Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
DİYARBAKIR
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
6. HUKUK DAİRESİ

DOSYA NO : 2023/2268
KARAR NO : 2023/1616

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : DİYARBAKIR ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

DAVANIN KONUSU : Tespit
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
KARAR TARİHİ : 05/10/2023

Taraflar arasında görülen davada Mahkemece davanın Reddine dair verilen kararın istinaf incelemesi davacı vekili tarafından istenmiş, 6100 sayılı HMK ‘nın 353.maddesi gereğince tetkikatın evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten ve istinaf dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, tüm belgeler okunup incelendikten sonra, gereği görüşülüp düşünüldü.

TARAFLARIN İDDA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ:
Davacı vekili : müvekkili … ait 2019, 2020 ve 2021 yıllarına ait yevmiye defteri, karar defteri, genel kurul toplantı, müzakere defteri ile ortaklar pay defterinin gerekli dikkat ve özeni göstermesine rağmen elinde olmayan sebeplerden dolayı kaybolduğunu, müvekkili kooperatifin ticari faaliyetine devam edebilmesi için adı geçen defterlerin yeniden oluşturulması ve akabinde noter tasdikinden geçmesi gerektiğini, bu doğrultuda müvekkilin daha önce işlemlerini yapan davalı noterliğe başvuru yaptığını, ancak davalı tarafça “karar defterinin onaylanması için mutlaka önceki defterin ibrazı veya zayi olduğuna dair mahkeme kararı ile ” işlem yapılabileceğinin bildirildiğini, ancak bu aşamada TTK’da belirtilen hükümler çerçevesinde müvekkili kooperatifin zayi belgesi temininin mümkün olmadığını belirterek davalı noterlik ile olan muarazanın giderilmesi amacı ile elde ki davayı açtıklarını ileri sürerek davaya konu defter ve belgelerin davalı noterlik tarafından onaylanmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Davalıya usulüne uygun tebligat yapılmasına rağmen davaya cevap vermemiştir.

İLK DERECE MAHKEMESİN KARARININ ÖZETİ:
Mahkemece yapılan yargılama neticesinde; davacı tarafından tasdiki talep edilen ticari defterlerin noter tarafından onaylanması için ilgili defterlerin notere ibrazı veya zayi olmuşsa mahkemeden alınacak zayi belgesinin ibrazının zorunlu olduğu, Kanun koyucu, belirtilen iki hal dışında, noter tarafından ticari defterlerin tasdikinin yapılmasına ilişkin herhangi bir yasal düzenleme öngörülmediği, davacı tarafından mahkemenin ….. esas sayılı dosyası üzerinden dava açıldığı ancak davacı tarafça kaybolmaya ilişkin somut bir iddia da bulunulmadığı, bu sebeple davanın reddine karar verildiği, yasal mevzuat gereği noterin tastik işlemlerinin nasıl yapılacağının belirtildiğinden bu nedenle koşulları oluşmayan davanın reddine karar verilmiştir.
Karara karşı davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.

İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ:
İstinaf kanun yoluna başvuran davacı vekili; Mahkemece davanın reddine karar verildiğini ancak kararın yerinde olmadığını, müvekkili kooperatifin yaklaşık 250 üyesi bulunduğunu, mezkur defterlerin bulunmaması sebebi ile kooperatifin genel kurul toplantıları dahi yapılmadığını, bu konuda kooperatif başkanı hakkında Diyarbakır C.Başsavcılığının 2022/44072 soruşturma sayılı dosyasında soruşturmanın devam ettiğini, defterlerin tasdik edilmemesi halinde kooperatifin kapatılmasının ağır sonuçlara neden olacağını beyan ederek istinaf isteminde bulunmuştur.

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, HUKUKİ SEBEPLER VE GEREKÇE:
6100 sayılı HMK’nın 355. maddesi uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebepler ve kamu düzeni ile sınırlı olarak yapılan istinaf incelemesinde;
Dava, davacı kooperatife ait 2019, 2020 ve 2021 yıllarına ait yevmiye defteri, karar defteri, genel kurul toplantı ve müzakere defteri ile ortaklar pay defterinin elde olmayan sebeplerden dolayı kaybolduğundan bahisle kooperatifin daha önceden tüm ticari defterlerinin tasdikini yapan davalı noter tarafından talebe tonu edilen ticari defter ve belgelerin onaylanmasına karar verilmesi istemine ilişkindir.
Uyuşmazlık, davacı tarafından kaybolduğu iddia edilen kooperatife ait ticari defterlerin daha önceden tasdikini yapan davalı noter tarafından onaylanmasına karar verilip verilemeyeceğine ilişkindir.
İlk derece mahkemesince, yukarıda açıklanan gerekçelerle davanın reddine karar verilmiş, karara karşı davacı vekili istinaf yoluna başvurmuştur.
Somut olayda; davacı vekili ….. tarihli dilekçe ile, müvekkili kooperatifin anılan ticari defterleri için zayi belgesi verilmesi için Diyarbakır Asliye Ticaret Mahkemesinin …. esas sayılı dosyası ile başvuruda bulunduğunu ve davanın reddedildiğini, ancak müvekkilinin zayi olan ticari defterlerinin yenisinin açılış onaylarının noterlikçe gerçekleştirilmediğini belirterek ortaya çıkan muarazanın giderilmesini talep ettiği, koşulları oluşmayan davanın reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
6102 sayılı TTK’nın 64/4 maddesinde; “Pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri gibi işletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan defterler de ticari defterlerdir.” hükmüne, 82/7 maddesinde ise; “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren otuz gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir. (1)” hükmüne yer verilmiştir.
Bu kapsamda; isteme konu ticari defterlere yönelik zayi belgesi verilmesi hali belirtilen yasal koşulların gerçekleşmesi halinde mümkündür. Davacı tarafından bu yönde yapılan başvuru ticari defterlerin neden zayi olduğuna ilişkin somut bir iddia da bulunulmadığı gerekçesiyle reddedilmiş ve karar kesinleşmiştir.
Ticari defterlerin zayi olması halinde yenisinin açılışı onayının Noterlikçe zayi belgesinin ibrazı koşuluna bağlanması ve davacı tarafından bu belgenin ibraz edilmemesi halinde muarazanın varlığından bahsedilemeyeceği gibi ticari defterlerin zayi edilmesi halinde başvurulacak yasal yol TTK’nın 82/7 maddesindeki düzenlemedir. Söz konusu düzenleme gözetilmeksizin muarazanın giderilmesi davası ile talep edilen menfaatin sağlanması mümkün değildir (Bkz. aynı yönde, Bursa BAM 5. H.D. Esas: 2022/1719 – Karar: 2023/622 sayılı kararı).
Ayrıca, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca müştereken çıkartılan Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ 19/12/2012 tarih ve 28502 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yayımlandığı tarihte yürürlüğe girmiştir. Fiziki ortamda tutulacak ticari defterlerin açılış ve kapanış onaylarının nasıl yapılacağı Ticari Defterlere İlişkin Tebliğin üçüncü bölümünde düzenlenmiştir. Davacı tarafça ticari defterlerin tasdikinin yapılmaması halinde kooperatifin faaliyetine devam edemeyeceği ileri sürülmüş ise de, bahsedilen düzenlemede ticari defterlerin tasdikinin nasıl yapılacağı düzenlenmiş olup, belirtilen şartların sağlanmaması halinde noter tarafından tasdikleri yapılamayacağından mahkemece verilen red kararı isabetlidir.
Yukarıda belirtilen sebeplerle, Dairemizce yapılan değerlendirmede; ilk derece mahkemesinin kararının gerekçesinde dayanılan delillerle, delillerin tartışılması sonucu maddi olay ve hukuki değerlendirmede usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmadığı, incelemenin istinaf dilekçelerinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılıp, kamu düzenine herhangi bir aykırılığın da bulunmadığı, davacı vekilinin istinaf sebeplerinin yerinde olmadığı anlaşıldığından, istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK’nın m. 353(1)-b-1 hükmü gereğince esastan reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.

H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-)Davacı vekilinin İlk Derece Mahkemesinin yukarıda anılan kararına yönelik yönelik istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK’nın 353(1)-b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE,
2-)492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca yeteri kadar istinaf harcı peşin alındığından, başkaca harç alınmasına YER OLMADIĞINA,
3-)İstinaf yargılama giderlerinin davacı üzerinde BIRAKILMASINA,
4-)İstinaf incelemesi duruşma açılmadan yapıldığından vekâlet ücreti takdirine YER OLMADIĞINA,
5-)Dairemiz kararının 6100 sayılı HMK’nın 7035 sayılı Kanun ile değişik m. 359(4) hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesince taraflara TEBLİĞİNE,
dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda, 6100 sayılı HMK’nın m. 362(1)-f hükmü gereğince KESİN olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 05/10/2023