Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
DİYARBAKIR
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO :
KARAR NO :

HAKİM :
KATİP :

DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI :

DAVA : Muarazanın Giderilmesi
DAVA TARİHİ : 08/12/2022
KARAR TARİHİ :

Mahkememizde görülmekte olan Muarazanın Giderilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili, müvekkili kooperatife ait …., … ve … yıllarına ait yevmiye defteri, karar defteri, genel kurul toplantı ve müzakere defteri ile ortaklar pay defterinin müvekkil uhdesindeyken gerekli dikkat ve özeni göstermesine rağmen elinde olmayan sebeplerden dolayı kaybolduğunu, müvekkili kooperatifin ticari faaliyetine devam edebilmesi için adı geçen defterlerin yeniden oluşturulması ve akabinde noter tasdikinden geçmesi gerektiğini, bu doğrultuda müvekkilin her türlü ticari defterleri daha önce davalı noterlik tarafından tasdik edildiğinden yine adı geçen noterliğe başvurmuş ise de, ilgili noterliğin … tarih ve … sayılı yazı ile “karar defterinin onaylanması için mutlaka önceki defterin ibrazı veya zayi olduğuna dair belge mahkeme kararı ile mümkün olduğu” şeklinde cevap verdiğini, davacı müvekkilin bu aşamada TTK’da belirtilen hükümler çerçevesinde zayi belgesi temininin mümkün olmadığını, ancak adı geçen defter ve belgelerin tasdik edilmeden de ticari faaliyete devam edilemeyeceğini, müvekkili kooperatifin yaklaşık 250 üyesi bulunduğunu, mezkur defterin ibraz edilememesi üzerine kooperatif üyelerinin ağır ceza mahkemesinde yargılanmalarının söz konusu olacağını, mezkur defterlerin bulunmaması sebebi ile kooperatifin genel kurul toplantılarının dahi yapılamadığını, müvekkilinin kooperatifin faaliyetlerine devam edilebilmesi için davaya konu defter ve belgelerin ilgili noterlik tarafından tasdik edilmesinin zorunlu olduğunu, müvekkilinin defterlerini tasdik edememesi durumunda kooperatifin kapatılması gibi ağır sonuçlara neden olacağını, bu konuda sunulu … Ticaret Mahkemesinin …. tarih ve …. esas … karar sayılı ilamının da talepleri yönünde olduğunu, dava konusuna ilişkin olarak Türkiye Noterler Birliğinin görüş yazısının özetle “yasal düzenleme yapılıncaya kadar ilgililerin mahkemeye müracaatla benzer şekilde karar getirmesi halinde anılan defterin karar üzerine gerekli şerh vermek suretiyle yenisinin açılabileceği” şeklinde olduğunu, müvekkil Kooperatifin faaliyetine devam edilebilmesi için davalı noterlik ile olan muarazanın giderilmesi amacı ile elde ki davayı açtıklarını ileri sürerek davaya konu defter ve belgelerin davalı noterlik tarafından onaylanmasına karar verilmesini istemiştir.
Usulüne uygun tebligata rağmen davalı davaya cevap vermemiş, duruşmalara katılmamıştır.
Dava dilekçesinin ekinde sunulan Diyarbakır … Noterliğinin … tarih ve … sayılı yazısında, defter tasdiki talebi konusuna ilişkin olarak, taleple ilgili ilgili mevzuat hükümleri gereğince şirket ve kooperatiflere ait “karar defteri, yevmiye, genel kurul toplantı ve müzakere, ortaklar pay defterlerinin” onaylanması için mutlaka adı geçen defterlerin ibrazı veya zayi olunduğuna dair mahkeme karan ile mümkün olduğu, halihazırda noterliğe ibraz edilen bir defter ve zayi kararının bulunmadığı, bu nedenle defter onay talebinin yerinde görülmediği belirtilmiştir.
Yine dava dilekçesinin ekinde sunulan Türkiye Noterler Birliği Hukuk Danışmanlık Biriminin Tavşanlı …. Noterliğine hitaben, zayi olan yönetim kurulu karar defteri konulu, … tarih ve … sayılı görüş yazısında, talebe konu yazı hakkında Ticaret Bakanlığından istenen görüş istemine yanıt verilmediği, ancak, benzer bir husus nedeniyle yazı ekinde gönderilen Eskişehir Asliye Ticaret Mehkemesinin … gün ve … Esas-Karar sayılı ilamında “zayi edilen şirketin pay defterinin ilgili noterlikçe onaylanması suretiyle murazanın giderilmesine” karar verildiği belirlendiğinden, yasal bir düzenleme yapılıncaya yada Ticaret Bakanlığının uygulamaya yönelik görüşlerini bildirmesine kadar ilgililerin mahkemeye müracaatla benzer şekilde karar getirmesi halinde, anılan defterin karar üzerine gerekli şerh verilmek suretiyle yenisinin açılabileceğinin düşünüldüğü belirtilmiştir.
Tensip zaptının 11 nolu ara kararı ile, davacı vekiline davacı kooperatifin kaybolduğu iddia edilen … yıllarına ait “yevmiye defteri, karar defteri, genel kurul toplandı ve müzakere defterleri ile ortaklara pay defterinin zayi olduğuna ve zayi belgesi verilmesine ilişkin dava açılıp açılmadığını bildirmesini için 2 haftalık kesin süre verilmiştir.
Davacı vekili … tarihli dilekçe ile, müvekkili kooperatifin Diyarbakır Asliye Ticaret Mahkemesinin …. esas sayılı dosyası ile başvuruda bulunduğunu ve dava reddedildiğini beyan etmiştir.
Mahkememizin … esas sayılı dava dosyası incelendiğinde, eldeki davanın davacısı olan kooperatif tarafından, kooperatifin yönetim kurulu karar defterinin zayi olduğundan bahisle zayi belgesi verilmesi istemiyle açıldığı, hangi nedenle zayi olduğuna ilişkin herhangi bir neden gösterilmediği, mahkememizce … tarihli kararla, zayi belgesi verilmesi istemine konu kooperatif yönetim kurulu karar defterinin 6102 sayılı TTK.’nun 64/4. kooperatifler tarafından tutulması zorunlu ticari defterlerden olduğu, aynı Kanunun TTK m. 82/7 maddesine göre, bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgelerin yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebileceği, davacı tarafından kooperatifin yönetim kurulu karar defterinin zayi olduğu ileri sürülmüş ise de, söz konusu defterin yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık gibi elde olmayan sebeplerle zayi olduğu yönünde bir iddiada bulunulmadığı gibi zayi olayı nedeniyle somut herhangi bir bilgi ve belge de sunulmadığı, kaybolma nedeninin de açıklanmadığı, 6102 sayılı TTK m. 82/7. maddesinde düzenlenen koşulların gerçekleşmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği, karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yasa yoluna başvurulmuş ise de, davacı vekilinin feragati üzerine istinaf yasa yolundan vazgeçme nedeniyle kararın kesinleştiğine ilişkin kesinleşme şerhi düzenlendiği anlaşılmaktadır.
Dava, davacı kooperatife ait … ve … yıllarına ait yevmiye defteri, karar defteri, genel kurul toplantı ve müzakere defteri ile ortaklar pay defterinin elde olmayan sebeplerden dolayı kaybolduğundan bahisle kooperatifin daha önceden tüm ticari defterlerinin tasdikini yapan davalı noter tarafından talebe tonu edilen ticari defter ve belgelerin onaylanmasına karar verilmesi istemine ilişkindir.
Uyuşmazlık, davacı tarafından kaybolduğu iddia edilen kooperatife ait ticari defterlerin daha önceden tasdikini yapan davalı noter tarafından onaylanmasına karar verilip verilemeyeceğine ilişkindir.
6102 sayılı TTK.’nun “Defter Tutma Yükümlülüğü” başlıklı 64. maddesinin 3. fıkrasının son cümlesine göre; fiziki ortamda veya elektronik ortamda tutulan ticari defterlerin nasıl tutulacağı, defterlere kayıt zamanı, onay yenileme ile açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esaslarının Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca müştereken çıkarılan tebliğle belirleneceği belirtilmiştir.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca müştereken çıkartılan Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ 19.12.2012 tarih ve 28502 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yayımlandığı tarihte yürürlüğe girmiştir.
Fiziki ortamda tutulacak ticari defterlerin açılış ve kapanış onaylarının nasıl yapılacağı Ticari Defterlere İlişkin Tebliğin üçüncü bölümünde düzenlenmiştir.
Ticari Defterlere İlişkin Tebliğin;
“Açılış onayı yapılacak defterler ve onay zamanı” başlıklı 13. maddesinde;
“(1) Tacirler tarafından fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterinin açılış onayları kuruluş sırasında ve kullanmaya başlamadan önce, izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları ise defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar noter tarafından yapılır. Açılış onaylarının noter tarafından yapıldığı hallerde ticaret sicili tasdiknamesinin noterce aranması zorunludur.
(2) Ticaret şirketleri dışındaki gerçek ve tüzel kişi tacirlerin kuruluş sırasında yaptıracakları ticari defterlere ilişkin açılış onaylarında ticaret sicili tasdiknamesi aranmaz.
(3) Ticaret şirketlerinin ticaret siciline tescili esnasında birinci fıkrada yazılı defterlerin açılış onayları ticaret sicili müdürlükleri tarafından da yapılabilir.
(4) Yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri ile yönetim kurulu karar defterinin açılış onaylarının her hesap dönemi için yapılması zorunludur. Pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen hesap dönemlerinde de açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir.
(5) Onaya tabi defterlerin hesap dönemi içinde dolması dolayısıyla veya başka sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunları kullanmaya başlamadan önce açılış onayı yaptırmak zorundadırlar.
(6) Pay defterinin yenilenmesinin gerektiği durumlarda açılış onayı yapılacak yeni defter, kullanımına son verilecek defterle veya zayi edilmişse zayi belgesi ile birlikte notere ibraz edilir. Yeni pay defterinin açılış onayının yapıldığı sırada noter, eski deftere veya zayi belgesine yeni pay defterinin açılış onayının yapıldığını tarih ve sayı belirtmek suretiyle şerh düşer. Eski defterde veya zayi belgesinde söz konusu şerhi gören noter tekrar bir açılış onayı yapamaz.” düzenlemesine,
“Kapanış onayı yapılacak defterler ile onay zamanı ve şekli” başlıklı 15. maddesinde;
“(1) Yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin, izleyen hesap döneminin üçüncü ayının sonuna kadar notere ibraz edilip, son kaydın altına noterce “Görülmüştür” ibaresi yazılarak mühür ve imza ile onaylanması zorunludur.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Somut olayda, yukarıda bahsedilen yasal düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere davacı tarafından tasdiki talep edilen ticari defterlerin noter tarafından onaylanması için ilgili defterlerin notere ibrazı veya zayi olmuşsa mahkemeden alınacak zayi belgesinin ibrazı zorunludur. Kanun koyucu, belirtilen iki hal dışında, noter tarafından ticari defterlerin tasdikinin yapılmasına ilişkin herhangi bir yasal düzenleme öngörmemiştir. Davacı tarafından tasdiki istenen ticari defterlerin kaybolduğu iddia edilmiştir. Bu kapsamda zayi belgesi verilmesi için mahkememizin … esas sayılı dosyası üzerinden dava açıldığı, ticari defterlerin neden zayi olduğuna ilişkin somut bir iddia da bulunulmadığı, davanın reddine karar verildiği ve davacı kooperatif tarafından istinaf yasa yoluna başvurulduktan sonra istinaf talebinden feragat ettiği ve zımni olarak mahkememizin kararını benimsendiği açıktır. Her ne kadar davacı tarafça ticari defterlerin tasdikinin yapılmaması halinde kooperatifin faaliyetine devam edemeyeceği ileri sürülmüş ise de, mevzuatta ticari defterlerin tasdikinin nasıl yapılacağı düzenlenmiş olup, belirtilen şartların sağlanmaması halinde noter tarafından tasdiklerinin yapılmayacağı açıktır. Aksine uygulama, sorumluların hukuki ve cezai yönden sorumluluklarını ortadan kaldırmaya veya azaltmaya sebebiyet vereceği gibi, kötü niyetli kişilerin hukuken korunmasına da sebebiyet verecek niteliktedir. Açıklanan nedenlerle koşulları oluşmayan davanın reddine karar verilmesi gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken harç peşin alındığından yeniden harç alınmasına yer olmadığına,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davacı tarafından yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı kararın tebliği tarihinden itibaren 2 hafta içinde Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.

Katip Hakim