Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
DİYARBAKIR
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
4. HUKUK DAİRESİ

DOSYA NO : 2022/1689
KARAR NO : 2022/1536

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : DİYARBAKIR ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
DAVANIN KONUSU : Muarazanın Giderilmesi – Tazminat
KARAR TARİHİ : 13/10/2022

Taraflar arasındaki davanın yapılan yargılaması sonunda ilk derece mahkemesince verilen ve yukarıda tarih numarası gösterilen karara karşı davacı ve davalı tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmakla; dosya incelendi. Gereği düşünüldü.
A) DAVACI VEKİLİNİN İSTEMİNİN ÖZETİ :
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirketin, davalı Şirket ile yaptığı … tarihli sözleşme ile … İli Geneli 2015 yılı Aydınlatma, Sayaç ve Bağlantı Hatları gibi Elektrik Tesislerinin Yapımı işini üstlendiğini, müvekkili şirketin üstlendiği …TL bedelli iş için ….TL’lık kesin teminat mektubu, devamı olarak davalı ile yapılan … tarihli sözleşme ile üstlenilen ….TL’lik ek iş için …..TL’lık kesin teminat mektubu ve ….tarihli sözleşme ile üstlenilen ….TL’lık ek iş için de ….-TL’lik kesin teminat mektuplarının davalıya verildiğini, belirtilen sözleşme ile üstlenilen ve tamamlanan işlerin geçici kabullerinin 2017 yılı kesin kabullerinin ise 2018 yılı ortalarında yapıldığını, davalı tarafından iş bitirme belgesinin müvekkili şirkete …tarihinde verildiğini, sözleşmenin eki olan Yapım İşleri Genel Şartnamesinin kesin teminatın iadesine ait şartlarına uygun olarak müvekkili şirketçe davalı tarafa verilen toplam….TL bedelli kesin teminat mektuplarının iadesi için davalıya başvurulduğunu, işin tamamlanarak kesin kabulünün yapılması ve ……’dan alınan ilişiksizlik belgesinin sunulması sonrasında bu işle ilgili verilen kesin teminat mektuplarının iadesinin gerekmesine karşın, davalı şirketçe …. tarih ve E…….sayılı yazısı ile, “teminat mektupları, sözleşmenin devam ettiği süre içerisinde meydana gelen zararların teminatı olarak verilmiş olması gereği olarak, Şirketimiz aleyhine açılmış olan davalar bakımından ödenecek bedellerin de teminatını teşkil etmektedir. Şirketimiz aleyhine bu işler dolayısıyla açılmış, ödemesi yapılmış davaların ve bu davaların yanı sıra derdest olan davaların bulunması nedeniyle aleyhe ödeme yapılması riski devam ettiğinden, teminat mektuplarının iadesini gerçekleştiremeyeceğini” bildirdiklerini ve Diyarbakır …. İş M.’nin ……E. sayılı dosyası nedeniyle …TL, Diyarbakır …. İş M.’nin …… E. sayılı dosya nedeniyle …TL, Kızıltepe …… Asi. H.M.’nin ……EB. sayılı dosyası nedeniyle …TL, Gaziantep BAM …. H.D.’nin ….. E. sayılı dosyası nedeniyle …….TL ödendiğini, bu ödemelerden müvekkili şirketin sorumlu olduğunun iddia edildiğini, davalı tarafından teminat mektuplarının verilmemesine neden olarak gösterilen davalarda, yargılama içinde alınan bilirkişi raporlarının hiçbirinde müvekkili şirkete hiçbir kusurun yöneltilmediği, dolayısıyla müvekkili şirketin sorumluluğunun bulunmadığını, ayrıca davaya konu edilen olayların tarihlerinden de anlaşılacağı üzere, teminat mektuplarının verildiği ve sözleşmesi …. tarihinde imzalanan …..İli Geneli 2015 yılı Aydınlatma, Sayaç ve Bağlantı Hatları gibi Elektrik Tesislerinin Yapımı İşi ile ilgili olmadığından teminat mektuplarının verilmemesi haksızlık olduğunu, müvekkil şirketin teminat mektuplarını veren bankalara, teminat mektuplarının ……. tarihli başvuru sonrasında iade edilmemesi nedeniyle, …… tarihinden itibaren dava tarihine kadar toplam …….-TL komisyon ödemek zorunda kaldıklarını belirterek ……. İli Geneli 2015 yılı Aydınlatma, Sayaç ve Bağlantı Hatları gibi Elektrik Tesislerinin Yapımı İşi için verilen toplam …….-TL bedelli 3 adet kesin teminat mektubunun iadesine, mektubun iadesi gerekmesine karşın geri verilmemesi nedeniyle ödenmek zorunda kalınan banka komisyonları ile ilgili fazlaya ilişkin haklar saklı tutularak şimdilik 100,00-TL’nın dava tarihinden itibaren işleyecek banka avans faiziyle ödenmesine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini etmiştir.
B) DAVALI CEVAP DİLEKÇESİNİN ÖZETİ :
Davalı vekili cevap dilekçesi ile; Davacı şirketçe işin tamamlandığı ve başka bir sorumluluğunun kalmadığı iddia edilmiş ise de BAM ve Yargıtay kararlarında da belirtildiği gibi teminat mektuplarının, sözleşmenin devam ettiği süre içerisinde meydana gelen zararların teminatı olarak verileceğini, dolayısıyla söz konusu teminat mektuplarının müvekkili şirket aleyhine bu iş için açılmış olan davalar bakımından ödenecek bedellerin de teminatını teşkil edeceğini, müvekkili şirket aleyhine bu işler dolayısıyla açılmış, ödemesi yapılmış davaların ve bu davaların yanı sıra derdest olan davaların bulunması nedeniyle aleyhe ödeme yapılması riski devam ettiğinden teminat mektuplarını iade etmemenin müvekkili şirketin en doğal haklarından olduğunu belirterek davacı tarafından haksız ve hukuka aykırı olarak açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir
C) İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ :
Diyarbakır Asliye Ticaret Mahkemesinin …………sayılı kararıyla; “Dava konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına,” karar verilmiştir.
D) İSTİNAF SEBEPLERİ :
1-Davacı vekili istinaf kanun yoluna başvuru dilekçesinde özetle; Mahkemece davanın konusuz kaldığına karar verilmiş ise de….Bankasının teminat mektubu süresini re’sen uzattığını,…… Bankasının başvuruya rağmen teminat mektubunu iade etmediğini, söz konusu mektupların iade edilmediği sürece müvekkilinin komisyon ödeme zorunda kaldığını, davada sadece teminat mektuplarının iadesinin değil, aynı zamanda dava konusu edilen teminat mektuplarının iade edilmemesi sebebiyle bu kapsamda bankalara ödenen komisyon ücretlerinin tazmininin de talep edildiğini, giderek hukuki yararları devam ettiğinden gerekli inceleme ve araştırma yapılmadan eksik incelemeyle karar verilmesinin hukuka aykırı olduğunu, 6100 sayılı Kanunun 353/1-a.6 maddesine muhalefet edildiğini, komisyon ücretine ilişkin talepleri hakkında karar verilmediğini, davalının teminat mektuplarının iade edilmemesi hususundaki savunmalarının kabul edilebilir nitelikte olmadığını, davalı şirket tarafından sunulan ödeme belgelerinin delil niteliğinde olduğunun kabul edilemeyeceğini, savunmanın ispat edilemediğini, teminat mektuplarının iadesinin gerektiğini belirterek usul ve esas açısından hukuka aykırılık teşkil eden ilk derece mahkemesi kararının kaldırılması ile davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
2-Davalı istinaf kanun yoluna başvuru dilekçesinde özetle; İlk derece mahkemesi kararının usul ve esas açısından hukuka aykırılık teşkil ettiğini, davanın hukuki dayanaktan yoksun olmasına rağmen karar verilmesine yer olmadığı kararı verilerek müvekkili aleyhine yargılama giderlerine hükmedildiğini, kararın bu yönüyle hatalı olduğunu, sözleşmeler kapsamında tüm aşamalar bitmeden davacı tarafından işbu davanın açıldığını, müvekkilinin davanın açılmasına sebep olmadığını, sözleşmede devam eden mahkeme süreçleri ile ilgili olarak teminatın iade edilmemesine yönelik özel düzenleme bulunduğunu, keza haklılıklarına ilişkin emsal Yargıtay kararları bulunduğunu belirterek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
E) DELİLLER:
1-Teknik bilirkişi kurulunun ……. tarihli raporları
2-Banka kayıtları
3-Ödemeye ilişkin belgeler
4-Sözleşme
5-Teminat mektupları
6-Diyarbakır CBS’nin….. Soruşturma sayılı dosyası
7-Müzekkere cevapları
F)DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, HUKUKİ SEBEPLER VE GEREKÇE:
Dava, taraflar arasındaki sözleşmelere dayalı olarak sözleşmeler kapsamında davalı şirkete verilen teminat mektuplarının sözleşme konusu işlerin bitirilmesine rağmen iade edilmemesi sebebiyle oluşan muarazının giderilmesi ve söz konusu teminat mektupları nedeniyle ödendiği ileri sürülen komisyon tutarlarına ilişkin tazminat istemine ilişkindir.
İnceleme 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 355. maddesi uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve re’sen kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır.
Dava Diyarbakır … Asliye Hukuk Mahkemesinin…..Esasına kayden açılmış olup, mahkemece Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla yapılan yargılamada tarafların bildirdiği bir kısım deliller toplanmış, talimat mahkemesi aracılığıyla iddia, savunma ve deliller kapsamında teknik bilirkişi kurulu oluşturularak ……… tarihli bilirkişi heyet raporu alınmıştır.
…tarihli 3. celse duruşma tutanağı incelendiğinde; dosyanın talimat mahkemesinden (Bilirkişi incelemesinden) dönmediği belirtilerek duruşma …… tarihine ertelenmiş olup, talimatın infazen yerine getirilmesinden sonra mahkemece ……. tarihinde taraflara raporun tebliğe çıkartıldığı, davacı ve davalı vekilleri tarafından rapora ayrı ayrı itiraz edildiği anlaşılmıştır.
Akabinde Diyarbakır …. Asliye Hukuk Mahkemesinin ( Asliye Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) …… Karar sayılı kararıyla dosyanın re’sen yetkili ve görevli Diyarbakır Asliye Ticaret Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Dosya Diyarbakır Asliye Ticaret Mahkemesinin……Esasına kaydedilmiş, duruşmanın …. tarihinde yapılması kararlaştırılmış, belirtilen tarihte yapılan duruşmada “davanın konusuz kaldığından” bahisle esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Karar taraf vekillerince ayrı ayrı istinaf edilmiştir.
6100 sayılı HMK’nın “Hükmün kapsamı” başlıklı 297. maddesinin ikinci fıkrasında; “(2) Hükmün sonuç kısmında, gerekçeye ait herhangi bir söz tekrar edilmeksizin, taleplerden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında; açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi gereklidir.” hükmü düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre mahkemece, her bir talep hakkında olumlu ya da olumsuz bir karar verilmesi gerekmektedir. Bu yön kamu düzenine ilişkin olup resen gözetilecektir.
Öte yandan, HMK’nın 303/2. maddesinde; “(2) Bir hüküm, davada veya karşılık davada ileri sürülen taleplerden, sadece hükme bağlanmış olanlar hakkında kesin hüküm teşkil eder.” hükmüne yer verilmiştir. Bu durumda, talep ya da davacı taleplerinden biri hakkında olumlu veya olumsuz bir karar verilmemesi ya da dava konusu talepten başka bir konuda karar verilmesi halinde, böyle bir karar aleyhine davacı tarafça kanun yoluna başvurulmamış olsa dahi aleyhine kesin hüküm oluşturmayacak ve davalı yararına da usuli kazanılmış hak doğmayacaktır. (Yargıtay 23. Hukuk Dairesinin 11/12/2015 tarihli, 2014/8548 esas, 2015/8074 karar sayılı, 08/11/2013 tarihli, 2013/4975 esas, 2013/6940 karar sayılı ilamları)
Bu genel açıklamalardan sonra somut olaya gelince; davacı vekili teminat mektuplarının iade edilmemesi sebebiyle oluşan muarazanın giderilmesi isteminin yanı sıra söz konusu teminat mektupları nedeniyle ilgili bankalara ödenmek durumunda kalınan komisyon tutarlarının tazminini de talep etmiş olup, davacı tarafın işbu tazmin talebi kapsamında olumlu ya da olumsuz bir hüküm kurulmadığı anlaşılmakla; ortada hali hazırda istinafen incelenebilecek bir karar bulunmamaktadır. Davacı vekilinin istinaf başvurusu üzerine kamu düzenine göre yapılan incelemeye göre ilk derece mahkemesi kararı esası incelenmeksizin yukarıda belirtilen yöne ilişkin olarak kaldırılmalıdır.
7251 sayılı Yasa ile değişik HMK’nın 353/1-a-6. maddesinde; “Mahkemece, uyuşmazlığın çözümünde etkili olabilecek ölçüde önemli delillerin toplanmamış veya değerlendirilmemiş olması ya da talebin önemli bir kısmı hakkında karar verilmemiş olması” halinde bu bent uyarınca bölge adliye mahkemesinin, esası incelemeden kararın kaldırılmasına ve davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren mahkemeye gönderilmesine duruşma yapmadan kesin olarak karar vereceği yönünde düzenleme getirilmiştir.
İlk derece mahkemesince gönderme kararı öncesinde Diyarbakır …… Asliye Hukuk Mahkemesinde (Asliye Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) yapılan yargılamada talimat mahkemesi aracılığıyla alınan ……tarihli bilirkişi heyet raporu itiraza uğramakla; raporda belirtilen eksikliklerin giderilmesi akabinde itirazlar bakımından ek rapor alınması, dava konusu edilen teminat mektuplarının iddia doğrultusunda geçerlilik sürelerinin uzatılıp uzatılmadığının araştırılması, söz konusu teminat mektuplarının alındıkları işle ilgili riskler sebebiyle alıkonulup konulmadığının, geçerli olup olmadığının tartışılması ve sonucu dairesinde tüm talepler bakımından bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, davacı ve davalı vekilinin istinaf başvurusu üzerine kamu düzeni bakımından yapılan istinaf incelemesine göre; davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Kanunun 353/1-a.6 maddesi uyarınca kabulüne, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, yukarıda açıklanan ilkeler çerçevesinde yeniden esas hakkında değerlendirme yapılarak karar verilmesi için dosyanın mahkemesine gönderilmesine, kararın kaldırılma sebebine göre davalı vekilinin istinaf nedenlerinin bu aşamada incelenmesine yer olmadığına dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenler ile;
1- Davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile, Diyarbakır Asliye Ticaret Mahkemesi’nin …… Karar sayılı kararının 6100 sayılı Kanunun 353/1-a-6. maddesi uyarınca KALDIRILMASINA,
2- Kararın kaldırılma sebebine göre davalı vekilinin istinaf nedenlerinin bu aşamada incelenmesine yer olmadığına
3-Davanın yeniden görülmesi için dava dosyasının mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
4- Davacı ve davalı tarafından yatırılan peşin istinaf karar ve ilam harcının istek halinde İADESİNE,
5-Davacı ve davalı tarafından yapılan istinaf yargılama giderlerinin ilk derece mahkemesince yeniden verilecek kararda dikkate alınmasına,
6-Dairemiz kararının taraflara tebliğinin ilk derece mahkemesince yapılmasına,
Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme neticesinde, 6100 sayılı Kanunun 362/1-g maddesi uyarınca 13/10/2022 tarihinde kesin olmak üzere oy birliği ile karar verildi.