Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
DİYARBAKIR
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO :
KARAR NO :

HAKİM :
KATİP :

DAVACI :

DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 13/07/2023
KARAR TARİHİ : 21/08/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH :

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA :Davacı dava dilekçesinde özetle; Taraflarına ait ….. Mah. …..Cad. …..Apartmanı kat: …..no: ……….Diyarbakır adresindeki …..Derneği isimli …..ticaret sicil numaralı işletmesinin …..tarihinde yaşanan deprem nedeniyle zarar gördüğünü, söz konusu deprem nedeniyle, depremde zarar gören vatandaşlara yardım amacıyla sivil toplum kuruluşlarıyla ortak bir ağ kurulduğunu, derneğinin lojistik merkezi olarak kullanıldığını, yardımların dağıtıldığını ve taşındığı esnada işletmesinde bulunan tüm ticari faturalarının, defterlerinin, vergiye esas belgelerinin ve sair her türlü belge ve evraklarının zayi olduğunu, bu nedenle …..tarihleri ve geçmiş yıllara ait tüm evrakların ve sair belgelerinin zayi olduğuna dair belge talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE :
Dava, TTK’nın 82/7. maddesi gereğince zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
TTK’nın 82/1. maddesi gereğince, “Tacir, ticari defterlerini, envanterleri, finansal tablo, bilanço ve faaliyet raporlarını, aldığı mektupları (bir ticari işe ait yazışmaları), gönderdiği mektup suretlerini, kayıtlara esas olan belgeleri, sınıflandırılmış şekilde saklamakla yükümlüdür.”
Saklama süresi on yıl olup sürenin başlangıcı da kanunda belirtilmiştir (TTK m.82/5-6). Defter ve belgelerin saklanması yükümü, gerçek kişi tacirlerde ticaretin terk edilmesinden sonra sürdüğü gibi, tacirin ölümü halinde mirasçılar bakımından da devam eder. Mirasın resmi tasfiyesi veya tüzel kişiliğin sona ermesi durumlarında, defter ve belgeler Sulh Hukuk Mahkemesince saklanır (TTK m.82/8).
Saklanması gereken defter ve belgeler, saklama süresi içinde, yangın, deprem, su baskını gibi bir afet veya hırsızlıktan dolayı zayi olursa, tacirin (ölmüşse mirasçılarının), durumu öğrendikten itibaren …..gün içerisinde işletmenin olduğu yerdeki mahkemeye başvurarak zayi belgesi alması gerekir. Kanun’da “isteyebilirler” denmiş ise de bu bir zorunluluk niteliğindedir. Zayi belgesi için açılan dava, çekişmesiz yargı işidir (TTK m.82/7).
Davacı, dernek olup, tacir sıfatı Mahkememizce araştırılmış ve tacir olmadığı anlaşılmıştır. Şöyle ki;
TTK 16. maddesi uyarınca “amacına varmak için ticari bir işletme işleten dernekler” tacir sayılacaklarından Mahkememizce Diyarbakır Ticaret Sicil Müdürlüğüne müzekkere yazılmış, davacı derneğin ticari işletmesinin bulunup bulunmadığı, derneğin ticari işletmesinin ticaret sicil kaydının bulunup bulunmadığı, kayıtlı ise sicil özetinin Mahkememize gönderilmesi istenilmiş, gelen cevabi yazıda davacı derneğin sicil kaydının bulunmadığının bildirildiği görülmüştür.
Yine Mahkememizce İç İşleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğüne müzekkere yazılarak, davacı derneğin ticari işletme işletip işletmediği, işletiyorsa buna dair bilgi ve belgelerin Mahkememize gönderilmesi istenilmiş, gelen cevabi yazıda derneğin herhangi bir ticari işletme kaydına rastlanmadığının bildirildiği görülmüştür.
Davacı derneğin ticari işletmesi bulunmadığından ticari işletmesi belirtilerek Vergi Dairesine müzekkere de yazılamamıştır.
Neticeten Mahkememizce yapılan değerlendirmede; davacı derneğin tacir olmadığı anlaşılmıştır. Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinde zayi belgesinin tacir tarafından talep edilebileceği vurgulanmıştır. Maddede açık düzenleme bulunduğundan kanun boşluğundan söz edilemez. Yargıtay …… Hukuk Dairesinin …..tarih ve …..E.K., …..tarih ve …..E.K., …..tarih ve …..E., …..K.sayılı ilamlarında da belirtildiği üzere tacir olmayan kişilerin, TTK’nın 82. maddesi kapsamında zayi belgesi istemeleri mümkün olmadığından aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Ayrıntısı yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
3-Karar kesinleştiğinde artan gider avansının davacıya iadesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin ve ödenen harçların kendi üzerinde bırakılmasına,
Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun İstinafa ilişkin hükümleri doğrultusunda, kararın tebliğ tarihinden itibaren iki (2) haftalık süre içerisinde (HMK’nın 345. maddesi), mahkememize veya başka bir yer mahkemesine dilekçe ile başvurmak (HMK’nın 343. maddesi) ve istinaf harcı ile gerekli giderlerin tamamen ödemek (HMK’nın 344. maddesi) suretiyle, Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İstinaf yolu açık olmak üzere karar verildi.

Katip Hakim