Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
DİYARBAKIR
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO :
KARAR NO :

HAKİM :
KATİP :

DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI :
VEKİLİ :

DAVA : Tazminat (Haksız Fiilden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 06/09/2022
KARAR TARİHİ : 16/10/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH :

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Haksız Fiilden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacı müvekkilinin davalı bankanın … İli .. Şubesi çek hesabı müşterisi olduğunu, müvekkilinin davalı bankadan çek koçanı aldığını, çeşitli tarihlerde çekler keşide ettiğini ve çeklerin ödemesini mevzuat doğrultusunda gerçekleştirdiğini, müvekkilinin keşide etmiş olduğu çeklerin ödemesini düzenli bir şekilde yerine getirmekteyken tarihli … TL bedelli … seri numaralı bir çekinin olduğunu öğrendiğini, bu durum üzerine işbu çeki kendisinin keşide etmediğini bankaya bildirdiğini, İşbu çek hakkında başka taraflarca Diyarbakır 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin …. E. numaralı dosyası ile ödeme yasağı alındığını, çekin …tarihinde yetkili hamil ….isimli şahıs tarafından muhatap davalı bankaya ibraz edildiğinde ödeme yapılmadığını, yetkili hamilin ödeme yasağını … tarihinde öğrendiği gibi, bu durumun çeke kaşe vurulması nedeniyle de bilinmekte olduğunu, ödeme yasağının Diyarbakır 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin … E. numaralı dosyasının feragat nedeniyle kapatılması sebebiyle kalktığını, bu dosyanın kesinleşme tarihinin … olduğunu, çek tarihinden yaklaşık 7 ay sonra çek hakkındaki ödeme yasağı tedbirinin kalktığını, Yetkili hamil … isimli şahsın çeki tekrardan … tarihinde, yani çek tarihinden bir yıl yedi ay, ödeme yasağı tedbirinin kalkmasından bir yıl sekiz gün
sonra muhatap bankaya ibraz ettiğini, süresi dışında yapılan bu ibraz doğrultusunda muhatap davalı bankanın çek hakkında karşılıksızdır işlemi yaptığını, ibraz sürelerinin TTK m. 796/I gereği on gün olduğunu, muhatap bankanın süresi dışında yapmış olduğu
karşılıksızdır işleminin hukuka aykırı olduğunu, bu eylem nedeniyle müvekkili şirket açısından telafisi mümkün olmayan zararlar ortaya çıktığını, şirketi on yıl geriye götürüldüğünü, her ne kadar süresi dışındaki ibrazın ertesi günü çek ödemesinin müvekkil şirketçe
gerçekleştirilmiş olsa da karşılıksızdır işleminin Merkez Bankası, BBDK ve ilgili kurumlara bildirildiğini, şirketin bankalar, kurumlar, şirketler vb. yerlerde sicilinin olumsuz etkilendiğini, bu olumsuzlukların şirketin bir daha çek koçanı alamaması, kredi kullanamaması, teminat
mektubu alamaması, teminat mektubu alamaması nedeniyle ihalelere katılamaması, inşaat sektöründe faaliyet gösteren şirketin krediye ulaşamaması nedeniyle finansal açıdan zorluklar çekmesi gibi bir çok hususlar olduğunu, maddi ve manevi (ticari itibar) zararlarının
ortaya çıktığını, ilgili şube yetkilileri hakkında Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulduğunu, şimdilik …TL maddi zararın tazminini istediklerini, müvekkilinin söz konusu çek bedeli olan … TL’yi ödemek zorunda kaldığını, bu bedelin de maddi tazminat
içerisinde hesaplanmasının gerektiğini, müvekkilinin inşaat sektöründe faaliyet göstermekte olduğunu, bir çok resmi kurumla işler gerçekleştirildiğini, davalı muhatap bankanın haksız ve hukuka aykırı eylemi nedeniyle finansal desteğe ulaşamadığını, kredi, çek, kredi kartı,
teminat mektubu kullanamadığını, mevcut işlerini tamamlayamadığını, mevcut işlerin feshedildiğini, ihalelere katılamadığını beyanla, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla, haksız eylem tarihinden itibaren …TL maddi zarar ile … TL manevi zararın işleyecek ticari faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Müvekkili bankaya husumet yöneltilmesinin mümkün olmadığını, davacı tarafın davaya konu çekin karşılıksızdır işleminden doğan bir zararı doğsa dahi söz konusu zararının giderilmesi için çek hamiline bu iddiaları yöneltmesi gerektiğini, müvekkili bankanın takasa sunulan çeke Çek Kanunu ve diğer mevzuat gereğince yasal prosedür uygulandığını, müvekkili bankanın usule aykırı yapmış olduğu herhangi bir işlemi bulunmadığını, Davanın zamanaşımı yönünden reddinin gerektiğini, davanın süresinde açılmadığını, davanın haksız eylem nedeniyle uğranılan zararın tazminine ilişkin olduğunu, dolayısıyla iki yıllık zamanaşımı süresinin geçtiğini, davaya konu çekin … tarihinde ibraz edildiğini, ödeme yasağı kararının … tarihinde kalktığını, davanın … tarihinde açıldığını, Müvekkili bankanın işlemlerinde hukuka aykırılık bulunmadığını, Çek Kanunu ve ilgili mevzuat hükümlerinin uygulandığını, davacı tarafından … A. Ş. Diyarbakır … Şubesi’nin … seri numaralı, … keşide tarihli … TL bedelli çekin keşide edildiğini, çekin ilk olarak … tarihinde yetkili hamil … isimli şahıs tarafından yasal ibraz süresi içinde müvekkil bankaya ibraz edildiğini, yapılan kontroller neticesinde çek hakkında Diyarbakır 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin … E. sayılı dosyası üzerinden ödeme yasağı kararı verildiğini ve ibraz tarihi itibariyle çekin karşılığının olmadığının görüldüğünü, ödeme yasağına istinaden müvekkili banka tarafından söz konusu çeke ödeme yasağı şerhi vurularak hamiline iade edildiğini, Söz konusu davanın davacısı …’un davadan feragat etmesi nedeniyle
mahkeme tarafından verilen ödeme yasağının kaldırıldığını, buna dair kararın … tarihinde müvekkil bankaya gönderildiğini, söz konusu çeke istinaden yetkili hamil … isimli şahıs tarafından ödeme yasağının kaldırılması kararından sonra … tarihinde muhatap müvekkili bankaya başvurulması üzerine, süresi içinde daha evvel ibraz edilen çeke, müvekkil banka tarafından çek hesap sahibinin hesabında karşılığının olmaması nedeniyle karşılıksızdır işlemi yapılarak bankaların ödemekle yükümlü olduğu çek yaprak bedelinin çek hamiline ödendiğini, … tarihinde davacı tarafından çekin kendileri tarafından verilmediği ve bu sebeple çekle ilgili işlem yapılmaması gerektiği belirtilmişse de … tarihinde yine davacı tarafından çekin ödenmesinin talep edildiğini, bu doğrultuda çek hesabına karşılıksız
kalan çek tutarının gönderildiğini, davacının beyanlarının kendi içinde çelişkili olduğunu, müvekkili bankanın yapmış olduğu işlemlerde hukuka aykırılık olmadığını, ibraz tarihi olan … tarihinde çek hesabında ödeme yasağı kararı olmasına rağmen, aynı zamanda
hesapta yeterli karşılık bulundurması gerekmesine rağmen hesapta karşılık bulunmadığını, Ödeme yasağı kararının muhatap bankayı ilgilendirdiğini, bunun çek hesap sahibinin çek bedelini bankada bulundurmasına engel olmadığını, çekin yasal ibraz süresi
içinde ibraz edildiğini, ödeme yasağı kararı olsa da fiili ibraz tarihinde hesapta karşılık olmadığından ödeme yasağı kararı kaldırıldıktan sonra karşılıksızdır işlemi yapılmasında hukuka aykırı bir yön bulunmadığını, çek hesabı sahibinin kendi kusuruna dayalı olarak çekte
karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet verdiğini, İbraz süresinin geçmesi durumunda bankanın çek bedelini ödemekle mükellef olmadığını, ancak kanun ve ilgili mevzuatta bankanın çekten cayılmadığı takdirde 10 günlük kanuni ibraz süresinden sonra ödeme yapmasını yasaklayan bir hüküm bulunmadığını, bu durumun bankanın ödeme sorumluluğunun her zaman devam ettiği anlamını taşımadığını, muhatap bankanın bu noktada seçimlik bir hakkı olduğunu, bankanın ödeme sorumluluğunun çekin baskı tarihinden itibaren beş yıl geçmekle sona erdiğini, Çek Kanunu m. 3 gereği çekin üzerinde yazılı baskı tarihinden itibaren beş yıl içinde ibraz edilmemesi hâlinde muhatap bankanın ödemekle yükümlü olduğu tutara ilişkin sorumluluğunun sona ereceğini, Davacının zarar iddiasının somut ve maddi verilere dayanmadığını, dava dilekçesindeki iddiaların ispatına ilişkin hiçbir maddi verinin mevcut olmadığını, taleplerin haksız olduğunu, davacının mağdur olmuşsa, bunun kendi kusuruna dayandığını, kendi keşide ettiği ve ödemekle yükümlü olduğu çek bedelini ödediği için ne gibi bir zararı olduğunun anlaşılamadığını, kaldı ki, çek bedelinin de kendi talimatı ile ödendiğini, davacının basiretli bir tacir olarak gerekli önlemleri almadığını, davacının bir ticaret şirketi olarak düzenlemiş olduğu çeklerin takibini ve çeklerin tabi olduğu prosedürü bilmesinin gerektiğini, İbraz süresinin sona ermiş olması şartına bağlı olarak ödeme konusunda muhatap bankaya tanınan seçimlik yetkinin yanı sıra aynı şarta bağlı olarak keşideciye de çekten cayma hakkı tanındığını, TTK m. 799/I’e göre çekten caymanın ancak ibraz süresi geçtikten sonra hüküm ifade edeceğini, aynı maddenin II. fıkrasına göre çekten cayılmamışsa, muhatabın ibraz süresinin geçmesinden sonra da çeki ödeyebileceğinin belirtildiğini, davacının bu hakkı kullanmadığını, hiç kimsenin kendi kusuruna dayanarak hak talep
edemeyeceğini, çek hesabında yeterli karşılığı bulundurmayan, çekte karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet veren, ödeme yasağı tedbiri, menfi tespit davası ya da suç duyurusu gibi bir hukuki yola başvurmayan davacının müvekkili bankaya kusur izafe edemeyeceğini,
ayrıca manevi tazminatın da koşullarının oluşmadığını beyanla, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

DELİLLER:
1-Arabuluculuk tutanağı,
2-BDDK’nın …. tarihli cevabi yazısı,
3-Diyarbakır CBS’nin … sayılı ihbar numaralı dosyası,
4-… Bankalar Birliği Risk Merkezine Vekaleten Kredi Kayıt Bürosunun …tarihli cevabi yazısı,
5-TCMB’nın … tarihli cevabi yazısı,
6-…’ın . tarihli cevabi yazısı ve ekinde dava konusu çeke ilişkin bilgi ve belgeler,
7-Diyarbakır 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası,
8-Bilirkişi heyetinin … tarihli kök raporu ve … tarihli ek raporu.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE :

Dava, maddi ve manevi tazminat davasıdır.
Somut olayda davacı … Elk. Nak. Gıda San. Tic. Lt. Şt. tarafından, … tarihinde … – … Tesisat adına … Şubesi’ne muhatap, … seri numaralı, … TL bedelli keşide yeri Diyarbakır olan çek düzenlendiği anlaşılmış, davacının eldeki davada, hakkında ödeme yasağı konulan ve bilgileri aktarılan çekin ibraz süresinin geçmiş olmasına rağmen davalı banka tarafından “karşılıksızdır” işlemine tabi tutulması sebebiyle maruz kaldığını iddia ettiği maddi ve manevi zararlarının tazminini talep ettiği görülmüştür.
Yukarıda bilgileri aktarılan çek, dava dışı … kişi tarafından hamil sıfatıyla … tarihinde muhatap bankaya ibraz edilmiş, ancak, Diyarbakır 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin … E. Sayılı kararı gereği ödemeden men yasağı verildiğinden herhangi bir işlem yapılmamıştır. Çek üzerinde
bankanın konuya ilişkin açıklamaları görülmüştür.
Dava konusu çek hakkında dava dışı … tarafından Diyarbakır 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin … E. sayılı dosyası üzerinden açılan çek iptali davasında, adı geçen Mahkemenin … tarihli ve … E. K. sayılı kararıyla feragat nedeniyle davanın reddine karar verildiği, kararın … tarihinde kesinleştiği görülmüştür. …’tan gelen, dosyada mübrez arihli yazı içeriğinden anlaşıldığı üzere, davacı … Elektrik Elk. Nak. Gıda San Tic. Lt. Şt.’nin … numaralı hesabına tanımlı … seri nolu, … TL tutarlı çekin … tarihinde … Bankası A.Ş. tarafından elektronik
takas ortamında ibraz edildiği, çek hakkında Diyarbakır 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin … E. Sayılı dosyasından verilen ödeme yasağı kararına istinaden işlem yapılamadığı, bu hususun çekin arkasına şerh düşüldüğü, daha sonra ödeme yasağı kararının kaldırıldığının Diyarbakır 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin … E. sayılı dosyasından … tarihinde yazılan müzekkere ile kendilerine bildirildiği, çekin ibraz süresi içinde … tarihinde elektronik takas ortamında ibraz edilmiş olması sebebiyle ibraz tarihinde hesapta karşılığı bulunmadığından … tarihinde ödeme yasağı kalktıktan sonraki başvuruda bankanın ödemekle yükümlü olduğu tutar olan ..TL’nin ödendiği, karşılıksız kalan tutar olan ….TL’nin … tarihinde çekin hamili… tarafından bankaya ibraz edilmesi üzerine kendisine ödendiğinin belirtildiği görülmüştür.
Ödeme yasağının kaldırılması üzerine, söz konusu çekin, bu kez …’na vekaleten … tarafından … tarihinde muhatap bankaya ibraz edildiği, ancak çek bedelinin ….TL kısmının karşılığı olmadığı, .. TL’nin ise ödendiğine dair çek üzerine gerekli şerh işlendiği anlaşılmıştır.

Müteakiben karşılıksız kalan çek bedeli olan … TL’nin … ve kanunen ödenmesi gerekli … TL’nin … tarihinde ödendiği dosyada mevcut dekontlardan anlaşılmaktadır.
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı Hazırlık Bürosunun… tarihli ve … Dosya No, … Karar nolu kararıyla yukarıda belirtilen çeke ilişkin karşılıksızdır işleminin yapılması nedeniyle … A.Ş. ..Şubesi aleyhinde yapılan ihbarla ilgili olarak olayın hukuki nitelikte olması sebebiyle soruşturma yapılmasına yer olmadığına karar verildiği görülmüştür.
Dava konusu çekin düzenleme tarihi …’dur. Aynı tarihte, yani 10 günlük ibraz süresi içinde çek, … tarafından muhatap bankaya ibraz edilmiş, ne var ki, ödeme yasağı sebebiyle çek hakkında herhangi bir işlem yapılamamıştır. Bu sefer, ödemeden men kararının kaldırılması ve çek iptaline ilişkin feragat nedeniyle … E. Sayılı dosyada verilen …. K. sayılı red kararının … tarihinde kesinleşmesini müteakip … tarihinde muhatap bankaya ibraz edilen çek, karşılığının olmaması nedeniyle “karşılıksızdır” işlemine maruz kalmıştır.

Dosyada mübrez bilirkişi heyeti raporu ışığında Mahkememizce yapılan değerlendirmede; dava konusu çekin 10 günlük yasal ibraz süresi içinde, düzenlendiği aynı tarih itibarıyla muhatap bankaya ibraz edildiği, ödemeden men kararının, ilgililerin zarar görmemelerine yönelik bir tedbir kararı olduğu, bu kararın, çekin ibraz edilmemiş sayılmasını gerektirmediği, çek üzerine yasal süresi içinde, ibraz edildiği şerhi ve ilgili mahkemenin tedbir kararına dair şerhin işlendiği, dolayısıyla, ödemeden men kararının ortadan kalkmasından sonra hamilin müracaatı üzerin yasal işlemlerin kaldığı yerden yürütülmesi gerektiği sonucuna varıldığı, hamil …’na vekaleten …’ın da kararın kesinleşmesinden bir yıl sekiz gün sonra muhatap bankaya müracaat ederek çek bedelinin ödenmesini istediği, ancak çekin … TL karşılığının bulunmadığının banka tarafından çek
arkasına şerh edildiği, tedbir niteliğinde olması dolayısıyla ödemeden men kararı ile çekin ibraz sürelerinin geçirilmiş sayılmayacağı, diğer taraftan, çekin ibraz süreleri geçmiş olsa dahi çekten cayılmadığı sürece TTK m. 799 hükümleri gereği muhatap bankanın çek bedelini ödeme yetkisi bulunduğu, bu çerçevede ibraz süreleri geçmiş olsa dahi (ki olayda böyle bir durum söz konusu değildir) kısmi ödeme ve çekin karşılıksız kalan kısmına dair gerekli açıklamaların çek arkasına şerh edilmesinde bir hukuka aykırılık görülememiştir.

Neticeten, çek hesabının sahibi keşidecinin, düzenlemiş olduğu çeklerle ilgili yeterli karşılığın hesabında bulunmasından sorumlu olduğu, aksi takdirde çekin karşılıksız işlemine tabi olmasının sonuçlarına katlanmak zorunda olduğu, hal böyle olmakla birlikte çekin karşılıksız kaldığının tespitinden iki gün sonra çek bedelinin hamiline ödenmesini temin ettiği, davalı bankanın dava konusu çeklerle ilgili yapmış olduğu işlemlerin çekle ilgili hukuki düzenlemelere ve bankacılık uygulamalarına uygun olduğu, davalı bankanın herhangi bir
kusuru bulunmadığı değerlendirilmiştir.

Kaldı ki davacının ne gibi bir zarara uğradığını dosya kapsamında ispat edemediği, Mahkememizce BDDK’nın …. tarihli cevabi yazısı, .. … Birliği Risk Merkezine Vekaleten Kredi Kayıt Bürosunun …. tarihli cevabi yazısı ve TCMB’nın … tarihli cevabi yazısı incelendiğinde davacının somut olarak ispatlayabildiği bir zararının bulunmadığının anlaşıldığı, davacı vekilinin dava konusu olay nedeniyle bankalardan kredi, çek ve teminat mektubu alamadıklarını beyan ettikleri ancak buna dair bilgi ya da belge de sunulmadığı, dava dilekçesinde yemin deliline dayanılmışsa da eldeki davanın niteliği gereği vakıa ispatı söz konusu olmamakla yemin delilinin niteliğine uygun düşmediği görülmekle, yemin delili hatırlatılmaksızın davacının maddi ve manevi tazminat taleplerinin hem davalının kusurunun bulunmaması hem de davacının zararını ispat edememesi ve koşullarının oluşmaması nedeniyle reddine dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM-Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere:
1-Davanın REDDİNE,
2-Maddi tazminat talebi bakımından alınması gereken … TL peşin harç ve manevi tazminat talebi bakımından alınması gereken … TL peşin harç toplamı olmak üzere alınması gereken toplam .. TL harcın peşin alınan kısımdan mahsubu ile bakiye .. TL harcın kararın kesinleşmesini müteakip talep halinde davacı tarafa iadesine,
3-6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun 18/A-(11)-(13) maddesi ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen ..-TL arabuluculuk ücretinin davacıdan alınarak hazineye irat kaydına,
4-Davacının yapmış olduğu yargılama giderlerinin ve ödenen harçların kendi üzerinde bırakılmasına,
5-HMK.’nın 333. maddesi ve HMKY’nin 47. maddesi gereğince gider avansının kullanılmayan kısmının yazı işleri müdürü tarafından ilgilisi hesap numarası bildirilmiş ise hesabına aktarılmasına, aksi halde masrafın gider avansından karşılanmak suretiyle PTT vasıtasıyla adreste ödemeli olarak gönderilerek iadesinin sağlanmasına,
6-Davalı tarafından ödenen bir yargılama gideri bulunmamakla bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
7-Maddi tazminat talebi bakımından davalı taraf davada kendini vekil ile temsil ettirdiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen … TL vekalet ücretinin davacı taraftan alınarak davalıya verilmesine,
8-Manevi tazminat talebi bakımından davalı taraf davada kendini vekil ile temsil ettirdiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen .. TL vekalet ücretinin davacı taraftan alınarak davalıya verilmesine,
Dair; davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzüne karşı, kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içinde Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesine istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.

Katip Hakim