Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. BURSA 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2021/625 Esas – 2022/1105
T.C.
BURSA
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2021/625 Esas
KARAR NO : 2022/1105

HAKİM :
KATİP :

DAVACI : … TIBBİ ÜRÜNLER VE CİHAZLAR SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ –
VEKİLİ : Av.
DAVALI :… –
VEKİLİ : Av.
DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) ve Çek İstirdadı
DAVA TARİHİ : 02/09/2021

BİRLEŞEN BURSA 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ’NİN 2021/908 E. 2021/1116 K.

DAVACI : … MEDİKAL LABORATUAR MALZ.SAN. TİC. A.Ş. –
VEKİLLERİ : Av.
Av.
DAVALI :1- … GIDA ORMAN ÜRÜNLERİ VE İNŞAAT MALZEMELERİ PAZARLAMA DIŞ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ
DAVALI :2- … –
VEKİLİ : Av.
DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 06/10/2021
KARAR TARİHİ : 27/10/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 28/11/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
Dosya incelendi;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA; davacı … Tıbbi Ürünler ve Cihazlar Sanayi Ticaret Limited Şirketi vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirketİN Bursa’da uzun yıllardır medikal sektöründe hizmet veren saygın bir kuruluş olduğunu, ticari iştigal gereği çek keşide etmekte gerek kamu hastanelerine ve gerekse özel hastanelere tıbbi sarf malzemeleri temini sağlamakta olduğunu, bu anlamda ticari ilişkileri gereği müvekkili şirket dava dışı … Medikal Lab. Malz. San. Tic. A. Ş.’ ye Akbank Çekirge şubesinden alınan Z9074318 Seri Nolu ve 20.08.2021 vadeli 141.000,00 TL bedelli çeki keşide ederek bu şirkete göndermiş olduğunu, müvekkili şirket sonrasında anılan bu çekin teslimatı sonrasında dava dışı … Medikal Lab. Malz. San. Tic. A. Ş.’ den çekin zayii olduğunu öğrenmiş ve çekin zayii olması sebebi ile 10.05.2021 tarihinde, İstanbul 13. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2021/303 Esas sayılı dosyası ile kendilerinin çek iptali davası açtığını öğrendiğini, müvekkili şirket, dava dışı … Medikal Lab. Malz. San. Tic. A. Ş.’den çeklerin zayii olduğunu öğrendikten kısa bir süre sonra anılan bu çekin bankalara sordurulduğu bilgisine muhatap bankanın bildirmesi üzerine ulaşıldığını, ayrıca muhatap banka zayii olan bu çekin ikiz çek olarak tabir edilen şekilde çoğaltıldığı bilgisine ulaşmış olduğunu, bunun üzerine müvekkili şirket derhal Bursa Cumhuriyet Başsavcılığına 07.05.2021 tarihinde suç duyurusunda bulunduğunu ve Bursa Cumhuriyet Başsavcılığının 2021/41151 Haz. Nolu dosyası üzerinde halen derdest olduğunu, müvekkili şirket kendisine ait olan çeki kötü niyetli olarak ele geçiren ve çeki çoğaltan ilgili kişilerden tek tek şikayetçi olduğunu, Savcılık dosyasında olağan şüphelilerin adı geçmekte ve tahkikat devam etmekte olduğunu, zayii nedeni ile çek iptali davası başvurusu ve Bursa Cumhuriyet Başsavcılığına yapılan şikayet başvurusundan yaklaşık 3 ay sonra anılan çekin vadesi gelmiş ve çekin ortaya çıkmış olduğunu, anılan bu çek davalı … tarafından 20.08.2021 tarihinde Akbank T. A. Ş. Adana Şubesine ibraz edilmiş ve çekin arkasına yukarıda adı geçen İstanbul 13. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2021/303 E. nolu dosyasından ödemeden men kararı olması sebebi ile çekin ödenmediği kaşe edilmiş olduğunu, çeki bankaya ibraz eden … çekin üzerinde müvekkili firma iletişim bilgileri olduğu halde müvekkili şirketi hiçbir şekilde aramadan kötü niyetli olarak anılan çeki Bursa 4. İcra Müdürlüğünün 2021/6821 E. nolu dosyası ile icraya koymuş olduğunu ve bu icra dosyasından ödeme emri müvekkili şirkete 26.08.2021 tarihinde tebliğ edildiğini, dava dışı … Medikal La. Malz. San. Tic. A.Ş’nin anılan icra dosyasında borçlu olması sebebi ile ve takibe konu çekteki kaşe ve imzanın sahte olması nedeni ile imzaya itiraz davası ve menfi tespit-çek istirdadı davası ikame hazırlığında olduklarını öğrendiklerini, ikame edilecek olan bu dava dosyalarının bilgileri öğrenildiğinde mahkemeye bildirileceğini, zira bu davalar T.T.K. 790 maddesi gereğince ciroların birbirine bağlı olmadığını ve sahte kaşe ve imza kullanıldığının ortaya çıkacağını, bu sebep ile esas nosu henüz oluşmamış bu dava dosyalarının, esas numarasının öğrenilmesi ve Sayın Mahkemenize bildirilmesi sonrasında bu dosyaların bekletici mesele yapılmasını ve menfi tespit davası ile iş bu davanın birleştirilmesini talep ettiklerini, müvekkili şirketin borçlu olmadığı çek iptali davası, savcılık soruşturması, imzaların sahte olması ve bu konuda dava açılmış olması ayrıca müvekkili şirketin iyi niyete istinaden dava dışı … Medikal Lab. Malz. San. Tic. A. Ş.’ ye dava konusu çekin bedelini 24.08.2021 tarihinde banka üzerinden ödemesi sebepleri ile resmen ispatlandığını, dava konusu çekin dava dışı … Medikal Lab. Malz. San. Tic. A. Ş.’ ye 24.08.2021 tarihinde ödendiğini gösteren banka dekontu suretini sunduğunu, davalı …’ın takip hakkı olmadığını ve müvekkili şirketin davalıya bir borcu olmadığını, anılan tüm bu sebeplerle; öncelikle teminat istenmeden, mahkeme aksi kanaatte ise uygun göreceği bir teminat mektubu veya icra dosyasına verilecek bir teminat mektubunun davalı alacaklıya ödenmeden takibin tedbiren durdurulmasını, dava dışı … Medikal Lab. Malz. San. Tic. A. Ş. tarafından ikame edilecek imzaya itiraz davasının ve menfi tespit davasının dosya numarası öğrenilip bildirildiğinde bu dosyaların bekletici mesele yapılmasını ve menfi tespit davası ile iş bu davanın birleştirilmesini, dava konusu çek üzerinde ödemeden men kararı olması ve çek iptali davası açılmış olması ayrıca Bursa Cumhuriyet Başsavcılığında dolandırıcılık ve sahtecilikten açılmış bir soruşturma dosyasının mevcut bulunması karşısında davalının ağır kusurlu ve kötü niyetli olduğu düşünüldüğünde T.T.K. 790 maddesi gereğince hak sahipliğini ispat edemediği ve yetkili hamil olmadığı anlaşıldığından , İ.İ.K. 168/3 maddesi gereğince dava konusu çekin kambiyo senedi vasfına haiz olmadığı ve yukarıda anlatılan gerekçeler ile müvekkili şirketin borçlu olmadığı İ.İ.K. 169/a/1 maddesi gereğince sabit olduğundan , şartları oluşan ve sübut bulan davamızın kabulüne, davalı aleyhine %20’den aşağı olmamak üzere kötü niyet tazminatına hükmedilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP; davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacı şirket takibe konu olan çek hakkında ödeme yasağının olduğunu ileri sürerek iş bu davayı açmış ise de ödemeden men yasağının konulması takip hakkına engel olmadığını, ciro silsilesinde bozukluk bulunmayıp müvekkili yetkili hamil olduğunu, bu sebeple icra takip hakkı bulunduğunu, takibe konu olan çekin kambiyo vasfında herhangi bir engel bulunmadığını, bu hususta Yargıtay’ın yerleşmiş kararlarında olduğu gibi takip konusu çekte ödemeden men yasağının bulunması alacaklı hamilin çek karşılığını alamadığı alacağını takibe koyma hakkında herhangi bir engel bulunmadığını, keşideci ve lehtar arasındaki sözleşme bakımından; bahse konu olan senette müvekkil üçüncü kişi olup ciranta konumunda olduğunu, keşideci ve lehtar arasındaki yapılmış olan sözleşmeyi bilme, çekin zayii olup olup olmadığını, ödeme yapıldığını bilme zorunluluğu olmadığını, müvekkili bahse konu olan bonoyu ciro yoluyla devralmış iyiniyetli üçüncü kişi olup keşideci ve lehtar arasındaki def’ilerin, tarafımıza karşı ileri sürülmesi mümkün olmadığını, yani keşidecinin lehdara yapmış olduğu ödemeyi ileri sürmüş ise de üçüncü kişi olan yetkili hamile yani müvekkile karşı ileri süremeyeceğini, müvekkili tarafa ciro edilmiş bu çekin tüm unsurları bulanmakta olup geçersizliğini öne sürecek hiçbir husus bulunmadığını, kaldı ki bu iddiaları müvekkile karşı öne sürmesi mümkün olmadığını, davacı şirket aralarında geçen alım satım sözleşmesi sebebi ile anlaştıklarını işbu çeki keşideci … firması tarafından kargo yoluyla yollandığını fakat … Medikal Laboratuar Malz.San. Tic. A.Ş. tarafından teslim alınmadığı gibi soyut iddialar öne sürse de bu iddia tamamı ile alacağın tahsilini uzatmaya yönelik olup icra takibini sürüncemede bırakmak amacıyla öne atılmış iddialar olduğunu, çekin yollandığı kargo firmasının kayıtlarında teslim edildiği gözükmekte olmasına rağmen teslim alınmadığını beyan etmelerinin sebebi muallak olup, bununla birlikte zaten alacaklı müvekkilin çekin zayii olup olmadığı araştırma yükümlülüğü bulunmadığını, takibe konu olan işbu çek müvekkile ciro edilmiş olup her ne kadar davacı şirket imza itirazında bulunsa da müvekkili bu çeki ciro yoluyla devralmış olup çek üzerindeki paraf davacıya ait olup davacı şirketin mukayeseye medar imza örnekleri incelendikten sonra davacı şirketin iddialarının gerçeklikten uzak olduğunun ortaya çıkacağını, anılan tüm bu sebeplerle; davanın reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen Bursa 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2021/908 E. 2021/1116 K. sayılı dosyasında;
DAVA; Davacı … Medikal Laboratuar Malz. San. Tic. A.Ş vekili dava dilekçesinde özetle; Davacıya ait olduğu iddia edilen 141.000,00 TL bedelli çekteki borcu ödemediği gerekçesiyle hakkında davalı tarafından Bursa 4 İcra Müdürlüğünün 2021/6821 Esas sayılı icra dosyası ile kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip başlatıldığını, 02/09/2021 tarihinde ödeme emrinin davacı tarafa tebliğ edildiğini, haciz yolu ile başlatılan takibe konu çekteki imzanın davacı şirketin yetkilisi … Ramazan Şakar ‘a ait olmadığını, takibe konu çekin 24/04/2021 tarihinde davacı şirkete aralarında Medical Malzemeleri alım satım sözleşmesi sebebi ile ticari ilişki bulunan … Tıbbi Ürünler ve Cihaz San. Tic. Ltd. Şti. Tarafından keşide edildiğini ve Yurtiçi Kargo ile davacı şirkete gönderildiğini , 29/04/2021 tarihinde teslim edildiği gözükmesine karşın davacı şirket çalışanlarından kimsenin çeki teslim almadığını, çek yaprağının zayi olması sebebiyle 10/05/2021 tarihinde İstanbul 13 Asliye Ticaret Mahkemesinin 2021/303 Esas sayılı dosyası ile iptal davacı açıldığını ve çek üzerine ödeme yasağı konulduğunu, çekin davacı şirkete teslim edilmeden kaybolduğunu, davacı şirketin sadece … firması ile aralarında ticari ilişki bulunduğunu, keşideci ve takip borçlusu … firması tarafından davalı borçlular aleyhine hem menfi tespit hem de istirdat davası açılmış olup Bursa 3 Asliye Ticaret Mahkemesinin 2021/625 Esas sayılı dosyası ile görüldüğünü ve tedbir taleplerinin kabul edildiğini beyan etmekle davanın kabulünü, çek miktarının %20 si oranında kötü niyet tazminatına hükmedilmesini, tedbir talebinin kabulü ile vekalet ücreti ve yargılama giderlerinin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP; Davalılar … ve … Gıda Orman Ürünleri ve İnşaat Malzemeleri Pazarlama Dış Ticaret Limited Şirketi’ne usulüne uygun tebligata rağmen cevap dilekçesi sunmadıkları görülmüştür.
DELİLLER; Bursa 4. İcra Müdürlüğü’nün 2021/6821 Esas sayılı dosyası ve takibe konu çek aslı, İstanbul 13. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2021/303 Esas sayılı dosyası, Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 2021/41151 Soruşturma sayılı dosyası, Bursa 5. İcra Hukuk Mahkemesinin 2021/566 esas sayılı dosyası, BA/BS formları, ticaret sicil kayıtları, imza incelemesine esas davacı … Medikal Laboratuar Malz. San. Tic. A.Ş yetkilisine ait imza örnekleri ile imzalaının bulunduğu belge asılları, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı,
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Asıl ve birleşen davanın Bursa 4. İcra Müdürlüğünün 2021/6821 esas sayılı dosyasında kambiyo senedinden kaynaklı takip nedeniyle borçlu olmadığının tespitine ilişkin menfi tespit davası ile ayrıca asıl dava yönünden çek istirdatı istemine ilişkindir.
Mahkememizce, Bursa 4. İcra Müdürlüğü’nün 2021/6821 Esas sayılı icra takip dosyasının celp ve incelenmesinde; davalı … vekili tarafından, 22/08/2021 tarihinde, davacılar … Tıbbi Ürünler ve Cihazlar Sanayi Ticaret Limited Şirketi ve … Medikal Laboratuar Malz. San. Tic. A.Ş. İle davalı … Gıda Orman Ürünleri ve İnşaat Malzemeleri Pazarlama Dış Ticaret Limited Şirketi aleyhine, Akbank Çekirge şubesine ait Z9074318 seri numaralı 20.08.2021 ödeme tarihli 141.000,00 TL bedelli kambiyo senedinden kaynaklı toplam 155.665,74 TL tutar üzerinden takip başlatıldığı görülmüştür.
Mahkememizce, 03/09/2021 tarihli ara karar ile, Davacı vekilinin ihtiyati tedbir talebinin, İİK’nun 72.maddesi kapsamında; icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yolu ile de olsa icra takibinin durdurulmasına karar verilemeyeceğinden yerinde görülmeyen icra takibinin durdurulması isteminin reddine, İİK’nun 72/3. maddesi kapsamında icra takibine konu edilen 155.665,74-TL’nin %15’i oranı olan 23.349,86-TL nakdi teminatın ya da aynı tutarda kesin-süresiz muteber bir banka teminat mektubunun sunulması halinde icra veznesine yatan paranın alacaklıya ödenmeme yönünde ihtiyati tedbirin kabulüne, teminat bedelinin yatırılması halinde ilgili icra müdürlüğüne kararın infazı için yazı yazılmasına karar verildiği, davacı vekili tarafından teminatın yatırıldığı, Mahkememizce bu konuda Bursa 4. İcra Müdürlüğü’nün 2021/6821 Esas sayılı dosyasına müzekkere yazıldığı görülmüştür.
Birleşen dosyada, 11/10/2021 tarihli tensip ara kararı ile,takipten sonra açılan menfi tespit davalarında tedbiren takibin durdurulmasına karar verilemeyeceğinden tedbir talebinin reddine, İİK’nun 72/3. maddesi kapsamında icra takibene konu edilen tutarın %15’i oranında nakdi teminatın ya da aynı tutarda kesin-süresiz muteber bir banka teminat mektubunun sunulması halinde icra veznesine yatan paranın alacaklıya ödenmeme yönünde İhtiyati Tedbirin kabulüne, teminat bedelinin yatırılması halinde ilgili icra müdürlüğüne kararın infazı için yazı yazılmasına karar verildiği, davacı vekili tarafından teminatın yatırıldığı, Mahkemece bu konuda Bursa 4. İcra Müdürlüğü’nün 2021/6821 Esas sayılı dosyasına müzekkere yazıldığı görülmüştür.
Mahkememizce, … Medikal Laboratuar Malz. San. Tic. A.Ş yetkilisine ait imza örneklerinin alınması için, Bakırköy Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesi’ne talimat yazıldığı ve Bakırköy 5. ATM’nin 2021/110 Talimat sayılı dosyası ile, şirket yetkilisi … Ramazan Şakar’ın ait imza örneklerinin alınarak fiziki olarak dosyamıza gönderildiği görülmüştür.
Mahkememizce, … Medikal Laboratuar Malz. San. Tic. A.Ş yetkilisine ait imzaların bulunduğu belge asıllarının celbi için, Ziraat Bankası, Muğla İl Sağlık Müdürlüğü ve Küçükcekmece Tapu Müdürlüğüne müzekkere yazılarak belge asıllarının fiziki olarak dosyamıza celbedildiği görülmüştür.
Mahkememizce davaya konu senet aslının celp edilip incelemesinde; Akbank Çekirge Şubesine ait, Z9074318 seri numaralı, 20/08/2021 keşide tarihli, keşidecisi … Tıbbi Ürünler ve Cihazlar Sanayi Ticaret Limited Şirketi ve lehtarı … Medikal Lab. Malz. San. Tic. A.Ş. Olan 141.000,00 TL bedelli çek olduğu, çekin arkasında sırasıyla, … Medikal Lab. Malz. San. Tic. A.Ş. (1. ve 2. ciranta), … Gıda Orman Ürünleri ve İnşaat Malzemeleri Pazarlama Dış Ticaret Limited Şirketi ve …’ın cirolarının bulunduğu, 20/08/2021 tarihinde ibrazı üzerine, İstanbul 13. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 07/06/2021 tarih ve 2021/303 Esas sayılı kararı gereğince ödemeden men yasağına istinaden ödeme yapılmadığına dair Akbank T. A.Ş’nin kaşesinin bulunduğu görülmüştür.
Mahkememizce; dosyanın Grafolog bilirkişiye tevdi ile davaya konu çekteki imza ile birleşen dosya davacısı … Medikal Labarotuvar Malzemeleri San Tic Ve A.Ş yetkilisinin mahkememizce celp edilen ve alınan imza örnekleri karşılaştırılmak suretiyle davaya konu çekteki ciranta … Medikal Labarotuvar Malzemeleri San Tic Ve A.Ş altındaki imzanın şirket yetkilisinin el ürünü olup olmadığı yönünde rapor tanzim edilmesine karar verildiği, bu nedenle dosya konusunda uzman Grafolog bilirkişi Halil Mutlu’ya teslim edilmiştir.
03/08/2022 tarihli bilirkişi raporunda özetle; tarafına tevdi olunan, tetkik konusu Akbank
Çekirge Şubesine ait, Bursa-20/08/2021 keşide yeri ve tarihli, keşideci …
Tıbbi Ürünler ve Cihz. San. Tic. Ltd. Şti. imzalı, Z9074318 çek numaralı ve
141.000/Yüzkırkbirbin” TL. değerindeki çekin ön yüzündeki keşideci imzası ve arka
yüzünde 1 ve 2. ciranta ‘… Medikal Laboratvar Malz…’ içerikli kaşe basım
izleri üzerinde atılı olan imzalar ile … Ramazan Şakar’ın dosyada bulunan
mukayese imzalarının, çeşitli optik aletler (miscope foransic uv-ır
filtreli mikroskop, uv-ır büyüteç-m.n. hs525, 325-420 nm uv-ır lamba,
100x mikroskop-s.n:1500522, 400x hdmı kameralı mikroskop, 400x dijital
mikroskop, renk analizi yazılımı çeşitli lup) altında ve bilgisayar
ortamında adli grafolojik ve grafometrik metodlarla ayrı ayrı yapılan
karşılaştırılmalarında;
imzaların genel şekli ve tersim tarzları, İmzaların başlama ve bitiş yerleri,
imza içerisindeki el hareketlerinin yapılışları, işleklik ve meyilleri, dönüşler,
kaligrafik-karakteristik özellikler gibi grafolojik bulgular yönünden;
inceleme konusu çekin ön yüzünde keşideci … Tıbbi Ürünler ve
Cihz. San. Tic. Ltd. Şti. adına atılı olan imza ile çekin arka yüzündeki 1 ve 2. ciranta
… Medikal Laboratvar Malz…’ içerikli kaşe basım izleri üzerinde atılı olan imzalar aralarında farklılıklar olduğu görülmüş olup, çekin ön yüzündeki keşideci
imasının farklı bir şahıs, arka yüzündeki 1.ve 2. ciranta imzalarının ise farklı ikinci
bir şahıs eli ürünü oldukları kanaatına varıldığı, inceleme konusu çekin;
ön yüzünde keşideci … Tıbbi Ürünler ve Cihz. San. Tic. Ltd. Şti.
adına atılı olan imza,
arka yüzünde 1 ve 2. ciranta ‘… Medikal Laboratvar Malz…’ içerikli
kaşe basım izleri üzerinde atılı olan imzalar ile … Ramazan Şakar’ın dosyada
bulunan mukayese imzaları,
İle … Ramazan Şakar’ın mevcut mukayese imzaları aralarında
Farklılıklar olduğu görülmüş olup, belirtilen imzaların, mevcut
mukayese imzalarına atfen; … Ramazan Şakar eli ürünü olmadıkları
kanaatına varıldığı
yönünde görüş ve kanaat bildirilmiştir.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; Bursa 4. İcra Müdürlüğü’nün 2021/6821 Esas sayılı icra dosyasında, davalı … tarafından davacı keşideci … Tıbbi Ürünler ve Cihazlar Sanayi Ticaret Limited Şirketi ile birlikte birleşen dosya davacısı lehtar ve ciranta … Medikal Lab. Malz. San. Tic. A.Ş. ve davalı ciranta … Gıda Orman Ürünleri ve İnşaat Malzemeleri Pazarlama Dış Ticaret Limited Şirketi hakkında uyuşmazlığa konu çek nedeniyle kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile icra takibi yapılmıştır.
Davacı … Tıbbi Ürünler ve Cihazlar Sanayi Ticaret Limited Şirketi tarafından, birleşen dosya davacısı … Medikal Lab. Malz. San. Tic. A.Ş. lehine keşide edilerek düzenlenen davaya konu çekin … Medikal Lab. Malz. San. Tic. A.Ş. gönderilmek üzere kargoya verildiği, söz konusu çekin … Medikal Lab. Malz. San. Tic. A.Ş.’ye teslim edilmeden kaybolması üzerine lehtar tarafından İstanbul 13. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2021/303 E. Sayılı dosyasında 10/05/2021 tarihinde çek iptal davası açılarak Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’ne ilan verildiğini ve çek bedelinin %15’i tutarındaki teminat yatırılarak ödeme yasağı kararı verilmiştir.
Dava konusu çekin kaybolması üzerine, 24/08/2021 tarihinde davacı keşideci tarafından, çek nedeniyle lehtara ödeme yapıldığı anlaşılmaktadır.
Mahkememizce benimsenen gerekçeli ve denetime elverişli bilirkişi raporuna göre, dava konusu çekte yer alan lehtara ilişkin imzaların şirket yetkilisine ait olmadığı tespit edildiği, lehtar … Medikal Lab. Malz. San. Tic. A.Ş. yetkilisi tarafından düzenlenmeyen ciro sebebiyle lehtarın sorumlu olmayacağı, cironun geçersizliğine ilişkin itirazın mutlak defii olup herkese karşı ileri sürüleceğinden Mahkememizce, birleşen dava yönünden davanın kabulü ile davacının davalılara davaya konu çek sebebiyle borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş; ayrıca yasal koşulları oluşmadığından kötü niyet tazminatına hükmedilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Asıl dava yönünden uyuşmazlık, davaya konu çeke ilişkin olarak lehdara ödeme yapan keşidecinin, yaptığı ödeme nedeniyle, çeki elinde bulunduran hamile karşı çek bedelinden sorumlu olup olmadığı, ayrıca çeki elinde bulunduran hamilin davaya konu çeki davacı keşideciye geri vermekle yükümlü olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
Çeklerin devrinin nasıl yapılacağı 6102 sayılı TTK’nın 788. maddesinde poliçeden ayrı ve özel olarak düzenlenmiştir. Bu maddeye göre açıkça “emre yazılı” kaydıyla veya bu kayıt olmadan belirli bir kişi lehine ödenmesi şart kılınan bir çek, ciro ve zilyetliğin geçirilmesiyle devredilebilir. Keza 6102 sayılı TTK’nın 818. maddesinin göndermesi ile aynı Kanun’un 684. maddesine göre, ciro ve zilyetliğin geçirilmesi ile çekten doğan bütün haklar devrolunur. Çek üzerindeki hakkın bir başkasına devri için ciro ve kişiye çekin zilyetliğinin geçirilmesi gerekir. Ciro ise 6102 sayılı TTK’nın 683. maddesine göre, çek arka yüzüne veya çeke bağlı olan ve “alonj” denilen bir kâğıt üzerine yazılması ve ciranta tarafından imzalanması ile mümkündür. Bu nedenle cirantanın imzasını taşımayan ciro geçerli ciro sayılmaz. Böyle bir ciro ise çek üzerinde bulunan hakkın devrini sağlamaz.
Çekte hak sahibi olabilmek için yetkili hamil olmak gerekir. 6102 sayılı TTK’nın 790. maddesine göre, cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır. Bu maddeden de anlaşıldığı üzere bir çeki elinde bulunduran kişi yetkili hamil olduğunu yani çek üzerindeki hakkın kendisine ait olduğunu çek üzerinde bulunan birbirini takip eden geçerli ciro zinciri ile ispat edebilir. Çek üzerindeki cirolar birbirini takip etmiyor veya ciro zincirinde bulunan cirolardan biri geçersiz veya sahte olması dolayısı ile ciro zincirinde kopukluk olması durumunda çekteki hak, kopukluktan sonraki kişilere geçmeyeceği için ciro zincirinde kopukluk olan çeki elinde bulunduran hamil yetkili hamil sayılamaz. Yetkili hamil olmadığı için de ciro zincirinin koptuğu kişiden itibaren ciranta ve keşideciden talepte bulunamaz.
Her ne kadar çeki elinde bulunduran kişi yetkili hamil olduğunu ispat edememiş olması nedeniyle yani ciro zincirinde kopukluk olması durumunda kopukluktan önceki lehtar ve keşideciye gidemez ise de, 6102 sayılı TTK’nın 677. maddesinde ki; “Bir poliçe, poliçe ile borçlanmaya ehil olmayan kişilerin imzasını, sahte imzaları, hayali kişilerin imzalarını veya imzalayan ya da adlarına imzalanmış olan kişileri herhangi bir sebeple bağlamayan imzaları içerirse, diğer imzaların geçerliliği bundan etkilenmez.” düzenlemesi karşısında “imzaların istiklali (bağımsızlığı) ilkesi” gereği ciro zincirinin kopmasından sonraki cirantalara başvurabilir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 792. maddesindeki, “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790 ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” şeklindeki düzenlemenin, çeki elinde bulunduran kişinin geçerli ve birbirini takip eden cirolarla yetkili hamil olduğunu ispat etmesi durumunda ancak çeki kötü niyetli veya ağır kusurlu olarak iktisap etmesi durumunda iade ile mükelleftir.
Mahkememizce alınan bilirkişi raporu ile çekteki lehtarın cirosunun sahte olduğu anlaşıldığına göre, 6102 sayılı TTK’nın 684. ve 788. maddeleri uyarınca geçerli bir ciro bulunmadığından çek üzerinde bulunan hakkın çekte ciranta olarak görünen … Gıda Orman Ürünleri ve İnşaat Malzemeleri Pazarlama Dış Ticaret Limited Şirketi’ne devrinin gerçekleşmediği böylece çek üzerinde hakkı olmayan … Gıda Orman Ürünleri ve İnşaat Malzemeleri Pazarlama Dış Ticaret Limited Şirketi’nin yaptığı ciro ile de çekteki hakkın çeki elinde bulunduran davalı …’a geçmediği anlaşılmaktadır.
Bu durumda davalı …’ın, 6102 sayılı TTK’nın 790. maddesine göre yetkili hamil olduğunu birbirini takip eden geçerli ciro zinciri ile ispat edemediği, bir başka anlatımla lehtar cirosunun sahteliği ile ciro zincirinde kopukluk olması nedeniyle yetkili hamil olduğunu kanıtlayamadığından ciro zincirindeki kopukluktan önceki lehtar ve keşideciye başvurma hakkı bulunmamaktadır.
Somut olayda, lehtarın cirosunun sahte olması nedeniyle birbirini takip eden geçerli ciro zinciri olmadığı için davalı …’ın 6102 sayılı TTK’nın 790. maddesine göre yetkili hamil olduğunu yani kendisine çek üzerinde bulunan hakkın geçtiğini ispat edemediğinden aynı Kanun’un 792. maddesine göre ispat yükünün davacı keşidecide olduğu düşünülemez, çünkü 6102 sayılı TTK’nın 792. maddesindeki düzenleme, çeki 6102 sayılı TTK’nın 788. maddesine göre geçerli bir ciro ile hakkın devredildiği ve yine 6102 sayılı TTK’nın 790. maddesine göre birbirini takip eden geçerli ciro zinciri ile ispat eden yetkili hamiller içindir.
Bu durumda çeki elinde bulunduran davalı …’ın, çekteki lehtarın cirosunun sahte olması nedeniyle çekteki hakkın geçerli ve birbirine bağlı ciro zinciri ile hak sahibi olduğunu ispat edemediğinden ve keşideciye başvuru hakkı bulunmadığından asıl dava yönünden de menfi tespit talebine yönelik davanın kabulü ile, davacının davalıya karşı davaya konu çek sebebiyle borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş; ayrıca yasal koşulları oluşmadığından kötü niyet tazminatına hükmedilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Asıl dava yönünden çek istirdadı istemine ilişkin yapılan değerlendirmede ise, davacı … Tıbbi Ürünler ve Cihazlar Sanayi Ticaret Limited Şirketi’nin davaya konu çekte keşideci olup yetkili hamil olmadığı gibi, davalı …’ın çeki kötü niyetle iktisap ettiğini ya da iktisapta ağır kusuru bulunduğu ispat edilemediğinden asıl dava yönünden çek istirdatı talebine yönelik davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerekmiştir.
HÜKÜM; Gerekçesi ve ayrıntısı yukarıda açıklandığı üzere;
1-ASIL DAVA YÖNÜNDEN;
A) Çek istirdatı talebine yönelik davanın REDDİNE,
B) Menfi tespit talebine yönelik davanın KABULÜ ile, Bursa 4. İcra Müdürlüğünün 2021/6821 Esas sayılı icra takip dosyasına konu Akbank Çekirge Şubesine ait, Z9074318 seri nolu, lehtarı … Medikal Lab. Malz. San. Tic. A. Ş olan, 20.08.2021 vadeli 141.000,00 TL bedelli çek sebebiyle davacı … Tıbbi Ürünler ve Cihazlar Sanayi Ticaret Limited Şirketi’nin davalıya borçlu olmadığının TESPİTİNE, takibin davacı borçlu yönünden DURDURULMASINA, karar kesinleştiğinde takibin davacı borçlu yönünden İPTALİNE,
Yasal koşulları oluşmadığından kötü niyet tazminatına hükmedilmesine YER OLMADIĞINA,
C) Harçlar yasası gereğince alınması gereken 10.633,53-TL karar ve ilam harcından peşin alınan 2.658,39-TL harcın mahsubu ile bakiye 7.975,14-TL harcın davalıdan alınarak hazineye İRAT KAYDINA,
D)Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT 13/1-2 uyarınca belirlenen 24.349,86-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
E) Davacı tarafından yapılan 2.726,19-TL harç, 300,00-TL bilirkişi ücreti ve 250,00-TL tebligat giderinden oluşan toplam 3.276,19-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
F) Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca belirlenen 9.200,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya VERİLMESİNE,
2-BİRLEŞEN DAVA YÖNÜNDEN;
A) Davanın KABULÜ ile, Bursa 4. İcra Müdürlüğünün 2021/6821 Esas sayılı icra takip dosyasına konu Akbank Çekirge Şubesine ait, Z9074318 seri nolu, lehtarı … Medikal Lab. Malz. San. Tic. A. Ş olan, 20.08.2021 vadeli 141.000,00 TL bedelli çek sebebiyle davacı … Medikal Lab. Malz. San. Tic. A.Ş.nin davalılara borçlu olmadığının TESPİTİNE, takibin davacı borçlu yönünden DURDURULMASINA, karar kesinleştiğinde takibin davacı borçlu yönünden İPTALİNE,
Yasal koşulları oluşmadığından kötü niyet tazminatına hükmedilmesine YER OLMADIĞINA,
B) Harçlar yasası gereğince alınması gereken 10.633,53-TL karar ve ilam harcından peşin alınan 2.658,39-TL harcın mahsubu ile bakiye 7.975,14-TL harcın davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak hazineye İRAT KAYDINA,
C)Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT 13/1-2 uyarınca belirlenen 24.349,86-TL vekalet ücretinin davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya VERİLMESİNE,
D) Davacı tarafından yapılan 2.726,19-TL harç, 300,00-TL bilirkişi ücreti ve 160,85-TL tebligat giderinden oluşan toplam 3.187,04-TL yargılama giderinin davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya VERİLMESİNE,
3-Kesinleşme süreci tamamlanana kadar masraf avanslarının kullanılabileceği nazara alınarak kararın kesinleşmesinden sonra yazı işlerince yapılacak hesaba göre artan avansların yatıran tarafa İADESİNE,
Dair, davacı ve birleşen dosya davacısı vekili ile, davalı … vekilinin yüzüne karşı , davalı … Gıda Orman Ürünleri ve İnşaat Malzemeleri Pazarlama Dış Ticaret Limited Şirketinin yokluğunda kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İstinaf Kanun Yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 27/10/2022

Katip 221345
✍e-imzalı

Hakim 150129
✍e-imzalı