitini, konut teslimi mümkün bulunmadığının tespiti halinde müvekkilinin konut yerine 2010 yılında nakden ve peşin olarak ödediği bedel olan 70.000,00-TL ‘nin denkleştirici adelet ilkesi gereğince rayiç değerinin belirlenerek, kooperatiften alınarak davacıya ödenmesini, yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili 21/12/2017 tarihli ıslah dilekçesi ile, dosyaya sunulan bilirkişi raporu doğrultusunda talepleri 168.750,00-TL arttırarak toplam 238.750,00-TL üzerinden karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP :
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacı her ne kadar 70.000,00-TL bedel ile …Blok ….-… nolu dükkanların satışı konusunda ve bu satış bedelinin bankadan kredi çekilerek nakden ödendiğini beyan etmiş ise de bu hususun kooperatifler Kanunun amir hükümlerine aykırı olduğunu, davacı tarafın yapmış olduğu ödemeyi ispat etmesi gerektiğini, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu ve yerleşik Yargıtay içtihatları gereği Genel Kurul kararı olmadıkça sabit fiyatla ortak alınmasına imkan olmadığını, kooperatifin kurucu yönetim kurulu başkanı olan ……….’in bir takım muvazaalı işlemler ile diğer üyeler aleyhine satış adı altında işlemler yaptığını, kendi akraba, eş, dost yakınlarına daire ve iş yerlerini yok fiyatına sattığını, davacının davayı açmakta hukuki menfaatinin olmadığını beyanla, haksız ve hukuki mesnetten yoksun davanın reddine karar verilmesini, talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI:
Mahkemece yapılan yargılama sonunda; “Tüm dosya kapsamından; Davacı …’ın … Konut Yapı Kooperatifi Yönetim Kurulu tarafından 31/10/2010 tarihinde alınan karar gereği, Kooperatife ait …Blok … nolu dükkanların satışı konusunda 70.000,00 TL satış bedeli ile anlaşarak satış bedelini nakden ve peşin ödeyerek Yönetim Kurulu Kararı ile satın aldığı, 20/10/2016 tarihinde … Evler Konut Yapı Kooperatifi ile ……….Konut İnşaat Taahhüt İnş. Malz. Nakliye ve Madencilik Tic. Ve San. A.Ş. arasında imzalanan sözleşme gereği Erzurum Büyükşehir Belediyesi Meclisinin 15/10/2014 tarih ve ………..olu kararı gereğince kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan edilen … ilçesi, … Mah. … ada, … parsellerle alakalı olarak bu alanın 13/05/2015 tarih ve … nolu karara istinaden … ada … parsellerin ve üzerinde bulunan inşaat halindeki yapının Erzurum Büyükşehir Belediyesine ait … ilçesi, … Mah. … ada, … nolu parsellerle takasına karar verildiği, arsa sahibi’ne ait Erzurum ili, … ilçesi, … Mah. … tapunun; … ada, … parsel sayılarında kayıtlı bulunan arsanın ve üzerinde 6 katlı inşaat halinde gayrimenkulun …Konut’a devri karşılığında mülkiyeti Erzurum Büyükşehir Belediyesine ait … ilçesi … Mah. … ada ……………..parsellerin …………….. konut’a devredilmesinden sonra ……….. parselde yapılacak binada 13 adet bağımsız bölüm dairenin kendisine verileceği, davacının … Evler Konut Yapı Kooperatifi Yönetcileri ile yaptığı görüşmede kendisine 13 daireden herhangi bir hak verilmeyeceğini, bu dairelerin asıl sahiplerine teslim edileceğini, arta kalan dairelerin ise satılarak paylaştırılacağını, 2010 yılındaki yönetim kurulu kararı ile 70.000,00-TL Nakden ve Peşin ödediği paranın herhangi bir denkleştirmeye tabi tutulmadan ödeneceğini ve bunun dışında kendisine herhangi bir pay verilmeyeceğinin söylendiğini, bu nedenlerle …Konut A.Ş. ile yapılan sözleşme gereği yapılacak binada kooperatife teslim edilecek olan bu 13 adet bağımsız bölümden, usulünce yapılacak inceleme sonucuna göre, davacıya dairesinin teslim edilip edilmeyeceğinin tespitini, konut teslimi mümkün bulunmadığının tespiti halinde müvekkilinin konut yerine 2010 yılında nakden ve peşin olarak ödediği bedel olan 70.000,00-TL ‘nin denkleştirici adelet ilkesi gereğince rayiç değerinin belirlenerek, kooperatiften alınarak davacıya ödenmesini talep ettiği, dosya kapsamı, talimatla alınan 08/05/2019 tarihli bilirkişi heyet raporuna göre; Davacının kooperatif üye kayıt defterine ve Genel Kurul Toplantı hazirun cetvellerine göre davacının davalı kooperatif üyesi olduğu, 27/04/2015 tarihli Bakanlık Temsilcisi Raporuna göre kooperatif üyesi olarak gözüktüğü, yine kooperatifin 26/04/2015 tarihli … Konut Yapı Kooperatifi’nin olağan genel kurul toplantısında alınan kararın 6.maddesinde kooperatif bitene kadar çıkacak tüm borçlardan üye kayıt defterine kayıtlı bulunan tüm daire ve dükkân sahiplerinin hisseleri oranında sorumlu olacaklarına, oy çokluğu ile karar verildiği, söz konusu kararda ” tüm borçların ve yapılacak tüm ödemelerin neler olduğuna açıklık getirilmediği, sonrasında inşaat finansmanına ilişkin kendisinden herhangi bir bedelde talep edilmediği, daha sonraki işlemlerin devam etmesi ile birlikte zımmen peşin bedelli üyeliğin benimsendiği” böylelikle davalı kooperatifin bir kısım ödemelerin eksik olduğuna ilişkin iddia ve beyanlarına itibar edilmemiştir. Davacının davalı kooperatife 2010 yılında 70.000,00 TL ödeyerek peşin bedelle …bloktan dükkân aldığının sabit olduğu, davacının peşin ödeme yapmak suretiyle satın aldığı dükkanın bulunduğu yerin kentsel dönüşüm alanına girmesi nedeniyle davalı kooperatif tarafından teslim edilemeyeceği, kooperatifin bu bloğu Erzurum Büyükşehir Belediyesi ile anlaşılarak … İnş. A.Ş. ‘ye vermesi karşılığında belediyenin tahsis ettiği alanda yapacağı alandaki binanın 13 bağımsız bölümden oluştuğu ve davacıya verilecek bir dairenin mevcut olmadığı, söz konusu bilirkişi raporunda denkleştirici adalet ilkesine göre verdiği bedelin rayiç bedelinin 238.750,00-TL olduğu ve davacı vekilinin de dava belirleme ve harç dilekçesinde bu miktarın kendisine ödenmesini talep ettiği mahkememizce de Davacı tarafın davasının Kabulüne, 238.750,00-TL ‘nin dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalı taraftan alınıp davacı tarafa ödenmesine ” gerekçesiyle karar verilmiş, karara karşı davalı tarafça istinaf yasa yoluna başvurulmuştur.
İSTİNAF NEDENLERİ:
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu dükkanın teslim edilememesinde kusurun müvekkile ait olmadığına, müspet zarardan sorumlu tutulabileceğini, inşaatın tamamlanmamasının müvekkilin kusurundan kaynaklanmadığını, kamusal tasarruflar nedeni ile davacının dükkanının teslim edilemediğini, davacı ancak ödediği meblağın denkleştirici adalet ilkesi doğrultusunda dava tarihindeki güncel değerinin talep edilebileceğini, müspet zarardan sorumlu tutulamayacağını, müspet zarara hükmedilebilmesi için kusurun müvekkilde olması gerektiğini, bilirkişi raporunda davacının kooperatife 30/12/2010 tarihinde ödediği 70.000,00-TL bedelin 2017 yılında dava tarihindeki güncel değerinin 109.913,92-TL ‘ye tekabül ettiğinin belirlendiğini, davacının dilekçesinde müspet zarar talebinin bulunmadığını, taleple bağlı kalınarak 70.000-TL’nin denkleştirici adalet ilkesi doğrultusunda rayiç değeri olan 109.913,92-TL’ye hükmedilmesi gerekirken talebi aşacak şekilde 238.750-TL’ye hükmedilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek kararın kaldırılması istemiyle istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
DELİLLERİN TARTIŞILMASI, HUKUKİ SEBEP VE GEREKÇE:
Dava, davalı kooperatife peşin ödemeli ortak olan davacının satın aldığı işyerinin teslim edilmemesi nedeniyle, kendisine taşınmaz teslim edilip edilmeyeceğinin belirlenmesi, mümkün olmaz ise peşin olarak ödediği bedelin denkleştirici adalet ilkesi gereği tahsili istemine ilişkindir.
Dairemizce HMK’nın 355. maddesi kapsamında istinaf dilekçelerinde belirtilen sebeplerle ve kamu düzenine ilişkin hükümlerle sınırlı olmak üzere inceleme yapılmıştır.
Somut uyuşmazlıkta; davacının davalı kooperatife 2010 yılında 70.000-TL ödeyerek iki dükkan aldığı, davacının dükkan satın aldığı bina yapılan arsanın mülkiyetinin Erzurum Büyük Şehir Belediyesine ait olması nedeniyle …Konut ile yapılan anlaşmaya göre bu yerin …Konut’a verilmesi sonrasında davalı kooperatifçe davacıya verilecek dükkanın bulunmadığı, davalı kooperatifin devraldığı yer de bulunan 13 adet bağımsız bölümünden de konut olarak davacıya yer verilmediği, dosya da yapılan keşif ve bilirkişi raporlarından anlaşılmıştır.
Kooperatifin üye kayıt defterine göre, davacının 31/12/2010-28 tarihli sayılı kararı ile üye olduğu, kooperatif üye kayıt defterinde “Yıllık Aidat Taahhüdü” bölümünde bazı üyeler için “nakden ve peşin” , bazı üyeler için “aidat usulü” ibaresinin yer aldığı, davacının “nakden ve peşin” ibaresi ile kayıtlı olduğu, davacının peşin bedelle üye olduğu, sonrasında inşaat finansmanına ilişkin kendisinden herhangi bir bedel talep edilmediği, her ne kadar davacının peşin ödemeli ortak olduğu yönünde Genel Kurul kararı alınmamış ise de, davacının peşin ödemeli ortaklığının zımnen kabul edildiği anlaşılmış, Mahkemenin bu yöndeki kabulü doğru görülmüştür. Kaldı ki, davalı vekilinin de davacının peşin ödemeli ortak olarak kabulüne yönelik bir istinaf talebi yoktur.
Ancak; HMK’nun 26. maddesinde; “Hakim tarafların talep sonuçları ile bağlıdır, ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez” düzenlemesi yer almaktadır. Hakim davacının talebi ile bağlı olup, bu talepten fazlasına karar veremez. Bunun gibi hakimin talepten başka bir şeye de hüküm vermesi yasaktır.
Davacının dava dilekçesinde, kooperatife nakden ve peşin ödediği 70.000,00-TL’nin denkleştirici adalet ilkesi gereği rayiç değerinin belirlenerek davalıdan tahsilini talep ettiği, mahkemece yapılan keşif sonrası alınan inşaat bilirkişi raporunda dava tarihi itibariyle taşınmazın rayiç değerinin 238.750,00-TL olarak belirlendiği, 08/05/2019 tarihli bilirkişi heyet raporunda, davacı tarafından yapılan 70.000,00-TL ödemenin dava tarihi itibariyle güncel değerinin 109.913,92-TL olarak tespit edildiği, bilirkişiler tarafından Yargıtay 23. H.D. 2011/965 E. – 2011/1185 K. Sayılı ilamında belirtilen yerleşik uygulamaya göre tazminatın hesaplanma ilkesi uyarınca formüle edilen şekilde tazminatın 238.750,00-TL olarak hesaplandığı ve mahkemece davacının denkleştirici adalet ilkesi gereği tahsil talep ettiği dikkate alınmaksızın talebi aşar şekilde dava konusu taşınmazın rayiç değeri üzerinden kabul kararı verilmesi doğru görülmemiş olup, davalı vekilinin istinaf talebi bu yönü ile haklıdır.
Ne var ki HMK’nın 353/(1)-b-2. maddesinde yargılamada eksiklik bulunmamakla beraber, kanunun olaya uygulanmasında hata edilip de yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç duyulmadığı takdirde veya kararın gerekçesinde hata edilmiş ise düzelterek yeniden esas hakkında karar verileceği belirtilmiş olup, anılan yasal düzenleme ve yukarıda yapılan açıklamalar uyarınca davalı vekilinin istinaf itirazının kabulü ile mahkemece verilen kararın kaldırılarak yeniden esas hakkında aşağıda belirtilen şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
I-Davalı vekilinin istinaf kanun yolu başvurusunun KABULÜ ile;
Erzurum Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 25/10/2019 tarih ve 2017/233 Esas, 2019/460 Karar sayılı hükmünün HMK’nın 353/(1)-b-2 maddesi uyarınca KALDIRILMASINA,
II-KALDIRILIP DÜZELTİLEN HÜKMÜN YERİNE GEÇMEK ÜZERE;
”1-Davanın KISMEN KABULÜ ile;
109.913,92-TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
2-Alınması gerekli 7.508,21-TL harçtan, peşin ve ıslah ile alınan 4.081,43-TL harcın mahsubu ile bakiye 3.426,78-TL harcın davalıdan alınarak hazineye irat kaydına,
3-Davacı tarafından yatırılan başvurma, peşin ve ıslah harcı toplamı 4.112,83- TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan (221,80-TL keşif masrafı, 1.940,00-TL bilirkişi ücreti, 187,90-TL posta gideri olmak üzere) toplam 2.349,70-TL yargılama giderlerinin davanın kabul ve red oranına göre 1.081,73-TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T.’ne göre hesap ve takdir olunan 14.391,82-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T.’ne göre hesap ve takdir olunan 16.189,43-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
7-Dosyaya yatırılan gider avansından geriye kalan miktarın karar kesinleştiğinde avansı yatıran tarafa iadesine” şeklinde YENİDEN HÜKÜM TESİSİNE,
III-Davalıdan alınan istinaf karar peşin harcının davalıya iadesine,
IV-Davalı tarafından istinaf aşamasında yatırılan 121,30-TL başvuru harcına ilişkin istinaf yargılama giderinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
V-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından davacı aleyhine vekalet ücretine hükmedilmesine yer olmadığına,
VI-Gerekçeli kararın taraflara tebliği ile harç tahsil müzekkeresi işlemlerinin Dairemizce yerine getirilmesine,
Kararın kesinleştirme ve gider avansı ikmali/iadesi işlemlerinin yerel mahkemece yerine getirilmesine,
Dosya üzerinden yapılan inceleme neticesinde HMK’nın 361. ve 362. maddeleri uyarınca gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süresi zarfında Yargıtay’a temyiz yolu açık olmak üzere 24/11/2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.