Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
DİYARBAKIR
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO :
KARAR NO :

HAKİM :
KATİP :

DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI :
VEKİLİ :

DAVA : Mülkiyet (Tespit İstemli)
DAVA TARİHİ : 15/02/2022
KARAR TARİHİ : 20/12/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH :

Mahkememizde görülmekte olan Mülkiyet (Tespit İstemli) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili olan şirket tarafından, … tarihinde … adet …model … Şasi numaralı ve… motor numaralı … tipi iş makinesinin davalı şirketten fatura bedeli peşin ödenmek suretiyle satın alınarak söz konusu makine kara yolu ile müvekkili olan şirketin adresinin bulunduğu yerde teslim edildiğini, müvekkili şirket yetkilileri tarafından araç tescil işlemleri için başvurdukları Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı başvuruyu reddederek, araç sahibi adına düzenlenmiş tescil belgesi alma işleminin, ikinci el satışlarda satın alanın mülkiyetinin kendisine ait olduğunu mahkeme kanalıyla tespitini sağladıktan sonra Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı’na başvuru yapmak suretiyle gerçekleştirebileceğini taraflarına iletildiğini, bu bağlamda davaya konu iş makinesinin mülkiyetinin davacı şirkete ait olduğunun tespitine karar verilmesi için yasal yollara başvurmak zorunluluğu meydan geldiğini, söz konusu davaya konu iş makinesinin tescil işleminin henüz yapılamadığını, tescilin yapılabilmesi için T.O.B.B ile Maliye Bakanlığı arasında imzalanan 06/08/1985 tarihli protokole göre çıkarılan iş makinelerinin tescili ile ilgili esasların düzenlendiği yönetmelik uyarınca sahiplik belgesi alınmasının gerektiği, sahiplik belgesi temini mümkün olmadığından bu yönetmeliğin 9/4. maddesi uyarınca mahkeme kararı alınmak üzere işbu davanın açma zorunluluğu hasıl olduğunu, belirtikleri gerekçelerle müvekkili şirket tarafından … tarihinde e-fatura ile satın aldığı … model …tipi iş makinesinin müvekkili şirket adına tespiti için gerekli bulunan sahiplik belgesinin verilmesi ve iş makinesinin mülkiyetinin kendisine ait olduğunun tespiti için bu davayı açma zorunluluğu hasıl olduğunu, … model …Şasi numaralı ve … motor numaralı iş makinasının mülkiyetinin müvekkili … Tic. Ltd. Şti ait olduğunun yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini vekaleten talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle;Davada, müvekkilince satışı yapılmış olan iş makinasının ruhsatının verilmesi istenmekte olduğunu, bu talebi kabul etmediklerini ve davacı yana taraflarınca ruhsat verilmesinin mümkün olmadığını, iş makinalarına ruhsat veren makam ticaret odaları olduğunu, iş bu davanın ticaret odasına açılması gerektiğini, söz konusu inşaat makinalarının iki türlü olduğunu, birisi ruhsatlı ve plakalı olanlar, diğeri ise sadece faturalı olanlar olduğunu, müvekkilinin satmış olduğu makina sadece faturalı olan bir makina olduğunu, bu tarz makinaların fatura ile satıldığını ve fatura ile devredilebilir olduğunu, ruhsatsız kullanılmasında bir sorun olmadığını, davacı yanın bu durumu bilerek makinayı satın almış olduğunu, dilekçe ekinde davacıya satışın fatura karşılığı yapıldığını gösterir yazı örneklerini sunduklarını, davacı makinayı fatura karşılığı aldığını bilerek almış olduğunu, fatura karşılığı satış yapıldıktan sonra taraflarına böyle bir dava açılmasını kabul etmediklerini, tarafımıza yüklenecek her hangi bir kusurun söz konusu olmadığını, müvekkilinin ruhsat çıkartılması konusunda yetkisi, taahhüdü ve sorumluluğunın söz konusu olmadığını, açıklanan nedenlerden dolayı, haksız ve hukuki dayanaktan yoksun davanın reddini, avukatlık ücreti ve yargılama giderlerinin davacıya yüklenmesine karar verilmesini talep etmiş olduğu anlaşıldı.
DELİLLER:
1-Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği yazı cevabına göre; … motor no ve … Şase nolu … model … tipi iş makinesinin ticaret odalarında kaydının olmadığı belirtilmiştir.
2- SMM bilirkişisi …’den alınan … tarihli bilirkişi raporunda özetle; davalının yasal defterlerinin tasdiklerini yaptırmış olduğunu, usulüne uygun olarak tutulduğunu, defter kayıtlarının birbiri ile örtüştüğümü, delil olma özelliğini taşıdığını, 2022 yılı defterlerinin kapanış tasdiklerinin dönem bitmediğinden yapılamayacağını, defter kayıtlarının zamanında ve eksiksiz yapıldığını, davalının tescil belgesi aldığını, davalının makineyi davacıya fatura ile teslim ettiğini belirtmiştir.
3-Makine mühendisinden alınan … tarihli bilirkişi raporunda özetle; dava dosyasında bulunan mevcut belgeler ve araç üzerinde gerekli incelemeler yapılarak, dava konusu aracın; … tipinde, …model …marka …şase numaralı … motor numaralı … iş makinası olduğu, davaya konu iş makinası üzerinde incelemede; aracın problemsiz çalışır durumda ve sağlam olduğu, plakasının ve tecil ruhsatının olmadığı, faturada belirtilen şasi numarası ile araç üzerindeki şasinin uyumlu olduğu; iş makinasının … Dava tarihindeki değerinin tespiti için yapılan piyasa araştırmasında; yetkili servisler, ülkemizde ikinci el piyasasının en yoğun olduğu internet sayfaları ve aynı zamanda ikinci el iş makinası galericilerinden fiyat bilgisi alarak araştırma yapılmış olup araştırmalar sonucunda, benzer özelliklere sahip bir iş makinasının piyasa genelinde ortalama … TL ile… TL aralığında değişkenlik gösterdiği, mevcut olan pazarlık payı ve servislerden ve galericilerden alınan fiyatlarda komisyon payı bulunduğu da dikkate alınarak emsal aracın … TL bedel ile temin edilebileceği kanaatine varılıp değerlendirmeye alınmış olduğu belirtilmiştir.
4- SMM bilirkişisi …’den alınan … tarihli bilirkişi raporunda özetle; Davacının ticari defterlerinin 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 64.maddesinin 3.fıkrası gereğince açılış tasdiklerini kanuni süresi içerisinde yaptırmış olduğu, dönem bitmediğinden dolayı kapanış kayıtlarının yapılamadığını, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 64.maddesinde ifade edilen belirli kanuni şartlar taşıdığından 2022 yılı yasal defterlerinin sahibi lehine delil olma özelliği bulunduğunu, davalının ilgili makineyi kanuni süresinde ticari defterlerine yazdığı, ilgili makinenin ödemesini yapıp yasal süresinde … – Tarih ve … numaralı fatura ile envanter kayıtlarına aldığını belirtmiştir.
Davalı vekili her ne kadar husumet itirazında bulunmuş ise de iş makinesinin ticaret odasında kaydının olmadığı belirtilmiş olduğundan davalıya husumet yöneltmesinin hukuka uygun olduğu anlaşılmakla davalının husumet itirazının reddine karar verilmiştir.
Davacı vekilince tespitini talep ettikleri araçların bilirkişi raporunda belirlenen değeri üzerinden nısbi harcın tamamlandığı anlaşılmıştır.
Tüm dosya kapsamı ile bir bütün halinde değerlendirildiğinde;
Dava, taraflar arasındaki satım sözleşmesine konu iş makinesinin mülkiyetinin davacıya ait olduğunun tespiti isteminden kaynaklanmaktadır.
2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu 22/c-2 maddesine göre iş makinası tarzında olan araçlardan,Özel veya tüzelkişilere ait olanlardan; tarım kesiminde kullanılanlar ziraat odalarınca, tarım kesiminde kullanılanların dışında kalan ve sanayi, bayındırlık ve diğer kesimlerde kullanılanların tescilleri, üyesi oldukları ticaret, sanayi veya ticaret ve sanayi odalarınca, tescillerinin yapılarak belge ve plakaların verileceği kabul edilmiştir. Karayolları Trafik Yönetmeliği 29/A- d-2 maddesinde de aynı doğrultuda düzenleme yapılmıştır. Karayolları Trafik Yönetmeliğinin satış ve devirler bölümünün 36. maddesinde Karayolları Trafik Kanunu 20/d maddesindeki düzenleme doğrultusunda tescil edilen araçların satış ve devir işlemlerinin noterlerce yapılması zorunludur hükmü getirilmiştir. Davaya konu iş makinesinin ; İlgili Ticaret Odası tarafından henüz tescili yapılmamıştır. T.C Maliye Bakanlığı ile TOBB arasında düzenlenen 06/08/1985 tarihli protokolün 9/B bendinde ve yine İş Makinelerinin Tescili İle İlgili Esaslar’ın md. 9/1-b bendinde iş makinalarının sahiplik belgesinin tescili için istenen belgeler arasında sayıldığı görülmüştür. Bu tescilin yapılabilmesi için makinalar konusunda mülkiyet tespitinin talep edilmesi, diğer bir deyişle -Mahkememizin hukuki değerlendirmesine göre- sahiplik belgesi kararı verilmesi istenerek bu belge ile odadan davaya konu iş makinalarının tescilinin talep edilebilecek olması karşısında davacının bu davayı açmakta hukuki yararının bulunduğu değerlendirilmelidir.
Somut eldeki davada; dava dilekçesinin ekinde tespiti talep edilen iş makinasının satışına dair fatura sureti sunulmuştur. Bununla birlikte, tüm dosya kapsamı incelendiğinde makinaların mülkiyet devrine/satımına ilişkin davacı ile davalı taraf arasında yapılmış bir noter satım sözleşmesinin bulunmadığı anlaşılmıştır. Bununla beraber davacı ve davalı şirketin ticari defter kayıtları incelendiğinde davacı ve davalının aracın satımına ilişkin faturayı defterlerine kaydetmiş oldukları ve davalının aracı teslim ettiğine dair teslim belgesinin de bulunduğu bilirkişi raporları ile açıklığa kavuşturulmuştur.
Mahkememizce iş makinaları üzerinde makina mühendisi bilirkişi marifetiyle yerinde inceleme yapılmasına karar verilmiş, aracın … tipinde,… model … marka … şase numaralı … motor numaralı … iş makinası olduğu, dava tarihinde … TL piyasa değeri hesaplanmış bu değerler üzerinden nispi peşin harç ikmal ettirilmiştir. Serbest Mali Müşavir tarafından hazırlanan bilirkişi raporunda mülkiyetinin tespiti talep edilen makinenin envanter her iki tarafın da defterde kayıtlı olduğunun sabit olduğu anlaşılmakla davacının kullanımında bulunduğu tespit edilen makinenin ilişkin mülkiyet tespiti talebinin kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
Davacı vekilinin … tarihli dilekçesinde vekalet ücretinden feragat ettiğini belirtmiş olduğu, … tarihli duruşmada ise vekalet ücreti talebinin olduğunu belirtmiş ise de feragat beyanından vazgeçmenin olmadığı, dolayısı ile de feragat dilekçesini sunmakla bu hakkının tükenmiş olduğu anlaşılmakla davacı lehine vekalet ücretine hükmedilmemiştir.
HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;

1-Davacının davasının KABULÜNE,
a)Dava konusu … marka, … tipli, …model, … şase numaralı, … motor seri numaralı … iş makinesinin Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yönetim Kurulunu… tarihli ve…sayılı kararı ile yürürlüğe konulmuş bulunun iş makinelerinin tescili ile ilgili esasların 9.maddesinin 4.fıkrası gereğince MÜLKİYETİNİN AİTLİĞİNİN davacı … TİC. LTD. ŞTİ.’ye ait olduğunun TESPİTİNE,
b)Karar kesinleştiğinde kesinleşme şerhli karar sureti ile bilirkişi raporlarının birer suretinin Diyarbakır Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne gönderilmesine,
2-Alınması gerekli 30.397,95 TL harçtan dava açılırken yatırılan peşin harç 683,10 TL’ ve 6.916,39TL tamamlama harcının mahsubu ile bakiye 22.798,46 TL’nin davalıdan alınarak Hazineye gelir KAYDINA,
3-Davacı tarafça yapılan 80,70 TL başvurma harcı, 683,10TL peşin harç, 6.916,39TL tamamlama harcı, 11,50 TL vekalet harcı, (650,00TL*3) 1.950,00TL bilirkişi ücreti, 355,25TL posta yazışma gideri olmak üzere toplam 9.996,94-TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı taraf kendisini vekili vekalet ücretinden feragat ettiğinden vekalet ücreti isteminin reddine,
5-Davalı tarafından yapılan 11,50TL vekalet harcı masrafının üzerinde bırakılmasına,
6-Taraflarca yatırılan gider/delil avansının artan kısmın, karar kesinleştikten sonra HMK m. 333 ve Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik m. 207 hükümleri uyarınca re’sen yatırana iadesine,
Dair davacı vekilinin yüzüne karşı davalı vekilinin yokluğunda verilen karara karşı, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun İstinafa ilişkin hükümleri doğrultusunda, kararın tebliğ tarihinden itibaren iki (2) haftalık süre içerisinde (HMK’nın 345. maddesi), mahkememize veya başka bir yer mahkemesine dilekçe ile başvurmak (HMK’nın 343. maddesi) ve istinaf harcı ile gerekli giderlerin tamamen ödemek (HMK’nın 344. maddesi) suretiyle, Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İstinaf yolu açık olmak üzere açıkça okunup usulen anlatıldı.

Katip Hakim