Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
DİYARBAKIR
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO :
KARAR NO :

BAŞKAN :
ÜYE :
ÜYE :
KATİP :

DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI :
VEKİLLERİ :

DAVA : Genel Kurul Kararının İptali (Kooperatif Genel Kurul Kararının İptali)
DAVA TARİHİ : 28/09/2021
KARAR TARİHİ : 23/11/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH :

Mahkememizde görülmekte olan Genel Kurul Kararının İptali (Kooperatif Genel Kurul Kararının İptali) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA :Davacı vekili dava dilekçesinde özetle:Müvekkilinin …tarihinde gerçekleşen Diyarbakır İli …Birliği’nin …Olağan Genel Kurulu’nda (…) birlik başkanlığına aday olduğunu, gerçekleşen seçimde 86 oy alarak adaylar arasında ikinci sırada yer aldığını, seçimde hukuka aykırılıkların bulunduğunu, Diyarbakır Valiliği İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün …tarihli cevabi yazısında Bakanlık Temsilci Raporu’nda …tarihinde gerçekleşen Diyarbakır İli …Birliği’nin …Olağan Genel Kurulu’nda hazirun listesinde 217 üyenin olduğu ve 207 üyenin katılımıyla seçimin gerçekleştirildiğinin belirtildiğini, seçimde oy kullanacakların listesinin öncesinde Bakanlığa bildirilmesi gerekirken hali hazırda başkan olan ve tekrardan aday olan …isimli kişinin hazirun listesini önceden bildirmeyerek genel kurulun yapılacağı gün genel kurulun yapılacağı yere getirdiğini, bu durum diğer adayların seçim çalışmalarını olumsuz şekilde etkilediğini, diğer adayların kimlerin oy kullanacağını bilmediğini ve adaletsiz bir ortamda seçimin yapıldığını, bahsi geçen durumun bakanlık temsilci raporunun sonuç kısmında da sarih bir şekilde mütalaa edildiğini, müvekkilinin hak kaybı yaşaması durumu Bakanlık Temsilci Raporunda hiçbir tartışmaya yer vermeyecek şekilde ispatlandığını, açıklanan nedenlerle …tarihinde gerçekleşen Diyarbakır İli …Birliği’nin …Olağan Genel Kurulu’ndaki hukuka aykırılıkların tespiti ve seçimin iptaline karar verilmesini, yargılamanın seyrinin etkilenmemesi, evraklarda ve belgelerde usulsüzlüklerin yapılmaması ve adaylar arasındaki adaletsizliğin önüne geçilmesi adına yargılama süresince ihtiyati tedbir kararı verilmesini ve birliğin başkanlığına yargılama süresince tedbiren kayyım atanmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP :Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle:Davalı İl Birliği …tarihinde …Olağan Genel Kurulunda …, …ve …birlik başkanlığına aday olduklarını, yapılan seçimler sonucunda …97 oy, davacı …86 oy, …23 oy aldıklarını, genel kurulda çıkan irade neticesinde oylamalar sonucunda mevcut başkan …tekrar başkan seçildiğini, HMK gereğince kayyum atanması için birliğin telafisi mümkün olmayacak şekilde zarara uğrama ihtimalinin olması gerektiğini davacının telafisi mümkün olmayan zararların ne olduğu konusunda en ufak bir somut açıklık ya da beyanının bulunmadığıın, davalı tarafın gerekçesiz talebinin hukuki ve meşru seçilmiş il birliği organlarının yetkisinin ortadan kaldırılmasına yönelik olduğunu, Genel Kurula çağrının Birlik Ana Sözleşmesinin 27. maddesi uyarınca usulüne uygun olarak yapıldığını, davacı …askı süresi boyunca hazirun listesine itirazda bulunmadığını, genel kurul görüşmeleri sırasında, oy kullanma ve seçim aşamasında seçimler bitene kadar dava dilekçesinde ileri sürdüğü hiçbir itirazda bulunmadığını, başkan adayı olan …seçimi kaybettikten sonra iş bu davayı açtığını, davacının iyi niyetli hareket etmediğini, davacının genel kurulda hazır bulunduğunu, kararlara, hazirun listesine, toplantı çağrı usulüne karşı bir itirazı olmadığı için karşı görüşlerini tutanağa geçirmediğini, oyunu kullandığını, genel kurulun usulüne uygun yapıldığını ve herhangi bir hukuka aykırılık olmadığını beyan ettiğini, oy kullanan kişilerin tamamının oy kullanmaya haiz kişiler olduğunu, bu nedenlerle
davanın reddine karar verilmesi talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE :
Dava, …tarihli Diyarbakır İli …Birliği’nin …Olağan Genel Kurulu’ndaki seçimin iptali istemine ilişkindir.
Taraflar arasındaki ihtilafın; davalı birliğin …tarihinde yapılan genel kurulda alınan yönetim kurulu başkan ve üye seçimine ilişkin kararın iptalinin gerekip gerekmediği noktasında toplanmış olduğu anlaşılmıştır.
TTK. 414/1 maddesinde ”Genel kurul toplantıya, esas sözleşmede gösterilen şekilde, şirketin internet sitesinde ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayımlanan ilanla çağrılır. Bu çağrı, ilan ve toplantı günleri hariç olmak üzere, toplantı tarihinden en az iki hafta önce yapılır. Pay defterinde yazılı pay sahipleriyle önceden şirkete pay senedi veya pay sahipliğini ispatlayıcı belge vererek adreslerini bildiren pay sahiplerine, toplantı günü ile gündem ve ilanın çıktığı veya çıkacağı gazeteler, iadeli taahhütlü mektupla bildirilir.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Genel kurul kararlarının iptali 6102 sayılı TTK 445 vd maddelerinde düzenlenmiştir. Buna göre genel kurul kararlarının iptali kanuna, esas sözleşmeye ve objektif iyiniyet kurallarına (4721 Sayılı MK 2) aykırılık nedeniyle, kararın alındığı tarihten başlayarak 3 ay içinde istenebilecektir. Davada ispat külfeti de davacı üzerindedir. Yine, 6102 sayılı TTK ”İptal sebepleri” başlıklı 445. maddesine göre de, ”446 ncı maddede belirtilen kişiler, kanun veya esas sözleşme hükümlerine ve özellikle dürüstlük kuralına aykırı olan genel kurul kararları aleyhine, karar tarihinden itibaren üç ay içinde, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinde iptal davası açabilirler.”
6102 sayılı TTK’nın 446 maddesi uyarınca; toplantıda hazır bulunup da karara olumsuz oy veren ve bu muhalefetini tutanağa geçirten, toplantıda hazır bulunsun veya bulunmasın, olumsuz oy kullanmış olsun ya da olmasın; çağrının usulüne göre yapılmadığını, gündemin gereği gibi ilan edilmediğini, genel kurula katılma yetkisi bulunmayan kişilerin veya temsilcilerinin toplantıya katılıp oy kullandıklarını, genel kurula katılmasına ve oy kullanmasına haksız olarak izin verilmediğini ve yukarıda sayılan aykırılıkların genel kurul kararının alınmasında etkili olduğunu ileri süren pay sahipleri, yönetim kurulu, kararların yerine getirilmesi kişisel sorumluluğuna sebep olacaksa yönetim kurulu üyelerinden her biri genel kurul kararlarının iptalini talep edebilecektir.
Genel kurul kararlarını sakatlayan hukuka aykırılıklar bakımından Yargıtay yerleşik içtihatları gereğince kararlar yoklukla malul, mutlak butlanla malul ve iptal edilebilir kararlar olarak üçe ayrılmaktadır. Emredici kurallara aykırı kararlar bakımından kararın şekil ve kurucu unsurları bakımından emredici kurallara aykırılık halinde (örneğin, toplantı ve karar yeter sayılarının bulunmaması) yokluk yaptırımı ile karşı karşıya kalacağı, maddi-öze ilişkin kanunun emredici kurallarına aykırılık halinde ise (örneğin, kararın ahlaka ve adaba aykırı olması, konusunun imkansız olması, kesin hükme ve kanunun emredici madde hukuk kurallarına aykırı olması) alınan kararların mutlak butlanla malul olacağı, kişisel hakları ilgilendiren ana sözleşme ve iyiniyet kurallarına aykırı kararların ise iptal edilebilir kararlar olduğu kabul edilmektedir.
Bu kapsamda kanunun emredici hükümlerine aykırı olarak toplantı yeter sayısı oluşmadan alınan kararların yok hükmünde olduğu bu kararlar bakımından taraflarca açıkça ileri sürülmemiş olsa dahi kararların yok hükmünde olduğunun hakim tarafından re’sen nazara alınacağı bu kararlar bakımından dava açan üyenin genel kurula katılmış olması, karşı oy kullanması, muhalefet şerhinin tutanağa yazdırılması ve hak düşürücü süre içinde açılmış olması koşulları aranmayacağı gibi yok hükmünde olan kararların baştan itibaren hukuk aleminde varlık kazanmayacağı kabul edilmektedir (Yargıtay (Kapatılan) 23. Hukuk Dairesinin 13.12.2018 tarih 2016/6131 E., 2018/5820 K., 03.10.2017 tarihli 2015/7915 E., 2015/2501 K. sayılı ilâmı).
Davanın …tarihinde açılmış olması sebebiyle iş bu davanın yasal süresi içerisinde açılmış olduğu anlaşılmıştır.
Mahkememizce Diyarbakır İli …Birliği’ne …tarihinde müzekkere yazılmış, verilen cevabi yazı ile gazete ilanı, ilan gündemi, genel kurul tutanağı, divan heyeti seçim tutanağı, divan tutanağı ve hazirun listesinin gönderildiği görülmüştür.
Mahkememizce Türkiye …Merkez Birliği’ne …tarihinde müzekkere yazılmış, verilen cevabi yazı ile Diyarbakır İli …Birliği’nin …tarihli …olağan genel kurul evraklarının gönderildiği görülmüştür.
Mahkememizce Diyarbakır İli …Birliği’ne müzekkere yazılarak davalı kooperatifin üye kayıt bilgilerinin gönderilmesi istenilmiş olup, verilen cevabi yazı ile hazirun listesi, asıl üye listesi, seçimlere ilişkin alınan karar defterinin ilgili sayfası, sürü kayıt sisteminde kayıtlı bulunan son listenin gönderildiği görülmüştür.
Mahkememizin …tarihli celse …no’lu ara kararı uyarınca taraf iddia ve savunmaları, davalı kooperatifin üye sayı ve bilgilerinin tespiti, genel kurul öncesinde hazırlanan hazirun cetveli ve yapılan ilanlar karşılaştırmak ve değerlendirilmek suretiyle genel kurulda alınan kararların toplantıda karar nisabının değerlendirilmek suretiyle yerinde delil tespiti yapılması amacıya dosyanın bilirkişiye tevdine karar verilmiş olup, bilirkişi tarafından sunulan …tarihli raporda sonuç olarak;
“Mevcut durumda davanın uyuşmazlık konusunun 52 üyenin soy kütüğü sistemlerine kayıtlı üyelerin asıl üye olup olmadıkları konu başlığı altında toplandığı görülmekte Birlik Ana sözleşmesinde Yönetim Kurulu kararı ile asıl üyelik alınır maddesi üzerine Davalı Birliğin Karar Defterleri incelenmiş olup 52 üyenin asıl üyeliğe alınma Kararı olup olmadığına bakıldı kişiler isimleri tek tek yazılı olmadan genel bir karar alınmış olduğu ve kararda geçen “ Soykütüğü Projelerindeki üyelerimizin asıl üye olarak belirlenmesine Karar verilmiş olduğu ve yönetim kurulu üyeleri tarafından imzalandığı görüldü Kararın isimlerin geçmeden toplu olması üzerine Soy Kütüğü Projesindeki isimlere ulaşmak için İncelediğim Diyarbakır İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından adı geçen proje ile ilgili yazışma ve Karar tutanakları (EK.5) bakıldığında kararın 5. Maddesine Ek4formuna belirlenen yetiştircilerin …yetiştiricileri Merkez Birliğine gönderilmesine” şeklinde karar alındığı imzalandığı görüldü formdaki isimleri bahsi geçen 52 üyenin isimleri ile aynı olduğu görüldü. Genel kurul seçim sonuçları Bakanlık temsilcileri oylama ile ilgili tutulan tutanakta incelendiğinde oy nisaplarında hata olmadığı görüldü. Önceden Hazirun listeslerinin bildirilmemesi ile ilgili Bakanlık temsilcisi tarafından bildirilmiş Genel kurulda herhangi bir itiraz kaydı yapılmamış olduğu görüldü. Bilgi ve Belgelerin dosya kapsamına sunulması ile birlikte 52 üyenin oy kullanmaya haiz olup olmadığı yönündeki iddialar kanun, yönetmelik ve Birlik Ana sözleşmesine göre asıl üye olup olmadıkları hususu değerlendirildiği ve üye oldukları oy kullanma hakkına haiz oldukları kanaatiyle sayın mahkemenin takdirinde olmak üzere tespit edilmiştir.” şeklinde rapor ibraz edildiği görülmüştür.
Mahkememizce Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’ne müzekkere yazılarak davalı Diyarbakır İli …Birliği ‘nin …tarihinde gerçekleşen …Olağan Genel Kurulu’na ilişkin tüm bilgi ve belgeler, Hazirun listesinin ve hazirun listesinde olanların listesi ve oy kullanmaya haiz olup olmadıkları, Oy kullananların ve birliğe üye olanların SOYBİS kayıtlarının olup olmadığı, Hazirun listesinin kuruma ne zaman ibraz edildiğinin bildirilmesi istenilmiş olup istenilen bilgi ve belgelerin Diyarbakır İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından …tarihinde gönderilmiş olduğu görülmüştür.
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nın …Esas sayılı dosyasının gönderilmiş olduğu görülmüştür.
Mahkememizin …tarihli celse …no’lu ara kararı uyarınca Ankara Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesi’ne talimat yazılarak tarafların iddia ve savunmaları, mahkememizce daha önce aldırılan bilirkişi raporu, gelen müzekkere cevapları ve dosya içerisindeki kayıt ve belgeler değerlendirilmek suretiyle davalı kooperatifin üye sayı bilgilerinin tespiti, genel kurul öncesinde hazırlanan hazirun cetveli, …Birliği müzekkere cevabı ve yapılan ilanlar değerlendirilmek suretiyle toplantı nisabı, karar nisabı ve alınan kararların ana sözleşme ve yasalara uygunluğu değerlendirilmek ve karşılaştırılmak suretiyle denetime ve hüküm kurmaya elverişli rapor tazmini amacıyla dosyanın bilirkişi heyetine tevdine karar verilmiş olup, bilirkişi heyeti tarafından sunulan …tarihli raporda özet olarak;
“Seçimle ilgili 33. Madde yönünden genel kurul tutanağı ve bakanlık temsilcisinin raporu değerlendirildiğinde; 217 üyeden 207 üyenin toplantıya katıldığı, katılan 207 üyeden 52 üye yönünden çekişmenin söz konusu olduğu, bir üyenin oyunun geçersiz kabul edildiği, 97 oyun …’ya, 86 oyun …’a ve 23 oyun …’a verildiği anlaşılmaktadır. Davalı kooperatifin mahkemeye hitaben gönderdiği …tarihli yazı ekindeki listeye göre kooperatifin 217 asıl üyesi bulunmaktadır. Bu listeye itibar edilmesi halinde …’nın seçiminde bir hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Fakat, bu 217 üyeden 52 üyenin asıl üye olmadıkları, bu nedenle genel kurulda ve seçimde oy kullanamayacakları ileri sürümektedir. Gerçekten bu 52 üyenin asıl üye olmadığı, buna bağlı olarak genel kurulda oy kullanamayacakları tesbit edildiği takdirde alınan kararın nisap yönünden hukuka aykırı alınmış olduğu ve yok hükmünde bulunduğunun mahkemeden tesbitinin istenebileceği, mahkemenin de kendiliğinden araştırma ilkesi uyarınca alınan kararın yok hükmünde olduğunun tesbitine karar verebileceği hususunda hukuki değerlendirme ve takdir mahkemeye ait bulunmaktadır. Bu nedenle, ihtilaf konusu bu 52 üyenin asıl üye olup olmadıklarının ve genel kurulda oy kullanma hakkına sahip olup olmadıklarının incelenip değerlendirilmesi gerekecektir.
Ana sözleşmenin ilgili hükümleri bu yönden irdelenecek olunursa: 4. maddeye göre asıl üye; Bakanlığın belirlediği asgari kapasitede işletmeye sahip ve soykütüğü sistemine dahil verileri düzenli alınan üyeleri ifade etmektedir. Bu üyeler oy hakkına sahip olup birliğin tüm hizmetlerinden ayrıcalıklı olarak yararlanırlar. 5. maddeye göre; Asgari aynı ırktan veya genotipten 25 baş koç altı koyununa veya keçiye sahip yetiştiriciler asıl üye olabilirler. 6. maddeye göre; birliğe üye olabilmek için ya kuruluş aşamasında ana sözleşmeyi imzalayarak üye olmak veya bir üyelik taahhütnamesi vermek suretiyle üyelik hak ve ödevlerini kabul etmiş olmak ve yönetim kurulu kararıyla birliğe kabul edilmek gerekir. Ana sözleşme hükümlerinden de anlaşılacağı üzere üye adaylarının belirli şartları (kapasiteyi) taşımaları, hak ve ödevleri kabul ettiklerine dair taahhütname vermeleri ve yönetim kurulunca asıl üye olarak kabul edilmeleri gerekir.
Bu 52 üyenin birlik üyeliğinden kaynaklanan hak ve ödevleri kabul ettiklerine dair taahhütname verdikleri kanıtlanmış değildir. Keza bu 52 ihtilaflı üyenin ferdileştirme bilgilerine yer verilerek üyeliğe kabulleri ile ilgili olarak alınmış açık bir yönetim kurulu kararı da bulunmamaktadır. Bir projeye atfen üyeliğe kabulleri ile ilgili yönetim kurulu kararı bulunduğu söylenmektedir. Keza bu 52 ihtilaflı üyenin ana sözleşmenin 5. Maddesindeki şartları taşıyıp taşımadıkları da belirgin değildir. Genel kurul tutanağı eki olan Bakanlık Temsilcileri Raporunda; TAGEM tarafından yürütülen projenin süreli ve proje temelli olduğu, ülke genelinde bir ıslah projesi olmadığının değerlendirildiği ve Diyarbakır İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Hayvan Sağlığı ve Yetiştiriciliği Şubesinin …tarihli yazısında Bakanlığa bildirilen 52 kişilik liste ile ilgili olarak hayvan seçim komisyonu tarafından yerinde yapılan incelemede hayvanların seçim kriterlerine uygun olmadığının belirtilmekte olduğu, nihai listenin tamamlanamadığı, 52 üyenin soy kütüğü kapsamında genel kurula katılımının sağlandığı, hazirun cetvelinin toplantı öncesi bakanlığa verilmediği, toplantı sırasında getirildiği bilgilerine yer verilmiştir.
Bu durumda 52 üyenin asıl üye sıfatı kazanıp kazanmadıklarının, buna bağlı olarak genel kurula katılma ve oy kullanma hakları bulunup bulunmadığının hukuki değerlendiresi ve takdiri mahkemeye aittir.
51 üyenin asıl üye olmadıklarının ve oy kullanamayacaklarının hukuki değerlendirmesinin ve takdirinin mahkemeye ait olduğu, şayet asıl üye olmadıkları ve oy kullanamayacakları sonucuna varılacak olursa …tarihli genel kurulda oy çokluğuyla alınan kararların ve seçim kararının nisap yönünden yok hükmünde olduğunun tesbitine karar verilebileceği” şeklinde rapor ibraz edildiği görülmüştür.”
Mahkememizce …Merkez Birliği’ne …tarihinde yazılan müzekkereye cevap verildiği, davalı Diyarbakır İli …Birliği’nin kooperatif ana sözleşmesinin bir suretinin gönderildiği görülmüştür.
Mahkememizin …tarihli celse …no’lu ara kararı uyarınca …tarihli bilirkişi raporunu sunan bilirkişi …ihtilafa konu 52 üyenin kooperatife üyeliğine ilişkin alınan yönetim kurulu kararından sonra genel kurula kadar geçen süreçte kooperatife karşı tüm yükümlülüklerini eksiksiz olarak yerine getirip getirmediğinin tüm dayanak belgeleri ile beraber belgelendirmek üzere rapor hazırlanmasına, rapor hazırlanırken yükümlülüklerini yerine getirmiş ise diğer üyeler tarafından yerine getirilen yükümlülükler belgelerin de eklenmesine dair karar verilmiş olmakla, bilirkişi tarafından sunulan …tarihli raporda özet olarak;
“52 üyenin Birliğe karşı yükümlüğü olan aidatalar ödemesi incelemesinde aidat ödeme
tarihleri genel kurul sonrası olduğu görüldü bu durumun oy kullanmaya engel teşkil
etmeyeceği kanaattiyle
Giriş aidatını ve/veya yıllık aidatı ya da varsa yükümlü olduğu hizmet bedelini, dört ay
içerisinde yazılı olarak yapılan iki uyarıya rağmen ödememek.
Asıl üyenin, Kanunda ve bu ana sözleşmede düzenlenen üyelik şartlarını kaybetmesi hâlinde,
bu durumun yönetim kurulunca tespit edilmesinden itibaren üyelik şartlarını yeniden sağlayabilmesi
için bu üyeye dört ay süre verilir. Bu sürenin sonunda asıl üyelik şartlarının sağlanamaması halinde
üyenin statüsü, asıl üyelikten aday üyeliğe düşürülür. Bu hüküm, madde kapsamında yer alan
2.fıkranın (b)bendindeki koşulu kapsamaz.” Denilmektedir. Asıl üyelikten çıkarılmayan üyeler
oy kullanabilecekleri birliğe taahhütleri gerçekleştirmişler mevcut durumda 52 üye ile ilgili
aidat ödemedini vb ihtar bulunmadığı görüldü.
Sayın Mahkemenin Ek rapordaki talepleri irdelenerek elde edilen veriler ile 52 üyenin
kooperatife üyeliğine ilişkin alınan yönetim kurulu kararı …) tarihi ile
…tarihleri arası kooperatife karşı yükümlüğü taahhütname verilmiş, aidatlar
genel kurul sonrası ödenmiş üye kabul karar tarihi ile genel kurul tarihi arasında 90
günlük süre dolduğu , Birliğe karşı üyelerin ödevi olan hayvan sayısı Ana sözleşme
Madde 4-1 de 25 hayvan sayısının altında kalmama ve Birliğe karşı olan aidat ödevi
bulunduğu bu üyelerin sistemde hayvan sayısında eksikliği olmadığı, fakat üyelik
aidatlarını genel kuruldan sonra ödenmiş olmasının kooperatife karşı yükümlüğünü
yerine getirmemiş olması sayılıp sayılmayacağı takdiri Sayın mahkemeye ait olmak üzere davanın esası hakkındaki takdir yetkisi tamamen sayın mahkemeye ait olmak
üzere iş bu rapor saygıyla sunulur” şeklinde rapor ibraz edildiği görülmüştür.
Davacı tarafından davalı kooperatifin …tarihinde yapılan genel kurul toplantısında oy kullanma şartlarını taşımayan 52 üyenin oy kullandığı, hazirun listesinin Bakanlığa bildirilmesi gerekirken öncesinde Bakanlığa bildirilmediği, genel kurulun yapılacağı yere aynı günde getirildiği ileri sürülerek genel kurulda alınan kararların iptali talep edilmiş, davalı tarafından davacının iyi niyetli olmadığı, davacının genel kurulda hazır olmasına rağmen karşı görüşlerini tutanağa geçirmemesi sebebiyle dava hakkının olmadığını, iddia edilen 52 üyenin oy kullanma hakkının bulunduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Davalı birliğin ana sözleşmesi incelendiğinde,
-Birlik üyelik şekli
Madde 4/2: Aday üyelerin talep etmeleri ve asıl üyelik şartlarına haiz olması halinde yönetim kurulu bunları asıl üye olarak kabul etmek zorundadır.
-Üyelik şartları
Madde 5/2-f: Genel kurul tarafından belirlenmiş olan giriş aidatını ve yıllık aidatlarını ödemek,
-Birlik üyeliğine kabul
Madde 6/1/1-b: Sonradan girişte bir üyelik taahhütnamesi vermek suretiyle,
Madde 6/2: Birlik üyeliğine kabul yönetim kurulu kararı ile olur. Yönetim kurulu, ana sözleşmede belirtilen üyelik şartlarını taşıyan yetiştiricileri üyeliğe kabul etmek zorundadır. Asıl üyeliğe kabul edilenlerden giriş aidatının tamamı tahsil edilir.
-Birlik genel kurulu
Madde 23/2: Birlik genel kuruluna, genel kurul tarihinden en az 90 gün önce birliğe asıl üye olan ve birliğe karşı yükümlülüklerini yerine getiren asıl üyeler katılabilir.
-Olağan genel kurul toplantısı
Madde 25: …genel kurul asıl üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır.
-Karar yeter sayısı
Madde 30/1: Kanunda, yönetmelikte veya bu ana sözleşmede nitelikli çoğunluk gerektiren hüküm bulunmadıkça genel kurul kararları ve seçimlerde, toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar alınır.
Bakanlık temsilci raporu incelendiğinde …tarihi saat …’da …Kültür ve Kongre Merkezi konferans salonunda hazirun listesinde bulunan 217 üyeden 207 üyenin katılımı ile toplantının gerçekleştirildiği. Hazirunda yer alan üyelerin birlik ana sözleşmesinin 4/1, 5/2.madde fıkralarında belirlenen şartlara haiz olması, belirlenen hazirunun askıya çıkarıldığı tarih olan …tarihi itibariyle sorumluluk çağrıyı yapan yönetim kuruluna ait olmak üzere; Bakanlığın farklı tarihlerdeki görüş yazıları, birlik yönetim kuruluna tebliğ edilmiş olduğu, genel kurulda talimatlara uyulması gerektiği, hazirun önünde tekrardan bildirildiği. Hazirun listesinde bulunan 217 üyeden 165 üyenin Halk Elinde Islah Projesi kapsamında 52 üyenin Soy Kütüğü kapsamında genel kurula katılım sağladığı. …birliğe tebliğ edilmiş resmi yazı ile istenilen hazirun genel kurul öncesi taraflarına sunulmayarak mevcut liste genel kurulun yapıldığı adrese getirildiği, genel kurul öncesi gerekse genel kurul sonrası üyeler tarafından intikal ettirilen şikayetlere konu olan tüm hukuki sorumluluğu çağrıyı yapan, hazirunu toplayan yönetim kuruluna ait olduğu, üç aday listenin divana başvuruda bulunduğu, oy kullananların listesindeki imza sayısının 207, sandıktan çıkan zarf sayısının 207, geçersiz kullanılan oy sayısının 1, geçerli olan oy sayısının 206, beyaz pusu (…) 23, kırmızı pusula (…) 86, yeşil pusula (…) 97 oy aldığı, bu itibarla yeşil listede bulunan adayların 97’şer oy alarak seçildikleri tutanak altına alınmıştır.
Divan tutanağı incelendiğinde, oylamaya ilişkin verilen bakanlık temsilci raporu ile aynı olduğu anlaşılmıştır.
Davaya konu …tarihli …olağan genel kurul toplantı tutanağı incelendiğinde, yönetim kurulu ve denetim kurulunun ibra edildiği, üyelik giriş ve yıllık aidatların belirlendiği, birlik yönetim kuruluna kooperatifin işleyişi ile ilgili oy birliği veya oy çokluğu ile yetki verildiği ve 33. Madde ile alınan karar ile birlik, yönetim kurulu, denetleme kurulu, merkez birliği delegelerinin seçiminin gerçekleştirildiği anlaşılmıştır.
Davacı tarafından hazirun listesinin öncesinde Bakanlığa bildirilmesi gerekirken bildirilmediği iddiasını iptal davasına gerekçe göstermiş olup bu hususun bakanlık temsilci raporu ile de sabittir. 6102 sayılı TTK’nun 415.maddesi uyarınca genel kurul toplantısına, yönetim kurulu tarafından düzenlenen “hazır bulunanlar listesi”nde adı bulunan pay sahipleri katılabilir. 417. Maddesinde genel kurula katılabilecekler listesinin nasıl düzenleneceği belirtilmiş olup, Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarında Bulunacak Bakanlık Temsilcileri Hakkında Yönetmeliğin 16. Maddesi uyarınca yönetim kurulunca hazırlanan genel kurul toplantısına katılabilecekler listesi, toplantıda hazır bulunan pay sahipleri veya temsilcileri, toplantı başkanı ile Bakanlık temsilcisinin bulunma zorunluluğu olan toplantılarda Bakanlık temsilcisi tarafından imzalanır ve hazır bulunanlar listesine alır. Yine TTK’nun 417. Maddesi uyarınca genel kurula katılabilecekler listesi, yönetim kurulu başkanı tarafından imzalanır ve toplantıdan önce genel kurulun yapılacağı yerde bulundurulur.
Davalı birliğin ana sözleşmesinin Çağırma Şekli ve Gündem başlıklı 27. maddesi 1. Fıkrası uyarınca; Genel Kurul, yönetim kurulu tarafından, toplantının günü, saati, yeri ve gündemi belirtilmek üzere genel kurulun yapılacağı tarihten otuz gün önce toplantı ilanı ve gündemi il düzeyinde yayımlanan yerel bir gazetede, yok ise ulusal bir gazetede ilan edilir. Ayrıca Birliğin internet sayfası var ise, buradan ilan edilir. Bunun yanında tebligata elverişli bir elektronik adres veya iletişim numarası vererek bu adrese tebligat yapılmasını isteyen asıl üyeye, elektronik yolla tebligat yapılabilir. Bu şekildeki elektronik tebligatlarda, genel kurulun tarih, saati yer ve gündeminin ilan edildiği gazetenin adı ve tarihi bildirilir. veya imza karşılığı elden toplantı çağrısı ilanını da verebilir. Bu ilanda, ilk toplantıda çoğunluğun sağlanamaması halinde ikinci toplantının yeri ve tarihi de belirtilir. Bu suretle ilk toplantı tarihinden en az yedi en çok otuz günü geçemez.
Toplantı tarihinden otuz gün önceden başlamak üzere, toplantı sonuçlanana kadar toplantı ilanı, gündem ve hazır bulunanlar lisesi birlik merkezinde, varsa şube ve irtibat bürolarında askıya çıkarır.
27. maddenin 3. Fıkrasında …Genel kurul kararlarını içeren tutanaklar ile toplantıya katılanların listesi Bakanlık temsilcisi tarafından imzalanır.
Davalı birliğin ana sözleşmesinin Hazır bulunanlar listesi başlıklı 29. maddesi 1. fıkrası uyarınca; Genel kurul toplantısına katılacak üyeleri gösteren hazır bulunanlar listesi düzenlenir. Bu listede üyelerin; üyeliğe kabul tarihi, adı, soyadı, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, adres ve imza bölümü yer alır. Tüzel kişiliği haiz üyeler için ise; unvanı, vergi numarası, temsilcinin adı, soyadı, temsilcinin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, ili, adres ve imza bölümü yer alınır.
29. Maddesi 2. Fıkrasında, Liste, toplantıya başlamadan önce toplantıya katılan üyelere ve tüzel kişiliği haiz üyeler için bunların temsilcilerine Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası bulunan geçerli bir kimlik belgesi gösterilmesi şartıyla imzalattırılır. Listenin bakanlık temsilcisi ve divan başkanlığı tarafından da imzalanması gereklidir.
Mahkememizce Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’ne yazılan ve Diyarbakır İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından …tarihli müzekkere cevabında müdürlük personelleri tarafından yapılan denetimde askı listesinin 217 üyeden oluştuğu ve birlik hizmet binasında bulunan panosunda askıya çıkarıldığı tespit edilmiştir.
Bu düzenlemeler uyarınca hazır bulunanlar listesinin toplantıdan belli bir süre önce Bakanlığa gönderileceğine ilişkin emredici bir düzenleme bulunmayıp, toplantıdan önce hazır edilmesi ve Bakanlık temsilcisi tarafından toplantıdan önce imzalanması yeterli görülmüş olup, söz konusu düzenlemenin toplantıda oy kullanacak kişilerin Bakanlık temsilcisi ve diğer toplantıya katılan kişilerin toplantıda oy kullanan kişileri denetlemesi, bu suretle bir karışıklığa ve tartışmaya mahal vermemesi amacını gütmektedir. Davaya konu genel kurul toplantısı öncesinde hazirun listesinin askı panosunda ilan edildiği ve toplantı günü hazır bulundurularak Bakanlık temsilcisinin imzasına sunulduğu, bu suretle herhangi bir usul ve yasaya aykırılığın bulunmadığı anlaşılmış, ayrıca iş bu düzenleme başlı başına bir iptal veya yokluk durumunu gerektirmemektedir.
Oy kullanma şartlarını taşımayan 52 üyenin oy kullandığı iddiasına ilişkin olarak;
Mahkememizce Diyarbakır İli …Birliği’ne müzekkere yazılarak davalı kooperatifin üye kayıt bilgilerinin gönderilmesi istenilmiş olup, verilen cevabi yazı ile hazirun listesi, asıl üye listesi, seçimlere ilişkin alınan karar defterinin ilgili sayfası, sürü kayıt sisteminde kayıtlı bulunan son listenin gönderildiği görülmüştür.
Mahkememizce Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’ne yazılan ve Diyarbakır İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından …tarihli müzekkere cevabı eklerinden, Hayvan Sağlığı Besi Yetiştiriciliği Şubesi’nden istenilen SOYBİS ve ıslah programında yer alan üyeler ile ilgili cevabi yazıda “Koyun Keçi Türü Hayvanlarda Soy Kütüğü ve Ön Soy Kütüğü” çalışmaları kapsamında nihai listenin tamamlanamadığı, söz konusu ıslah projesinde ve SOYBİS sisteminde veri kaybı alınan ve destekleme ödemesi yapılan herhangi bir yetiştirici bulunmadığı, çalışmaların devam ettiği, davalı birliğin tüzel kişiliği ve üyelerinden genel kurulların hangi üyeler ile yapılacağı hususunda çok sayıda bilgi ve görüş talep edildiği, uygulamada birliğin sağlanması ve aksaklıkların giderilmesi amacıyla ilgili yönetmeliğin 5.maddesinin 5.fıkrasına istinaden koyun keçi türünde müştereken 25 baş anaç koyun ve/veya keçiye sahip olan ve asıl üyelik şartlarına haiz bütün yetiştiricilerin Birliğe karşı yükümlülüklerini yerine getirmek şartıyla, genel kurul toplantılarına katılma ve oy kullanma haklarına haiz olduğu hususunda görüş bildirdiği anlaşılmıştır.
Davalı birlik ana sözleşmesinde 23. Maddesinin 2. Fıkrası uyarınca, Birlik genel kuruluna, genel kurul tarihinden en az 90 gün önce birliğe asıl üye olan ve birliğe karşı yükümlülüklerini yerine getiren asıl üyeler katılabilmektedir. Burada tespit edilmesi gereken husus ihtilafa konu bu 52 üyenin oy kullanma hakkına haiz olup olmadığıdır.
Dosyaya kazandırılan bilgi ve belgeler, müzekkere cevapları ve bilirkişi raporları incelendiğinde, …tarihli yönetim kurulu kararı ile seçimli genel kurulda oy kullanmak için Halk Elinde Hayvan Islahı ve Soy Kütüğü projelerindeki üyelerimizin asıl üye olarak belirlenmesi şeklinde karar alındığı, üyelerin isimlerinin tek tek yazılmadığı, Soy Kütüğü projesine atıf yapılması nedeniyle Diyarbakır İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile yapılan yazışma ve karar tutanaklarında söz konusu 52 üyenin adının geçtiği, söz konusu 52 üyenin 2011 ila 2019 yılları arasında farklı tarihlerde üyelik kaydının bulunduğu, taahhütname tarihlerinin Nisan 2020 ila Temmuz 2021 tarihleri arasında olduğu, üyelik aidatlarını ise …ila …tarihleri arasında ödedikleri anlaşılmıştır.
Davaya konu genel kurul tarihi …olup, ana sözleşmenin 23. Maddesi uyarınca …tarihinden önce birliğe asıl üye olup, birliğe karşı yükümlülüklerini yerine getirenler genel kurulda oy kullanabilecektir.
Her ne kadar söz konusu 52 üye yönetim kurulu tarafından davalı birliğe asıl üye olarak kabul edilmiş ve bu yönetim kurulu kararına karşı herhangi bir dava ikame edilmemiş ise de; oy kullanmak için başlı başına asıl üye olmak yeterli görülmediğinden söz konusu 52 üyenin yapılan genel kuruldan en az 1 yıl sonra üyelik aidatlarını ödediklerinden, birlik ana sözleşmesinin 23/2 maddesi uyarınca söz konusu üyelerin iş bu genel kurulda oy kullanma hakkı bulunmamaktadır. Ancak iş bu husus genel kurul kararının başlı başına iptalini gerektirmemekle birlikte, yapılan oylamaya etkisi değerlendirilmelidir.
Dava konusu genel kurula 217 üye katıldığı, üç aday listenin divana başvuruda bulunduğu, oy kullananların listesindeki imza sayısının 207, sandıktan çıkan zarf sayısının 207, geçersiz kullanılan oy sayısının 1, geçerli olan oy sayısının 206, beyaz pusu (…) 23, kırmızı pusula (…) 86, yeşil pusula (…) 97 oy aldığı, bu itibarla yeşil listede bulunan adayların 97’şer oy alarak seçildikleri ihtilaf konusu olmamakla; söz konusu 52 oyun yapılan oylamayı ve sonucu tamamen değiştireceği anlaşılmış, kaldı ki birlik ana sözleşmesi 25. Maddesi uyarınca genel kurul, asıl üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanacağı, 30. Maddesi uyarınca toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar alınacağı düzenlenmiş olup, söz konusu toplantıya 217 üyenin katıldığı, buradan hareketle karar nisabının 104+1=105 olduğu ve söz konusu oylamada bu nisabın sağlanmadığı anlaşıldığından davalı birliğin …tarihli genel kurulunda 33. maddesinde alınan kararların yoklukla malul olduğunun tespitine dair karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm tesis kılınmıştır.
HÜKÜM-Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere:
1-Davanın kabulü ile davalı birliğin …tarihli genel kurulunda 33. maddesinde alınan kararların yoklukla malul olduğunun tespitine,
2-Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
3-Davacı tarafından yapılan; 59,30 TL Başvuru Harcı, 59,30 TL Peşin harç, 9.500,00 TL bilirkişi ücreti 793,25 TL‬ Tebligat, Posta ve diğer masraflar, olmak üzere toplam …TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiginden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre belirtilen 17.900,00 TL maktu vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-HMK 333. madde gereğince gider avansından arta kalan miktarın hüküm kesinleştiğinde yatırana iadesine,
Dair, Davacı vekili ve davalı vekilinin yüzüne karşı kararın tebliği tarihinden itibaren 2 hafta içinde Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere oy çokluğu ile verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı

Başkan Üye Üye Katip

MUHALEFET ŞERHİ

Mahkememizce yapılan genel kurul kararın iptaline ilişkin yargılamada, mahkememizce genel kurul kararının yoklukla malul olduğuna dair karara dayanak olan birlik ana sözleşmesinin 23. Maddesi uyarınca 12.06.2021 tarihinden önce birliğe asıl üye olup, birliğe karşı yükümlülüklerini yerine getirenlerin genel kurulda oy kullanabileceği ve oy kullanmak için başlı başına asıl üye olmak yeterli görülmediği ve söz konusu 52 üyenin yapılan genel kuruldan en az 1 yıl sonra üyelik aidatlarını ödediklerinden, birlik ana sözleşmesinin 23/2 maddesi uyarınca söz konusu üyelerin iş bu genel kurulda oy kullanma hakkı bulunmadığının ve oy nisabına etkisi değerlendirildiğinde de salt çoğunluğun sağlanamadığından bahisle birliğin ….. tarihli genel kurulunda 33. maddesinde alınan kararların yoklukla malul olduğunun tespitine dair bu gerekçeye tarafımca iştirak edilmemiştir.
Şöyle ki yapılan yargılama, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; öncelikle, davacıların ana sözleşmede asıl üyelik için aranan şartları taşıyıp taşımadıkları, davacının Birlik ana sözleşmesinin 35/1-a hükmü uyarınca genel kurul kararlarının iptali için dava açma hakkının bulunup bulunmadığı, 25 baş koç altı koyuna veya keçiye sahip olma şartının sağlanıp sağlanmadığı, Islah Amaçlı Hayvan Yetiştirici Birliklerinin Kurulması ve Hizmetleri Hakkında Yönetmelikte düzenlenen koşulları taşıyıp taşımadıkları, birlik genel kuruluna genel kurul tarihinden en az 90 gün önce birliğe asıl üye olan ve birliğe karşı yükümlülüklerini yerine getiren üyelerin katılabileceğinin belirtildiği, bu doğrultuda davacıların yönetim kurulu kararı ile asıl üyeliğe alınmış olsalar dahi karar tarihi ile genel kurul tarihinin karşılaştırılarak yönetmelikte aranan en az 90 gün önce üye olma şartının sağlanıp sağlanmadığı hususunun başka bir deyişle gerekli olan asıl üye olma şartını taşıyıp taşımadıklarının tespiti gerekmektedir (Aynı yönde karar için bakınız: Kayseri Bölge Adliyesi 6. Hukuk Dairesi 12/11/2020 tarihli, 2020/774 Esas ve 2020/842 Karar sayılı kararı). Mahkememizce her ne kadar heyet raporları alınmış ise de; alınan raporda belirtilen bu hususların ayrı ayrı netleştirilemediği anlaşılmakla rapor hüküm kurmaya elverişli nitelikte değildir. Kaldı ki her ne kadar mahkememizce söz konusu 52 üyenin yapılan genel kuruldan en az 1 yıl sonra üyelik aidatlarını ödediklerinden, birlik ana sözleşmesinin 23/2 maddesi uyarınca söz konusu üyelerin iş bu genel kurulda oy kullanma hakkı bulunmadığının tespitine yer verilmiş ise de “Genel Kurul ilan tarihi itibari ile Ana Sözleşme gereği (üyelik şartları madde :5,Birlik Genel Kurulu madde:23) üyelik yükümlülüklerini yerine getirmeyen üyelerimiz genel kurul toplantısına katılamaz” hükmünün bulunduğu,gerçekten birlik ana sözleşmesinin üyelik şartları başlıklı 5. Maddesinin 2-f bendi uyarınca genel kurul tarafından belirlenmiş olan üye giriş aidatını, yıllık aidatı ödemenin üyelik şartı olarak öngörüldüğü, yine aynı ana sözleşmenin Birlik Genel Kurulu başlıklı 23/2. Maddesi uyarınca Birlik genel kuruluna ,genel kurul tarihinden en az 90 gün önce birliğe asıl üye olan ve birliğe karşı yükümlülüklerini yerine getiren asıl üyeler katılabilir hükmünün bulunduğu, 9. Maddesinde ise birlik üyeliğinden çıkarılmaya ilişkin hükümlere yer verilerek giriş aidatını ve yıllık aidatı ya da varsa yükümlü olduğu hizmet bedelini 4 ay içerisinde yazılı olarak yapılan iki uyarıya rağmen ödememek üyelikten çıkarılma nedeni olarak düzenlenmişken, aynı maddenin 5. Bendinde haklarında çıkarma kararı kesinleşmeyen üyelerin hak ve yükümlülükleri çıkarma kararı kesinleşinceye kadar devam eder hükmünün bulunduğu anlaşılmıştır. Anılan hükümler nazara alınarak somut olaya dönüldüğünde iptale konu genel kurul tarihi itibari ile birliğin 217 asıl üyesinin bulunduğu,iptale konu genel kurulun 207 üyenin katılımı ile genel kurulun gerçekleştirildiği, genel kurul hazirun listesinde üyelerin isimlerinin yer aldığı yer alamasa dahi genel kurul tarihine kadar borçlarını ödemek sureti ile genel kurula katılma imkanı edebilmesi olduğu, kaldı ki birlik üyesi tarafından aidat borcunun ödenmemesi durumunda birlik üyesine iki kez yazılı ihtarda bulunulacağı ve borcun yerine getirilmemesi halinde üyelikten çıkarılabileceğinin ve çıkarılma usulü ile,yine birlikten çıkarma kararı kesinleşene kadar üyelerin hak ve yükümlülüklerinin devam edeceğinin ana sözleşmenin 9. Maddesinde açıkça düzenlendiği, aidat borçlarını yatırmayan üyeler bakımından herhangi bir işlem yapılmaksızın,ana sözleşmede bulunan hükümlere uyulmaksızın oy kullanma haklarının ellerinden alınmasının usul ve yasaya aykırı olduğu, …..tarihli genel kurula ilişkin hazirun listesinde birliğe olan mali yükümlülüklerini yerine getirmemiş olan üyelere yer verildiğinin de anlaşıldığı, bu suretle bu üyelerin toplantıda oy kullanmalarının kararın yoklukla malul olmasını gerektirmediği dolayısı ile de bu gerekçe ile somut olayda 52 üyenin oy hakkının elinden alınamayacağı ve bu yönüyle de tarafımca gerekçeye tarafımca iştirak edilmediği fakat dosya bu hali ile incelendiğinde birlik ana sözleşmesi 25. Maddesi uyarınca ve 30. Maddesi uyarınca genel kurulun asıl üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanacağı toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar alınacağı düzenlenmiş olduğu , emredici nitelikteki bu kurallara aykırılık halinde alınan kararlarların yok hükmünde olduğu ve süre şartına bağlı olmaksızın her zaman geçersizliği ileri sürülebileceği gibi mahkemece de bu husus re’sen dikkate alınacağı (benzer hususta bakınız: Yargıtay 23. Hukuk Dairesi’nin 17/02/2015 T., E:2014/6254, K:2015/915 sayılı, 21/06/2017 T., E:2016/3579, K:2017/1890 sayılı kararları); söz konusu somut olayda toplantıya 207 üyenin katıldığı, buradan hareketle karar nisabının 105 olduğu ve söz konusu oylamada bu nisabın sağlanmadığı anlaşılmakla, davalı birliğin …..tarihli genel kurulunda 33. maddesinde alınan kararların yoklukla malul olduğunun tespitine karar verilmenin sonucu itibariyle hukuka uygun olduğu kanaat edilmiştir.

Üye