Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. BURSA 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2022/180 Esas – 2022/156
T.C.
BURSA
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2022/180
KARAR NO : 2022/156

HAKİM :….
KATİP …..

DAVACI : … TARIM MİMARLIK MÜHENDİSLİK İNŞAAT TAAHHÜT SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ – ….
DAVALI : …HİZMETLERİ ANONİM ŞİRKETİ – …. UETS
DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 15/09/2021
KARAR TARİHİ : 15/02/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 15/02/2022
Mahkememize ait 2021/680 esas sayılı dosyasından tefrik edilen eldeki davanın yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dilekçesinde özetle; müvekkil … Tarım Mimarlık Müh. İnş. Taah. San Ve Tic. Ltd. Şti. ile davalı … Ürünleri San. Tic. Ltd. Şti. arasında 05.12.2019 tarihinde protokol yapılarak muhtelif ağaç fidelerinin yetiştirilmesi ve nakliyesi konusunda anlaşmaya varıldığını, davalı … Ltd. Şti.’nin yetiştirip 2020 yılı Haziran ayında teslim edeceği ağaç fideleri için müvekkil şirket tarafından avans olarak …Bankası Kestel Şubesine ait 20.12.2020 tarihli 33.948,60.-TL.lik çek verildiğini, ancak günü geldiğinde ağaç fideleri teslim edilmemiş ve avans olarak verilen çekin bedelsiz kaldığını, davalı şirket ile yapılan görüşmelerde, müvekkil şirketten avans olarak aldıkları çeki cirolayarak kullandıklarını, 20.12.2019 tarihli protokol ile 25-28 Kasım 2020 tarihleri arasında Antalya’da yapılacak olan … Tarım Fuarına katılmak için fuar organizasyon firması olan diğer davalı …Hizmetleri A.Ş.’ye verdiklerini, ancak koronavirüs salgınından dolayıoluşan pandemi ve seyahat kısıtlamaları nedeniyle fuarın iptal edildiğini, bu nedenle bedelsiz kalan çeki fuar firmasından alarak iade edeceklerini söylediklerini, ödeme günü yaklaşmasına rağmen çek iade edilmeyince müvekkil şirket tarafından, Gürsu Noterliği’nin 08.12.2020 tarih ve…. Yevmiye nolu ihtarnamesi gönderilerek bedelsiz kalan çekin iade edilmesi; aksi taktirde hukuki yollara müracaat edileceğinin belirtildiğini, buna rağmen ödeme yapılmayınca taraflarınca Bursa 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2020/…E sayılı dosyası ile Menfi Tespit ve İstirdat davası açıldığını, Bölge Adliye Mahkemelerinde farklı yönde verilen kararlarla ilgili uyuşmazlıkların giderilmesi için, Yargıtay 19. H.D. tarafından verilen 13.02.2020 tarih ve 2020/85 E. 2020/454 K sayılı kararında, “…ticari nitelikteki menfi tespit davalarında dava açılmadan önce arabuluculuğa gidilmesinin zorunlu olmadığına ve arabulucuya gidilmiş olmasının bir dava şartı olmadığına …” dair karar nedeniyle taraflarınca arabulucuya başvuru yapılmadığını, ancak mahkemenin Yargıtay kararının aksine, arabulucuya başvuru yapmanın dava şartı olduğu ve bu şartın yerine getirilmediği gerekçesi ile davayı usulden reddettiğini, bunun üzerine çekin vurulmasını ve ticari kariyerinin sarsılmasını istemeyen müvekkilinin, bedelsiz kalan çek bedelini ödemek zorunda kaldığını, kambiyo senetlerinin düzenlenmesine vesile olan temel alacak ifa, ibra, takas, satılan malın ayıplı çıkması nedeniyle iade edilmesi veyasatılan malın teslim edilmemiş olması gibi nedenlerle karşılıksız kalabilmekte olduğunu, temel alacağın sona ermesi, herhangi bir nedenle doğmaması veya hükümsüz olması gibi durumlarda kambiyo senedi bedelsiz hale gelir ve kambiyo borçlusuna ifaya karşı koyma hakkı vereceğini, dolayısıyla yasal dayanağını TBK 125/2 maddesinden alan senet borçlusu, temel borç ilişkisindeki karşı edimin ifa edilmemesi nedeniyle sözleşmeden dönebilecek ve bedelsizliğe dayalı olarak menfi tespit davası açabileceğini, keşideci … Ltd. Şti. ile lehtar … Ltd. Şti. arasında çek düzenlenmesini gerektiren temel ilişkinin sunulan ağaç fidesi yetiştirilmesi konusunda taraflar arasında yapılan 05.12.2019 tarihli protokol olduğunu, çekin cirolanarak el değiştirmesindeki temel ilişkinin ise Lehtar … Ltd. Şti.’nin 25-28 Kasım 2020 tarihleri arasında Antalya’da yapılacak … Tarım Fuarına katılmak için …i A.Ş. ile aralarında yaptıkları 20.12.2019 tarihli protokol olduğunu, ancak … Ltd. Şti.’nin 05.12.2019 tarihli protokol doğrultusunda ağaç fidelerini teslim etmeyerek keşideci olan müvekkili şirkete karşı edimini yerine getirmediğini, … Fuarcılık A.Ş’nin ise, fuarın iptal edilmesi nedeniyle çeki ciro yoluyla teslim aldığı diğer davalı lehtar… TarımLtd.Şti.ye karşı edimini yerine getirmediğini, böylece gerek keşideci ile lehtar arasındaki temel ilişki nedeniyle, gerekse lehtar ile yetkili hamil arasındaki temel ilişki nedeniyle ifa gerçekleşmediğini, temel alacağın karşı edimi yerine getirilmediği için çekin bedelsiz kaldığını, eldeki davada da lehtar … Ltd. Şti.,… Tarım Fuarına katılabilmek için, yani aralarındaki başka bir borç ilişkisinden doğan borcunu ifa etmek amacıyla ciro ettiğini ve 20.12.2019 tarihli protokol ile çeki … Fuarcılık A.Ş.ye teslim ettiğini, ancak tarım fuarının iptal edilmesi nedeniyle, bu borç ilişkisinden doğan ve hamil tarafından yerine getirilmesi gereken karşı edimin yerine getirilemediğini, böylece fuarın iptal edilmesi nedeniyle temel alacağın eksik hale geldiğini ve davaya konu çekin sadece lehtar açısından değil, yetkili hamil açısından da bedelsiz hale geldiğini, lehtar ile yetkili hamil arasındaki temel borç ilişkisinden doğan temel alacağın artık mevcut olmaması ve çekin yetkili hamil tarafından da bedelsiz hele gelmesi nedeniyle söz konusu çekin iade edilmesi gerektiğini, ancak buna rağmen bedelsiz kalan çekin bankaya ibraz edildiğini ve davalı şirket tarafından tahsil edildiğini, böylece temel alacağın karşılığı olan edimini yerine getirmediği halde kendisi için bedelsiz kalan çeki tahsil eden yetkili hamilin bile bile borçlunun zararı için hareket ettiğini ve sebepsiz zenginleştiğini, böyle bir durumda bile bile borçlunun zararına hareket eden kötü niyetli hamile karşı, keşidecinin de her zaman şahsi def’ilerini ileri sürerek gerek kendi temel borç ilişkisinden dolayı gerekse lehtar ile hamil arasındaki temel borç ilişkisinden dolayı bedelsizlik iddiasında bulunma hakkı olacağını, dolayısıyla ciro yolu ile devralmış olsa bile, temelde TBK m. 77’de düzenlenen sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayanarak, bedelsiz kalan çeki ödemekten kurtulmak amacıyla, yetkili hamile karşı da İİK m. 72/1 anlamında menfi tespit davası açılmasında hukuki yararının varlığı kabul edileceğini, çekin, emre veya hamiline değil de nama yazılı olarak düzenlenmesi halinde, kamu güvenine dayanmaktan çıkacağı için, şahsî nitelikteki def’iler, senedi sonradan devralan hamillere karşı da ileri sürülebileceğini, zira nama yazılı senetlerin devrinin, TBK 183 vd. maddelerinde belirtilen alacağın devri hükümlerine tabi olduğunu, nama yazılı çekte keşideci, yalnızca doğrudan doğruya münasebeti bulunan lehtara karşı kambiyo taahhüdü üstleneceğini, bu nedenle keşidecinin devredene karşı haiz olduğu tüm kişisel defilerini, devralana karşı herhangi bir sınırlama ile karşılaşmaksızın ileri sürebileceğini, müvekkil şirket tarafından keşide edilen çekin 05.12.2019 tarihli Fide Üretim Sözleşmesi ile davalı … Ldt. Şti.’ye verildiğini, ancak şirketin edimini yerine getirmediğini ve böylece çekin bedelsiz kaldığını; aynı çekin lehtar tarafından cirolanarak 20.12.2019 tarihli Alan Kiralama Formu sözleşmesi ile fuara katılmak için diğer davalı … Fuarcılık A.Ş.yeverildiği, ancak tarım fuarının iptal edilmesi nedeniyle yetkili hamil açısından da çekin bedelsiz kaldığının sabit olduğunu, buna rağmen bedelsiz kalan çekin kötü niyetli hamil tarafından kullanıldığını ve karşılığının bankadan tahsil edilmek suretiyle sebepsiz zenginleştiğini, müvekkili şirket tarafından keşide edilen ve bedelsiz kalan …Bankası Kestel Şubesine ait 20.12.2020 tarihli 33.948,60.-TL.lik çek nedeniyle borçlu olunmadığının tespitine, ödenmek zorunda kalınan 33.948,60.-TL.çek bedelinin, ödeme tarihinden itibaren reeskont faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilendavalılardan istirdatına, yargılama giderleri ile ücreti vekaletin davalılara yüklenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının, 25-28 kasım 2020 tarihleri arasında Antalya’da yapılacak olan … Tarım Fuarının koronavirüs salgınından dolayı oluşan pandemi ve seyahat kısıtlamaları nedeniyle fuarın iptal edildiği ve bu nedenle çekin bedelsiz kaldığına yönelik iddiaları asılsızdır. fuarın iptal edilmesi söz konusu olmayıp fuar organizasyonu 24-27 kasım 2021 tarihine ertelendiğini, müvekkil şirket ile … arasındaki sözleşmeye konu fuar organizasyonu iptal edilmemiş olup ; pandemi tedbirleri kapsamında yetkili merciler tarafından pandemi koşulları nedeniyle getirilen seyahat kısıtlamaları sonucunda söz konusu fuarın organizasyon tarihi 24-27 Kasım 2021 tarihine ertelendiğini, davacı yan tarafından sunulan fuar iptal duyurusu olduğu iddia edilen belge incelendiğinde açıkça görüleceği üzere başlığı dahi “… Fuarı Yeni Tarih” iken ve içerisinde fuarın 24-27 Kasım 2021 tarihine ertelendiğinin açıkça belirtilmiş olmasına rağmen, bu belgenin karşı taraf vekili tarafından fuar iptali olarak nitelenmesi gerçeğe aykırı olup iyiniyetten de uzak olduğunu, müvekkil şirket ile … arasında imzalanan 20.12.2019 tarihli sözleşmenin (genel koşul ve şartları sözleşmesinin) Stant Alanı Tahsisi ve Kullanım Hakkı başlıklı 3.3. Maddesi “Kiralayan, Mekân’ın yeri ve/veya boyutunu, Fuar’ın açılış saatlerini, Fuar’ın süresini ve uzunluğunu, Fuar’ın kurulacağı tarih veya tarihleri, Kiracı’ya kiralananStant Alanı’nı ve bu alanın bulunduğu yeri, Fuar’ın genel yerleşim planını, Fuar alanına giriş ve çıkış noktalarını ve Fuar ile ilgili diğer tüm teknik veya idari detayları belirleme ve gerektiğinde bunlar üzerinde değişiklik yapma hakkına sahiptir.” şeklinde olup, müvekkil şirket sözleşmenin anılan maddesi kapsamında yetkili merciilerin pandemi sebebiyle seyahat kısıtlamaları getirmesi sonucunda fuar tarihini erteleme hakkını zorunlu nedenlerle kullanmış olup, sözleşmenin feshi ya da müvekkil şirketin üstlenmiş olduğu edimi yerine getirmemesinin söz konusu olmadığını, bu nedenle fuarın iptal olduğu iddiasıyla söz konusu çekin bedelsiz kaldığı iddiasının asılsız olduğunu, davacı yanın iddialarını kabul etmemekle beraber müvekkil şirkete karşı defi ileri sürme hakkı bulunmadığını, … ile aralarındaki sözleşmenin ifa edilmemesine bağlı olarak, müvekkil şirkete ciro edilmiş çek üzerinde herhangi bir hak iddia edebilmesi mümkün olmadığını, kambiyo senetleri her ne kadar temelinde bir ilişki barındırsa da temel ilişkiden bağımsız bir kıymetli evrak olup, temel ilişkiden kaynaklanan defilerin, söz konusu çeki iyiniyetli olarak ciro yolu ile elde eden müvekkil şirkete karşı ileri sürülmesi mümkün olmadığını, müvekkili şirketin, ifasını üstlendiği sözleşme karşılığında ciro yolu ile elde ettiği davaya konu çekin iadesi veyahut tahsil edilen bedelin iadesi gibi bir yükümlülüğü bulunmamakta olduğunu düzenlenen çek bakımından borçlu olarak gözüken davacı şirketin … ile kendi aralarındaki ilişkiden dayanan defileri müvekkil şirkete karşı ileri sürebilmesinin söz konusu olmadığını, davacı taraf her ne kadar keşideci ile lehtar arasındaki temel ilişki nedeniyle ve lehtar ile yetkili hamil arasındaki temel ilişki nedeniyle ifanın gerçekleşmemiş olduğunu iddia ederek temel alacağın karşı edimi yerine getirilmediği için çekin bedelsiz kaldığını ileri sürmüş olsa da müvekkil şirket yönünden bu iddia asılsız olup, müvekkil şirkete karşı husumet yöneltilemeyeceğini, müvekkil şirket ile … arasındaki temel ilişki kapsamında sözleşmenin geçerliliğini koruduğu sabit halde olup, müvekkil şirketin sözleşme kapsamında üstlendiği yükümlülükleri yerine getirmemesinin söz konusu olmadığını, davacı yanın iddia ettiği gibi fuarın iptal edilmesi söz konusu olmayıp, pandemi koşulları dolayısıyla yetkili merciilerin aldığı karar doğrultusunda fuar 24-27 Kasım 2021 tarihine ertelendiğini, müvekkil şirket ile … arasındaki sözleşmesel ilişki geçerliliğini korumakta olduğunu, davacı taraf (keşideci) ile lehtar … arasındaki temel ilişkinin ise, kambiyo senetlerinin temel ilişkiden bağımsız olması ve müvekkil şirketin söz konusu çeki ciro yolu ile elde etmiş olması nedeni ile müvekkil şirketi bağlamadığını, bu nedenle davacının lehdar ile aralarındaki ilişkiden dolayı müvekkil şirkete husumet yöneltmesinin mümkün olmadığını belirterek haksız davanın müvekkil şirket yönünden reddine, yargılama harç ve giderleri ile vekalet ücretinin davacı tarafa tahmiline karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
HUKUKİ NİTELENDİRME, DELİLLER VE GEREKÇE;
Dava; mahkememizin yetkili olup olmadığı, davacı tarafça sözleşme gereği verilen çekin bedelsiz kalıp kalmadığı, davalı … Ürünleri LTD ŞTİ tarafından sözleşme gereği fide teslim yükümlülüğünün yerine getirilip getirilmediği, davacının ödenen çek bedelinin istirdadı talebinin yerinde olup olmadığına ilişkin istirdat davasıdır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 6. maddesinde; “Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.” 10.maddesinde; “Sözleşmeden doğan davalar, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabilir.” 17.maddesinde; “Tacirler veya kamu tüzel kişileri, aralarında doğmuş veya doğabilecek bir uyuşmazlık hakkında, bir veya birden fazla mahkemeyi sözleşmeyle yetkili kılabilirler. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça dava sadece sözleşmeyle belirlenen bu mahkemelerde açılır.” hususu düzenlenmiş ve hüküm altına alınmıştır.
Davalı …. … Fuarcılık ve Gösteri Hizmetleri Anonim Şirketi vekilinin mahkememizin 14/02/2022 tarihli oturumunda alınan beyanında ticaret sicil adresi itibari ile mahkememizin bu davaya bakmaya yetkili bulunmayıp … Anadolu Asliye Ticaret Mahkemeleri yetkili olduğunu beyan ettiği, yetki itirazında bulunulduğu, genel yetkili mahkeme gerçek ya da tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi olduğu, ayrıca sözleşmeden doğan davalarda ifa yeri mahkemesininde de dava açılabileceği hüküm altına alınmış, dava konusu somut olayda davalı …. … Fuarcılık ve Gösteri Hizmetleri Anonim Şirketi’nin sözleşmenin tarafı olmadığından sözleşmenin ifa yeri itibari ile davacı yerleşim yeri Mahkemelerinin yetkili olacağına dair HMK Hükmünün bu davalı …Hizmetleri AŞ. Yönünden uygulanamayacağından davanın ….. … Fuarcılık ve Gösteri Hizmetleri AŞ. Yönünden tefriki ile bilahare yetki itirazının kabulü ile yetkisizlik kararı vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm tesis olunmuştur.
HÜKÜM:Ayrıntısı ve yasal gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
Davalı ….. … Fuarcılık ve Gösteri Hizmetleri Anonim Şirketi yönünden yapılan yetki itirazının KABULÜ ile mahkememizin YETKİSİZLİĞİNE,
Yetkili mahkemesinin … Anadolu Asliye Ticaret Mahkemeleri olması nedeni ile dosyanın HMK’nın 20. Maddesi uyarınca kararın kesinleşmesinden itibaren 2 haftalık süre içinde talep edilmesi halinde yetkili … Anadolu nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
HMK’nun 331. Maddesi gereğince harç ve yargılama giderlerinin yetkili mahkemece KARARA BAĞLANMASINA,
Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İstinaf Yargı yolu açık olmak üzere karar verildi.15/02/2022

Katip …
e-imza

Hakim ….
e-imza