Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BURSA BAM 5. HUKUK DAİRESİ Esas-Karar No: 2023/1501 – 2023/1468
T.C.
BURSA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
5. HUKUK DAİRESİ

DOSYA NO : 2023/1501
KARAR NO : 2023/1468

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I

VEKİLİ : Av. HULUSİ YILMAZ [16339-33976-68435] UETS
TALEP : Tevdi Mahalli Tayini
KARAR TARİHİ : 05/10/2023
KARAR YAZIM TARİHİ : 05/10/2023

Balıkesir Asliye Ticaret Mahkemesinin 2023/106 D. İş, 2023/109 Karar sayılı dosyasında verilen 12/05/2023- 12/06/2023 tarihli karar ve ek kararının istinaf incelemesi neticesinde;
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARIN ÖZETİ
TALEP: Tevdii mahalli tayini isteyen vekili, müvekkilinin donatanı olduğu 9005467 IMO Numaralı MV SUM gemisinin, Türkiye’de farklı limanlarda karşı tarafa teslim edilmek üzere 15.04.2023 tarihli 1 No’lu ve 16.04.2023 tarihli 2 No’lu konişmento tahtında Ukrayna menşeli buğday yükünü Ukrayna’nın Izmail Limanı’ndan yükleyerek seferine başladığını, 21.04.2022 tarihinde Bandırma limana vardığında TTK m. 1168 hükmüne uygun olarak yükü tahliyeye hazır olduğunu bildiren hazırlık bildirimi verdiğini, yükün Türkiye’deki alıcısı olan Baha Tarımasal Faaliyetler Sanayi Ticaret A.Ş. ile satıcısı olan NTG Commodıtıes Pte Ltd arasındaki ödemeye ilişkin ticari uyuşmazlık nedeniyle müvekkilinin halen yükü tahliye edemediğini, dava konusu yüklerin teslimi için karşı tarafın bugüne kadar konşimento ibrazında bulunmadığını, müvekkilinin taşıma sözleşmesinden kaynaklı teslim borcunu ifa etmeye hazır olmasına ve buna ilişkin gerekli bildirimi yapmış olmasına rağmen yükün alıcısı ve satıcı arasındaki kendisini asla tarafı olmadığı bir ihtilaftan dolayı yükü tahliye ve teslim edemediğini, uyuşmazlığın kendileri ile hiçbir ilgisinin bulunmamasına rağmen gemi üzerine ihtiyati haciz tesisi için mahkemeye başvurulduğunu ve 2023/99 D.İş dosyası tahtında 02.05.2023 tarihinde 1 no’lu karşı tarafın ihtiyati haciz talebininin kabul edildiğini, taraflarınca bu karara itiraz edildiğini, söz konusu yükün taşınmasına ilişkin müvekkili ile malın göndereni arasında yapılan 04.04.2023 tarihli gemi kira sözleşmesi uyarınca yükün tahliyesinin ancak ve ancak gemiyi kiralayan yükün satıcısının yazılı talimatları üzerine yapılabilmekte olduğunu, orjinal konişmentolar ibraz edilmeden yükün tahliyesinin mümkün olmadığını, yükün tahliyesine ilişkin talimat verilmediği gibi yükün gönderileni olan 1 no’lu karşı tarafın da deniz taşımacılığındaki uygulamalar gereği orijinal yani kendisine ciro edilmiş konişmentoları da ibraz etmediğini, müvekkilinin donatanı olduğu 9005467 IMO Numaralı MV SUM gemisinin halihazırda yükün alıcısı ve satıcısı tarafından depo olarak kullanılmakta olduğunu, gemide bulunan toplam yük miktarının 4.179,030 mt olduğunu, yük tahliye edilemediğinden geminin Bandırma limanından ayrılamadığını ve planlanan sonraki seferlerini gerçekleştiremediğini, SUM gemisinin yükleme tarihleri 06-08/Mayıs/2023 olarak belirlenen ve navlun bedeli 280.000 USD olan başka bir seferinin de olduğunu belirterek müvekkilinin donatanı olduğu 9005467 IMO Numaralı MV SUM gemisi ile 1 ve 2 No’lu konişmentolar kapsamında taşınan ve gemi üzerinde Bandırma Limanı açıklarında bekletilmekte olan yüklerin TTK md 1174 ve TBK md 107 uyarınca gemiden tahliyesine ve mahkemece belirlenecek mahalle tevdiine karar verilmesi talep etmiştir.
CEVAP:Karşı taraf Baha Tarımsal Faaliyetler San.AŞ vekili, müvekkilinin malın alıcısı olduğunu, konişmento ve manifesto belge asılları gemi kaptanı uhdesinde olup müvekkiline telim edilmediğini, taşımaya konu emtianın müvekkili tarafından satın alınarak bedelinin ödendiğini, konişmentoda taraf olan müvekkiline taşımaya konu emtianın teslim edilmesi gerektiğini belirterek talep konusu malın alıcısı olan müvekkiline tevdiini istemiştir.
CEVAP:Karşı taraf AG Trade Company Ltd vekili, müvekkilinin uluslararası alanda bakliyat ticareti ile uğraşan büyük bir firma olduğunu, talebe konu yükün maliki de müvekkili şirket olduğunu, emtianın müvekkil şirket tarafından DM Trade INC firmasına satıldığını, karşılığı düzenlenen fatura bedelleri ödenmeden bu kez DM Trade INC firması henüz teslimi yapılmayan emtianın Baha Tarımsal Faaliyetler San. A.Ş.’ne satılacağını belirttiğini, bunun üzerine müvekkil şirket, yükün SUM isimli gemiyle taşınması için gemi donatanı Sum Shipping And Trading Ltd. ile çarter sözleşmesi yaparak navlun bedelini ödediğini, iki ayrı yük için 04.04.2023 tarihli iki ayrı konşimento düzenlendiğini, söz konusu konşimentoların asıllarından ikişer tanesi müvekkil şirkette, birer tanesi ise geminin donatanında olduğunu, dolayısıyla DM Trade INC tarafından Ntg Commodities Pte Ltd şirketine, daha sonrasında da Ntg Commodities Pte Ltd tarafından da Baha Tarımsal Faaliyetler San. A.Ş.’ne satılan yükün bedeli ödenmediğinden müvekkil şirketin, konşimentoları teslim etmediğini, malın mülkiyeti müvekkilinden hiç çıkmadığını, müvekkil şirketin, konşimentonun yetkili hamili olduğunu belirterek talebe konu yükü konşimentonun yetkili hamili olan müvekkile teslimini istemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN 12/05/2023 TARİHLİ KARAR ÖZETİ: İlk derece mahkemesince yapılan inceleme sonucunda; aleyhine talepte bulunulanlara ait olduğu belirtilen talep konusu yükün tahliye edilemediği, yükün tahliyesinin gecikmesinin liman, gemi ve yükten kaynaklanan masrafı ve zararı artıracağı, daha fazla beklemenin taraflar açısından telafisi imkansız zararlar doğurabileceği gerekçesiyle 1-9005467 IMO Numaralı MV SUM isimli gemide 1 nolu AGT-04 23UA500530002004U5 referans numaralı ve 2 nolu AGT-06 23UA500530004961U8 referans numaralı konişmentolar uyarınca bulunan; 1,887.020 MT ve 2,292.010 MT olmak üzere toplam 4,179.010 MT, Ukrayna menşeli buğday yükünün; Talep eden tarafça yükün gemiden tahliyesi, nakliyesi, tartımı ve istifi için gerekli masraf olan 39.585,00 Amerikan Doları (USD) ile adı geçen ürünün nevi dikkate alınarak uygun koşullarda saklanabileceği antreponun ürün miktarı nazara alınarak belirlenen 1 yıllık kira ücreti olan 113.280,00 Amerikan Doları (USD) olmak üzere toplam 152.865,00 Amerikan Doları (USD)’ nin depo bedeli olarak Mahkememizin iş bu değişik iş dosyası için Balıkesir Vakıfbank Şubesinde açılacak döviz hesabına fiilen yatırılması halinde talebin kabulü ile; -TTK’nın 1174. maddesi ve TBK’nın 107 ve 109. maddesi gereğince gemiden tahliyesine ve tevdi mahalline tevdiine, 2- Asil Depoculuk ve Lojistik A.Ş’ye ait Bandırma Limanı antreposu’nun tevdi mahalli olarak tayin edilmesine karar verilmiştir.
TALEP:Karşı taraf Baha Tarımsal Faaliyetler San.AŞ vekili, müvekkili şirketin NTG Commodıtıes PTE Ltd’den, 18/04/2023 tarihinde 4150 metrik ton dökme buğday yükünü satın aldığını, söz konusu yükün “SUM” gemisi ile Izmail/Ukrayna’dan, Bandırma/Türkiye’ye taşınması husunda anlaştıklarını, mevzubahis satış sözleşmesine istinaden 15/04/2023 tarihli 1 ve 2 nolu konşimentolar tahtında yükün Bandırma’ya taşındığını, söz konusu konşimentoların orijinallerinin bulunamaması sebebi ile yük müvekkil tarafından teslim alınamadığını, donatan tarafından yükün gemiden tahliye edilerek tevdi yerine boşaltılması talebinin kabul edildiğini, yükün müvekkilleri tarafından satın alınarak mal bedelinin ödendiği konusunda herhangi bir tereddüt bulunmadığını, zira yükün müvekkil tarafından satın alındığına ve yük bedelinin tamamının ödendiğine dair ödeme belgesi (swift mesajı), taşımaya ilişkin konşimento ve yüke ilişkin vergilerin müvekkilce ödendiğine ilişkin gümrük vergi tahsil alındısı bulunduğunu, bunlara ek olarak söz konusu konşimentolar tek orijinal nüsha olarak düzenlenmiş olup konşimentoların halihazırda tevdi mahalli tayini talep eden donatanda olduğunu, müvekkilleri tarafından mal bedelinin ödenmiş olması, ilgili gümrük başvurularının yapılarak malın millileştirilmiş olması sebebiyle malın malikinin müvekkili şirket olduğunu belirterek malın ivedilikle müvekkil şirkete teslim edilmesi gerektiğini, aksi takdirde malda bozulma meydana gelme ihtimali olduğunu ve işbu durumun hem müvekkilleri hem de satıcı aleyhine sonuçlar doğuracağının ortada olduğunu, tevdi mahalli olarak belirlenen adreste bulunan yükün müvekkilleri şirkete teslim edilmesini talep etmiştir.
TALEP: 3. Kişi NTG Commodıtıes Pte Ltd vekili, müvekkilinin Baha Tarımsal Faaliyetler San. A.Ş.’ye 18/04/2023 tarihinde 4150 metrik ton dökme buğday yükünü sattığını, söz konusu yükün “SUM” gemisi ile Izmail/Ukrayna’dan, Bandırma/Türkiye’ye taşınması husunda anlaştıklarını, mevzu bahis satış sözleşmesine istinaden 15/04/2023 tarihli 1 ve 2 nolu konşimentolar tahtında yük Bandırma’ya taşındığını, söz konusu konşimentoların orijinallerinin bulunamaması sebebi ile yükün alıcı tarafından teslim alınamadığını, yükün müvekkil tarafından alıcıya satıldığı konusunda herhangi bir tereddüt bulunmadığını, zira yükün alıcısı tarafından satın alındığına ve yük bedelinin tamamının ödendiğine dair ödeme belgesi (swift mesajı), taşımaya ilişkin konşimento ve yüke ilişkin vergilerin Baha Tarımsal..AŞ tarafından ödendiğine ilişkin gümrük vergi tahsil alındısı bulunduğunu, ayrıca malın ivedilikle alıcı şirkete teslim edilmesi gerektiğini aksi takdirde malda bozulma meydana gelme ihtimali olduğunu ve işbu durumun hem müvekkil hem de alıcı aleyhine sonuçlar doğuracağının ortada olduğunu belirterek tevdi mahalli tayin edilen yerde bulunan yükün Baha Tarımsal Faaliyetler San. AŞ’ne teslim edilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN 12/06/2023 TARİHLİ EK KARAR ÖZETİ: İlk derece mahkemesince, TTK’nın 1228/1. maddesi uyarınca, konşimento, bir taşıma sözleşmesinin yapıldığını ispatlayan, eşyanın taşıyan tarafından teslim alındığını veya gemiye yüklendiğini ve taşıyanın eşyayı, ancak onun ibrazı karşılığında teslimle yükümlü olduğu senet olduğu, bu tanıma göre, taşınan emtia için bir konşimento düzenlenmişse, taşıyan, taşıdığı emtiayı ancak konşimentonun kendisine ibrazı karşılığında teslim edebiliceği, çünkü konşimento, taşınan eşyayı temsil eden ve malın zilyetliğinin devrine gerek olmaksızın onun tedavülüne imkân sağlayan bir kıymetli evrak olduğu (Emine YAZICIOĞLU, KENDER- ÇETİNGİL Deniz Ticareti Hukuku, 6. Basım, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2020)., konşimento nama, hamiline veya emre yazılabileceği, nama yazılı konşimentonun alacağın temliki hükümlerine göre, hamiline yazılı konşimentonun devri suretiyle ve emre yazılı konşimentonun cirosu suretiyle taşınan emtianın tedavülü sağlandığı (Bülent SÖZER, Deniz Ticareti Hukuku-I, 5. Basım,Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2019, s.439-441)., konşimentonun kıymetli evrak hükümlerine göre devrinin mümkün olması nedeniyle, taşınan yük üzerindeki hak sahipliği, ancak konşimentonun ibrazıyla ispat edilebileceği, yani konşimentonun, taşımaya konu eşya üzerindeki hak sahibinin teşhisi fonksiyonu olduğu (Ecehan YEŞİLOVA, Konişmentonun İspat Kuvveti, Güncel Yayınevi, İzmir, 2006, s.43-47)., konişmentonun temsil ettiği eşyanın teslimini talep hakkı, yalnızca senedin meşru hamiline ait olduğu, bu hakkın konişmentodan ari olarak ileri sürülmesi mümkün olmadığı gibi eşyanın mülkiyetinin devri için senedin devri şart olduğu, esasen taşıyan, taşıdığı yük ile ilgili olarak bir konşimento düzenlediğinde, eşyayı sadece konşimento ibraz eden kişiye teslim edeceğini, bunun dışındaki kişilere (örneğin yükletene) teslim etmeyeceğini de üçüncü kişilere taahhüt etmiş olduğu (YAZICIOĞLU, a.g.e., s.380-382)., bu taahhüt sayesindedir ki üçüncü kişilerin konşimentoya dayanarak hak iktisap etmeleri mümkün olduğu, TTK’nın 1230. Maddesinde de konşimentonun meşru hamilinin yükü teslim almaya yetkili olduğu belirtildiği, bu nedenlerle, gerçek konşimento ibraz edilmeden malın teslimi halinde, taşıyan, ileride gerçek konşimentoyu ibraz edecek kimselere karşı sorumlu olmaya devam edeceği, somut olayda ise konişmento aslının ibraz edilmediği, talep eden NTG Commodıtıes Pte Ltd Şirketinin sunduğu belgelere göre taşıma konusu malın satıcısı olduğu, bahse konu yüke ilişkin mahkemenin 2023/119 D.iş dosyasıyla 3.kişilerce sahiplik iddiasına dayalı aynı mahiyette talepte bulunulduğu, varlığı ihtilaflı ve tespite muhtaç olan bir hakkın varlığı hususunda yaklaşık ispat olgusunun gerçekleşmediği, talebin mahiyeti gereği yargılamayı gerektirir nitelikte olduğu ve uyuşmazlığı çözer mahiyette ihtiyati tedbir kararı verilemeyeceği anlaşılmakla talep konusu yükün Baha Tarımsal Faaliyetler Sanayi ve Anonim Şirketi’ne teslimi yönündeki talebin reddine karar verilmiştir.
Talep eden gemi donatanı Sum Shıppıng Tradıng Ltd vekili tarafından 12.05.2023 tarihli karara karşı; karşı taraf Baha Tarımsal Faaliyetler San.AŞ vekili tarafından 12.06.2023 tarihli ek karara karşı istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
İSTİNAF SEBEPLERİ
A-Talep eden vekilinin istinaf dilekçesinde özetle; tevdii mahalli belirlerken yükün sadece taşıyıcısı sıfatına sahip olan müvekkilinin yükün gemiden ayrılması için yapmış olduğu başvuruda, yükün tahliyesi ve depolanması için belirlenen teminat bedelinin yükün alıcısı veyahut satıcısı yerine müvekkiline yükletilmesinin doğru olmadığını, yükün cinsi göz önüne alındığında 1 yıllık uzun bir süre yükün depo edilemeyeceğini, bir aydan fazla depoda kalması durumunda bozulacağı böcekleneceği hususları değerlendirilmeden belirlenen bu teminat bedeli hayatın olağan akışına aykırı olduğunu belirterek ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılmasını istemiştir.
B-Karşı taraf Baha Tarımsal Faaliyetler San.AŞ vekilinin istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu nama yazılı konişmentoda yükün alıcısı müvekkili olup konişmento üzerindeki “ciro edilemez” kaydı ve malın hak sahipliğine ilişkin sunulan deliller kapsamında yükün müvekkile teslimi gerektiğini, konişmentonun yükleteni konumunda bulunan ve dava konusu yükü müvekkile satan “NTG Commodıtıes” şirketi yükün müvekkil şirkete teslimine muvafakat sunduğundan malın müvekkile tesliminin hukuken gereklilik arz ettiğini, müvekkil namına yazılı, ciro edilemez nitelikteki konişmento aslının dosyaya sunulmaması dürüstlük kuralına aykırı olduğu gibi mahkemece konişmento aslını elinde bulundurduğunu iddia eden tarafa konişmentonun sunulması için süre verilmemesi müvekkilin hak kaybına neden olduğunu belirterek ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılmasını istemiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE
Talep, tevdii mahalli tayini istemine ilişkindir.
Talep eden gemi donatanı, AG Trade Company Ltd ile arasında yapılan gemi kira sözleşmesi uyarınca, Ukrayna menşeli buğday emtiasını Ukrayna’nın Izmail Limanı’ndan Türkiye/Bandırma limana deniz yoluyla taşınması konusunda anlaşmaya varıldığını, 15.04.2023 ve 16.04.2023 tarihli 2 adet konişmento düzenlendiğini, varma limana varıldığında yükü tahliyeye hazır olduğunu bildiren hazırlık bildirimi verildiğini, ancak yükün alıcısı ile satıcısı arasındaki ödemeye ilişkin uyuşmazlık nedeniyle yükün tahliye edilemediği gibi yükün teslimi için alıcı firma tarafından konşimento ibrazında da bulunulmadığını, kira sözleşmesi uyarınca yükün tahliyesinin ancak ve ancak gemiyi kiralayan yükün satıcısının yazılı talimatları üzerine yapılabilmekte olduğunu, orjinal konişmentolar ibraz edilmeden yükün tahliyesinin mümkün olmadığını belirterek yükün gemiden tahliyesi ile tevdi mahalli tayinini istemiştir.
İlk derece mahkemesince 12.05.2023 tarihli karar ile talebin kabulüne ve tevdi mahalli tayinine karar verildiği, bu kez aleyhine tevdi mahalli kararı verilen Baha Tarımsal Faaliyetler AŞ emtianın kendisine teslimini talep ettiği, mahkemenin 12.06.2023 tarihli ek karar ile talebin reddine karar verildiği, 12.05.2023 tarihli karara karşı talep eden vekilince; 12.06.2023 tarihli ek karara karşı karşı taraf Baha Tarımsal Faaliyetler San.AŞ vekilince istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
İstinaf incelemesi, HMK’nın 355. maddesi uyarınca, ileri sürülen istinaf başvuru nedenleri ve kamu düzenine aykırılık yönleriyle sınırlı olarak yapılmıştır.
Bilindiği üzere, taşıyan ile gönderilen arasındaki hukuki ilişkide konşimento; taşıyan ile taşıtan arasındaki hukuki ilişkide ise navlun sözleşmesi hükümleri bağlayıcıdır. Çarter sözleşmesi taşıyanın geminin tümünün ya da bir bölümünün veya belirli bir yerini taşıtana taahhüt ederek denizde eşya taşımayı yükümlendiği sözleşmedir. Başka bir deyişle eşya taşımak amacıyla geminin bir bölümü çarter sözleşmesi ile tahsis edilir.
Somut olayda, Baha Tarımsal Faaliyetler San. AŞ (alıcı) ile NTG Commodıtıes Pte Ltd (Satıcı) arasında 4.179,030 mt ton buğday yükünün satışı konusunda anlaşmaya varıldığı, AG Trade Company Ltd (kiracı) ile Sum Shıppıng And Tradıng Ltd (Donatan/taşıyan) arasında düzenlenen 04.04.2023 Çarterparti (gemi kira sözleşmesi) ile yükün teslimi için kiracı, satıcı adına ve satıcının taahhüt etmiş olduğu yükün taşınması için gemi kira sözleşmesi/çarterparti yaptığı, dolayısıyla navlun karşılığında yükün taşınmasında donatanın/taşıyanın alıcı (gönderilen) arasında hukuki bir ilişkinin bulunmadığı, taşıyan ile konişmento hamili arasındaki hukuki ilişkide konişmento esas alınacağı, kira sözleşmesi gereğince donatanın yükün taşınması ve tahliye işlemleri bakımından gemi kiracısı olan AG Trade Company Ltd karşı sorumlu olduğu, yükün varma limanında tahliyesi ile alıcısına teslime hazır olduğu halde, gemi kiracısı/taşıtan AG Trade Company Ltd firmasının emtia bedelinin kendisine ödenmediğinden bahisle yükün alıcısına teslimi için yazılı talimat vermekten imtina ettiği, alıcı firma tarafından orjinal konişmentolar ibraz edilmeden yükün teslim edilemeyeceği, yükün tahliyesinin gecikmesinin liman, gemi ve yükten kaynaklanan masrafı ve zararı artıracağı, daha fazla beklemenin taraflar açısından telafisi imkansız zararlar doğurabileceği, talep eden gemi donatanının tevdi mahalli tayini için yapmış olduğu masraflar için talebe konu emtia üzerinde hapis ve rehin hakkı olduğu gözetildiğinde tevdi mahalli tayininde ve yükün tahliyesi ve saklanması için gereken masrafların talep edenden alınmasında usul ve yasaya aykırılık görülmediğinden her iki taraf vekilinin istinaf sebeplerinin tümünün reddi gerekmiştir.

Açıklanan bu nedenlerle talep eden gemi donatı ve karşı taraf Baha Tarımsal Faaliyetler..AŞ vekilinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçe ile;
1-Talep eden MV Sum Gemisi Donatanı Sum Shıppıng Tradıng Ltd. vekili ile karşı taraf Baha Tarımsal Faaliyetler San. Tic. A.Ş. Vekilinin istinaf kanun yolu başvurularının 6100 sayılı HMK 353/1-b-1 maddesi gereğince ayrı ayrı ESASTAN REDDİNE,
2-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 269,85 TL istinaf karar harcından peşin alınan 179,90 TL’nin mahsubu ile bakiye 89,95 TL harcın talep eden MV Sum Gemisi Donatanı Sum Shıppıng Tradıng Ltd’ den alınarak hazineye gelir kaydına,
3-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 269,85 TL istinaf karar harcından peşin alınan 179,90 TL’nin mahsubu ile bakiye 89,95 TL harcın karşı taraf Baha Tarımsal Faaliyetler San. Tic. AŞ.’ den alınarak hazineye gelir kaydına,
4-Taraflarca yapılan istinaf giderlerinin kendi üzerilerinde bırakılmasına, artan gider avansının talepleri halinde iadesine,
5-Kararın tebliğ işlemlerinin Dairemiz tarafından yerine getirilmesine,
Dair dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu, karar tebliğinden itibaren 2 hafta içinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliği ile karar verildi.05/10/2023