Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
ERZURUM
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
3. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO : 2019/972
KARAR NO : 2021/1187
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ERZURUM ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 08/05/2017 (Dava), 01/02/2018 (Karar)
NUMARASI 2017/227 Esas, 2018/38 Karar
DAVA : Alacak
KARAR TARİHİ: 08/11/2021
Taraflar arasında görülen Alacak (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasına ilişkin olarak yapılan açık yargılama sonucunda verilen karara karşı yasal süresi içerisinde davalı vekilince istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine eksiklik nedeniyle mahalline iade edilen dosya ikmalen gelmiş olmakla HMK 353. madde uyarınca dosya üzerinden ön inceleme yapıldı.
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA:
Davacı vekili tarafından sunulan dava dilekçesinde özetle; Müvekkilleri ….. …. Ltd. Şti ve … ortak girişimi ile davalı …Ş. Arasında yapılan 13/09/2010 tarih …… ihale kayıt numaralı sözleşme ile Erzurum Merkez, İlçeleri, Beldeleri ve köylerinde elektrik abonelerine ait sayaçların tespit edilen endekslerin endeksöre kayıt edilmesi, bildirim tazmini ve aboneye bırakılması tespit edilmiş bilgilerin davalı kurum bilgisayarlarına aktarılması, abone sayaçlarının ve mühürlerinin kontrolü kaçak ve usulsüz kullananların tespitine ilişkin işler için sözleşme yapıldığını, bu kapsamda müvekkilinin sözleşmeden doğan yükümlülüklerini eksiksiz olarak yerine getirdiğini, davalı idarenin hakkediş tanzim ederken sadece sayacı okumuş ve faturası tahakkuka bağlanmış abonelerinin iş bedellerini ödediğini, kapısı kapalı olduğundan dolayı okugel-boşdaire-bina yıkık- tüketimi olmayan ve benzeri vasıflı abonelere ilişkin hizmet bedellerinin ise davalı tarafından dikkate alınmadığını ve bu durumdaki işlere ilişkin müvekkiline herhangi bir hizmet bedeli ödenmediğini, fiilen tahakkuka bağlama şartı gerçekleşmeyen işler için ödeme içinde tahakkuk şartını öngörmek için kabul edilemeyeceğini, söz konusu işin ihalesi yapılırken bu abonelerin endekslerinin okunmasında işin kapsamında olduğunu, masrafın bu tür aboneler içinde aynen yapıldığını, ancak hizmet bedelinin alınamadığını, teknik şartnamenin 3. Maddesi uyarınca müvekkilinin kaçak kullanan aboneleri tespit ederek idareye bildirilmesi yapılacak ödeme için yeterli olduğunu, bunun için tahakkuk şartının aranmasının davalı şirketin kendi sorumluluğunda olduğunu, belirtilen nedenlerden dolayı 13/09/2010 tarih …………. ihale kayıt numaralı sözleşme kapsamında endeks okuma işlerinin ifası sırasında müvekkili tarafından yapılan ve bedeli ödenmeyen işlerin ve iş bedellerinin tespitine, fazlaya ilişkin haklarının saklı kalması kaydıyla 20.000,00.-TL’nin tahakkuk ettirilmesi gereken tarihten itibaren en yüksek banka faizi ile birlikte davalı idareden alınarak müvekkiline verilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı şirket vekili cevap dilekçesinde özetle; hakkediş raporları ve okuma raporlarından anlaşılacağı üzere davacı tarafa işlerinin karşılığı gerekli ödemelerin yapıldığını, okuma raporu adı altında düzenlenen evraklarda firma tarafından okunup tahakkuka bağlanan abone sayısı tahakkuk yapılan oku-gel ihbar sayısı, firma tarafından hatalı okunan abone sayısı ve ayrıntılı bir biçimde bütün işlem kalemlerinin düzenlendiğini, yükleniciye ödenecek istihkak iddiasına ilişkin evrak okuma raporunda bulunan veriler doğrultusunda tanzim edilip ödeme yapıldığını, davacılar adına kesilen faturalarda endeksörle endeks okuma oku-gel raporlama şeklinde iş kalemleri belirtildiği, davacı tarafın her ne kadar dava dilekçesinde dürüstlük kurallarına uyulması gerektiğini belirtmiş ise de, davacının taleplerinin hayatın olağan akışına uygun olmadığı, açıkça kötüniyetli olduğu bu nedenle davanın reddine karar verilmesi gerektiğini talep ettiği anlaşılmıştır.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ :
Mahkemece yapılan yargılama sonucunda; “…Tekmil dosya kapsamı, tarafların yazılı beyanları, dosya içerisine sunulan deliller, hakkediş raporları, taraflar arasındaki imzalanan 13/09/2010 tarih ……… ihale kayıt numaralı endeks okuma işlerinin ifası için imzalanan sözleşme, sözleşmenin eki olan idari şartname, teknik şartname, ihale dosyası, 4734 sayılı kamu ihale kanunu ve 4735 sayılı kamu ihale sözleşmeleri kanunu ile hizmet işleri genel şartnamesi, alınan bilirkişi raporları dosya bir bütün olarak incelendiğinde davaya konu ihtilafın esasının taraflar arasında imzalanan sözleşme kapsamında Eylül 2010 ile Eylül 2011 dönemleri arasında ifa edildiği, ancak davalı şirketçe ödenmediği iddia olunan durum kodu atılan ve kaçak ihbarına ait hizmet bedelinin tahsili isteminin oluşturduğu anlaşılmıştır. Davacı taraf okunan ve kaçak ihbarına ait hizmet bedellerinin ödenmemesi üzerine alacak davası açmıştır. Taraflar arasında imzalanacak tip sözleşmesine göre davacı tarafın yapacağı işlemler maddeler halinde sıralanarak belirlendiği anlaşılmıştır. Hizmet bedelinin ödenmesi yönündeki şartlarda yine taraflar arasındaki imzalanmış tip sözleşme ve eki teknik şartname incelendiğinde; davacı tarafa ait hizmet bedellerinin ödenmesi yönünde belli şartlara bağlandığı anlaşılmıştır. Sözleşmelerin yapılan incelemesinde, davacı taraf görevlisinin sadece sayacın bulunduğu yere giderek sayacın okunmadığını, endeksöre girmek gibi bir görev ve yetkisi olduğu, bunu haricinde bir yaptırım hakkı bulunmadığı, kendisine sayacını oku-gel şeklinde bırakılan tebligata uyulmaması abonenin bu durumun takip edilmemesi ise davalı şirketin kusurunda olduğu, kaçak tahakkukunda yine davalı şirketçe yapılması gerektiği, bu kapsamda davacı şirketin hizmetin gereklerini yerine getirdiği anlaşılmıştır. 22/09/2016 tarihli bilirkişi kurulu raporunda ve ikinci bilirkişi raporunda durum kodu atılan ve tahakkuka bağlanmayan abone sayısının 338.680 olarak belirlendiği, sözleşme birim fiyatının 0.62.-TL olduğunun belirlendiği, ancak alacak bedelinin ilk bilirkişi kurulu raporunda 209.981,20.-TL olarak hesaplandığı, ikinci bilirkişi kurulu raporunda davacı tarafça usulsüz ve kaçak bildirimler için talep edilecek bir bedel bulunmadığından 22/09/2016 tarihli bilirkişi raporundaki yapılan hata düzeltilerek bilirkişi raporuna eklediği tablonun sonundaki ödemesi yapılmayan abone miktarı isimli 8. Sütundaki rakamlar göz önüne alınarak davacının bu sütundaki rakamların toplamı kadar okuma için alacağı olduğunun belirlendiği, ancak bu sütundaki rakamın içerisinde davacı şirkette okuma yapılması için denildiği halde davacı tarafça adresine gidilmeyen ve buna mukabil okuma yapılmayan abonelerin sayısınında bulunduğunu, tablonun son sütunundan 5’nci sütun olan durum kodu atılan abone ve 4’ncü sütun olan oku-gel tahakkuka bağlanan miktarın tahakkuka bağlanmayan abone miktarı üzerinden hakkedişinin belirlenmesi gerektiği anlaşılmakla ikinci bilirkişi kurulunun oluşturmuş olduğu tablo ve bedel yönündeki değerlendirmesi mahkemece haklı bulunduğu gerekçesiyle; davanın kısmen kabulü ile; 80.692,55.-TL alacağın dava tarihi olan 09/06/2014 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek banka faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine; davacıların fazlaya ilişkin talebinin reddine; dair karar verilmiş, verilen karara karşı davalı vekilince istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ :
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı ortak girişim ile imzalanan sözleşme kapsamında ödenmesi gereken tüm bedellerin eksiksiz ödendiğini, müvekkilinin sorumlu olmasını gerektirecek bir ödeme zorunluluğunun bulunmadığını, kararın eksik inceleme ile verildiğini ve faiz türü ve başlangıç tarihinin de hukuka aykırı olduğunu belirterek kararın kaldırılması istemiyle istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
Davacı vekili istinaf cevap dilekçesinde özetle; dosyada bulunan bilgi ve belgelerle de sabit olduğu üzere imzalanan sözleşme kapsamında ödenmesi gereken tutarların ödenmediğini, mahkeme kararının usul ve yasaya uygun olduğunu belirterek istinaf başvurusun reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE :
Dava, taraflar arasındaki hizmet alım sözleşmesi uyarınca eksik ödendiği iddia edilen bedelin tahsili istemine ilişkindir.
İstinaf kanun yolu başvurusuna konu edilen karar hakkında; 6100 sayılı HMK’nın 355. maddesindeki düzenleme gereğince, istinaf dilekçesinde belirtilen nedenler ve kamu düzenine ilişkin aykırılık bulunup bulunmadığı hususlarıyla sınırlı olarak inceleme yapılmıştır.
Davacı ortak girişim ile davalı arasında 13/09/2010 tarih ve ……… ihale kayıt numarası ile Erzurum ili, merkez ilçesi ile diğer ilçe ve köylerinde abonelerin “El Bilgisayarı/endeksör Cihazı ile (gprs) ‘li Endekslerinin Okunması Hizmet Alım Sözleşmesi” ile endeks okuma işinin verildiğini, hakedişler tanzim edilirken, sayacı okunmuş ve faturası tahakkuk bağlanmış abonelerin iş bedelleri ödendiğini, kapısı kapalı olduğundan oku gel, daire boş, bina yıkık, tüketimi olmayan vb. vasıflardaki abonelere ilişkin hizmet bedelinin davalı tarafından ödenmediğini, gerekçe olarak bu abonelere ilişkin tahakkuk şartının gerçekleşmemesini gösterdiğini, teknik şartnamenin 2. ve 3. maddelerine göre bu durumdaki abonelerin kontrol ve güncellemeleri yapılarak okuması yapılacak aboneler listesinden çıkartılmadığını, davacının da okuması yapılacak aboneler listesinde yer alan bu abonelere, her okuma döneminde okuma hizmeti verdiğini, tahakkuk şartı aranmaksızın hizmet bedeli ödenmesi gerektiğini, tahakkuk şartının gerçekleşmesinin davalının sorumluluğunda olmadığını, kaçak ve usulsüz kullanan abonelere ilişkin ödemelerin yapılmadığını, (teknik şartname 3. Madde) 24/07/2018 (24 emisyon okuma dönemi) ve 04/08/2011 (13 emisyon okuma dönemi) tarihli sözleşmeler kapsamında endeks okuma(oku gel, bina yıkık, daire boş, kaçak, tüketimi olmayan çeşitli nedenlerle okunamayan) işlerinin ve iş bedellerinin tespiti ile 20.000 TL’nin fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak üzere tahakkuk ettirilmesi gereken tarihten itibaren en yüksek banka fazi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiş, davacı talebini 189.981,20 TL’ye ıslah etmiş ve mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Ancak, taraflar arasında çeşitli tarihlerde hizmet sözleşmesi imzalandığı, taraflar arasındaki sözleşmenin 9. maddesinin 9.1. bendinde ihale dokümanının bu sözleşmenin eki ve ayrılmaz parçası olup idareyi ve yükleniciyi bağlayacağı, sözleşme hükümleri ile ihale dökümanını oluşturan belgelerdeki hükümler arasında çelişki olduğu zaman ihale dokümanında yer alan hükümlerin esas alınacağı kararlaştırılmış olup; maddenin 9.2. bendinde ihale dökümanını oluşturan belgeler arasında Hizmet İşleri Genel Şartnamesi de yer almaktadır.
Anılan şartnamenin 42. maddesinde “Yüklenicinin geçici hakedişleri, itirazı olduğu takdirde, karşı görüşlerinin neler olduğunu ve dayandığı gerekçeleri, idareye vereceği ve bir örneğini de Hakediş Raporuna ekleyeceği dilekçesinde açıklaması ve hakediş raporunun “İdareye verilen ……tarihli dilekçemde yazılı ihtirazı kayıtla” cümlesini yazarak ya da bu anlama gelecek bir itiraz şerhi ile imzalaması gereklidir. Eğer yüklenicinin, hakediş raporunun imzalanmasından sonra tahakkuk işlemi yapılıncaya kadar, yetkililer tarafından hakediş raporunda yapılabilecek düzeltmelere bir itirazı olursa hakedişin kendisine ödendiği tarihten başlamak üzere en çok on gün içinde bu itirazını dilekçe ile idareye bildirmek zorundadır. Yüklenici itirazlarını bu şekilde bildirmediği takdirde hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılır.” düzenlemesi yer almaktadır. Yani anılan maddede geçici hak edişlere itirazın ne şekilde yapılacağı açıkça düzenlenmiş olup, belirtilen usule uygun olarak itiraz edilmediği takdirde geçici hak edişlerin hizmet veren açısından kabul edilmiş sayılacağı belirtilmiştir. Yargıtay 23. Hukuk Dairesinin E:2019/3046 , K:2020/655 ve Yargıtay 15.Hukuk Dairesinin E:2014/4375, K:2015/2492 sayılı kararlarında da vurgulandığı üzere taraflar arasındaki sözleşmenin eki olan Hizmet İşleri Genel Şartnamesindeki hakedişler hakkındaki sözkonusu düzenleme taraflar arasında delil sözleşmesi niteliğinde olup sözleşmenin yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan HUMK’nın 287. maddesi hükmünce delil sözleşmesi niteliği olduğundan mahkemece kendiliğinden göz önünde tutulması gerekir.
Somut olaya gelince; mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının talebine konu edilen(oku gel, bina yıkık, daire boş, kaçak, tüketimi olmayan çeşitli nedenlerle okunamayan) alacak kalemleri yönünden hak edişlere ihtirazi kayıt ileri sürüp sürmediği, ihtirazi kayıt ileri sürülmemiş ise hak edişin kabul edilmiş sayılacağı, ihtirazi kayıt ileri sürülmüş ise dava konusu edilen tüm alacak kalemleri yönünden gerekli hesaplamaların yapılması için ek rapor alınması gerektiği değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık hizmet alım sözleşmesine dayalı olup, mahkemece hükmedilen alacağın en yüksek banka mevduat faizi ile tahsiline karar verilmiş olup; tarafların tacir olduğu, davaya konu alacağın ise tacirler arası sözleşmeden kaynaklandığı, davalı tacirin borcunun faizin doğduğu tarihte yürürlükte bulunan 6102 sayılı TTK’nın 19/1 madde hükmü uyarınca ticari nitelik gösterdiği, tacirler arası bu sözleşmenin aynı Kanun’un 3. maddesi uyarınca ticari iş niteliğinde bulunduğu, tacirin ticari işlerde temerrüt faizi oranını düzenleyen 3095 sayılı Kanun’un 2/2. madde hükmü uyarınca avans oranında faiz isteme hakkını haiz olduğu gözetilerek, davacıların talebi olan en yüksek banka mevduat faizi oranını aşmamak kaydıyla avans faizine hükmedilmesi gerekirken, en yüksek banka mevduat faizine hükmedilmesi de doğru olmadığından bu yöne ilişkin istinaf talebinin de yerinde olduğu anlaşılmıştır.
Yukarıda belirtilen sebeplerle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile kararın HMK’nın 355, 353/(1)-a-6. maddeleri uyarınca kaldırılmasına dair aşağıda belirtilen şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM :Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davalı vekilinin istinaf isteminin KABULÜ ile, mahkemece verilen hükmün HMK’nın 355, 353/(1)-a-6. maddesi gereğince KALDIRILMASINA,
2-Dava dosyasının HMK’nın 355, 353/(1)-a maddesi gereğince davanın yeniden görülmesi için mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
3-Davalı vekilince yatırılan istinaf peşin harcının davalıya iadesine,
4-İstinaf kanun yolu başvurusu nedeniyle yapılan yargılama giderinin ilk derece mahkemesince yeniden verilecek kararda dikkate alınmasına,
5-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından istinaf kanun yoluna başvuran davalı yararına vekalet ücretine hükmedilmesine yer olmadığına,
6-Gerekçeli kararın tebliği ve harç iadesi işlemlerinin yerel mahkemece yerine getirilmesine,
Dosya üzerinden yapılan inceleme neticesinde, HMK’nın 353/(1)-a maddesi uyarınca kesin olmak üzere 08/11/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.