Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. BURSA BAM 5. HUKUK DAİRESİ Esas-Karar No: 2020/1636 – 2023/1036
T.C.
BURSA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
5. HUKUK DAİRESİ

DOSYA NO : 2020/1636
KARAR NO : 2023/1036

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I

DAVANIN KONUSU : Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ : 19/06/2023
KARAR YAZIM TARİHİ : 19/06/2023

Davacı vekili tarafından yukarıda belirtilen karara karşı istinaf kanun yoluna başvurulmuş, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 352. maddesi uyarınca yapılan ön inceleme sonucu eksiklik bulunmadığı anlaşılmış olmakla dosya üzerinden yapılan inceleme neticesinde gereği görüşülüp düşünüldü:

TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ:
Davacı vekili, faktoring şirketin olan müvekkilin faktoring sözleşmesi ile … Çelik Serv. Teks. Nak. Mob. İnş. San. Tic. Ltd. Şti.den teslim aldıkları dava konusu çeki 31/03/2016 tarihinde Fibabanka AŞ’ye ibraz ettiğini ve çekin karşılıksız olduğuna dair kaşe vurulduğunu, ibrazdan sonra çek bedeline karşılık alacağın kısmi ödemelerle 13/04/2016 tarihinde 6.750,00 TL olarak ……Ltd Şti. tarafından, CNR Emlak Danış. Pet. Ür. Yapı İnş. Oto Galeri San. Tİc. Ltd. Şti. tarafından ise 13/04/2016 tarihinde 20.000 TL olarak ve 20/04/2016 tarihinde 20.000,00 TL olarak ödendiğini, müvekkili şirketin bu ödemeleri yapılan faktoring sözleşmesi ile yetkili hamil sıfatıyla tahsil ettiğini ancak müvekkili şirketin çek bedelinin tahsil edilmesi nedeniyle çeki, … San. Tic. Ltd. Şti.ne iade ederken çekteki cirosunu sehven iptal etmediğini, takibe konu çekte de görüleceği üzere 31/03/2016 ibraz tarihinden ilk cironun Çağdaş Faktoring AŞ’ye ait olması gerekirken diğer davalı Cnr Emlak Danış Pet. Ür. Yapı İnş. Oto Galir San. Tic. Ltd. Şti.nin çeki cirolayarak 09/08/2016 tarihinde Teb Gazcılar Şubesine ibraz edilerek karşılıksız kaşesi vurulduğunu, Cnr Group Dizayn İnşaat ve Oto AŞ tarafından cirolanan çekin davalı …’ın cirosu ile takibe konulduğunu, söz konusu çekte mevcut ciro silsilesinde kopukluk mevcut olup davalı alacaklının ve diğer davalıların ciro ilişkisinin araştırılması gerektiğini, çekin bankaya ibrazından sonraki ilk cironun Çağdaş Faktoring AŞ’ye ait olması gerekirken, kötü niyetle çeki, ibrazdan sonra Cnr Ltd. Şti. ve diğer davalıların cirolandığını, davalının yetkili hamil olmadığını, dava konusu çeke istinaden müvekkili aleyhine takip başlatıldığını ileri sürerek müvekkilin Bursa 2. İcra Müdürlüğü’nün 2018/5969 E. sayılı dosyasında davalılara borçlu bulunmadığının tespiti ile kötü niyet tazminatına hükmedilmesini talep etmiştir.
Davalı … vekili, takibe konu çek üzerindeki ciro silsilesinden anlaşıldığı kadarıyla çek lehtarı Cnr Group.. Limited Şirketince ciro edilen çekin davacı yanca yetkili hamil olarak Fibabanka ibraz edildiği, karşılıksız çıktığı, çekin ciro silsilesinde geriye dönük olarak kullanıldığı ve çekin yeniden CNR Group… Ltd. Şirketinin uhdesine geçtiği, çekin bu kez yetkili hamilce Türkiye Ekonomi Bankasına ibraz edildiği, bu aşamada limited şirket iken anonim şirket olan Cnr şirketinin bedeli mukabilinde çeki müvekkiline ciro ettiğini ve müvekkilinin yetkili hamil olduğunu, davacının müvekkilinin yetkili hamil olmadığı iddialarının yersiz olduğunu savunarak davanın reddine ve icra inkar tazminatı hükmedilmesini talep etmiştir.

İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ:
Mahkemece yapılan yargılama neticesinde, davanın, Bursa 2. İcra Müdürlüğünün 2018/5969 Esas sayılı icra takibine konu çek sebebiyle borçlu olmadğının tespiti ve kötü niyet tazminat istemine ilişkin olduğu, … tarafından davacı ve diğer davalılar aleyhine 31/03/2016 keşide tarihli 46.000 TL bedelli çekin tahsili için kambiyo senetlerine özgü icra takibi başlatıldığı ve takibin kesinleştiği, çekte keşidecinin Start Gaz Ltd.Şti., lehtarının CNR Emlak Danışmanlık Ltd.Şti. olduğu, çekin arkasında sırayla lehtarın ve AEB fiması, Etabal firması, Çağdaş Faktoring ve Fibabanka AŞ’nin, CNR Emlak, CNR Group Dizayn ve …’ın cirosu olduğu, bunlardan AEB Motor Ltd.Şti., Etabal Ltd. Şti., Fİbabanka AŞ’nin ciroların iptal edildiği, çeke karşılıksız şerhi vurulduğu, bilirkişi raporuna göre davacı defterlerin usul ve yasaya uygun tutulduğu, factoring şirketi ile Etabal Çelik Ltd.Şti arasında akdedilen 11/06/2015 tarihli faktoring sözleşmesi gereği çekin kayıtlara alınmış olduğu, 01/04/2016 tarihinde çekin karşılıksız çıkması üzerine 05/04/2016 tarihinde müşteriye iade edilen çekler hesabına aktarılmış olduğu, Etabal tarafından davacıya QNB Finansbank aracılığı ile 46.870 TL ödeme yapıldığı bu ödemenin davacının Etabal ile olan cari hesap kayıtlarında mevcut olduğu, faktoring şirketi basiretli bir tacir gibi davranarak karşılıksız çıkan bu çek bedelini müşteriye iade ettikten ve bedelini tahsil ettikten sonra cirosunu iptal etmesi gerektiği, takip alacaklısı …’ın faktoring sözleşmesinin tarafı olmadığı, bu nedenle 6361 sayılı Yasa gereği davacı şirketin Etabal firması ile kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri takip alacaklısına karşı ileri süremeyeceği, kendisinden sonra gelen ciranta ve hamillere karşı bu nedenle sorumluluğu devam ettiği gerekçesiyle, davanın reddine, CNR Emlak Danışmanlığı Petrol Ürünleri San. Ve Tic. Ltd. Şti. nin nevi değişikliği sonucu ünvanın CNR Group Dizayn İnşaat ve Otomotiv AŞ olarak değiştiği, her ne kadar CNR Emlak ve CNR Gruop Dizayn’a karşı menfi tespit davası açılmış ise de, aynı olan bu şirketler tarafından davacı aleyhine başlatılan bir takip olmadığı gibi takip yapacaklarına ya da alacağın tahsili için girişimde bulunacaklarına dair dosyaya yansıyan bir bilgi ya da belge bulunmadığından bu şirketler hakkında açılan davanın hukuki yarar yokluğundan reddine dair karar vermek gerektiği, icra takibi hakkında ihtiyati tedbir kararı verildiğinden İİK 72/3 fıkrası uyarınca davalı-alacaklı …’ın kötüniyet tazminat talebinin kabulüne dair karar verilmiştir.

İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ:
İstinaf talebinde bulunan davacı vekili, müvekkili şirketin faktoring sözleşmesi ile … Çelik Serv.Teks. Nak. Mob. İnş. San. Tic. Ltd. Şti.den teslim teslim aldığı icra takibine konu çeki, 31/03/2016 tarihinde Fibabanka A..Ş’ye ibraz ettğini ve çekin karşılıksız olduğuna dair kaşe vurulduğunu, müvekkili şirketin, borçlu tarafından yapılan ödemeleri faktoring sözleşmesi ile yetkili hamil sıfatı ile tahsil ettiğini, ödemesi yapılan çekin alacak bedeli ödendikten sonra müvekkilinin çeki … San.Tic.Ltd.Şti.ne iade ederken çekteki cirosunu iptal etmediğini, bu durumdan kaynaklı yaşanan kötü niyetli icra takibine karşılık huzurdaki davanın açıldığını, takibe konu çekte ciro silsilesinin kopuk olduğunu, davalının yetkili hamil olmadığını, salt “davacının basiretli bir iş adamı gibi davranması gerekirdi” gerekçesine dayanılarak davanın reddine karar verilmiş olmasının hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, HUKUKİ SEBEPLER VE GEREKÇE:
HMK’nın 355. maddesi uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebepler ve kamu düzeni ile sınırlı olarak yapılan istinaf incelemesinde;
Dava, icra takibinden sonra açılan menfi tespit talebine ilişkin olup mahkemece yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmiş, karara karşı davacı vekilince istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.
Dava konusu TEB Bankası Bursa Gemlik Şubesine ait 6969815 çek nolu, 31/03/2016 keşide tarihli, 46.000 TL bedelli keşidecisi Start Enerji…AŞ, lehtarı Cnr Emlak…Ltd.Şti. olan çekin 31/03/2016 tarihinde davacı tarafça Fibabank AŞ aracılıyla takas merkezine ibraz edildiği ve karşılıksız çıktığı, ibraz anında alınan çek görüntüsü uyarınca çekin ilk cirantasının lehtar olan Cnr Emlak…Ltd.Şti. olduğu, sırasıyla AEB…Ltd.Şti., Etabal…Ltd.Şti. ve davacı Çağdaş Faktoring AŞ’nin cirolarının bulunduğu görülmektedir.
Davacı tarafça dava dışı Etabal …Ltd.Şti.nden alınan çekin karşılıksız çıkması üzerine bedeli ödenen çekin davacı tarafça cirosu iptal edilmeksizin dava dışı Etabal…Ltd.Şti.ne iade edildiği, Bursa 2. İcra Müdürlüğünün 2018/5969 Esas sayılı dosyasında … tarafından borçlular Cnr Elmak…Ltd.Şti., Çağdaş Faktoring AŞ, Start Enerji…AŞ ve Cnr Group AŞ aleyhine dava konusu çeke istinaden kambiyo senetlerine özgü icra takibi başlatıldığı anlaşılmaktadır.
Çek fotokopisi uyarınca 31/03/2016 tarihinde davacı tarafça ibrazdan sonra çekte Cnr Emlak…Ltd.Şti.nin cirosu bulunduğu, 09/08/2016 tarihinde Türk Ekonomi Bankası AŞ’ye ibrazı ile banka sorumluluk tutarının ödendiği daha sonra Cnr Group…AŞ’nin ve Ali Çağların cirolarının bulunduğu, AEB…Ltd.Şti.ve Etabal…Ltd.Şti.nin cirolarının iptal edildiği, Cnr Emlak…Ltd.Şti.nin 04/07/2016 tarihli ticaret sicil gazetesi uyarınca tür değiştirerek Cnr Group…AŞ olduğu görülmektedir.
Somut olayda, davacının, çeki bankaya ibrazdan sonra çek bedelini tahsil ederek çeki kendisinden önceki cirantaya iade ettiği, davacının çeki iade ettiği Etabal…Ltd.Şti.nin ve Etabal…Ltd.Şti.nden önceki ciranta AEB…Ltd.Şti.nin cirolarını iptal ettikleri ve bu şekilde çek eline geçen lehtar Cnr Group AŞ’nin çeki davalı …’a ciro ettiği ancak lehtar Cnr Group AŞ’nin bankaya ibrazından sonra çeki ciro etmiş olması nedeniyle söz konusu cironun alacağın temiliki hükümlerine tabi olduğu anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, çekin bankaya ibrazından önce ciro silsilesinde davacının, lehtar Cnr Group AŞ’den sonra yer alması nedeniyle Cnr Group AŞ’nin davacıya müracaat edemeyeceği ve lehtardan çeki alacağın temliki hükümleri uyarınca devralan …’ın da davacıdan talepte bulunamayacağı nazara alınmakla, davalı …’a yönelik açılan menfi tespit davasının kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi yerinde görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile HMK’nın 353/1-b-2 maddesi uyarınca ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davalı …’a yönelik açılan davanın kabulü ile davacının ispat edilemediğinden kötü niyet tazminatı talebinin reddine ve davalı şirket hakkında açılan davanın hukuki yarar yokluğundan reddine dair yeniden hüküm kurulmasına karar verilmiştir.

H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
I-) Davacı vekilinin istinaf isteminin KABULÜNE, ilk derece mahkemesinin yukarıda anılan kararının KALDIRILMASINA, 6100 sayılı HMK m. 353/1-b-2 hükmü gereğince YENİDEN HÜKÜM KURULMASINA, Buna göre;
1-) Davalı …’a yönelik açılan davanın KABULÜ ile davacının Bursa 2. İcra Müdürlüğünün 2018/5969 Esas sayılı icra dosyasında alacaklı olan davalı ‘a borçlu olmadığının tespitine,
2-) Davalı Cnr Group Dizayn İnş.ve Oto AŞ (eski unvanı (Cnr Emlak Danış.Pet.Ürün Yapı İnş.Oto Galeri San.Tic.Ltd.Şti.) karşı açılan davanın hukuki yarar yokluğundan REDDİNE,
3-) Davacının kötü niyet tazminatı talebinin reddine,
4-) Alınması gereken 3.879,49 TL harçtan dava açılırken peşin alınan 969,88 TL harcın mahsubu ile bakiye 2.909,61 TL harcın davalı …’dan alınarak hazineye gelir kaydına,
5-) Davacı tarafça yapılan 1.937,18 TL yargılama giderinin davalı …’dan alınarak davacıya verilmesine,
6-) Davacı taraf kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden AAÜT uyarınca tespit edilen 9.200 TL vekalet ücretinin davalı …’dan alınarak davacıya verilmesine,
7-) Yatırılan gider avansından kullanılmayarak arta kalan kısmın kararın kesinleşmesine müteakiben ve talebi halinde tarafa iadesine,
II-) 492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca peşin alınan istinaf karar harcının davacıya talep halinde ilk derece mahkemesince iadesine,
III-) Davacı tarafından istinaf başvuru aşamasında yapılan 73,50 TL yargılama giderlerinin davalı …’dan alınarak davacıya verilmesine,
IV-) İstinaf incelemesi duruşma açılmadan yapıldığından vekâlet ücreti takdirine yer olmadığına,
V-) 6100 sayılı HMK’nın 7035 sayılı Kanun ile değişik 359/4 maddesi uyarınca kararın kesin olması nedeniyle ilk derece mahkemesince taraflara tebliğine,
dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda 6100 sayılı HMK’nın m. 362/1-a hükmü uyarınca miktar itibariyle kesin olmak üzere, oybirliği ile karar verildi. 19/06/2023