Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
DİYARBAKIR
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO :
KARAR NO :

BAŞKAN :
ÜYE :
ÜYE :
KATİP :

DAVACI :
VEKİLLERİ :

DAVALI :
VEKİLİ :

DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 15/11/2021
KARAR TARİHİ : 21/09/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH :

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA :Davacı vekili dava dilekçesinde özetle: Müvekkilinin, …. Sanayi Sitesinde bulunan … Teknolojileri Sanayi ve Ltd. Şti’de finans müdürü olarak çalışmakta olduğunu, şirketin işlerinin iyi gitmemesi sebebiyle … tarihinde konkordato ilan ettiğini, davalı tarafın baskısı ile davaya konu senedin müvekkili tarafından baskı ve korku altında imzalandığını, müvekkilinin davalı yana kişisel olarak böyle bir borcu bulunmadığını, müvekkili ile davalı arasında devam eden soruşturma dosyasında, davalının da ifadesinde belirttiği gibi taraflar arasında herhangi bir hukuki ilişki bulunmadığını, bedelsiz olan söz konusu senedin karşı tarafça takibe konulması konusunda haklı endişelerinin olduğunu, bu nedenle, müvekkilinin alacaklısı …, borçlusu ….., … düzenleme tarihli, … ödeme tarihli, …. TL bedelli bonoya ilişkin borçlu olmadığının tespitini talep ve dava etmiştir.
CEVAP :Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle: Söz konusu senedin zorla alındığına ilişkin davacı beyanının gerçeğe aykırı olduğunu, kambiyo senedi üzerindeki kayıtlardan farklı bir husus iddiasında bulunan tarafın bunu yazılı belge ile ispat etmesi gerektiğini, Antalya Cumhuriyet Başsavcılığı …. soruşturma dosyası içeriğinde davacı tarafın kendi ifadesinde bile müvekkilinde herhangi bir silah görmediğini ancak “korktuğunu” beyan ettiğini, hangi gerekçe ile müvekkilinin kendisini tehdit etmemesine rağmen korktuğunu ise belirtmediğini, davacının bu beyanının, müvekkiline olan borcunu ödemekten kaçınmaya yönelik olduğunu, kendi hür iradesi ile müvekkiline imzalayıp verdiği senede konu borcu ödememek için tevessül ettiği bir yol olduğunu, iş bu nedenle, kendi özgür iradesiyle müvekkiline verilen …. düzenleme tarihli, … ödeme tarihli, …. TL bedelli bonoya ilişkin borçlu olmadığının tespitini konu edinen eldeki davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE :
Dava menfi tespit davasıdır.
Taraflar arasındaki ihtilafın; …. düzenleme, … ödeme tarihli … TL bedelli keşidecisi davacı lehtarının davalı olduğu senede ilişkin olarak senedin korku ve baskı altında alınıp alınmadığı, bu suretle senedin geçerli olup olmadığı noktasında toplandığı anlaşılmıştır.
Davacı vekili … tarihli dilekçesi ile; Kovuşturmaya yer olmadığına karar verilen Antalya Cumhuriyet Başsavcılığının …. Sor. Numaralı dosyasında savcılık dosyasının şüphelisi iş bu dava davalısı olan …’ın , savcılıkta vermiş olduğu savunmasında kendisinin modern klima adlı şirketten klima alacağı nedeniyle klimaların teslim edilememesi üzerine …. TL’lik şirketten alacağı bulunuğunu, bu şirketin borcuna karşılık bonoyu müştekinin yani davacı müvekkilinin rızasıyla verdiğini, ifade ettiğini, iş bu ifadenin savcılık dosyasında mevcut olduğunu, daha sonra haricen öğrenildiği üzere davalı … San. Ve Ltd. Şti.’den olan alacağına karşılık … İli, … İlçesi, … Mah. … Ada, …. parsel sayılı taşınmazda yer alan … Blok ….. Kat … Nolu Bağımsız bölümü …. tarihinde devraldığını, … tarihinde de …’e sattığını, dolayısıyla davalı borcunu taşınmaz devri ile tahsil ettiğini ve … Klima adlı şirketten var olan alacağına karşılık aldığını iddia ettiği iş bu davanın konusunu teşkil eden bononun borcunun da ödendiğinden, bononun bedelsiz kaldığını, yargılama sırasında oluşan bu ödeme nedeniyle davayı ıslah ederek davanın sebebini bedelsizlik iddiasıyla da genişlettiklerini, … ‘ın da savcılık ifadesinde belirttiği gibi … ‘ın sahibi olduğu … İnşaat…Ltd.Şti.’ nin … San. Ve Ltd. Şti. ‘den alacağının kalmamış olduğunu, dava konusu bononun da bu borçlara karşılık alındığına göre, bononun da bedelsiz kaldığından bononun bedelsizlik nedeniyle iptali gerektiğini, bunun yanında dava konusu bono dava açıldığı anda icra takibine konu değilken, Bakırköy 17 İcra Müdürlüğünün …. E. Sayılı dosyasında icra takibine konulduğunu beyan ettiği görülmüştür.
Davalı vekili tarafından sunulan … tarihli dilekçe ile; Davacı tarafın beyanında geçen … İli, … İlçesi, … Mah. … Ada, … parsel sayılı taşınmazda yer alan … Blok 1. Kat ….Nolu Bağımsız bölüme ilişkin tapu kaydı EK’te yer almakta olup bu kayıtta da yer aldığı üzere müvekkili söz konusu taşınmazı … TL bedelle dava dışı … San. Ve Ltd. Şti.’nden satın aldığını, taraflar arasındaki satış sözleşmesine göre, müvekkilinin satış bedeline mahsuben taşınmaz üzerindeki haczi bulunan icra dosyalarını kapatacağını ve geri kalan bedeli ise taşınmaz sahibine teslim edeceğini, söz konusu taşınmaz satın alınırken taşınmazın üzerinde bir çok haciz ve ipotek bulunduğunu, satış bedeline mahsuben müvekkilinin söz konusu taşınmaz bedeli olan … TL’nin … TL’lik kısmını taşınmaz üzerindeki haczi bulunan … Genel İcra Dairesi’nin … E sayılı dosyasına ödediğini, geri kalan … TL’nin … TL’lik kısmını taşınmaz üzerindeki ipoteğin kaldırılması için … Bankası T.A.Ş.’ye ödediğini, geri kalan … TL’nin … TL’lik kısmını taşınmaz üzerindeki haczi bulunan … Genel İcra Dairesi’nin …. E sayılı dosyasına ödediğini ve hacizlerin kaldırılmasını sağladığını, geri Kalan …. TL’nin … TL’lik kısmını taşınmaz üzerindeki haczi bulunan İstanbul 36. İcra Müdürlüğü’nün … E sayılı dosyasına ödediğini ve hacizlerin kaldırılmasını sağladığını, geri kalan … TL’nin … TL’lik kısmını taşınmaz üzerindeki haczi bulunan İstanbul 5. İcra Müdürlüğü’nün …. E sayılı dosyasına ödediğini ve hacizlerin kaldırılmasını sağladığını, iş bu nedenle, davacı tarafın “alacaklarını taşınmaz alarak aldıkları şeklindeki beyanlarının borçtan kurtulmaya yönelik olduğunu, zira, müvekkiline devredilen taşınmazın bedelinin ödenmiş olduğunu beyan etmiştir.
Dava dilekçesi, cevap dilekçesi, … Cumhuriyet Başsavcılığı’nın … Soruşturma numaralı dosyası, Bakırköy 2. İcra Hukuk Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası, İstanbul 5. İcra Müdürlüğü’nün … E sayılı dosyası, İstanbul 36. İcra Müdürlüğü’nün … E sayılı dosyası, İstanbul 36. İcra Müdürlüğü’nün …. E sayılı dosyası, … Genel İcra Dairesi’nin … E sayılı dosyası, … Genel İcra Dairesi’nin … E sayılı dosyası, … Tapu Müdürlüğü’nün .. ve … tarihli cevabi yazıları, … İnşaat…Ltd.Şti ile … Klima…Ltd.Şti’ne ait ticaret sicil kayıtları ve sair tüm evraklar hep birlikte incelenmiştir.
Uyuşmazlığın çözümü için senede karşı senetle ispat kuralı, bononun hukuki niteliğine ilişkin kuralların bir arada irdelenmesi gerekmektedir.
İspat yükünü düzenleyen 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 190.maddesine göre “ (1) İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.
(2) Kanuni bir karineye dayanan taraf, sadece karinenin temelini oluşturan vakıaya ilişkin ispat yükü altındadır. Kanunda öngörülen istisnalar dışında, karşı taraf, kanuni karinenin aksini ispat edebilir.”
Senetle ispat kuralı ise 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda (HMK) 201. maddede yer almakta olup, buna göre; senede bağlı her çeşit iddiaya karşı ileri sürülen, senedin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldıracak veya azaltacak nitelikte bulunan hukuki işlemlerin kanunda belirtilen miktardan az bir miktarda olsa bile tanıkla ispat edilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 72. maddesine göre ise; borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığının tespiti için menfi tespit davası açabilecektir.
Davanın açıldığı tarih itibari ile yürürlükte bulunan, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 776. maddesine göre bono veya emre yazılı senet, senet metninde (bono) veya (emre yazılı senet) kelimesini ve senet Türkçe’den başka bir dilde yazılmışsa o dilde bono veya emre yazılı senet karşılığı olarak kullanılan kelimeyi, kayıtsız ve şartsız belirli bir bedeli ödemek vaadini, vadeyi, ödeme yerini, kime ve kimin emrine ödenecek ise onun adını, düzenlenme tarihini ve yerini, düzenleyenin imzasını içermelidir. Sıralanan bu kayıtlar bononun zorunlu ve geçerliliğini etkileyecek olan zorunlu unsurlardır.
Bonoyu düzenleyen borçlunun ödeme vaadini içeren bir tür kambiyo senedi olan bonoda taraflar 776. maddede belirtilen şekli koşulların yanında bononun ihdas nedeni (malen/nakden ya da teminat kaydı ile alındığını), uyuşmazlık durumunda aralarındaki anlaşmaya göre yetkili olacak mahkeme, faiz gibi bononun geçerliliğine etki etmeyecek ihtiyari unsurları belirleyerek senede ekleyebilirler.
Sıralanan şekil şartlarından da anlaşıldığı üzere, kambiyo senetleri temel hukuki ilişkiden bağımsız bir nitelik taşır ve soyut bir borç ikrarı içerir. Bu nedenle de bono düzenlenirken temel ilişkinin kaynağına yönelik “bedelin malen-nakden ya da teminat olarak alındığına” ilişkin ibarelerin senede yazılması zorunlu değildir. Taraflar bu ibareleri ticaret hayatındaki olası bir uyuşmazlık durumunda ispat hukukunda karşılaşabilecekleri zorlukları daha kolay aşmak amacıyla ihtiyari olarak kayıt altına almaktadırlar. Yoksa elbette ki bu kayıtlar bağımsız borç ikrarı içeren senetlerin niteliğine etki etmemektedir.
Bedelsizlik iddiasına gelince, bono, bağımsız borç ikrarını içeren bir senet olmakla, illetten mücerrettir. Bu nedenle bir illete bağlı olması gerekmez ve kural olarak ispat yükü senedin bedelsiz olduğunu ileri süren tarafa aittir. Ancak, senede “malen” veya “nakden” kaydı yazılmışsa, artık buna uyulmak gerekir. Bu kayıtların aksinin savunulması senedin talili (nedene, illete bağlanması) anlamına gelir ki, böyle bir durumda kanıt yükümlülüğü yer değiştirir. Senedi talil eden, iddiasını kanıtlamak yükümlülüğü altına girer. (YHGK 17.12.2003 gün …. esas, … karar sayılı ilamı)
Davacı tarafından dava dilekçesi, savcılık aşamasında alınan beyanlar ve ıslah dilekçesinde davaya konu senedin çalışmakta olduğu dava dışı … Klima firmasının yine dava dışı davalının sahibi olduğu … İnşaat …. Ltd. Şti ne borcuna istinaden alındığını beyan etmiştir. Davalı … … Cumhuriyet Başsavcılığı’nın … soruşturma nolu dosyasında Cumhuriyet Savcısı huzurunda vermiş olduğu … tarihli beyanda, davacının sahibi olduğu şirketin borcu olduğunu, dava konusu senedin davacının rızası ile verdiğini, … tarihli avukatının katılımı ile verdiği ifadede dava dışı … Klima firması ile klima satışına ilişkin sözleşme bulunduğunu, bu sözleşme kapsamında kendi şirketine ait olan 11 adet çeki verdiğini beyan etmiştir. Ticaret sicil kayıtları incelendiğinde sahibi ve yetkilisi olduğu firmanın davalının da beyanlarında belirtmiş olduğu Diyarbakır Ticaret Sicil Müdürlüğüne … sicil no ile kayıtlı olan … İnşaat …. Ltd. Şti oluğu anlaşılmıştır.
Tarafların gerek soruşturma dosyasına gerekse Mahkemize sunulmuş veya dosya arasına alınmış beyan, bilgi ve belgelerden senedin dayanağına oluşturan alacağın dava dışı şirketler arasındaki alacak borç ilişkisinden kaynaklandığı, özellikle davacı tarafından soruşturma dosyasında alacağa dayanak çeklerin kendi şirketine ait çekler olduğunu belirtmesi karşısında yukarıdaki hukuki tespitler doğrultusunda davalı senette şekli olarak görülen alacak borç ilişkisinin aslında senette alacaklı olmadığını beyan etmiş, aksine alacağın temlikine ilişkin bir iddia bulunmadığından davaya ve takibe konu bono sebebiyle davacının alacaklı olmadığı anlaşılmakla, davanın kabulü ile davacının davaya ve takibe konu 01.08.2021 düzenleme, … ödeme tarihli, keşidecisi davacı, lehtarı davalı olan .. TL bedelli bono sebebiyle davalıya borçlu olmadığının tespitine ve davalı tarafından davacı aleyhine başlatılan Bakırköy 17. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı takibin iptaline karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm tesis kılınmıştır.
HÜKÜM-Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere:
1-Davanın KABULÜ İLE, davacının davaya ve takibe konu … düzenleme, … ödeme tarihli, keşidecisi davacı, lehtarı davalı olan .. TL bedelli bono sebebiyle davalıya borçlu olmadığının tespiti ile davalı tarafından davacı aleyhine başlatılan Bakırköy 17. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı takibin iptaline,
2- Harçlar Kanununa göre alınması gerekli … TL harçtan dava açılırken peşin alınan … TL harcın mahsubu ile bakiye … TL harcın davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
4-Davacı tarafından yapıldığı anlaşılan 59,30 TL başvurma harcı, … TL peşin harç, 642,00 TL tebligat, posta ve müzekkere ücreti olmak üzere toplam .. TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
5-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen 155.950,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-HMK 333. madde gereğince gider avansından arta kalan miktarın hüküm kesinleştiğinde yatırana iadesine,
Dair, Taraf vekillerinin yüzüne karşı kararın tebliği tarihinden itibaren 2 hafta içinde Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.

Başkan Üye Üye Katip