Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BURSA 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2022/55 Esas – 2023/257
T.C.
BURSA
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2022/55 Esas
KARAR NO : 2023/257

HAKİM : .
KATİP : .

DAVACI : … AMAÇ MADENİ YAĞLAR VE KİMYEVİ MADDELER SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ – ……….
VEKİLİ : Av. …… – [16723-27830-..] UETS
DAVALI : … PETROL ÜRÜNLERİ NAK. SAN VE TİC. LTD ŞTİ – [25959-20548-……….] UETS
VEKİLİ : Av. ………. – Sakarya Mah. Uluyol No:63 Harun Kasapoğlu İş Hanı K:1 Osmangazi/ BURSA
DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 29/01/2020
BİRLEŞEN BURSA 1.ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ 2020/365 E. 2022/232 K. SAY. DOSYA
DAVACI :TASFİYE HALİNDE … İNŞAAT TAAHHÜT SANAYİ VE DIŞ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ – ………. Cumhuriyet Mah. Çamlıca Cad. No:17/A Genç / Bingöl Genç/ BİNGÖL
VEKİLİ : Av. ….. – [16919-19972-…….] UETS
DAVALI :………. PETROL ÜRÜNLERİ NAK. SAN VE TİC. LTD ŞTİ – [25959-20548-……..] UETS
VEKİLİ : Av. ………… – Sakarya Mah. Uluyol No:63 Harun Kasapoğlu İş Hanı K:1 Osmangazi/ BURSA
İHBAR OLUNAN :……… AMAÇ MADENİ YAĞLAR VE KİMYEVİ MADDELER SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ – ……….
VEKİLİ : Av. ……….. –

DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)ve Çek İstirdadı
DAVA TARİHİ : 16/07/2020
KARAR TARİHİ : 09/03/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 03/04/2023
Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
Dosya incelendi;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA; davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davalı tarafından keşidecisi … İnş. Taah. San ve Dış Tic. Ltd. Şti. olarak gözüken 03/12/2019 Tarihli 33.800 TL bedelli çeke istinaden davacı aleyhine Bursa 4. İcra Müd. 2019/… E sayılı dosyası ile kambiyo senetlerine özgü takip yolu ile icra takibi başlatıldığını, takip konusu çekin arka yüzünde bulunan ciranta imzası ve ciroda kullanılan kaşe davacıya ait olmadığını, ciro ve imzanın sahte olduğunu, takip konusu çek çalıntı olup bu konuda davacı tarafından İstanbul Cumhuriyet Savcılığı’nın 2019/206975 Sayılı dosyası ile yapılmış olan suç duyurusu mevcut olduğunu, ayrıca keşideci tarafından yapılmış suç duyurusu bulunmakta olduğunu, davacı şirketi temsil ve ilzama yetkili kişilerin … ve … olduğu imza sirkülerinde belirtilmiş olduğunu, imza sirkülerindeki imza ile çek üzerindeki imzanın birbirinden farklı olduğu çıplak göz ile anlaşılabilmekte olduğunu, çekteki imzaya karşı Bursa 3. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2019/888 E Sayılı dosyası ile ayrıca yetki ve imza itirazı davası açılmış olup dava halen derdest olduğu, İcra mahkemesindeki dosyada tarafımızca tedbir talebinde bulunulmuş ise de; henüz delil toplanmadığı gerekçesi ile ihtiyati tedbir talebimiz kabul edilmediğini, icra mahkemeleri dar yetkili mahkeme olup menfi tespit davasını görmeye İ.İ.K. Md. 72/3 uyarınca tedbir kararı vermeye ancak genel mahkemeler görevli ve yetkili olduğundan işbu davanın açılması zorunlu hale geldiği, çünkü; yargılama süreci içinde takibin durmaması halinde davacı şirkete uygulanacak bir haciz işlemi tüm banka ilişkilerini bozacak ve ticari olarak mahvına sebep olacağı, şirketi bağlamayan bir çekten dolayı davacının haksız yere haciz tehdidi altında bulunduğu, davacı açısından telafisi imkansız zararlar oluşabileceği, bu sakıncanın giderilebilmesi için yargılama sonuna kadar geçecek sürede takibin durdurulması yönünde tedbir talep edilmesinde hukuki ve fiili zaruret bulunduğu dikkate alınarak H.M.K. md. 209/1 ve 391 vd hükümleri uyarınca dava konusu takibin tedbiren durdurulmasına aksi durumda İ.İ.K. 72/3 uyarınca yatırılacak teminat karşılığında icra dosyasına yatırılan paranın alacaklıya ödenmemesi yönünde tedbir kararı karar verilmesini talep ettiklerini, bu nedenlerle davacının Bursa 4. İcra Müdürlüğü 2019/… E dosyasından ve takip konusu 2003689 Nolu 03/12/2019 Tarihli 33.800 TL bedelli çekten dolayı davalı şirkete hiçbir borcu olmadığının tespitine, davacıyı menfi tespit davası açmaya zorlayan takibin haksız ve kötüniyetli olması sebebi ile İ.İ.K. Md. 72/6 hükmü uyarınca %20 oranında tazminatın davalıdan tahsiline, yargılama giderleri ve vekalet ücreti davalıya tahmilen karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP; davalı tarafa usulüne uygun yapılan tebligata rağmen, cevap dilekçesi sunmadığı görülmüştür.
Mahkememizce, davanın arabuluculuk dava şartı yokluğundan usulden reddine dair verilen 30/01/2020 tarih ve 2020/224 Esas 2020/50 Karar sayılı kararın davacı vekilinin istinaf talebine istinaden Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi’nin 13/12/2021 tarih ve 2020/1167 Esas 2021/1745 Karar sayılı kararı ile kaldırılmasına karar verilerek dosyanın mahkememizce yukarıdaki esasa kaydının yapıldığı görülmüştür.
Birleşen Bursa 1. Asliye Ticaret Mahkemesi 2020/365 E. 2022/232 K. Sayılı Dosya
DAVA: davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Alacaklı … Petrol Ür. Nk. Sn.ve Tic. Ltd. Şti. tarafından müvekkil borçlu … İnşaat Taahhüt San. Ve Dı. Tic. Ltd. Şti. aleyhine,Bursa 4. İcra Müdürlüğü’nün 2019/… E. sayılı icra dosyası ile kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile icra takibi başlatıldığını, söz konusu çek 2003689 numaralı olup, Türkiye İş Bankasına ait olduğunu, çekin lehtarının … Amaç Madeni Yağlar ve Kimyevi Maddeler San. Şirketi olduğu, keşidecisi ise müvekkil şirket olduğu, müvekkil şirket bahse konu çeki Yurtiçi Kargosu aracılığıyla lehtar olan şirkete gönderdiği, ancak söz konusu çek henüz lehtar şirkete varmadan kuryeci Bayram ŞAHİN’ in çantası çalınması sonucunda kötü niyetli kişilerin ellerine ulaştığı, Bayram ŞAHİN’ in kolluk ifadesini ekte sunulduğu, dolayısıyla ciro silsilesinde kopukluk olduğundan davalı taraf yetkili hamil olmadığını, zira çekin çalınması sonucu usulsüz bir şekilde davalı şirkete ulaştığı, çek kaybolduktan sonra … Amaç Madeni Yağlar ve Kimyevi Maddeler San. İsim ve unvanının bulunduğu sahte bir kaşe basılarak ve sahte bir imza atılarak ciro edildiği, netice itibari ile çek davalı şirkete intikal ettiği, kısacası ciro silsilesinde bir kopukluk oluştuğu, müvekkil şirketin çekte bulunan şahıs ve şirketler ile herhangi bir ticari faaliyeti olmadığı, çekin lehtarı olan şirket ile bir ticareti bulunduğu, ancak dilekçede de belirttiği üzere … Amaç Madeni Yağlar ve Kimyevi Maddeler San. Şirketi adına basılan kaşe ve imza sahte olup, lehtar şirkete ait olmadığı, bu anlamda davanın … Amaç Madeni Yağlar ve Kimyevi Maddeler San. Şirketine ihbarını talep ettiklerini, söz konusu kaşe ve imzanın lehtar şirkete ait olmadığı hususu yapılacak bilirkişi incelemesi neticesinde anlaşılacağını, İstanbul CBS’ ye konuya ilişkin olarak suç duyurusunda bulunulduğu, soruşturma işlemleri henüz devam etmekte olduğu, konuya ilişkin olarak lehtar … Amaç Madeni Yağlar ve Kimyevi Maddeler San. Şirketi Bursa 3. İcra Hukuk mahkemesi 2019/888 Esas sayılı dosyası ile çekte bulunan kaşe ve imzanın kendisine ait olmadığından bahisle dava açtığı, söz konusu ciro silsilesi içerisinde içerisinde bulunan Timuçin YAPÇAL isimli şahıs icra takibi başlatıldıktan kısa bir süre sonrasında (23.12.2019) henüz kendisine tebliğ edilmeden icra dairesine yazılı olarak başvurarak ” hakkımda başlatılan icra takibinden haberdar oldum. Söz konusu takibe, borca ve evraktaki imzama bir itirazım bulunmamakta olup ödeme emrinin tarafıma dairenizde tebliğ edilmesi neticesinde lehime olan tüm sürelerden feragat ediyorum. Söz konusu takip hakkımda kesinleştirilsin.” şeklinde beyanda bulunduğu, bu durum bile aslında söz konusu takibin muvazaalı olduğunun başlı başına göstergesi olduğu, müvekkil şirket işbu çek dolayısıyla çok ciddi sıkıntılar yaşadığı, söz konusu çekin kötü niyetli olarak ele geçririlmesi ve takibe konulduğu hususu göz önüne alınarak söz konusu icra takibinin teminatsız olarak durdurulmasına karar verilmesini, mahkeme aksi kanatte ise müvekkilin ticari faaliyetlerinin zora girmemesi için teminat miktarının takdiren en alt seviyeden belirlenmesine karar verilmesini talep ettiklerini, bu nedenlerle, Bursa 4. İcra Müdürlüğü’nün 2019/… E. Sayılı icra takibinin teminatsız olarak durdurulmasına ve neticeten iptaline, çekin istirdadına, davalının %20 den aşağı olmamak üzere kötü niyet tazminatına mahkum edilmesini ve müvekkil şirketin borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP; davalı tarafa usulüne uygun yapılan tebligata rağmen, cevap dilekçesi sunmadığı görülmüştür.
DELİLLER; Bursa 4. İcra Müdürlüğü’nün 2019/… Esas sayılı icra takip dosyası ve takibe konu çek aslı, Bursa 3. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2019/888 Esas sayılı dosyası, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 2019/199720 Soruşturma sayılı dosyası, ticaret sicil kayıtları, davacı … Amaç Madeni Yağlar ve Kim. Mad. San. Ve Tic. Ltd. Şti. ‘yi temsile yetkili kişilerin imza incelemesine esas alınan imza örekleri ile imzalarının bulunduğu belge asılları, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı,
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Asil Dava; Davacı aleyhine Bursa 4. İcra Müdürlüğünün 2019/… esas sayılı dosyasında kambiyo senedinden kaynaklı takip nedeniyle borçlu olmadığının tespitine ilişkin menfi tespit davası olduğu anlaşılmıştır.
Birleşen Dava; Davacı aleyhine Bursa 4. İcra Müdürlüğünün 2019/… esas sayılı dosyasında kambiyo senedinden kaynaklı takip nedeniyle borçlu olmadığının tespitine ilişkin menfi tespit ve çekin istirdatı istemine ilişkindir.
Mahkememizce, Bursa 4. İcra Müdürlüğü’nün 2019/… Esas sayılı icra takip dosyasının celp ve incelenmesinde; davalı … Petrol Ür. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. Tarafından, 19/12/2019 tarihinde, davacılar … İnşaat Taahhüt San. ve Dış Tic. Ltd. Şti. ve … Amaç Madeni Yağlar ve Kim. Mad. San. Ve Tic. Ltd. Şti. İle dava dışı Timuçin Yapçal ve … aleyhine, Türkiye İş Bankası İstanbul Çarşı-Avcılar şubesine ait 2003689 seri numaralı 03/12/2019 keşide tarihli 33.800,00 TL bedelli kambiyo senedinden kaynaklı; 33.800,00 TL asıl alacak, 249,98 TL işlemiş avans faizi, 1.690,00 TL çek tazminatı, 101,40 TL komisyon olmak üzere toplam 35.841,38 TL tutar üzerinden kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takip başlatıldığı görülmüştür.
Mahkememizce, 2020/139 D.İş sayılı dosya üzerinden verilen 30/01/2020 tarihli ara karar ile, davacı vekilinin ihtiyati tedbir talebinin, İİK’nun 72.maddesi kapsamında; icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yolu ile de olsa icra takibinin durdurulmasına karar verilemeyeceğinden yerinde görülmeyen icra takibinin durdurulması isteminin reddine, İİK’nun 72/3. maddesi kapsamında icra takibine konu edilen tutarın %15’i oranında nakdi teminatın ya da aynı tutarda kesin-süresiz muteber bir banka teminat mektubunun sunulması halinde icra veznesine yatan paranın alacaklıya ödenmeme yönünde ihtiyati tedbirin kabulüne, teminat bedelinin yatırılması halinde ilgili icra müdürlüğüne kararın infazı için yazı yazılmasına karar verildiği, davacı vekili tarafından teminatın yatırıldığı, Mahkememizce bu konuda Bursa 4. İcra Müdürlüğü’nün 2019/… Esas sayılı dosyasına müzekkere yazıldığı görülmüştür.
Mahkememizce, … Amaç Madeni Yağlar ve Kim. Mad. San. Ve Tic. Ltd. Şti. Yetkilileri … ve …’ye ait imza örneklerinin alınması için, İstanbul Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesi’ne talimat yazıldığı ve İstanbul 14. ATM’nin 2022/15 Talimat sayılı dosyası ile, şirket yetkilisi … ve …’nün imza örneklerinin alınarak fiziki olarak dosyamıza gönderildiği görülmüştür.
Mahkememizce, … Amaç Madeni Yağlar ve Kim. Mad. San. Ve Tic. Ltd. Şti. Yetkilileri … ve …’ye ait imzaların bulunduğu Ziraat Bankası, Kağıthane İlçe Nüfus Müdürlüğü, İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü, Akbank, Beyoğlu 59. Ve 43. Noterliği, İstanbul 34. Noterliği’ne müzekkere yazılarak belge asıllarının fiziki olarak dosyamıza celbedildiği görülmüştür.
Mahkememizce davaya konu çek aslının celp edilip incelemesinde; Türkiye İş Bankası İstanbul Çarşı-Avcılar şubesine ait 2003689 seri numaralı 03/12/2019 keşide tarihli 33.800,00 TL bedelli çekte, lehtar … Amaç Madeni Yağlar ve Kim. Mad. San. Ve Tic. Ltd. Şti. Olup, … İnşaat Taahhüt San. ve Dış Tic. Ltd. Şti. Tarafından keşide edildiği, çekin arkasında sırasıyla,… Amaç Madeni Yağlar ve Kim. Mad. San. Ve Tic. Ltd. Şti., …, … ve … Petrol Ür. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin cirolarının bulunduğu, 03/12/2019 tarihinde ibrazı üzerine, karşılığı kısmen 10,46 TL bulunmakta olup, Diyarbakır 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2019/479 Esas sayılı kararı ile ihtiyati tedbir bulunduğundan herhangi bir işlem yapılmadığına dair Türkiye İş Bankası A.Ş Yeniyol Şubesi’nin ‘nin kaşesinin bulunduğu görülmüştür.
Mahkememizce; Dosyanın Grafolog bilirkişiye tevdi ile, dosyaya celp edilen evrak asılları ve davacı Şirket yetkilileri … ve …’nün mahkememizce alınan imza örneklerinin davaya konu çekteki imza örnekleri ile karşılaştırılmak sureti ile davaya konu çekteki … Amaç Madeni Yağlar ve Kim. Nak San Tic Ltd. Şti kaşesi üzerine atılı imzanın şirket yetkilileri … ve … el ürünü olup olmadığı yönünden rapor düzenlenmesine karar verildiği, bu nedenle dosya tüm ekleri ile birlikte konusunda uzman Grafolog bilirkişi Halil Mutlu’ya teslim edilmiş olup, bilirkişinin 07/11/2022 tarihli raporunu dosyaya ibraz ettiği görülmüştür.
07/11/2022 tarihli bilirkişi raporunda özetle; tetkik konusu T. İŞ BANKASI Avcılar/İstanbul Şubesine ait, İSTANBUL-03/12/2019 keşide yeri ve tarihli,
keşideci … İnşaat Taahhüt Sanayi Ve Dış Tic. Ltd. Şti. imzalı, 2003689 çek numaralı ve “33.800” TL. değerindeki çekin arka yüzünde 1.ciranta
… Amaç Madeni Yağlar Ve Kimyevi Madenler San…içerikli kaşe basımı üzerinde atılı olan imza ile … ve …’nün dosyada mevcut mukayese imzalarının, Çeşitli Optik Aletler (miscope Foransic Uv-ır Filtreli Mikroskop, Uv-ır Büyüteç-m.n. Hs525, 325-420 Nm Uv-ır Lamba, 100x Mikroskop-s.n:1500522, 400x Hdmı Kameralı Mikroskop, 400x Dijital Mikroskop, Renk Analizi Yazılımı Çeşitli Lup) Altında Ve Bilgisayar Ortamında Adli Grafolojik Ve Grafometrik Metodlarla ayrı ayrı yapılan karşılaştırılmalarında; imzaların genel şekli ve tersim tarzları, İmzaların başlama ve bitim yerleri, imzalardaki buklelerin yapısı, İşleklik ve meyilleri, Dönüşler, Kaligrafik-karakteristik özellikler gibi Grafolojik Bulgular yönünden aralarında farklılıklar olduğu görülmüş olup, tetkik konusu T. İş Bankası Avcılar/İstanbul Şubesine ait, İstanbul-03/12/2019 keşide yeri ve tarihli, keşideci … İnşaat Taahhüt Sanayi Ve Dış Tic. Ltd. Şti. imzalı, 2003689 çek numaralı ve “33.800” TL. değerindeki çekin arka yüzünde 1.ciranta … Amaç Madeni Yağlar Ve Kimyevi Madenler San…içerikli kaşe basımı üzerinde atılı olan imzanın, mevcut mukayese imzalarına atfen; … ve … eli ürünü olmadığı kanaatine varıldığı yönünde görüş ve kanaat bildirilmiştir.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; Bursa 4. İcra Müdürlüğü’nün 2019/… Esas sayılı icra dosyasında, davalı … Petrol Ür. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından, 19/12/2019 tarihinde, birleşen dosya davacısı keşideci … İnşaat Taahhüt San. ve Dış Tic. Ltd. Şti. ve davacı lehtar … Amaç Madeni Yağlar ve Kim. Mad. San. Ve Tic. Ltd. Şti. hakkında uyuşmazlığa konu çek nedeniyle kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile icra takibi yapılmıştır.
Davacı ve birleşen dosya davacısı tarafından, davacı … Amaç Madeni Yağlar ve Kim. Mad. San. Ve Tic. Ltd. Şti. lehine keşide edilerek düzenlenen davaya konu çekin … Amaç Madeni Yağlar ve Kim. Mad. San. Ve Tic. Ltd. Şti. gönderilmek üzere kargoya verildiği, söz konusu çekin … Amaç Madeni Yağlar ve Kim. Mad. San. Ve Tic. Ltd. Şti.’ye teslim edilmeden kargoda kaybolması üzerine Diyarbakır 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2019/479 E. Sayılı dosyasında çek iptal davası açılarak Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’ne ilan verildiğini ve ödeme yasağı kararı verildiği, şikayet sonucu İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 2019/199720 soruşturma sayılı dosyasında hırsızlık suçundan soruşturmanın yürütüldüğü görülmüştür.
Mahkememizce benimsenen gerekçeli ve denetime elverişli bilirkişi raporuna göre, dava konusu çekte yer alan lehtara ilişkin imzaların şirket yetkililerine ait olmadığı tespit edildiği, lehtar … Amaç Madeni Yağlar ve Kim. Mad. San. Ve Tic. Ltd. Şti. yetkileleri tarafından düzenlenmeyen ciro sebebiyle lehtarın sorumlu olmayacağı, cironun geçersizliğine ilişkin itirazın mutlak defii olup herkese karşı ileri sürüleceğinden Mahkememizce, asıl dava yönünden davanın kabulü ile davacının davalıya davaya konu çek sebebiyle borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş; ayrıca yasal koşulları oluşmadığından kötü niyet tazminatı isteminin de karar verilmiştir.
Birleşen dava yönünden uyuşmazlık, keşidecinin çeki elinde bulunduran hamile karşı çek bedelinden sorumlu olup olmadığı, ayrıca çeki elinde bulunduran hamilin davaya konu çeki davacı keşideciye geri vermekle yükümlü olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
Çeklerin devrinin nasıl yapılacağı 6102 sayılı TTK’nın 788. maddesinde poliçeden ayrı ve özel olarak düzenlenmiştir. Bu maddeye göre açıkça “emre yazılı” kaydıyla veya bu kayıt olmadan belirli bir kişi lehine ödenmesi şart kılınan bir çek, ciro ve zilyetliğin geçirilmesiyle devredilebilir. Keza 6102 sayılı TTK’nın 818. maddesinin göndermesi ile aynı Kanun’un 684. maddesine göre, ciro ve zilyetliğin geçirilmesi ile çekten doğan bütün haklar devrolunur. Çek üzerindeki hakkın bir başkasına devri için ciro ve kişiye çekin zilyetliğinin geçirilmesi gerekir. Ciro ise 6102 sayılı TTK’nın 683. maddesine göre, çek arka yüzüne veya çeke bağlı olan ve “alonj” denilen bir kâğıt üzerine yazılması ve ciranta tarafından imzalanması ile mümkündür. Bu nedenle cirantanın imzasını taşımayan ciro geçerli ciro sayılmaz. Böyle bir ciro ise çek üzerinde bulunan hakkın devrini sağlamaz.
Çekte hak sahibi olabilmek için yetkili hamil olmak gerekir. 6102 sayılı TTK’nın 790. maddesine göre, cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır. Bu maddeden de anlaşıldığı üzere bir çeki elinde bulunduran kişi yetkili hamil olduğunu yani çek üzerindeki hakkın kendisine ait olduğunu çek üzerinde bulunan birbirini takip eden geçerli ciro zinciri ile ispat edebilir. Çek üzerindeki cirolar birbirini takip etmiyor veya ciro zincirinde bulunan cirolardan biri geçersiz veya sahte olması dolayısı ile ciro zincirinde kopukluk olması durumunda çekteki hak, kopukluktan sonraki kişilere geçmeyeceği için ciro zincirinde kopukluk olan çeki elinde bulunduran hamil yetkili hamil sayılamaz. Yetkili hamil olmadığı için de ciro zincirinin koptuğu kişiden itibaren ciranta ve keşideciden talepte bulunamaz. Her ne kadar çeki elinde bulunduran kişi yetkili hamil olduğunu ispat edememiş olması nedeniyle yani ciro zincirinde kopukluk olması durumunda kopukluktan önceki lehtar ve keşideciye gidemez ise de, 6102 sayılı TTK’nın 677. maddesinde ki; “Bir poliçe, poliçe ile borçlanmaya ehil olmayan kişilerin imzasını, sahte imzaları, hayali kişilerin imzalarını veya imzalayan ya da adlarına imzalanmış olan kişileri herhangi bir sebeple bağlamayan imzaları içerirse, diğer imzaların geçerliliği bundan etkilenmez.” düzenlemesi karşısında “imzaların istiklali (bağımsızlığı) ilkesi” gereği ciro zincirinin kopmasından sonraki cirantalara başvurabilir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 792. maddesindeki, “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790 ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” şeklindeki düzenlemenin, çeki elinde bulunduran kişinin geçerli ve birbirini takip eden cirolarla yetkili hamil olduğunu ispat etmesi durumunda ancak çeki kötü niyetli veya ağır kusurlu olarak iktisap etmesi durumunda iade ile mükelleftir.
Mahkememizce alınan bilirkişi raporu ile çekteki lehtarın cirosunun sahte olduğu anlaşıldığına göre, 6102 sayılı TTK’nın 684. ve 788. maddeleri uyarınca geçerli bir ciro bulunmadığından çek üzerinde bulunan hakkın çekte ciranta olarak görünen …’e devrinin gerçekleşmediği böylece çek üzerinde hakkı olmayan …’in yaptığı ciro ile de çekteki hakkın sonraki ciranta ve çeki elinde bulunduran davalı … Petrol Ür. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ye geçmediği anlaşılmaktadır.
Bu durumda davalı … Petrol Ür. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin 6102 sayılı TTK’nın 790. maddesine göre yetkili hamil olduğunu birbirini takip eden geçerli ciro zinciri ile ispat edemediği, bir başka anlatımla lehtar cirosunun sahteliği ile ciro zincirinde kopukluk olması nedeniyle yetkili hamil olduğunu kanıtlayamadığından ciro zincirindeki kopukluktan önceki lehtar ve keşideciye başvurma hakkı bulunmamaktadır.
Somut olayda, lehtarın cirosunun sahte olması nedeniyle birbirini takip eden geçerli ciro zinciri olmadığı için davalı … Petrol Ür. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin 6102 sayılı TTK’nın 790. maddesine göre yetkili hamil olduğunu yani kendisine çek üzerinde bulunan hakkın geçtiğini ispat edemediğinden aynı Kanun’un 792. maddesine göre ispat yükünün davacı keşidecide olduğu düşünülemez, çünkü 6102 sayılı TTK’nın 792. maddesindeki düzenleme, çeki 6102 sayılı TTK’nın 788. maddesine göre geçerli bir ciro ile hakkın devredildiği ve yine 6102 sayılı TTK’nın 790. maddesine göre birbirini takip eden geçerli ciro zinciri ile ispat eden yetkili hamiller içindir.
Bu durumda çeki elinde bulunduran davalı … Petrol Ür. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin, çekteki lehtarın cirosunun sahte olması nedeniyle çekteki hakkın geçerli ve birbirine bağlı ciro zinciri ile hak sahibi olduğunu ispat edemediğinden ve keşideciye başvuru hakkı bulunmadığından birleşen dava yönünden de menfi tespit talebine yönelik davanın kabulü ile, davacının davalıya karşı davaya konu çek sebebiyle borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş; ayrıca yasal koşulları oluşmadığından kötü niyet tazminatı isteminin de reddine karar verilmiştir. Birleşen dava yönünden çek istirdadı istemine ilişkin yapılan değerlendirmede ise, davacı … İnşaat Taahhüt San. ve Dış Tic. Ltd. Şti.’nin davaya konu çekte keşideci olup yetkili hamil olmadığı gibi, davalıKapanca Petrol Ür. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin, çeki kötü niyetle iktisap ettiğini ya da iktisapta ağır kusuru bulunduğu ispat edilemediğinden birleşen dava yönünden çek istirdatı talebine yönelik davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerekmiştir.
HÜKÜM; Gerekçesi ve ayrıntısı yukarıda açıklandığı üzere;
1-ASIL DAVA YÖNÜNDEN;
A) Davanın KABULÜ ile, Bursa 4. İcra Müdürlüğünün 2019/… Esas sayılı icra takip dosyasına konu Türkiye İş Bankası Çarşı- Avcılar İstanbul/Şubesine ait, 2003689 seri nolu, 03.12.2019 keşide tarihli, 33.800,00-TL bedelli çek sebebiyle davacı … Amaç Madeni Yağlar ve Kim. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. ‘nin davalıya borçlu olmadığının TESPİTİNE, takibin davacı borçlu yönünden DURDURULMASINA, karar kesinleştiğinde takibin davacı borçlu yönünden İPTALİNE,
Yasal koşulları oluşmadığından kötü niyet tazminatı isteminin REDDİNE,
B)-Harçlar yasası gereğince alınması gereken 2.308,88-TL karar ve ilam harcından peşin alınan 577,22-TL harcın mahsubu ile bakiye 1.731,66-TL harcın davalıdan alınarak hazineye İRAT KAYDINA,
C)-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT 13/1-2 uyarınca belirlenen 9.200,00-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
D)-Davacı tarafından yapılan 853,92-TL harç, 375,00-TL bilirkişi ücreti ve 327,35-TL tebligat giderinden oluşan toplam 1.556,27-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
2-BİRLEŞEN DAVA YÖNÜNDEN;
A) Çek istirdatı talebine yönelik davanın REDDİNE,
B) Menfi tespit talebine yönelik davanın KABULÜ ile, Bursa 4. İcra Müdürlüğünün 2019/… Esas sayılı icra takip dosyasına konu Türkiye İş Bankası Çarşı- Avcılar İstanbul/Şubesine ait, 2003689 seri nolu, 03.12.2019 keşide tarihli, 33.800,00-TL bedelli çek sebebiyle davacı … İnşaat Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Ltd. Şti.’nin davalıya borçlu olmadığının TESPİTİNE, takibin davacı borçlu yönünden DURDURULMASINA, karar kesinleştiğinde takibin davacı borçlu yönünden İPTALİNE,
Yasal koşulları oluşmadığından kötü niyet tazminatı isteminin REDDİNE,
B)-Harçlar yasası gereğince alınması gereken 2.308,88-TL karar ve ilam harcından peşin alınan 577,22-TL harcın mahsubu ile bakiye 1.731,66-TL harcın davalıdan alınarak hazineye İRAT KAYDINA,
C)-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT 13/1-2 uyarınca belirlenen 9.200,00-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
D)-Davacı tarafından yapılan 639,42-TL harç, 375,00-TL bilirkişi ücreti ve 453,81-TL tebligat giderinden oluşan toplam 1.468,23-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
E)-Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT 13/1-2 uyarınca belirlenen 9.200,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya VERİLMESİNE,
3-Kesinleşme süreci tamamlanana kadar masraf avanslarının kullanılabileceği nazara alınarak kararın kesinleşmesinden sonra yazı işlerince yapılacak hesaba göre asıl ve birleşen dosyada artan avansların yatıran tarafa İADESİNE,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İstinaf Kanun Yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.09/03/2023
Katip
¸e-imzalıdır

Hakim
¸e-imzalıdır