Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
DİYARBAKIR
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO :
KARAR NO :

BAŞKAN :
ÜYE :
ÜYE :
KATİP :

DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI :
VEKİLİ :

DAVA : İtirazın İptali (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 29/10/2021
KARAR TARİHİ : 21/09/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH :

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA :Davacı vekili dava dilekçesinde özetle: Müvekkili şirketin tahıl siloları yaptığını, davalı ile tahıl silosu yapımı konusunda … tarihinde Montaj İşleri Temin Sözleşmesi ve Malzeme Temin Sözleşmesi imzalandığını, müvekkili şirketin yapılan sözleşme kapsamında malzeme teminini ve silo montajını sözleşmede belirlenen süre içerisinde gerçekleştirdiğini, müvekkili şirketin taraflar arasında imzalanan sözleşmeler nedeniyle yüklendiği tüm edimleri eksiksiz yerine getirdiğini, ancak Malzeme Temin Sözleşmesinin 4.3 maddesine istinaden davalı tarafın ödemesi gereken ….-USD cari hesap alacağını ve taraflar arasında imzalanan Montaj Sözleşmesi nedeniyle ödemesi gereken bakiye cari alacak …-TL ‘yi ödemediğini, Malzeme temin sözleşmesinin 9.5 maddesine istinaden müvekkilinin herhangi bir garanti hizmeti verme yükümlülüğü olmamasına rağmen … tarihli ihtarnameyle müvekkilinin fazlaya ilişkin haklarını saklı tutmak kaydıyla iyiniyet kuralları çerçevesinde davalıya son defa teknik servis ve garanti kapsamında hizmet verileceğinin belirtildiğini, buna rağmen müvekkiline davalı tarafından Malzeme Temin Sözleşmesi ve Montaj Sözleşmesi kapsamında yapılması gereken ödemelerin gereği gibi yapılmadığını, ihtarnamelerden bir sonuç alınamaması üzerine cari hesaptan kaynaklanan ….-TL cari hesap alacağı ve …- USD cari hesap alacağı için .. tarihinde Montaj işlemlerinden kalan alacağın tahsili için Aksaray İcra Müdürlüğünün… E. Ve …. E. Sayılı dosyalarıyla icra takibi başlatıldığını, davalı borçluların her iki icra takibine de haksız olarak itiraz etmeleri üzerine Aksaray 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin …. E. Sayılı dosyası ile açtıkları itirazın iptali davasında mahkemece esasa girilerek bilirkişi raporu aldırıldığını, daha sonra mahkemece Diyarbakır İcra Dairelerinin yetkili olduğuna karar verilerek icra takibinin Diyarbakır İcra Dairesine gönderilmesine karar verildiğini, montaj sözleşmesi sebebiyle kesilen montaj işleri faturasına dayalı cari hesap bakiyesi alacağından Diyarbakır İcra Müdürlüğü…. E. Ve Silo ve ekipman ile mekanik aksam satımınından kaynaklanan faturaya dayalı cari hesap bakiyesinden kalan alacağın tahsili için Diyarbakır İcra Müdürlüğü …. E. Sayılı dosya numaralarıyla icra takipleri başlatıldığını, Borçlu … İnş. San. Tic. A.Ş.’nin Aksaray İcra Müdürlüğü’nde başlatılan iki icra takibine de haksız şekilde itirazda bulunduğunu, bu takibin devamı niteliğinde olan Diyarbakır İcra müdürlüğünden başlatılan ve gönderilen her bir ödeme emrine de ayrı ayrı itiraz ettiklerini, müvekkilinin kesmiş olduğu faturaların tamamının davalı tarafın ticari defter ve kayıtlarına işlendiğini, ancak haksız olarak davalı tarafın ödeme yapmaktan kaçındığını, borçlunun haksız itirazları neticesinde her iki takibin de durduğunu, davalı tarafın T.C. … Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’nde kayıtlı … tarih ve B … yatırım teşvik belgesine konu işlem dosyasında tüm bu hususları kabul ve ikrar ettiğini, müvekkiline olan cari hesabı kapattığını bildirdiklerini, alacağın likit ve davalı tarafın itirazının haksız olduğunu açıklayarak haksız itirazların iptalini ve takiplerin devamı ile davalı tarafın her bir takip için ayrı ayrı %20 icra inkar tazminatı ödemeye mahkum edilmesine, huzurdaki iş bu davaya konu edilen Diyarbakır İcra müdürlüğü’nün dosyalarının yeni bir icra takibi olmayıp aksine HMK m. 20 uyarınca yetkisiz Aksaray İcra Müdürlüğünün icra takip dosyalarının devamı niteliğinde olduğundan itirazın iptali ve takibin devamında, faizin ve diğer ferilerin hesaplanmasından ilk takip tarihi olan …’in esas alınmasına, davalı tarafın arabuluculuk görüşmelerinde son toplantıya mazeretsiz ve habersiz katılmadığını, bu sebeplerle yargılama giderleri, vekalet ücretinin ve arabuluculuk ücretinin sonuç ne olursa olsun davalı taraf üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP :Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle: Davacı tarafça aynı alacağa ilişkin olmak üzere daha evvel Aksaray İcra Müdürlüğünün… ve… E. Sayılı dosyaları ile icra takibi başlatıldığını, başlatılan bu icra takiplerine yetkiye ve borca itirazları üzerine Aksaray 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin … E. Sayılı dosyası ile görülen davada… sayılı kararla; yetki itirazlarının iptali yönünden açılan davanın reddine karar verildiğini, bu kararın kesinleşmesi üzerine Diyarbakır İcra Müdürlüğüne gönderilen icra takip dosyalarının, Diyarbakır İcra Müdürlüğü’nün … E. ve … E. Sayılı dosyaları ile müvekkil şirkete yeniden ödeme emri tebliğ edildiğini, müvekkili şirketçe yasal süresinde söz konusu ödeme emrindeki borca itiraz edildiğini, davacı tarafça sunulan arabuluculuk tutanağı incelendiğinde; Arabuluculuk bürosunun İstanbul olduğu, arabuluculuk faaliyetinin Aksaray’da gerçekleştirildiği, icra dosyalarına ilişkin olarak Aksaray 1. Asliye Hukuk Mahkemesince yetkisizlik kararı verildiği, bu sebeple icra dosyalarının Diyarbakır İcra Müdürlüğüne gönderildiği ve müvekkil şirkete yeniden ödeme emri tebliğ edildiğini, bu haliyle, genel yetkili arabuluculuk bürosunun, davalı gerçek veya tüzel kişinin başvuru tarihindeki yerleşim yeri mahkemesinin bulunduğu yer arabuluculuk bürosu olduğunu, davacı tarafça yetkili icra dairesine gelen icra takipleri ile ilgili ödeme emrine itiraz üzerine yetkili olan Diyarbakır arabuluculuk bürosuna başvurmak suretiyle anlaşamama halinde itirazın iptali davası açılması gerekirken bu eksiklik nedeniyle açılan davanın usulden reddi gerektiğini, taraflar arasında hem “malzeme temini” hemde “montaj işlerine” ilişkin olmak üzere sözleşmeler akdedildiğini, müvekkili şirketçe yapımı üstlenilen …. tonluk çelik silo tesisinin yapımında alt yüklenici olarak faaliyet gösteren davacı şirketin kendisinden kaynaklı gecikmeler olduğunu, söz konusu gecikmeler üzerine davacı şirket yetkilileri ile defalarca kez görüşüldüğünü ve her seferinde temin ve montaj işlerinin en kısa sürede tamamlanacağının taahhüt edildiğini, fakat söz konusu tesisin malzeme temini ve montajının …. tarihinde bitmesi ve eksiksiz olarak …. teslimi gerekirken, yapılan işin gecikmesi ve eksik ifası nedeniyle bu süre ….tarihine kadar uzadığını, bu durumun ….’nun teslim ve kabul tutanakları ile de sabit olduğunu, dolayısıyla belirtilen tarihler arasında müvekkili şirketin elde etmeyi umduğu kira gelirinden (Aylık KDV dahil … TL) mahrum kaldığını, davacı şirkete bu yönde ihtar gönderildiğini, davacı şirketin eser sözleşmesinden kaynaklı eksik imalat ve montajları ile işin geç tesliminden dolayı müvekkili şirket tarafından gerek noter marifeti ile ve gerekse yazışmalar ile süresinde ayıp ihbarında bulunulduğunu, fakat davacı tarafça yapılması ve yerine getirilmesi istenen hususlar tam ve zamanında yerine getirilmediğini, dolayısı ile sözleşme yükümlülüğünü tam ve eksiksiz olarak yerine getirmeyen davacı şirketin müvekkili şirketten herhangi bir hak ve alacağının bulunmadığını, Davanın kabulü anlamına gelmemek kaydı ile; Davacı tarafça dava dilekçesinde müvekkili şirket defterlerinin usulüne uygun tutulmadığı yönündeki beyanlar gerçeği yansıtmadığı gibi, davacı şirket tarafından düzenlenmiş herhangi bir kur farkı faturası ve hiçbir yasal dayanak olmaksızın ve kur farkı faturası dahi kesilmeden ticari defterlerine kur farkının yansıtılmasının mümkün olmadığını, davacı tarafça usulüne uygun tutulmayan ticari defterlere delil olarak dayanılmasının mümkün olmadığını, fatura kesilmeksizin, yetkisizlik kararı veren mahkemece yapılan bilirkişi incelemelerindeki alacak kalemlerinin kur farkından doğduğu yönündeki raporun yasal dayanağının bulunmadığını, arabuluculuk faaliyetine ilişkin tebligatın müvekkili şirkete usulüne uygun bir şekilde tebliğ edilmediğini, usulsüz tebligat sonucu yapılan arabuluculuk faaliyeti nedeniyle, katılmamanın sonuçlarından doğan yargılama giderlerinden müvekkili şirketin sorumlu tutulmasının hukuken mümkün olmadığını, davacı tarafça müvekkili şirketin uğratılan zararların bugüne kadar hiç bir şekilde giderilmediğini, bunun üzerine müvekkili aleyhine haksız icra takipleri başlatıldığını, icra takiplerine müvekkili şirketçe haklı olarak itiraz edildiğini, açıklayarak haksız davanın reddine, takibinde haksız ve kötü niyetli olan alacaklı hakkında takip konusu alacağın %20’sinden aşağı olmamak üzere tazminata mahkum edilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine, karar verilmesini istemiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE :
Dava eser sözleşmesinden kaynaklı itirazın iptali davasıdır.
Taraflar arasında … tarihli montaj işleri temini ve malzeme temini sözleşmesi imzalandığı konusunda herhangi bir ihtilaf bulunmadığı, ihtilafın davacı tarafından sözleşmeye konu işin eksiksiz, süresinde, ayıpsız yapılıp yapılmadığı, bu suretle Diyarbakır İcra Müdürlüğü’nün …, … esas sayılı takip dosyasına konu alacağı bulunup bulunmadığı, alacağı var ise tutarı, faiz türü ve başlangıç noktasında toplandığı anlaşılmıştır.
Davacı tarafından Diyarbakır İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyası üzerinden davalı aleyhine … TL asıl alacak(İstenen %19,5 yıllık faiz) üzerinden ve Diyarbakır İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyası üzerinden davalı aleyhine … USD asıl alacak üzerinden icra takibi başlatıldığı, ödeme emrinin davalıya tebliğ edildiği, davalı vekili tarafından süresinde takibe itiraz edildiği, itirazın davacı alacaklıya tebliğine ilişkin icra dosyası içerisinde herhangi bir tebliğ evrakı bulunmadığı anlaşılmakla iş bu davanın 1 yıllık hak düşürücü süre içerisinde açıldığı anlaşılmaktadır.
Hemen belirtmek gerekir ki, Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu’nun … tarih ve …. E., …. K. sayılı ilamında da açıklandığı üzere; bir alacak için fatura düzenlenmiş olması, alacağın varlığını ispata yeterli bulunmayıp, fatura, tek başına akdi ilişkinin kanıtı niteliğinde bulunmamaktadır. Taraflar arasında eser sözleşmesi mevcut olup, eser sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklarda akdi ilişkinin varlığını ve işin yapılıp teslim edildiğini kanıtlama mükellefiyeti yükleniciye aittir. Davalı … İnşaat San.Tic.A.Ş vekili cevap dilekçesinde, akti ilişkiyi ve davacı tarafından yapılan imalatı kabul etmiş ne var ki işin süresinde teslim edilmediğini, eksik ve ayıplı işlerin bulunduğunu, davacının işi geciktirmesi nedeniyle kendisinin kira gelirinden mahrum kaldığını belirtmiştir.
Taraflarca …. tarihinde Montaj İşleri Sözleşmesi imzalanmış olup, sözleşme ile ek olarak da detayları verilmiş olan ….-A no’lu makine listesinde belirtilmiş olan tüm mal ve hizmetlerin yüklenici tarafından montajının yapılacağı, montaj bedelinin KDV hariç … TL olduğu, ödemenin aylık hakedişler ile yapılacağı, hakedişin yapılmasını ve fatura kesilmesini müteakip 3 iş günü içerisinde KDV tutarı ile birlikte peşin olarak ödeneceği, sözleşmenin imzalandığı tarihin işin alındığı tarih olarak kabul edileceği, sözleşme imzalandıktan sonra montaj süresinin ya da bedelini etkileyecek değişikliklerin bildirilmesinin işverenin sorumluluğunda olduğu, ürünlerin şantiyeye indirilmesinde işverenin sorumlu olduğu, montajın tüm masraf ve sorumluluğunun yükleniciye ait olduğu, sözleşme tarihinden itibaren 45 gün içerisinde en az 6 adet silo inşaatının eksiksiz olarak alıcı tarafından tamamlanacağı imza altına alınmış, yine aynı tarihte imzalanan Malzeme Temin Sözleşmesi ile taraflar arasında … uzun süreli kiralama ihalesi …. ton huhubat depoları yapım işi şartnamesi ve hacmine uygun olarak yapılacağı, sözleşme uyarınca ek olarak da detayları verilmiş olan …. no’lu teklifte belirtilmiş olan tüm malların ve hizmetlerin satıcı tarafından alıcıya satılacağı, bu ürünlerin … … Ofisi tarafından uzun süreli hububat depoları kiralama işi ve iş şartnamesinde yer alan kriterlere uygun olacağı, satışa konu malların bedeli KDV hariç …. USD olduğu, söz konusu bedelin … USD’sinin peşin, … USD’sinin … tarihinde peşin, geri kalan miktarın vadeleri belirtilmiş çek ile verileceği, avansın alındığı tarihin siparişin alındığı tarih olarak kabul edileceği, ürünlerin … heyetince kabulü ve teslimi sonrası … USD’nin peşin olarak ödeneceği, ödemenin veya söz konusu çeklerin TL olması durumunda ödemenin yapıldığı günkü TCMB döviz satış kurunun esas alınacağı imza altına alınmıştır.
Davacı tarafından Malzeme Temin Sözleşmesi kapsamında edimlerin … heyetince kabul ve teslimi yapıldığı, ancak … USD’nin davalı tarafından ödenmediği, montaj sözleşmesi kapsamında … TL alacaklarının bulunduğu, takibe konu faturaların her iki tarafın ticari defterlerinde kayıtlı olduğu, ancak farkın … USD tutarın tarafların defterlerine farklı TL meblağ girmesinden kaynaklandığı, söz konusu alacaklar sebebiyle başlatılan icra takibine davalı tarafından haksız olarak itiraz edildiği belirtilerek itirazın iptali ile davanın kabulüne karar verilmesi talep edilmiş, davalı tarafından imalatın eksik ve ayıplı olduğu, bu nedenle borçlarının bulunmadığı, süresinde siloların teslim edilmediği, sözleşme gereği işin …. tarihinde bitirilerek ….’ya teslimi gerekirken işin gecikmesi ve eksik ifası nedeniyle … tarihinde gerçekleştirildiği, bu nedenle aylık … TL kira gelirinden mahrum kalındığını, bu suretle borçlarının olmadığını belirterek davanın reddi talep edilmiştir.
Davacı tarafından cevaba cevap dilekçesi ile davalı tarafça inşaat işlerinin yetiştirilememiş olduğu, bu sebeple sahaya ürünlerin ilk sevkiyatının ancak … tarihinde yapılabildiği, yine inşaat işlerinin devam etiğinden sahanın uygun olmadığı, işe başlandığı tarihin bu sebeple tutanak altına alındığı, montaj işlerinin de aynı sebeple davalının kusurundan kaynaklı geç yapıldığı, eksik yapıldığı belirtilen işlerin tamamının elektrik otomasyon işleri olup sözleşmeye konu olmadığı, toplam 24 gün gecikmenin olduğu, bu gecikmelerin hava durumu ve elektrik kaynaklı olduğu, alacak farkının davalı tarafın defterlerine işlediği dolar faturalarının yıl sonları Vergi Usül Kanunu’na göre devletin tespit etmiş olduğu kur karşılığı değerin yeniden değerlemeye tabi tutmamasından kaynaklandığı belirtilerek davanın kabulüne karar verilmesi istenilmiş, davalı tarafından sunulan 2. Cevap dilekçesi ile inşaat işlerinin bitirilmesinde bir gecikme yaşansa dahi ürünlerin sevkinin davacı firma tarafından yapılması gerektiği, müvekkilden kaynaklı herhangi bir gecikme olmadığını, sözleşme uyarınca sözleşmenin imzalandığı tarihin işin alındığı tarih olarak kabul edilmesi gerektiği, davacı tarafından kesilmiş herhangi bir kur farkı faturasının olmadığını, fatura kesilmeden ticari defterlerine kur farkı faturasının yansıtılmasının mümkün olmadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Mahkememizin … tarihli celsesinde, Davacının Ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdiklerinin süresinde yapılıp yapılmadığının dolayısı ile delil niteliğine haiz olup olmadığının tespiti, B-) Davaya konu faturaların taraflar arasında malzeme temin sözleşmesi ve montaj sözleşmesi olmak üzere 2 ayrı sözleşme bulunduğu gözetilerek söz konusu faturaların her bir sözleşme açısından ticari defterlerine kayıtlı olup olmadığının kayıtlı ise kayıt tarihinin tespiti, C-) Faturalara istinaden ticari defterlerinde ödeme kaydının olup olmadığının varsa ödeme miktarı ve ödeme tarihinin her bir sözleşme açısından ayrı ayrı değerlendirilmesi de bildirilmesi var ise dayanak belgenin ibrazı, D) Daha önce bilirkişi incelemeleri yapıldığı gözetilerek sunulan bilirkişi raporları ve taraflarca yapılan itirazlar da değerlendirilmek ve dikkate alınmak suretiyle, taraflar arasındaki her bir sözleşme bakımından alacak, borç durumu, borcun kaynağı(asıl alacak-vade farkı-kur farkı) tespiti maksadıyla; bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verilmiş olup, bilirkişi tarafından sunulan …. tarihli raporda;
“Davacı tarafın…yıllarına ilişkin resmi defterlerin açılış ve kapanış defter tasdiklerinin yasal süresi içerisinde yapıldığı, Muhasebe Uygulamaları Genel Tebliği, TTK, VUK. hükümleri uyarınca; defterlerin usulüne uygun tutulduğu, muhasebe kayıtlarının zamanında ve mevzuatta öngörülen hesaplara nizami şekilde aktarıldığı, kendi içinde tüm defterlerin birbirini kapsamı bakımından doğruladığı/teyit ettiği, sahibi lehine delil teşkil ettiği, tespit edilmiştir.
Taraflar arasında imzalanan …. tarihli Malzeme Temin Sözleşmesi ve Montaj İşleri Sözleşmesi kapsamında davacı tarafından düzenlenen faturaların her bir sözleşme kapsamında ayrı ayrı USD ve TL bazlı cari hesap açılarak davaya konu faturaların ilgili hesaplara yansıtılmış olduğu, faturaların davacının resmi defterlerinde kayıtlı olduğu, her bir fatura bakımından muhasebe sisteminden de faturaların teyidi yapılarak rapor ekinde sunulan muavin hesap dökümleri ile uyumlu olduğu,
Davacı tarafından düzenlenen faturalara istinaden davacının ticari defterlerinde davalı tarafından yapılan ödemelerin her bir sözleşme kapsamında kayıtlara alınmış olunduğu görülerek, ilgili ödeme dekontlarının bir suretleri rapor ekinde sözleşme bazlı olarak sunulmuştur.
… İnşaat San.ve Tic.Aş.’nin her üç aylık geçıcı vergi döneminin kapandığı tarih itibariyle T.C. …. Bankası’nca Resmi Gazetede yayımlanan döviz alış kuru ile yabancı para borçları için değerleme yapmadığından dolayı taraflar arasında borç/alacak bakiyelerinin tutmadığı görülmüştür.
… seri nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin ”3.1 Yabancı Paraların ve Yabancı Para Cinsinden olan Borç ve Alacakların Değerlemesi” ile 283 nolu VUK.Genel Tebliği uyarınca yabancı para borç ve alacakların TCMB.ca Resmi Gazetede yayımlanan geçici vergi döneminin kapandığı tarih itibariyle döviz alış kuru üzerinden değerlemenin yapılacağı ihtiyari değil zorunluluktur.
Henüz tahsilatı yapılmamış yıl sonlarında ve geçici vergi dönemlerinde, Vergi Usul Kanunu uyarınca yapılan değerlemeler sonucu oluşan kur farkları üzerinden KDV hesaplanmaz, fatura düzenlenmez.
….Depolama Sistemleri San.ve Tic.Aş. tarafından Aksaray Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne 2018 yılı içerisinde ilgili dönemlerde yasal süresi içerisinde 7 adet belge karşılığı …. TL tutarlı Mal/Hizmeti … İnşaat San.ve Tic.Aş.’ne sattığını Form BS ile bildirmiş olduğu,
… İnşaat San.ve Tic.Aş. tarafından da Gökalp Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne 2018 yılında toplam 7 adet belge karşılığı … TL tutarlı Mal/Hizmeti…Depolama Sistemleri San.ve Tic.Aş.’den aldığını Form BA ile bildirmiş olduğu,
Ayrıca; Davacı tarafından düzenlenen faturaların, davalı tarafın sözleşme imzaladığı Yeminli Mali Müşaviri .. … tarafından düzenlenen raporlarla Tc…. Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne de sunulduğu görülmüştür.
Davacı tarafın resmi defter kayıtları, muhasebe kayıtları, cari hesap (Muavin Dökümleri) ve sözleşmeler bakımından davalı … İnşaat San.ve Tic.Aş.’den; Malzeme Temin Sözleşmesi kapsamında: … USD, Montaj İşleri Sözleşmesi kapsamında : … TL, alacaklı olduğu görüş ve kanaatine varılmıştır.
Malzeme Temin Sözleşmesi kapsamında: … USD,ye her üç aylık dönemler halinde kur değerlemesi neticesinde henüz tahsilatı yapılmadığından dolayı TL bazlı olarak … itibari ile ….-TL’ye ulaşmıştır. … USD x .. = ….-TL (… tarihli)” şeklinde rapor ibraz edildiği görülmüştür.
Mahkememizin ….tarihli celsesinde davalı ticari defterleri üzerinde inceleme yapılmasına karar verilmiş olup, bilirkişi tarafından sunulan 24.11.2022 tarihli raporda özet olarak;
“Davalı Şirketin, dava konusu işlemlerin olduğu 2018-2019-2020 yıllarına ait yasal defterlerinin açılış tasdiklerine ait bilgilerin Yevmiye, Defteri Kebir ve Envanter defterlerinin açılış tasdiklerinin Türk Ticaret Kanunların hükümlerine uygun olarak yasal süresi içinde tasdiklerinin yapıldığı görülmüştür.
Davacı şirketi malzeme temin ve montaj sözleşmesi kapsamında, yasal süresi içerisinde ilgili tarihlerde e-arşiv fatura olarak, davalı şirketi unvanına düzenlediği, davalı şirket unvanına düzenlenen faturaları tek sözleşme kapsamında ticari defterlerde kayıt altına alındığı, kayıt altına alınan faturaları tek sözleşme kapsamında muavin defterine yansıtılmış olduğu görülmüştür.

Davalı şirketi farklı tarihlerde 6,9 ve 31 yevmiye numarası ile toplamda …-TL tutarından malzeme sözleşmesi kapsamında, Davacı şirketine ödeme yapıldığı, ödemelerin defter de kayıtlı olduğu görülmüştür.
Ancak davalı şirketin tarafıma sunulan ödeme belgelerin USD para birimiyle davacı şirketine, 2017 ve 2018 yılında farklı işlem referans numaralarıyla malzeme bedeli olarak toplamda …-USD tutarında, ödeme yapıldığı, ödemenin …-USD kısmı 2017 yılında yapılmasına rağmen, …-TL olarak 2018 yılın ticari defterinde 6.nolu yevmiye numarasıyla kayıt altına alındığı görülmüştür.
Davalı şirketin, davacı … .. Depolama Sistemleri Sanayi ve Ticaret A. Ş ile olan borç/alacak ilişkilerinin tespiti amacıyla, davalı şirketin 2017-2018 yılına ait ticari fatura ve ödeme belgeleri tarafımdan incelenmiş olup ve yukarıda yer alan tablodan anlaşıldığı üzere, davalı şirketin malzeme sözleşmesi kapsamında, …-USD tutarından davacı şirketine borçlu olduğu görülmüştür.
TL tutarın borç-alacak tespiti
1-Davacı şirketin … tarihinde düzenlemiş olduğu, …-TL faturaya ilişkin, davalı şirket toplamda …-TL tutarında ödeme yapıldığı için, borç-alacak farkı (..-…) ..-TL eksik bakiye tespit edilmiştir.
2-Davacı şirketin … tarihinde düzenlemiş olduğu, …-TL faturaya ilişkin, davalı şirket toplamda …-TL tutarında ödeme yapıldığı için, borç-alacak farkı (…-…) …-TL eksik bakiye tespit edilmiştir.
3-İşlemlerin sonucundan; (…+…) = …-TL eksik bakiye tespit edilmiştir.
Montaj sözleşmesi kapsamında;
Davalı şirketin; …-TL tutarında, Davacı şirketine borçlu olduğu tespit edilmiştir.
USD-tutarın borç-alacak tespiti
1- Davacı şirketin … tarihinden düzenlemiş olduğu, …—USD faturaya ilişkin, davalı şirketi toplamda …-USD tutarında ödeme yapıldığı için, borç-alacak farkı (…-…) ..-0SD tutarında eksik bakiye tespit edilmiştir.
2- Davacı şirketin … tarihinden düzenlemiş olduğu, …-USD faturaya ilişkin, davalı şirketi ödemeye yaptığına dair belge olmadığı için, borç-alacak farkı (…-0,00) …-USD tutarından eksik bakiye tespit edilmiştir.
3- İşlemlerin sonucundan; (..+…) — …-USD tutarında eksik bakiye tespit edilmiştir.
Malzeme temin sözleşmesi kapsamında;
Davalı şirketin; ..-USD tutarında, Davacı şirketine borçlu olduğu tespit edilmiştir.
Davacı-davalı şirketleri arasındaki borç-alacak farklılığın nedeni ise; yukarıda yer alan açıklamadan anlaşıldığı üzere, davacı şirketin döviz tutarlı alacaklarını değerlemeye tabi tutulduğu, lehte oluşan kur değerlemesi sonucu oluşan olumlu kur farkları dönem gelirine ilave ettiği tespiti yer alınmasına rağmen, Bu tespite karşılık davalı şirketin döviz tutarlı borçlarını, her üç aylık geçici vergilendirme döneminde, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre, değerlemeye tabi tutulmadığı, aleyhte oluşan kur değerlemesi sonucu, olumsuz kur farkları dönem giderlerine ilave edilmediğinden kaynaklandığı, bu nedenle taraflar arasında borç- alacak farklılığı oluştuğu, oluşan farklılığın nedeni ise, kur artışlarım defter kayıtlarına yansıtılmadığı ve döviz tutarlı borçlarını yeniden değerlendirme tabi tutulmadığından kaynakladığı görüşüne varılmıştır.
Davalı şirket her üç aylık vergilendirme döneminde, kur farkların faturasına gerek bulunmadan aşağıda yer alan muhasebe kaydını,

…………………………………./…………………………………………
.. …. ZARARLARI HS. XXXXX
.. … .. Farkları
… … HS XXXXX
… … Depolama San. ve Tic. Aş.
…………………………………./…………………………………………

Yapılmış olsa idi davalı ile davacı arasında borç/alacak farkı kalmayacağı, görüş ve kanaatine varılmıştır.”şeklinde rapor ibraz edildiği görülmüştür.
Mahkememizin 22/12/2022 tarihli celsesinde, davaya konu eserin sözleşme uyarınca usulüne uygun yapılıp yapılmadığı, eksik ve ayıplı iş bulunup bulunmadığı, süresinde yapılıp yapılmadığının tespiti amacıyla bilirkişi inceleme yapılmasına karar verilmiş olup, bilirkişi heyeti tarafından sunulan … tarihli raporda sonuç olarak;
“Dava konusu işin taraflar arasında imzalanan sözleşmelere uygun olarak yapıldığı, eksik ve ayıplı bir hususun tespit edilemediği, tesisin aktif olduğu ve hali hazırda kullanıldığı, kira sözleşmesine engel bir durumun bulunmadığı, davalı tarafından davacı yükleniciye karşı ayıplı bir imalat ya da işin tespitinin ve ihbarının yapılmadığı, davacıya bu hususta net bir ihtarname keşide edilmediği, ayıp ihbarı olmadığı gibi ayıptan kaynaklanan bir talebin veya zararın olmadığı, ayıba ilişkin olarak açılmış herhangi bir davanın var olmadığı, yönünde tespitlere ulaşılmıştır.” şeklinde rapor ibraz edildiği görülmüştür.
Davalı tarafından ayıplı ve eksik ifa yapıldığı iddia edilmiş ise de dosya içerisindeki taraflar arasında imzalanan sözleşmeler, düzenlenen tutanaklar, …. ihale dosyası, dosya içerisinde bulunan kabul tutanakları, taraflar arasında gönderilen ihtarnameler incelendiğinde;
6098 sayılı TBK’nın 477/3. ( 818 sayılı BK’nın 362/3.) maddesi, “Eserdeki ayıp sonradan ortaya çıkarsa iş sahibi, gecikmeksizin durumu yükleniciye bildirmek zorundadır; bildirmezse eseri kabul etmiş sayılır.” hükmünü içermektedir. Yüklenicinin iş sahibine olan borçlarına aykırı olarak, imalini yüklendiği eserin ayıplı olması durumunda; iş sahibi, açık ayıplarda 6098 sayılı TBK’nın 474 ( 818 sayılı BK’nın 359), gizli ayıplarda ise 6098 sayılı TBK’nın 477. ( 818 sayılı BK’nın 362.) maddeleri hükümlerine uygun olarak ihbarda bulunduğu takdirde, 6098 sayılı TBK’nın 475. ( 818 sayılı BK’nın 360.) maddesinde tanınan hakları kullanabilir. Eksik iş, sözleşme ve eklerine göre yapılması kararlaştırıldığı halde tam yapılmayan iştir. Ayıplı eser sözleşmede kararlaştırılan vasıfları veya olmasından vazgeçilmez bazı vasıfları taşımayan eserdir. Diğer anlatımla ayıp, bir malda ya da eserde sözleşme ya da yasa hükümlerine göre normal olarak bulunması gereken niteliklerin bulunmaması ya da bulunmaması gereken bozuklukların bulunmasıdır. Ancak, kasten sakladığı bozukluklarla, usulüne uygun yapılan gözden geçirmede farkedilemeyecek ayıplar için yüklenicinin sorumluluğu devam eder. Eğer, meydana getirilen eserin, teslim alındığı sırada usulüne uygun yapılan gözden geçirme ile var olan bozukluğu görülmemişse, ortada gizli bir ayıbın olduğu kabul edilir. Açık ayıplar, eserin tesliminden sonra, işlerin olağan akışına göre imkân bulunur bulunmaz bizzat yapılan veya uzmanına yaptırılan gözden geçirme sonucu saptanınca, uygun sürede (TBK m.474); gizli ayıplar da ortaya çıkar çıkmaz, gecikmeksizin yükleniciye bildirilmelidir (TBK m. 477). Ayıp bildirimi süresinde yapılmadığı takdirde iş sahibi bu ayıbı örtülü olarak kabul etmiş sayılır. Eksik işler bedeli ise ihbar koşuluna ve ihbar süresine bağlı olmaksızın teslim tarihinden itibaren kural olarak beş yıllık zamanaşımı süresinde (TBK m. 147/son ) talep edilebilir. Eğer eser iş sahibinin beklediği amacı karşılamıyorsa kural olarak ayıplı yapıldığı kabul edilir. Ayıp ihbarının yazılı olarak yapılması zorunlu olmayıp süresinde ayıp ihbarının yapıldığı her türlü delille ve tanık beyanıyla dahi kanıtlanabilir. (YHGK’nın 02.02.1979 gün 1977/11-393 E. 1979/80 K. sayılı ve Dairemizin 16.01.2013 tarih ve 2012/5835 E., 2013/129 K. sayılı ilamında bu ilke ve esaslar ayrıntıları ile açıklanmıştır.) Öte yandan, YHGK’nın 13.05.2009 tarih ve 13-160 E., 185 K. sayılı ilamında da açıklandığı üzere, ayıp ihbarı kural olarak şekle tabi bulunmayıp içeriği itibariyle ayıptan karşı tarafın haberdar olmasını sağlamaya elverişli her türlü ihbarın, ayıp ihbarı olarak kabulü mümkün olup, tespit dilekçesinin ya da raporunun tebliği işleminin de ayıp ihbarı niteliğinde olduğunun kabulü gerekir. (Yargıtay (kapatılan) 15. Hukuk Dairesinin 30.06.2021 gün ve 2020/1263 Esas, 2021/3148 Karar)
….Ofisi Genel Müdürlüğü’nün … tarihli yazı cevabı incelendiğinde … ile davalı arasında kira sözleşmesi ve devir sözleşmesi imzalandığı, dayanak kira sözleşmesi uyarınca teknik şartnamede belirtilen özelliklerde … … yolu depo yerinde …. ton kapasitede bedeli kiraya veren (…. Tarım..A.Ş) tarafından karşılanarak inşa edeceği depo müştemilatı tesisleri, idari şartnamede belirtilen süreyi tamamlayarak idareye kiraya verileceği kararlaştırılmış olup, idare yetkilileri ve davalı tarafından imzalanan … tarihli teslim kabul tutanağı uyarınca işin sözleşme uyarınca eksiksiz ve kusursuz olarak yerine getirildiği, ancak teslim ve kabule engel teşkil etmeyen ekli listede belirtilen eksik ve kusurlu işlerin sözleşme süresi içerisinde tamamlanarak tekrar müracaat etmesi gerektiğinin bildirildiği, bu işlemin tamamlanmasına müteakip teslim ve kabul işleminin sonuçlandırılacağının tutanak altına alındığı, yine taraflarca imza altına alınan … tarihli tutanak ile eksik ve kusurlu işlerin tespit edildiği, eksik ve kusurlu işlerin tamamlanması için davalı tarafa 30 günlük süre verildiği, son olarak taraflar arasında düzenlenen .. tarihli tutanak ile herhangi bir eksikliğin bulunmadığı, eksikliklerin giderildiği anlaşılmıştır.
Davalı tarafından davacıya gönderilen Diyarbakır …. Noterliği’nin … tarih, … yevmiye numaralı ihtarnamesi uyarınca sözleşmeye konu işlerin tamamlanmadığı, yapılan işe dair ekte sunulan eksikliklerin … tarihinde ortak whatsapp grubunda bildirildiği, bu eksikliklerin … tarihinde tamamlanacağının aynı şekilde bildirilmesine karşın tamamlanmadığı, bu suretle … tarafından iş kabulünün yapılamadığı, ihtarnamenin tebliğinden itibaren 3 gün içerisinde eksikliklerin tamamlanması gerektiğinin bildirildiği anlaşılmıştır.
Söz konusu ihtarnameye cevaben davacı tarafından gönderilen Kartal … Noterliği’nin … tarih, …. yevmiye numaralı ihtarnamesi ile yaşanan gecikmenin kendilerinden değil bizzat iş sahibinin işletmesinden ve diğer iş ortaklarından kaynaklandığını, davalı firmanın inşaat işlerine sözleşmeye uygun olarak belirtilen tarihlerde yetiştiremediğini, bu sebeple sahaya ürünlerin ilk sevkinin ancak …. tarihinde gerçekleştirildiği, yine sahanın uygun olmaması sebebiyle ürünlerin tamamının sevk edilemediği, bundan kaynaklı olarak … tarihinde işe başlanıldığını, sözleşmenin eki olan proformanın notlar kısmında belirtilen Ateksli ekipmanların satın alma onaylarının alıcı tarafından zamanında verilmediğinden temin süresinin uzadığı, bu suretle kendilerinden kaynaklı bir gecikme olmadığının bildirildiği görülmüştür.
Mahkememizce yapılan tespitler, aldırılan bilirkişi raporları, taraflarca dosyaya sunulan bilgi ve belgeler incelendiğinde dava dışı Toprak Mahsulleri Ofisi tarafından …. tarihinde sözleşmeye konu işin eksiksiz olarak teslim alındığı, davalı tarafından her ne kadar eksik ve ayıplı iş iddiasında bulunulmuş ise de 6098 sayılı TBK’nın 474 vd.maddeleri uyarınca davalı tarafından davacıya yapılmış herhangi bir bildirimin bulunmadığı, davalı tarafından daha önce yapılan bildirimlerin davacı tarafından tamamlandığını, işin eksiksiz olarak teslim edildiğine dair tutulan tutanak çerçevesinde kabul edilmesi gerektiği, işin teslimi sonrasında davalı tarafından davacıya herhangi bir bildirimde bulunmadan ve ihtirazi kayıt bulunmadan ödemelerin yapıldığı, bu suretle davalının işin süresinde yapılmadığı, eksik ve ayıplı yapıldığına ilişkin savunmasının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
Tarafların ticari defterlerinde düzenlenen faturaların ve ödemelerin karşılıklı olarak kayıt altına alındığı, defterlerin bakiye sonucu birbirinden farklılığı davacı şirketin döviz tutarlı alacaklarının değerlemeye tabi tutulduğu, lehte oluşan kur değerlemesi sonucu olumlu kur farkının dönem gelirine ilave ettiği, buna karşılık davalı şirketin döviz tutarlı borçlarının her 3 aylık geçici vergilendirme döneminde Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre değerlemeye tabi tutmadığı, aleyhte oluşan kur farkı değerlemesinin dönem giderlerine ilave edilmemesinden kaynaklandığı, davacı tarafından davalıya Montaj Sözleşmesi kapsamında TL üzeriden 5 adet fatura düzenlendiği, Malzeme Temin Sözleşmesi kapsamında USD üzerinden 2 adet fatura düzenlendiği, davalı tarafından yapılacak ödemelerde ödeme günündeki USD kurunun esas alınarak yapılması gerektiği, davalı ticari defterlerinde faturaların … TL olarak kaydedildiği, buna karşılık … TL ödeme yapıldığı, ödeme belgeleri uyarınca USD para birimi ile davacı şirketin 2017 ve 2018 yıllarında … USD ödeme yapıldığı, ancak …. USD’lik kısmın 2017 yılında yapılmasına rağmen … TL olarak 2018 yılı ticari defterlerine işlendiği, netice olarak davalının davacıya … TL borçlu göründüğü, Malzeme Temin Sözleşmesi kapsamında … USD tutarlı faturaları ticari defterlerine kaydettiği, Malzeme Temin Sözleşmesinin 4.6 maddesi uyarınca ödeme miktarları ve ödeme tarihleri dikkate alınarak … USD ödeme gerçekleştirdiği, bu suretle malzeme temin sözleşmesi kapsamında … USD davalının davacıya borçlu olduğu, montaj sözleşmesi kapsamında davacı tarafından düzenlenen … TL faturanın davalının ticari defterlerinde kayıtlı olduğu, faturalara istinaden farklı tarihlerde … TL ödeme gerçekleştirildiği, neticeten … TL davalının davacıya borçlu olduğu anlaşılmış olup takip talebine konu miktarlar dikkate alınarak davanın kabulü ile davalı tarafından takip dosyalarına yapılan itirazların iptaline, alacak likit olduğundan İİK 67.maddesi gereğince icra inkar tazminatına hükmetmek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde karar tesis kılınmıştır.
HÜKÜM-Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere:
1-DAVANIN KABULÜ ile; Davalının Diyarbakır İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyası ve Diyarbakır İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı takip dosyasındaki itirazlarının iptali ile takibin aynı şartlarla devamına,
2- İİK.67 maddesi gereğince Diyarbakır İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyası yönünden asıl alacak tutarı üzerinden %20 oranında hesaplanan … TL icra inkar tazminatı ile Diyarbakır İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı dosyası yönünden asıl alacak tutarı üzerinden %20 oranında hesaplanan … TL icra inkar tazminatının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
3-Harçlar Kanununa göre alınması gereken … TL harçtan başlangıçta alınan alınan 59,30 TL peşin harç, .. TL bakiye karar harcı ve icra dosyalarına yatırılan toplam .. TL harcın mahsubu ile bakiye … TL harcın davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
4-Davacı kendini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesaplanan … TL ücreti vekaletin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
5-Davacı tarafından yapıldığı anlaşılan 59,30 TL başvurma harcı, 59,30 TL peşin harç, … TL bakiye karar harcı ve icra dosyalarına yatırılan .. TL harç ile … TL bilirkişi ücreti, …. TL posta, tebligat ve müzekkere ücreti olmak üzere toplam .. TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
6-6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun 18/A-(11)-(13) maddesi ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320,00-TL arabuluculuk ücretinin davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
7-HMK’nun 333. maddesi uyarınca taraflarca yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleştiğinde taraflara iadesine,
Dair, Taraf vekillerinin yüzüne karşı kararın tebliği tarihinden itibaren 2 hafta içinde Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.

Başkan Üye Üye Katip